- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Αυξάνονται οι εντάσεις στο Καραμπάχ, καθώς οι αντίπαλες πλευρές ανταλλάσσουν ευθύνες

· Σύνταξη Arzu Geybullayeva, Lamiya Adilgizi Μετάφραση Veroniki Bacharidi-Krikoni

Κατηγορίες: Κεντρική Ασία και Καύκασος, Αζερμπαϊτζάν, Αρμενία, Ουκρανία, Ρωσία, Τουρκία, Ιστορία, Μέσα των πολιτών, Πόλεμος - Συγκρούσεις, Πολιτική, Πρόσφυγες

Φωτογραφία: Антон Дмитриев [1], Unsplash [2]

Ήταν ένας τεταμένος μήνας [3] στα αμφισβητούμενα εδάφη του Καραμπάχ [4], μιας περιοχής 4.400 τετραγωνικών χιλιομέτρων στον Νότιο Καύκασο, μετά τις κατηγορίες ότι το Αζερμπαϊτζάν παραβίασε μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και αναζωπύρωσε τις εντάσεις από τις αρχές Μαρτίου. Ορισμένοι αναλυτές επισημαίνουν τις ανανεωμένες εντάσεις στο Καραμπάχ ως παράπλευρες συνέπειες [3] του πολέμου στην Ουκρανία.

Το 2020, η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν πολέμησαν έναν πόλεμο 44 ημερών για το Καραμπάχ. Η περιοχή ήταν υπό τον έλεγχο του εθνοτικού [5] αρμενικού πληθυσμού της ως αυτοαποκαλούμενο [6] κράτος από τον πόλεμο που διεξήχθη στις αρχές της δεκαετίας του '90 [7], ο οποίος έληξε με κατάπαυση του πυρός το 1994 και στρατιωτική νίκη των Αρμενίων. Στον απόηχο του πρώτου πολέμου, εγκαθιδρύθηκε [7] μια νέα, διεθνώς μη αναγνωρισμένη, ντε φάκτο Δημοκρατία του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Επτά γειτονικές περιοχές ήταν κατειλημμένες [7] από αρμενικές δυνάμεις. Ως αποτέλεσμα αυτού του πολέμου, “περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι είχαν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους: οι Αζέροι εγκατέλειψαν την Αρμενία, το Ναγκόρνο-Καραμπάχ και τις παρακείμενες περιοχές, ενώ οι Αρμένιοι εγκατέλειψαν τα σπίτια τους στο Αζερμπαϊτζάν”, σύμφωνα [8] με την International Crisis Group, μια ανεξάρτητη οργάνωση που εργάζεται για την πρόληψη των πολέμων και τη διαμόρφωση πολιτικών.

Μετά τον Β’ Πόλεμο του Καραμπάχ το 2020, το Αζερμπαϊτζάν ανέκτησε [9] τον έλεγχο σε πολλές από τις προηγουμένως κατεχόμενες επτά περιοχές. Το Αζερμπαϊτζάν κατέλαβε επίσης το ένα τρίτο [9] του ίδιου του Καραμπάχ ως αποτέλεσμα του δεύτερου πολέμου.

Στις 10 Νοεμβρίου 2020, η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν υπέγραψαν συμφωνία κατάπαυσης του πυρός [10] με τη μεσολάβηση της Ρωσίας. Μεταξύ πολλών σημείων της συμφωνίας, η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν συμφώνησαν [7] στην παρουσία 1.960 ρωσικών ειρηνευτικών δυνάμεων σε όσα μέρη του Καραμπάχ “δεν ανακαταλήφθηκαν από το Αζερμπαϊτζάν και σε έναν στενό διάδρομο, που συνδέει με την Αρμενία μέσω της αζέρικης περιοχής Λατσίν”. Υπάρχουν 27 ρωσικές ειρηνευτικές θέσεις εντός του Αζερμπαϊτζάν.

Από την υπογραφείσα συμφωνία του Νοεμβρίου 2020, υπήρξαν πολλές αναφορές [11] για παραβιάσεις της εκεχειρίας [12], με κάθε πλευρά να κατηγορεί την άλλη για έξαρση. Ωστόσο, η προέλαση του στρατού του Αζερμπαϊτζάν από τον Φεβρουάριο και η κατάληψη του στρατηγικού χωριού Φαρούχ [13] στα ανατολικά του Καραμπάχ, που προστατευόταν από τις ρωσικές ειρηνευτικές δυνάμεις, στις 25 Μαρτίου 2022, οδήγησε σε κατηγορίες για παραβίαση της εκεχειρίας [14] εναντίον του Αζερμπαϊτζάν τόσο από το επίσημο Γιερεβάν όσο και από τη Μόσχα.

Τουλάχιστον [15] δεκαπέντε Αρμένιοι στρατιώτες έχουν τραυματιστεί και τρεις σκοτώθηκαν από τις 24 Μαρτίου, σύμφωνα με ρεπορτάζ της υπηρεσίας του Αζερμπαϊτζάν του BBC, επικαλούμενη [15] τις πληροφορίες, που έδωσε στη δημοσιότητα ο στρατός αυτοάμυνας του Καραμπάχ. Ο στρατός αυτοάμυνας ισχυρίστηκε επίσης ότι υπήρξαν απώλειες από την πλευρά του Αζερμπαϊτζάν, κάτι που διέψευσε [15] το υπουργείο Άμυνας του Αζερμπαϊτζάν. Εν τω μεταξύ, σε δήλωση που εκδόθηκε στις 25 Μαρτίου, το Υπουργείο Εξωτερικών του Αζερμπαϊτζάν είπε [16] ότι δεν υπάρχει ανάγκη για υστερία, ενώ αναφερόταν στην κλιμάκωση της έντασης στη γραμμή επαφής και ότι το Αζερμπαϊτζάν διευκρίνιζε [17] “τις θέσεις και τις τοποθεσίες [των ενόπλων δυνάμεών του] επί τόπου”.

Νωρίτερα αυτό το μήνα, “οι ντε φάκτο Αρχές στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ κατηγόρησαν το Αζερμπαϊτζάν ότι μείωσε τις προμήθειες φυσικού αερίου στα εδάφη του Ναγκόρνο-Καραμπάχ για δεύτερη φορά” μέσα σε ένα μήνα, σύμφωνα με ρεπορτάζ [18] του Eurasianet. Το αέριο προς το Καραμπάχ παρέχεται [18] μέσω της Αρμενίας [19], αλλά ο αγωγός διέρχεται από εδάφη νυν ελεγχόμενα από το Αζερμπαϊτζάν, που ανέκτησε κατά τη διάρκεια του δεύτερου πολέμου. Η πρώτη διακοπή αναφέρθηκε [20] στις 8 Μαρτίου και, παρόλο που σύμφωνα με πληροφορίες, αποκαταστάθηκε [18] στις 19 Μαρτίου, η παροχή διακόπηκε ξανά στις 21 Μαρτίου. Η διακοπή προκλήθηκε από ζημιά [3] σε αγωγό φυσικού αερίου, που τροφοδοτούσε το Καραμπάχ στις 5 Μαρτίου. “Έχουμε επαρκείς λόγους να υποθέσουμε ότι, κατά τη διάρκεια της επισκευής του αγωγού φυσικού αερίου, η πλευρά του Αζερμπαϊτζάν εγκατέστησε μια βαλβίδα, που διέκοψε την παροχή φυσικού αερίου πριν από λίγες ώρες”, ανέφερε [21] η ντε φάκτο κυβέρνηση του Καραμπάχ σε δήλωση σύμφωνα [18] με το ρεπορτάζ του Eurasianet. Το Μπακού αρνήθηκε τις κατηγορίες. Σε δήλωση που εκδόθηκε στις 25 Μαρτίου, δήλωσε [17] το Υπουργείο Εξωτερικών του Αζερμπαϊτζάν, η Αρμενία “χρησιμοποιούσε σκόπιμα την κατάσταση ως μέσο πολιτικής χειραγώγησης” κατηγορώντας τα ζητήματα προμήθειας φυσικού αερίου για το κρύο και τεχνικά προβλήματα.

Στις 26 Μαρτίου, σε μια δήλωση [22], το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών προέτρεψε τόσο την Αρμενία όσο και το Αζερμπαϊτζάν να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση. Η δήλωση αναφέρεται επίσης στο δελτίο ειδήσεων [23] του ρωσικού Υπουργείου Άμυνας, με ημερομηνία 26 Μαρτίου 2022, στο οποίο το Υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας είπε: “Οι Ένοπλες Δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν εισήλθαν στη ζώνη ευθύνης της ρωσικής ειρηνευτικής αποστολής στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ και εξαπέλυσαν τέσσερις επιδρομές σε ένοπλους σχηματισμούς του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, χρησιμοποιώντας μη επανδρωμένα αεροσκάφη Μπαϊρακτάρ TB2, κοντά στο χωριό Fαρούχ”, κατηγορώντας [24] το Αζερμπαϊτζάν για παραβίαση της εκεχειρίας της 10ης Νοεμβρίου.

Στην απάντησή του, το υπουργείο Άμυνας του Αζερμπαϊτζάν είπε [25] ότι η δήλωση ήταν μονόπλευρη επαναλαμβάνοντας τη δέσμευση του επίσημου Μπακού στην κοινή δήλωση [26], που υπογράφηκε στις 10 Νοεμβρίου 2020.

Το Υπουργείο Άμυνας της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν εκφράζει τη λύπη του για τη μονόπλευρη δήλωση του Υπουργείου Άμυνας της Ρωσικής Ομοσπονδίας με ημερομηνία 26 Μαρτίου 2022, η οποία δεν αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα.

Στις 27 Μαρτίου, το ρωσικό υπουργείο Άμυνας δήλωσε [32] ότι το Αζερμπαϊτζάν απέσυρε τη στρατιωτική του παρουσία από το Φαρούχ, κάτι που γρήγορα διαψεύστηκε από το υπουργείο Άμυνας του Αζερμπαϊτζάν επιβεβαιώνοντας ότι οι θέσεις παραμένουν αμετάβλητες. “Ειδοποιούμε με λύπη ότι η δήλωση του ρωσικού υπουργείου Άμυνας της 27ης Μαρτίου είναι αναληθής. Οι θέσεις των ενόπλων δυνάμεων του Αζερμπαϊτζάν στο χωριό Φαρούχ και τα κοντινά υψώματα, που αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της χώρας μας, παραμένουν αμετάβλητες”, αναφέρεται [14] στην ανακοίνωση. από το Υπουργείο Άμυνας του Αζερμπαϊτζάν.

ΕΚΤΑΚΤΟ: Η Ρωσία κατηγορεί το Αζερμπαϊτζάν για παραβίαση της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός στο Καραμπάχ

Σε δήλωση που εκδόθηκε τη Δευτέρα 28 Μαρτίου, το αρμενικό υπουργείο Εξωτερικών είπε ότι αναμένει από το ρωσικό απόσπασμα των ειρηνευτικών στρατευμάτων να λάβει συγκεκριμένα μέτρα για να σταματήσει και να εξασφαλίσει την επιστροφή των δυνάμεων του Μπακού στις αρχικές θέσεις, μετέδωσε [36] το ρωσικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων TASS.

Αυτή ήταν η δεύτερη φορά από τη συμφωνία του Νοεμβρίου 2020, που η Ρωσία κατηγόρησε [37] το Αζερμπαϊτζάν για παραβίαση της εκεχειρίας στο Καραμπάχ.

Εν τω μεταξύ, σύμφωνα [38] με το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων APA, η AzeriGaz είπε ότι θα αποκαταστήσει την παροχή φυσικού αερίου στην οικονομική περιοχή του Καραμπάχ έως τις 29 Μαρτίου. Η αρμενική υπηρεσία του Radio Liberty επιβεβαίωσε [39] ότι η παροχή φυσικού αερίου στο Χανκέντι [Στεπανακέρτ στα αρμενικά] αποκαταστάθηκε στις 29 Μαρτίου.