«Εμείς, οι γυναίκες, απεργούμε». Απεργία γυναικών στην Σάντα Φε της Κολομβίας, 2017. Wikimedia commons (CC BY-SA 4.0)

Οι μαζικές διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες, που λαμβάνουν χώρα κάθε χρόνο ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας σε όλη τη Λατινική Αμερική, δε θα ήταν ολοκληρωμένες χωρίς τα φεμινιστικά τραγούδια, τα οποία αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι αυτών των διαδηλώσεων. Επενδύουν μουσικά τα αιτήματα των γυναικών για περισσότερη ασφάλεια και για το δικαίωμά τους να αποφασίζουν οι ίδιες για τις ζωές και το σώμα τους.

Ακολουθεί μια συλλογή γνωστών φεμινιστικών ύμνων, αλλά και άλλων τραγουδιών που αναπαριστούν τον κόσμο με γυναικείους όρους.

Vivir Quitana – Canción sin miedo (2020)

Η Vivir Quintana είναι τραγουδίστρια και στιχουργός από το Μεξικό, συνθέτης του τραγουδιού “Canción sin miedo” (Τραγούδι δίχως φόβο), το οποίο έχει γίνει φεμινιστικός ύμνος στη Λατινική Αμερική, που συχνά τραγουδούν σε διαδηλώσεις για εξαφανισμένες και δολοφονημένες γυναίκες και κορίτσια. Το τραγούδι ήταν παραγγελία της Χιλιανής καλλιτέχνιδας Mon Laferte για μία συναυλία για την Ημέρα της Γυναίκας το 2020, το οποίο τραγούδησε μαζί με τη χορωδία El Palomar. Πρόσφατα, η Vivir Quintana αναπαρήγαγε το τραγούδι στη γλώσσα αγιούκ, μία παραλλαγή της γλώσσας τλαουιτολτεπέκ στην πόλη Οαχάκα. Μπορείτε να ακούσετε το τραγούδι στο Spotify.

Yo todo lo incendio, yo todo lo rompo
Si un día algún fulano te apaga los ojos
Ya nada me calla, ya todo me sobra
Si tocan a una, respondemos todas

Όλα τα καίω, όλα τα σπάω
Αν μια μέρα ένας άντρας σου κλείσει τα μάτια
Τίποτα δε μου σφραγίζει το στόμα πια, όλα ξεχύνονται από μέσα μου
Μία αν αγγίξουν, όλες απαντάμε

Las Tesis – Un violador en tu camino (El violador eres tú) (2019)

Το “Un violador en tu camino” (“Ένας βιαστής στον δρόμο σου”) είναι μια φεμινιστική ερμηνεία διαμαρτυρίας, η οποία έγινε viral σε όλο τον κόσμο στο τέλος του 2019 κι αρχές του 2020. Το τραγούδι και η ερμηνεία δημιουργήθηκαν από τη φεμινιστική ομάδα Las Tesis από το Βαλπαραΐσο της Χιλής το 2019 στο πλαίσιο της μαζικής κοινωνικής εξέγερσης στη Χιλή κατά του αυξανόμενου κόστους ζωής, της διαφθοράς, της ιδιωτικοποίησης και της ανισότητας. Οι καταγγελίες για σεξουαλική κακοποίηση σε βάρος των κρατικών δυνάμεων της Χιλής ήταν άφθονες.

Οι στίχοι – οι οποίοι έχουν μεταφραστεί και ερμηνευτεί σε τουλάχιστον 15 γλώσσες, συμπεριλαμβανομένης της νοηματικής γλώσσας – καταγγέλλουν το πόσο συχνά ο γυναίκες κατηγορούνται, όταν πέφτουν θύματα επίθεσης, αλλά και την ατιμωρησία του συστήματος για τα συγκεκριμένα εγκλήματα. Μπορείτε να ακούσετε το τραγούδι στο Spotify.

Η ερμηνεία περιλαμβάνει τους (θρυλικούς πλέον) στίχους:

Y la culpa no era mía
Ni dónde estaba
Ni cómo vestía
El violador eras tú

Και δεν ήταν δικό μου λάθος
Ούτε το πού ήμουν
Ούτε πως είχα ντυθεί
Ο βιαστής ήσουν εσύ

Sara Curruchich – La Siguanaba (2020)

Η Sara Curruchich είναι τραγουδίστρια Κακτσικέλ των Μάγια με καταγωγή από τη Γουατεμάλα, η οποία προασπίζεται τα δικαιώματα των γυναικών και των αυτοχθόνων πληθυσμών. Με το τραγούδι La Siguanaba αναβιώνει έναν γνωστό μύθο της Κεντρικής Αμερικής, τον οποίο τραγουδάει τόσο στα ισπανικά όσο και στα κακτσικέλ. Οι εκδοχές του μύθου είναι πολλές, όμως ένα κοινό σημείο αναφοράς για όλη την περιοχή είναι η ιστορία μίας όμορφης γυναίκας θεϊκής φύσης, η οποία παρασύρει τους άνδρες στον θάνατο τη νύχτα. Ωστόσο, η Curruchich αντιτίθεται στην πρωτότυπη ιστορία αποδοκιμάζοντας τη δαιμονοποίηση της γυναίκας στην κοινωνία. Παρουσιάζει την La Siguanaba ως μία αθώα ντόπια γυναίκα στην προσπάθειά της να ξεφύγει από τη σεξουαλική κακοποίηση.

“Κάποιοι τη φοβούνται”, τραγουδάει, “πιστεύουν πως είναι κάτι υπερφυσικό, όμως θέλω να σας διηγηθώ τη δική της ιστορία” και συνεχίζει “Τη φωνάζουν The Siguanaba, τη φωνάζουν μάγισσα, ζώο, επειδή αγωνίζεται εναντίον του πατριαρχικού συστήματος”. Μπορείτε να ακούσετε το τραγούδι στο Spotify.

Rebeca Lane – Flores Rojas (2022)

Η ράπερ Rebeca Lane με καταγωγή από τη Γουατεμάλα είναι φεμινίστρια καλλιτέχνις ακτιβίστρια, αλλά και κοινωνιολόγος και ποιήτρια. Έχοντας κυκλοφορήσει αρκετά φεμινιστικά τραγούδια τα τελευταία χρόνια, η πρώτη της κυκλοφορία για το 2022 είναι το Flores Rojas (Κόκκινα Λουλούδια), ένα τραγούδι και εικονογραφημένο μουσικό βίντεο, με στόχο να ενημερώσει κορίτσια και εφήβους για την έμμηνο ρύση. Με το Flores Rojas (το οποίο επίσης περιλαμβάνει μία σειρά τοιχογραφιών σε δημόσιους χώρους σε συνεργασία με τοπικές οργανώσεις), η Lane θέλει να διηγηθεί μια νέα ιστορία σχετικά με την έμμηνο ρύση, μία ιστορία που περιλαμβάνει θετικότητα, αγάπη και τρυφερότητα, αντί για επικίνδυνους μύθους. Μπορείτε να ακούσετε το τραγούδι στο Spotify.

Miss Bolivia – Se Quema (2019)

Η Miss Bolivia είναι τραγουδίστρια και στιχουργός με καταγωγή από την Αργεντινή, η μουσική της οποίας συνδυάζει τα είδη μουσικής κούμπια, χιπ χοπ και ρεγκετόν. Σε συνεργασία με την J'Mena, η Miss Bolivia παρουσιάζει το τραγούδι “Se quema” (Παίρνει φωτιά), ένα τραγούδι με ισχυρό πολιτικό μήνυμα σε χορευτικό ρυθμό. Το τραγούδι κατακρίνει την έμφυλη βία και τα πρότυπα ομορφιάς. Μπορείτε να ακούσετε το τραγούδι στο Spotify.

Ya me cansé de que te metas
Ya me cansé de que me digas que esté quieta
Que sea dócil, tranquila, discreta
De que te asuste cuando mostramos las tetas

Κουράστηκα να ανακατεύεσαι
Κουράστηκα να μου λες να μείνω ήσυχη
Να είμαι υπάκουη, αθόρυβη, διακριτική
Ότι τρομάζεις όταν δείχνουμε το στήθος μας

YEИDRY - Nena (2020)

Η ανερχόμενη Λατίνα ποπ σταρ Yendry, τραγουδίστρια και στιχουργός με καταγωγή από τον Άγιο Δομίνικο και την Ιταλία, κυκλοφόρησε ένα από τα πρώτα γνωστά τραγούδια της το 2020, το “Nena”. Στο τραγούδι “Nena” εκφράζει την πλευρά μίας μητέρας, που ανησυχεί για την ασφάλεια της κόρης της. Για κάποιους το νόημα έχει ως εξής· η κόρη εγκαταλείπει τη μητέρα της για να μεταναστεύσει.

Το τραγούδι διηγείται πώς η κόρη εγκαταλείπει από νωρίς το σπίτι της και προσπαθεί να επιβιώσει από τους θηρευτές· η μητέρα της προσεύχεται για εκείνη για να διώξει “το κακό το μάτι”. Τα υπόλοιπα τραγούδια της, όπως το “Barrio” και το “El Diablo“, πραγματεύονται τη δυναμική της εξουσίας στα ετεροφυλόφιλα ζευγάρια. Μπορείτε να ακούσετε το “Nena” στο Spotify.

Caminando por la calle la ves
Con el pelo negro largo se va
Ella corta la mirada otra vez
Los tigres no la dejan pasar

Κατεβαίνει τον δρόμο, προχωράει
Με τα μακριά μαύρα μαλλιά της
Χαμηλώνει ξανά το βλέμμα
Οι τίγρεις δεν την αφήνουν να περάσει.