[1]Younguang Mro: “Η εμφάνισή του είναι σαν μια αχτίδα φωτός στους μακρινούς σκοτεινούς λόφους της Τσιταγκόνγκ”. Σχέδιο και περιγραφή: Tufan Chakma [1]. Με άδεια χρήσης.
Κάθε χρόνο γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Μητρικής Γλώσσας [2] με σκοπό την ευαισθητοποίηση σχετικά με τη γλωσσική και πολιτισμική ποικιλότητα αποτελώντας παράλληλα φόρο τιμής σε όλες τις μητρικές γλώσσες στον κόσμο. Το σημαντικό γεγονός της συγκεκριμένης μέρας στο Μπαγκλαντές φέτος ήταν η έκδοση της πρώτης γραμματικής γραμμένης στη μρο, μια υπό εξαφάνιση ιθαγενή γλώσσα.
Οι Μρο [3] (ή Μρου) ζουν στην περιοχή Μπανταρμπάν, στους λόφους της Τσιταγκόνγκ [4] του Μπαγκλαντές. Σύμφωνα με την απογραφή του 1991 [5], ο πληθυσμός τους ανερχόταν στους 22.178. Η γλώσσα τους ανήκει στη σινοθιβετιανή [6] οικογένεια γλωσσών.
Το 1982, ένας 17χρονος έφηβος ονόματι Kramadi Menle ανέπτυξε [7] το αλφάβητο της μρο. Πρόκειται για ένα απλό [8] δεξιόστροφο αλφάβητο χωρίς συνδυαζόμενους χαρακτήρες. Η περαιτέρω ανάπτυξη, όμως, της γλώσσας είναι μέχρι στιγμής αργή. Επίσης, ενώ υπάρχει διαθέσιμη κωδικοποίηση [9] για τη μρο, ακόμα δεν μπορεί να γραφτεί διαδικτυακά.
Διαβάστε επίσης: Μπανγκλαντές: Το πρώτο βιβλίο με παραμύθια στη γλώσσα μρο [10]
[11]Εξώφυλλο του πρώτου βιβλίου γραμματικής της μρο με τίτλο “Totong”. Εικόνα: Younguang Mro και Adibasi Barta [11]. Δίκαια χρήση.
Ο τίτλος του πρώτου βιβλίου γραμματικής στη γλώσσα μρο είναι “Totong” και γράφτηκε [7] από τον Younguang Mro, συγγραφέα και ερευνητή από την κοινότητα των Μρο στους λόφους της Τσιταγκόνγκ. Δημιούργησε και κατέγραψε τη γραμματική βασιζόμενος στις γραμματικές της βεγγαλικής και της αγγλικής. Παρότι έχουν εκδοθεί στο παρελθόν ορισμένα βιβλία στη μρο, οι γραμματικές δομές αυτής της γλώσσας [12]δεν είχαν καταγραφεί ποτέ με συστηματικό τρόπο.
Η κυκλοφορία του βιβλίου ξεκίνησε [13] σε ανεπίσημο πλαίσιο στις 17 Φεβρουαρίου 2022, στο σπίτι του συγγραφέα στην πόλη Μπανταρμπάν. Ο Younguang Mro είπε στην τελετή [14]:
এ বইয়ের মাধ্যমে ম্রো সম্প্রদায়ের লোকজন শুদ্ধভাবে তাদের ভাষায় লিখতে ও পড়তে পারবে। বিশেষ করে ম্রো শিক্ষার্থীদের বাংলা ও ইংরেজি ব্যাকরণ বোঝার জন্য বইটি সহায়ক ভূমিকা রাখবে।
Με αυτό το βιβλίο, η κοινότητα των Μρο θα μπορεί να διαβάζει και να γράφει σωστά στη γλώσσα της. Θα βοηθήσει, επίσης, τους μαθητές να καταλάβουν τη γραμματική της βεγγαλικής και της αγγλικής, καθώς έχουν παρόμοιες δομές.
Μετά την αποφοίτησή του από το Τμήμα Ανατολικών Γλωσσών του Πανεπιστημίου της Τσιταγκόνγκ [15], ο Younguang Mro εργάζεται με σκοπό την κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη της κοινότητας των Μρο. Ως συγγραφέας, ο Younguang [16] έχει εκδώσει μέχρι στιγμής συνολικά 28 βιβλία σχετικά με την κουλτούρα και τα παραμύθια των Μρο, 18 στη γλώσσα μρο και 1ο στη βεγγαλική.
Ο Μρο δάσκαλος Ngansing Mro παρευρέθηκε στην παρουσίαση του βιβλίου. Συμμετείχε στη συζήτηση λέγοντας [14]:
ম্রো বর্ণমালা আবিষ্কারের পর তাদের হাতে লিখে লিখে বর্ণমালা পড়ানো হতো। এখন নিজেদের ভাষায় বই আকারে ছাপা হলো। এর ফলে এখন থেকে বইটির মাধ্যমে শিক্ষার্থীরা ম্রো ভাষা আরও শুদ্ধভাবে লিখতে ও পড়তে পারবে।
Μετά τη δημιουργία του, το αλφάβητο της μρο διδάχθηκε στους μαθητές μέσω χειρόγραφων κειμένων. Το αλφάβητο και η γραμματική είναι πλέον τυπωμένα σε μορφή βιβλίου. Έτσι, οι μαθητές θα μπορούν να διαβάζουν και να γράφουν στη μρο με μεγαλύτερη ακρίβεια.
H Ekushe Book Fair [17], η μεγαλύτερη έκθεση βιβλίου στο Μπαγκλαντές, διεξάγεται αυτή την περίοδο, ενώ καθημερινά εκδίδονται καινούρια βιβλία. Στο Facebook, ο νεαρός συγγραφέας Suhan Rizwan γράφει [18] για την έκδοση της πρώτης γραμματικής της γλώσσας μρο:
বইমেলার সমস্ত বইয়ের মাঝেও যে বইটা অমূল্য।
Μεταξύ των βιβλίων της έκθεσης, το συγκεκριμένο βιβλίο είναι ανεκτίμητο.
Ο νεαρός καλλιτέχνης Tufan Chakma προβάλλει διάφορα θέματα των ιθαγενών κοινοτήτων του Μπαγκλαντές μέσω των εικαστικών τεχνών. Στο Facebook, [1] επισήμανε ότι η εμφάνιση του Younguang είναι “σαν μια αχτίδα φωτός στους μακρινούς σκοτεινούς λόφους της Τσιταγκόνγκ”.
Το γλωσσικό φάσμα στο Μπαγκλαντές
Η γλώσσα του Μπαγκλαντές [19] είναι η βεγγαλική, η οποία ομιλείται από το 98% του πληθυσμού. Σύμφωνα με τα δεδομένα [20] ανθρωπολόγων και αρχηγών φυλών του Μπαγκλαντές, υπάρχουν περίπου 5 εκατομμύρια άτομα 47 ιθαγενών κοινοτήτων. Από αυτά, περίπου 30 γλώσσες 4 γλωσσικών ομάδων ομιλούνται ευρέως και 12-16 γλώσσες απειλούνται σε διαφορετικούς βαθμούς με εξαφάνιση. Ο ιθαγενής ερευνητής Salek Khokon ανέφερε στο BdNews24.com [21] ότι οι γλώσσες κουρούχ και ναγκάρι έχουν σχεδόν εξαφανιστεί. Η γλώσσα μρο, εν τω μεταξύ, συγκαταλέγεται στον κατάλογο [22] των σαφώς απειλούμενων γλωσσών της UNESCO.
[23]Χάρτης των γλωσσών που ομιλούνται στο Μπαγκλαντές. Μέσω Wikipedia από το Map Master [23]. CC BY 3.0 [24].
Για την προστασία των απειλούμενων γλωσσών, η Εθνική Εκπαιδευτική Πολιτική του 2010 [25] αναγνωρίζει το δικαίωμα των ιθαγενών παιδιών να μορφωθούν στη μητρική τους γλώσσα. Η πολιτική αυτή προβλέπει ότι “τα ιθαγενή παιδιά θα έχουν ιθαγενείς δασκάλους και τοπικά εξειδικευμένα γλωσσικά βιβλία, ώστε να έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθούν τα μαθήματα στη μητρική τους γλώσσα”. Σύμφωνα με το άρθρο 20, “θα ιδρυθούν δημοτικά σχολεία σε κάποιες απομακρυσμένες περιοχές, οι οποίες κατοικούνται από διάφορες φυλές (λόφους ή πεδιάδες)”. Βάσει αυτής της πολιτικής, η κυβέρνηση εισήγαγε για πρώτη φορά βιβλία για τα δημοτικά σχολεία σε κάποιες τοπικές γλώσσες το 2017. Ωστόσο, εδώ και πέντε χρόνια η πρωτοβουλία διέρχεται κρίση [25] ελλείψει καταρτισμένων ιθαγενών δασκάλων.
Η πρόοδος ενός λαού εξαρτάται από την κατάκτηση της γνώσης μέσω της γλώσσας. Η επιβίωση μιας γλώσσας, ιδίως της μητρικής, είναι υψίστης σημασίας και, για τη σωστή εκμάθηση και χρήση μιας γλώσσας, απαιτείται μια δομημένη γραμματική. Υπό αυτό το πρίσμα, η “Totong” του Younguang Mro θα ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία της γλωσσικής ανάπτυξης των Μρο.