Στις 24 Φεβρουαρίου, οι ρωσικές δυνάμεις επιτέθηκαν και βομβάρδισαν στρατιωτικές υποδομές σε όλη την Ουκρανία σηματοδοτώντας με αυτόν τον τρόπο την εισβολή τους στη γείτονα χώρα.
Η φωνή του Ρώσου προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν, φαίνεται ίσως να κυριαρχεί και να αντανακλά τη στάση της Ρωσίας. Ωστόσο, η εκτεταμένη προπαγάνδα, η επιφυλακτικότητα ως προς τη δημόσια έκφραση απόψεων και τη συμμετοχή σε δημοσκοπήσεις, όπως και η βαθιά ριζωμένη δυσπιστία προς το κράτος, καθιστούν δυσχερή τη δήλωση ξεκάθαρων τοποθετήσεων, που να εκφράζουν τις αληθινές απόψεις του ρωσικού λαού. Παρόλο που δεν είναι ορατό στα τοπικά ΜΜΕ, υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι οι απόψεις των πολιτών σχετικά με τη στρατιωτική επίθεση της χώρας τους είναι πιο ποικιλόμορφες και ετερογενείς απ’ ό,τι θα ήθελε ο Πούτιν να πιστέψει ο κόσμος.
Ο Πούτιν εξέφρασε τις απόψεις του και την προσωπική του ερμηνεία για τις ρωσοουκρανικές σχέσεις των τελευταίων 13 αιώνων σε βίντεο, που μεταδόθηκε την 21η Φεβρουαρίου. Κατέστησε, επίσης, σαφές ότι το άμεσο περιβάλλον του, συμπεριλαμβανομένων των μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας, δεν θα είχε το δικαίωμα να διαφωνήσει με την παραμικρή λεπτομέρεια των απόψεών του.
Αλλά δεν είναι πρόδηλο σε ποιο βαθμό έχει δίκιο όταν, όπως κατέληξε στην ομιλία του, δηλώνει ότι είναι:
Уверен в поддержке граждан России и всех патриотических сил.
Βέβαιος για την υποστήριξη των πολιτών της Ρωσίας και όλων των πατριωτικών δυνάμεων.
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι στη Ρωσία σήμερα, ο δημόσιος χώρος και τα ΜΜΕ λογοκρίνονται και παρακολουθούνται αυστηρά. Η ρωσική νομοθεσία προβλέπει αυστηρές κυρώσεις για όσες και όσους εκφράζουν κριτική δημόσια, ακόμη και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η δήλωση ότι η Κριμαία δεν ανήκει στη Ρωσική Ομοσπονδία αποτελεί ποινικό αδίκημα.
Νέοι κανονισμοί έχουν τεθεί σε ισχύ για την ενίσχυση αυτού του ελέγχου, όπως η υποχρέωση των δημοσιογράφων να παραθέτουν αποκλειστικά επίσημες πηγές πληροφοριών που παρέχονται από τη ρωσική κυβέρνηση. Η Roskomnadzor, η ρωσική Αρχή που εποπτεύει τα μέσα ενημέρωσης και το διαδίκτυο, μόλις δημοσίευσε τις λεπτομέρειες αυτής της διάταξης.
Υπάρχουν στοιχεία, τα οποία συνηγορούν στο ότι μέρος του ρωσικού πληθυσμού διαφωνεί με τους ισχυρισμούς του Πούτιν. Παρά τους κινδύνους που ενέχει η διατύπωση αποκλινουσών απόψεων, μια πρόσφατη έρευνα κοινής γνώμης, που διεξήχθη από το ανεξάρτητο Κέντρο Levada, έδειξε ότι το ένα τρίτο του πληθυσμού της χώρας δηλώνει ότι αντιτίθεται ή δεν συμφωνεί με τη θέση του Πούτιν για την Ουκρανία.
Aρκετοί είναι οι λόγοι, για τους οποίους πλήθος κόσμου ήταν ήδη εναντίον οποιασδήποτε στρατιωτικής λύσης. Πολλοί άνθρωποι στη Ρωσία έχουν ουκρανικές ρίζες, στενούς συγγενείς στην Ουκρανία, μεγάλωσαν ή σπούδασαν στην Ουκρανία. Νωπές είναι επίσης οι μνήμες των θανάτων Σοβιετικών στρατιωτών ως αποτέλεσμα της σοβιετικής εισβολής στο Αφγανιστάν από το 1979 έως το 1989, κατά την οποία έχασαν τη ζωή τους περίπου 15.000 Σοβιετικοί στρατιώτες και πολλοί άλλοι τραυματίστηκαν ψυχικά και σωματικά.
Στις 24 Φεβρουαρίου, την πρώτη ημέρα της στρατιωτικής επίθεσης της Ρωσίας στην Ουκρανία, αρκετές δημόσιες προσωπικότητες της διανόησης υπέγραψαν ψήφισμα κατά του πολέμου. Δεδομένου ότι η πρόσβαση στο διαδίκτυο ελέγχεται εν μέρει και λογοκρίνεται, ο σύνδεσμος δεν είναι πάντα προσβάσιμος, γι’ αυτό παρατίθεται παρακάτω ένα στιγμιότυπο οθόνης:
Το κείμενο αναφέρει: “Εμείς, Ρώσοι επιστήμονες και επιστημονικοί δημοσιογράφοι, δηλώνουμε ότι είμαστε κατηγορηματικά αντίθετοι στις στρατιωτικές επιχειρήσεις, που ξεκίνησαν οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας μας εναντίον της Ουκρανίας”.
Ακολουθεί ένας κατάλογος, που διαρκώς μεγαλώνει, με όσες και όσους υπέγραψαν, εκπροσωπώντας διάφορους τομείς της δημόσιας καλλιτεχνικής, επιστημονικής και ακαδημαϊκής ζωής:
Ορισμένες διασημότητες του ρωσικού θεάματος και του αθλητισμού έχουν επίσης εκφράσει την αντίθεσή τους στον πόλεμο, συμπεριλαμβανομένων κι εκείνων, που έχουν στενές σχέσεις με το Κρεμλίνο:
Ένα ψήφισμα γραμμένο στη ρωσική γλώσσα στον ιστότοπο Change.org έχει ήδη συγκεντρώσει πάνω από 250.000 υπογραφές, κυρίως στα ρωσικά, εκφράζοντας ένα αποφασιστικό “όχι” στον πόλεμο.
Το ανεξάρτητο ρωσόφωνο μέσο ενημέρωσης Meduza, με έδρα τη Λετονία, αναφέρει ήδη ότι άνθρωποι, που διαδηλώνουν δημόσια σε όλη τη Ρωσία κατά του πολέμου με την Ουκρανία, συνήθως μεμονωμένα ή σε μικρές ομάδες, συλλαμβάνονται.
Το χάσμα μεταξύ της κοινής γνώμης και της στάσης του Κρεμλίνου ενδέχεται να μεγαλώσει τις επόμενες ημέρες, καθώς επιστρέφουν στην πατρίδα τους τα πρώτα φέρετρα με Ρώσους στρατιώτες.