Στιγμιότυπο οθόνης από βίντεο στο κανάλι του CBC Radio Canada στο YouTube [1]. Κάτοικοι της Αγίας Πετρούπολης περιμένουν σε γεμάτο σιδηροδρομικό σταθμό. Η Olga, που φεύγει για την Ισπανία, λέει: “Η κατάσταση μπορεί να σοβαρέψει ανά πάσα στιγμή. Φοβάμαι πολύ”.
Από την έναρξη του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία, [2] περισσότεροι από 7.000 άνθρωποι [3] έχουν συλληφθεί για αντιπολεμικές διαδηλώσεις σε όλη τη Ρωσία. Καθώς εκατοντάδες δυτικές επιχειρήσεις συνεχίζουν να απομακρύνονται από τη χώρα και η Μόσχα εξακολουθεί να απομονώνεται από την παγκόσμια οικονομία, οι Ρώσοι εγκαταλείπουν τη χώρα. [4]
Περισσότερες από 40 χώρες έχουν κλείσει τον εναέριο χώρο τους [5] σε ρωσικά αεροσκάφη περιορίζοντας τις επιλογές για διαφυγή στην Κεντρική Ασία, τον Καύκασο και τη Μέση Ανατολή. Για να αποφευχθούν διαφωνίες στο εσωτερικό, η Μόσχα άρχισε επίσης να διώκει την αντιπολίτευση με πρωτοφανή ρυθμό απειλώντας [6] ΜΜΕ και δημοσιογράφους με φυλάκιση.
Οι δρακόντειες τιμωρίες και οι κοινωνικές διώξεις καθιστούν όλο και πιο επικίνδυνο το να εκφραστείς εναντίον του επίσημου κυβερνητικού αφηγήματος. Καθώς το κράτος γίνεται πιο ευάλωτο και οι φήμες για επικείμενο στρατιωτικό νόμο αφθονούν [7], η ρωσική κυβέρνηση έχει κηρύξει πόλεμο στους πολίτες της.
Πόλεμος στα ΜΜΕ
Οι ξένες πλατφόρμες κοινωνικών μέσων ήταν οι πρώτες, που τέθηκαν υπό περιορισμούς. Στις 25 Φεβρουαρίου, η Μόσχα περιόρισε εν μέρει την πρόσβαση στο Facebook. Στις 5 Μαρτίου, η Roskomnadzor, ρυθμιστική Αρχή Επικοινωνίας της Ρωσίας, απαγόρευσε πλήρως την πρόσβαση στο Facebook [8] σε ολόκληρη τη χώρα. Η πρόσβαση στο Twitter έχει επίσης περιοριστεί [9], αφού το δίκτυο περιόρισε το Russia Today και το Sputnik, τα κρατικά κανάλια μέσων ενημέρωσης της Ρωσίας.
Την ίδια ημέρα, η Κρατική Δούμα ενέκρινε ομόφωνα ψήφισμα [10], που τιμωρεί τις “ψευδειδήσεις” στο εσωτερικό της χώρας. Ένα άτομο, που διαδίδει πληροφορίες, που δεν έχουν ανακοινωθεί επίσημα από την κυβέρνηση σχετικά με τον ρωσικό Στρατό για την “ειδική επιχείρηση” στην Ουκρανία, ή ζητά κυρώσεις, μπορεί να τιμωρηθεί με έως και 15 χρόνια φυλάκιση. Η Δούμα παρείχε αρκετά παραδείγματα [11] σοβαρής παραπληροφόρησης, που έπρεπε να τιμωρηθούν, συμπεριλαμβανομένης της κοινοποίησης “παραποιημένων” φωτογραφιών καμένου στρατιωτικού εξοπλισμού, αναφορών για επιθέσεις εναντίον αμάχων, και εκτιμήσεων για ρωσικές στρατιωτικές απώλειες.
Η νομοθεσία περί ψευδειδήσεων έρχεται μετά τους περιορισμούς της Ρωσίας το 2019 σε ρεπορτάζ των ΜΜΕ, “που δεν σέβονται την κυβέρνηση [12]“, αν και η τιμωρία πριν από τρία χρόνια ήταν πολύ ελαφρύτερη. Όσα άτομα διαδίδουν “αναξιόπιστες” πληροφορίες σχετικά με κυβερνητικούς αξιωματούχους και διαταράσσουν την κοινωνική τάξη υπόκεινται σε πρόστιμα μέχρι 1, 5 εκατομμύρια ρούβλια (22.900 δολάρια ΗΠΑ) και 15 ημέρες φυλάκισης.
Ως αποτέλεσμα, η πρόσβαση σε ξένα μέσα ενημέρωσης έχει μειωθεί σημαντικά. Μετά από αίτημα των εισαγγελέων, η Roskomnadzor “περιόρισε” την πρόσβαση [11] στο Meduza, το BBC, την Deutsche Welle και το Radio Free Europe. Κατά συνέπεια, το Bloomberg, ο Guardian και το BBC ανέστειλαν [13] το έργο των δημοσιογράφων τους στη χώρα. Η Διεθνής Ένωση Ερευνητικών Δημοσιογράφων OCCRP έχει επίσης τοποθετηθεί [14] στη λίστα των “ανεπιθύμητων οργανώσεων”.
Τα επικριτικά εγχώρια ΜΜΕ σε ολόκληρη τη Ρωσία έχουν σιγήσει ως επί το πλείστον. Ekho Moskvy, Znak.com, The Village, Taiga.info, Dozdh, Tomsk's TV 2 και πολλά περισσότερα [15] έχουν αναστείλει τις δραστηριότητές τους ενόψει της έντονης πίεσης και της απειλής νομικής δίωξης. Το Znak ανέφερε [10] “τον μεγάλο αριθμό περιορισμών, που εμφανίστηκαν πρόσφατα επηρεάζοντας το έργο των ΜΜΕ στη Ρωσία” για το κλείσιμό του.
Όσα δεν έχουν κλείσει παρενοχλούνται αυτοπροσώπως. Τα γραφεία της εφημερίδας Pskovskaya Guberniya δέχτηκαν εισβολή [16] το πρωί της 5ης Μαρτίου. Κατά συνέπεια, ο ιστότοπος της εφημερίδας έχει αποκλειστεί [17].
Όσα ΜΜΕ δεν έχουν κλείσει ακόμα αναγκάζονται να διαγράψουν δημοσιεύματα και να γράφουν μόνο επίσημες κρατικές δημοσιεύσεις. Δώδεκα εγχώριες εφημερίδες ανακοίνωσαν [15] ότι θα σταματήσουν κάθε κάλυψη του πολέμου, συμπεριλαμβανομένου των The Bell, VPost και The Blueprint. Η Novaya Gazeta, βραβευμένη με Νόμπελ Δημοσιογραφίας το 2021, έχει αφαιρέσει [18] τα περισσότερα άρθρα σχετικά με τον πόλεμο.
Πόλεμος στον λαό
Οι δημοσκοπήσεις, που έχουν εγκριθεί από το κράτος, αναφέρουν [19] ότι οι περισσότεροι Ρώσοι υποστηρίζουν τις “ειδικές επιχειρήσεις” στην Ουκρανία. Τα αποτελέσματα σημειώνουν ότι οι κάτοικοι της Μόσχας και της Αγίας Πετρούπολης, ιδίως μεταξύ των νέων, κατέχουν τα ισχυρότερα αισθήματα. Λαμβάνοντας υπόψη τις κλιμακούμενες καταστολές σε ολόκληρη τη χώρα, πολλά άτομα έχουν θέσει υπό αμφισβήτηση [20] την εγκυρότητα [4] τέτοιων δημοσκοπήσεων.
Την 1η Μαρτίου, δύο μητέρες με πέντε παιδιά κρατήθηκαν για την τοποθέτηση λουλουδιών μπροστά από την ουκρανική Πρεσβεία στη Μόσχα. Οι μητέρες κατηγορήθηκαν και οι δύο [21] για μη εκπλήρωση γονικών καθηκόντων και παραβίαση εντολών δημόσιων εκδηλώσεων.
Εκατοντάδες άνθρωποι κρατούνται καθημερινά [22] για αντιπολεμικές διαδηλώσεις ή πολιτική αντιπολίτευση. Η αστυνομία αναζητά και συλλαμβάνει [23] ανθρώπους σε ολόκληρη τη χώρα για ο, τιδήποτε, από εμφάνιση ουκρανικών σημαιών μέχρι δημοσιεύσεις για αντιπολεμικές διαμαρτυρίες στα κοινωνικά μέσα.
Οι Αρχές της Μόσχας καταγράφουν όλες τις δημοσιεύσεις κοινωνικών μέσων, που σχετίζονται με την Ουκρανία, και χρησιμοποιούν το λογισμικό αναγνώρισης προσώπου “Σφαίρα [24]” για τον εντοπισμό και την κράτηση ατόμω [25]ν, που λαμβάνουν δημόσια μέσα μεταφοράς. Από την έναρξή του την 1η Σεπτεμβρίου 2020, περισσότεροι από 2.788 άνθρωποι έχουν συλληφθεί [25], ενώ χρησιμοποιούν το μετρό. Από τις 24 Φεβρουαρίου, η αστυνομία χρησιμοποιεί τη “Σφαίρα” για να θέσει υπό κράτηση τους Μοσχοβίτες [25], που έχουν εκφράσει δημόσια αντιπολεμικά συναισθήματα.
Οι Αρχές θέτουν όλες τις ομάδες της αντιπολίτευσης υπό αυξημένο έλεγχο. Οι υποστηρικτές του ηγέτη της αντιπολίτευσης, Αλεξάντερ Ναβάλνι, λαμβάνουν προειδοποιήσεις σύλληψης [26] από τις εισαγγελικές Αρχές εν αναμονή της μεγάλης κλίμακας οργάνωσης. Το πρωί της 6ης Μαρτίου, οι ειδικές δυνάμεις έψαξαν τα γραφεία [27] του Βλαντιμίρ Αρζάνοφ και της Εκατερίνα Αλεξάντροβα, βοηθών ανεξάρτητων βουλευτών του Δημοτικού Συμβουλίου του Νοβοσιμπίρσκ.
Στοχεύονται επίσης οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε ολόκληρη τη Ρωσία. Τα γραφεία του Memorial, της παλαιότερης οργάνωσης ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Ρωσίας, που καταγράφει εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, που διαπράχθηκαν από τη Σοβιετική Ένωση, δέχθηκαν εισβολή [28] στις 4 Μαρτίου. Οι Αρχές εισέβαλαν επίσης στα γραφεία [28] της Civic Assistance, μιας οργάνωσης της Μόσχας που παρέχει βοήθεια σε μετανάστες στη Ρωσία.
Τα υπουργεία ξεκινούν επίσης μια οργανωμένη ενημερωτική εκστρατεία σε ρωσικά σχολεία. Από την 1η Μαρτίου, διανεμήθηκε ειδικό εκπαιδευτικό υλικό [29] με τίτλο “Η χώρα μου” για άμεση διάδοση για από την 6η ως 11η τάξη. Ρεπορτάζ του Vkontakte έχουν σημειώσει: [29] “Οι μαθητές έλαβαν πληροφορίες σχετικά με το γιατί ο Πρόεδρός μας και η κυβέρνηση αναγκάστηκαν να στείλουν στρατεύματα στο έδαφος της Ουκρανίας, ότι αυτό δεν είναι πόλεμος, αλλά ειδική ειρηνευτική επιχείρηση, σκοπός της οποίας είναι η προστασία του πληθυσμού των Λαϊκών Δημοκρατιών του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ και η αποτροπή των εθνικιστών, που απειλούν τον ρωσικό πληθυσμό”.
Στις 3 Μαρτίου, το ρωσικό Υπουργείο Παιδείας διοργάνωσε μαθήματα “Υπερασπιστές της ειρήνης” [30] για όλα τα ρωσικά σχολεία. Τα μαθήματα αποτελούν μέρος του ομοσπονδιακού έργου του Κρατικού Ινστιτούτου Εκπαίδευσης “Πατριωτική εκπαίδευση πολιτών της Ρωσικής Ομοσπονδίας”. Η εκπομπή, που παρουσιάζεται από τη 12χρονη τραγουδίστρια Σοφία Χομένκο, υποστηρίζει [30] ότι οι Ουκρανοί και οι Ρώσοι είναι ένας λαός, ότι οι Δυτικοί προσπάθησαν να χωρίσουν και να κατακτήσουν την Ανατολική Ευρώπη, ότι η Αμερική έχει διαπράξει τα περισσότερα εγκλήματα πολέμου τα τελευταία 70 χρόνια, ότι το ΝΑΤΟ έχει προδώσει τη Ρωσία και ότι οι Ναζί έχουν διεισδύσει πλήρως στην ουκρανική κυβέρνηση.
Οι εσωτερικές πτήσεις προς την Κεντρική και νότια Ρωσία έχουν ανασταλεί [31] μέχρι τις 14 Μαρτίου. Οι πτήσεις δεν προσγειώνονται πλέον σε πόλεις κοντά στα νότια σύνορα της Ρωσίας: στις πόλεις Ανάπα, Μπέλγκοροντ, Μπριάνσκ, Βορονέτς, Γκελεντζίκ, Κρασνοντάρ, Κουρσκ, Λιπέτσκ, Ροστόφ επί του Ντον, Συμφερούπολη και Ελίστα.
Ρώσοι συνοριακοί αξιωματούχοι έχουν υποβάλει [32] όσους προσπαθούν να εγκαταλείψουν τη χώρα σε μακρές ανακρίσεις, έρευνες και απειλές. Άτομα ρωτούνται για τη στάση τους απέναντι στον πρόεδρο, τον πόλεμο στην Ουκρανία και τον σκοπό και τη διάρκεια του ταξιδιού τους.
Πολλές εξέχουσες προσωπικότητες έχουν απολυθεί από τις δουλειές τους για αντιπολεμικές δηλώσεις. Η Ekaterina Dolinina, διευθύντρια των κινηματογράφων Polet και Zvezda, αναγκάστηκε να υποβάλει επιστολή παραίτησης [33], επειδή υπέγραψε ανοικτή επιστολή, που αντιτίθεται στον πόλεμο, στις 26 Φεβρουαρίου.
Η Ρωσία αντιμετωπίζει ήδη έλλειψη τροφίμων. Μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ επιβάλλουν προσωρινούς περιορισμούς [34] σε όλες τις αγορές. Ο Όμιλος X5, που διαχειρίζεται τις αλυσίδες καταστημάτων Pyaterochka, Perekrestok, Karusel και Chizhik, δήλωσε [34]: “Για να είναι συνεχώς διαθέσιμα τα βασικά αγαθά, τα καταστήματα λιανικής της εταιρείας και το διαδικτυακό κατάστημα Vprok.ru Perekrestok περιορίζουν μεγάλους όγκους αγορών ορισμένων αγαθών”. Ο πόλεμος στην Ουκρανία αναμένεται να προκαλέσει παγκόσμια έλλειψη τροφίμων. [35]
Χιλιάδες άνδρες σε όλη τη Ρωσία έχουν λάβει κλήσεις [36] από στρατιωτικά γραφεία εγγραφής και στρατολόγησης. Επιστολές, τηλεφωνήματα και μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου έρχονται εν μέσω του διατάγματος της 18ης Φεβρουαρίου [37] του Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, που καλεί όλο το εφεδρικό προσωπικό να υποβληθεί σε στρατιωτική εκπαίδευση.
Η Κεντρική Τράπεζα έχει απαγορεύσει [38] τις μεταφορές άνω των 5.000 δολαρίων σε συγγενείς στο εξωτερικό. Το διάταγμα έρχεται μετά την απαγόρευση [39] του Βλαντιμίρ Πούτιν για όλες τις μεταφορές συναλλάγματος σε μη ντόπιους στο εξωτερικό, πιστώσεις σε ξένους τραπεζικούς λογαριασμούς και μεταφορές μέσω διεθνών παρόχων υπηρεσιών ηλεκτρονικών πληρωμών.
Η Κρατική Δούμα εξέφρασε την επιθυμία για σκληρότερες τιμωρίες. Στις 3 Μαρτίου, το Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα πρότεινε νομοσχέδιο [40] για την αποστολή όσων κρατούνται από αντιπολεμικές συγκεντρώσεις σε στρατιωτική θητεία στο Ντονμπάς και στο Λουχάνσκ. Η γραμματεία Τύπου του Βλαντιμίρ Πούτιν απέρριψε την ιδέα της στρατολόγησης συμμετεχόντων σε διαμαρτυρίες.
Η δίωξη της ρωσικής κυβέρνησης εναντίον δικών της πολιτών θα συνεχίσει να επιδεινώνεται. Καθώς το έθνος γίνεται πιο απομονωμένο διεθνώς, οι φωνές των ντόπιων θα ακούγονται όλο και πιο υπόκωφα. Όλοι όσοι είναι σε θέση να οργανώσουν μια ισχυρή αντιπολίτευση είτε φυλακίστηκαν είτε εξορίστηκαν. Όσα άτομα έχουν έστω κι ελάχιστα αντιπολεμικά συναισθήματα παρακολουθούνται, κρατούνται και εξαναγκάζονται με απειλές σε σιωπή. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει υπό την κατοχή του και Ουκρανούς και Ρώσους.
Για περισσότερες πληροφορίες για το θέμα, δείτε το ειδικό μας αφιέρωμα “Η Ρωσία εισβάλλει στην Ουκρανία”. [2]