Καπέλο ποδηλασίας “Προσευχή για την Ουκρανία” με τα ουκρανικά χρώματα από την Enishi Handmade Cycle Caps [1] στο Κιότο. Όλα τα έσοδα θα διατεθούν σε προσπάθειες ανακούφισης της Ουκρανίας. Όλα τα καπέλα έχουν εξαντληθεί. Σημείωση: Ο χαρακτήρας “縁”, en, μπορεί να σημαίνει “ένας δεσμός που συνδέει δύο άτομα.” Φωτογραφία από jun.skywalker [2], από το Flickr. Άδεια εικόνας: A-NC 2.0 G (CC BY-NC 2.0) [3]
Αν και επέβαλε αρκετά γρήγορα οικονομικές κυρώσεις στη Ρωσία μετά την εισβολή της στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου, η Ιαπωνία αντιστέκεται στην διακοπή κάθε σχέσης με τη χώρα. Η ρωσική εισβολή, επιπλέον, έχει ενισχύσει την εικόνα της Ιαπωνίας ως χώρας μη φιλόξενης προς τους πρόσφυγες και έχει κλονίσει τη βασική αρχή του κράτους περί απόρριψης των πυρηνικών όπλων.
Σε ένα ιστορικό διάγγελμα [4] στις 23 Μαρτίου μέσω βίντεο σε περισσότερα από 710 εκλεγμένα μέλη της ιαπωνικής Βουλής [5], ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι επαίνεσε την Ιαπωνία ως:
[…] την πρώτη [χώρα] στην Ασία που άσκησε πραγματική πίεση στη Ρωσία για αποκατάσταση της ειρήνης. Που υποστήριξε τις κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας.
Ο Ουκρανός πρόεδρος προσάρμοσε προσεκτικά την ομιλία του στην Ιαπωνία, σύμφωνα με την ανταποκρίτρια στο Τόκιο Phoebe Amoroso [6] σε τηλεοπτική συνέντευξη [7] στο CBC/Radio Canada:
Για παράδειγμα, [ο Ζελένσκι] αναφέρθηκε στα πυρηνικά εργοστάσια, που κινδύνευαν από ρωσικές επιθέσεις στην Ουκρανία. Πρόκειται φυσικά για μια αναφορά σε όσα συνέβησαν στη Φουκουσίμα [8] το 2011 […] που οδήγησαν σε πυρηνική έκρηξη.
Ο Ζελένσκι, επίσης, μίλησε για την ανάγκη ανοικοδόμησης της Ουκρανίας μετά το τέλος του πολέμου καθώς και στην εύρεση οικημάτων για όσους εκτοπίστηκαν από τον πόλεμο. Σύμφωνα με την Amorosa, τα παραπάνω αποτελούν μια αναφορά στα ακόμη εκτοπισμένα 38.000 άτομα στην Ιαπωνία μετά την καταστροφή κοινοτήτων στη βορειοανατολική ακτή της χώρας εξαιτίας του τεράστιου σεισμού και του τσουνάμι το 2011.
Στην ομιλία του, ο Ζελένσκι έκανε επίσης έκκληση [4] στην Ιαπωνία να βοηθήσει στον τερματισμό της ρωσικής εισβολής,
ώστε η Ρωσία να ζητήσει την ειρήνη. Και να σταματήσει το τσουνάμι της βίαιης εισβολής στο κράτος μας, την Ουκρανία. Είναι απαραίτητη η επιβολή εμπάργκο στις εμπορικές συναλλαγές με τη Ρωσία. Είναι απαραίτητη η απομάκρυνση των εταιρειών από τη ρωσική αγορά, έτσι ώστε τα χρήματα να μην πάνε στον ρωσικό Στρατό.
Η Ιαπωνία παρουσιάζει μια περίπλοκη αντίδραση στην κρίση έναν μήνα μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία [9]. Τις πρώτες μέρες της εισβολής, καθώς η ιαπωνική κυβέρνηση ετοιμαζόταν να επιβάλει γρήγορα κυρώσεις στη Ρωσία, πλήθη συγκεντρώθηκαν σε όλη την Ιαπωνία [10] για να εκφράσουν την υποστήριξή τους στην Ουκρανία:
ステージから見た皆さんの意志と声。
スマホ片手に「意味がない」と冷笑する人はいるけれど、こうして足を運んで声を形にする人達がこれだけいるという事、そしてその人達1人1人が無力感に悩みながらも寄付や発信をしていく事の強さを確かに感じました。
本当に微力だけど、私は声を上げ続けていく。 pic.twitter.com/zUStmh104t [11]
— 辻愛沙子｜arca💙💛 (@ai_1124at_) 5 Μαρτίου, 2022 [12]
Η φωνή και η θέληση του λαού, ιδωμένες από τη σκηνή.
Υπάρχουν άνθρωποι που γελούν με όλα αυτά, κρατώντας στο ένα χέρι το smartphone τους, λέγοντας “Έτσι κι αλλιώς δεν έχει σημασία”, αλλά εγώ νιώθω τη δύναμη πάρα πολλών ανθρώπων που ήρθαν εδώ, ο ένας μετά τον άλλον, ακόμα και αν οι ίδιοι αισθάνονται ανήμποροι να μιλήσουν, να κάνουν μια δωρεά, να στείλουν βοήθεια.
Μπορεί να μοιάζει ασήμαντο, αλλά εγώ θα συνεχίσω να υψώνω τη φωνή μου.
Σημείωση: Η Tsuji Asako είναι δημόσιο πρόσωπο και τηλεοπτική παραγωγός. Η διαμαρτυρία αυτή έγινε στο Τόκιο.
Η Ιαπωνία δείχνει λιγότερη προθυμία να δεχθεί πρόσφυγες από την Ουκρανία. Τον Μάρτιο, η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα επέτρεπε την είσοδο στη χώρα 47 Ουκρανών, που ζητούσαν ασφαλές καταφύγιο από τη ρωσική εισβολή, αριθμός μεγαλύτερος από τους 30 πρόσφυγες [13] που η χώρα δέχεται τυπικά κάθε χρόνο.
Ωστόσο, η Ιαπωνία δεν αναγνωρίζει τους Ουκρανούς ως πρόσφυγες προσφέροντάς τους, αντίθετα, “προσωρινό καταφύγιο”:
Japan is offering temporary shelter — a legal status that allows Ukrainians to stay and receive some support, but which falls short of recognizing them as refugees under international law.
— Hiroko Tabuchi (@HirokoTabuchi) 6 Μαρτίου, 2022 [14]
Η Ιαπωνία προσφέρει προσωρινό καταφύγιο, μια νομική κατάσταση που επιτρέπει στους Ουκρανούς να παραμείνουν και να λάβουν κάποια υποστήριξη, αλλά δεν τους αναγνωρίζει ως πρόσφυγες σύμφωνα με τη διεθνή νομοθεσία.
Οι οικονομικές κυρώσεις της Ιαπωνίας ίσως να είναι εξίσου περίπλοκες. Κάποιες ιαπωνικές επιχειρήσεις δεν έχουν απομακρυνθεί πλήρως από τη Ρωσία από την αρχή της εισβολής, ενώ η ιαπωνική κυβέρνηση έχει ανακαλέσει κάποιες κυρώσεις αρνούμενη, μέχρι στιγμής, να επιβάλει καινούριες.
Το 2021, η Ιαπωνία εξήγαγε πάνω από 7.3 δισ. δολάρια [15] σε αγαθά στη Ρωσία. Από την αρχή της εισβολής, εκτός από την απαγόρευση [16] της εξαγωγής πολυτελών αυτοκινήτων στη Ρωσία, η Ιαπωνία έχει επιβάλει ορισμένες οικονομικές κυρώσεις, [16] που έχουν στο στόχαστρο τον Ρώσο πρόεδρo Βλαντιμίρ Πούτιν και ολιγάρχες επιχειρηματίες. Η ιαπωνική κυβέρνηση έχει επίσης επιβάλει περιορισμούς [17] σε τραπεζικές συναλλαγές με τη Ρωσία και έχει ενεργήσει έτσι, ώστε να αποκλείσει κάποιες ρωσικές τράπεζες από τα διεθνή δίκτυα πληρωμών.
Ωστόσο, τον Μάρτιο η ιαπωνική κυβέρνηση ανακάλεσε μια απόφαση απαγόρευσης εισαγωγών ρωσικού αχινού και κάβουρα, επικαλούμενη “τις συνέπειες στην κοινωνία [18]“. Η Ρωσία είναι η τρίτη μεγαλύτερη [19] ξένη πηγή εισαγωγής θαλασσινών στην Ιαπωνία. Χονδρέμποροι, σούπερ μάρκετ και η βιομηχανία εστίασης είχαν ήδη παραπονεθεί [20] για ελλείψεις [21] προϊόντων μετά την εισβολή τον Φεβρουάριο.
Παρότι όλο και περισσότεροι στην Ιαπωνία συνειδητοποιούν τη ζημιά, που προκαλούν στο προφίλ της χώρας [22] οι επιχειρηματικές σχέσεις με τη Ρωσία, δεν είναι εύκολο για όλους τους Ιάπωνες επιχειρηματίες να κόψουν τους δεσμούς τους με τη χώρα.
Για παράδειγμα, η Fast Retailing, η μεγαλύτερη αλυσίδα λιανικής της Ασίας, περισσότερο γνωστή για το fashion brand της, το Uniqlo, ανακάλεσε [23] μια προηγούμενη ανακοίνωσή της, [24] σύμφωνα με την οποία θα συνέχιζε να έχει επιχειρηματικές σχέσεις με τη Ρωσία, όταν δέχθηκε πυρά [25] από τους καταναλωτές.
Παράλληλα, η ιαπωνική κυβέρνηση, η Mitsui [26] και η Mitsubishi Group [27] διστάζουν μέχρι στιγμής να αποχωρήσουν από το μεγάλο έργο φυσικού αερίου Sakhalin-2, παρά την ξαφνική έξοδο της Shell από την κοινοπραξία [28] μετά την εισβολή. Το Sakhalin-2 είναι η πηγή του 10% σχεδόν των εισαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου της Ιαπωνίας.
Εκτιμάται ότι η αποχώρηση από το έργο θα κόστιζε στην κοινοπραξία 15 δις δολάρια [29], θα αύξανε την τιμή του φυσικού αερίου στην Ιαπωνία έως και 35% και θα έθετε την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας σε κίνδυνο.
Όπως και να ‘χει, οι πρόσφατες οικονομικές κυρώσεις της Ιαπωνίας κατά της Ρωσίας έχουν ψυχράνει τις μεταξύ τους σχέσεις. Οι δύο χώρες στην ουσία παραμένουν σε εμπόλεμη κατάσταση [30] εξαιτίας μιας μακροχρόνιας εδαφικής διαφωνίας και η Ρωσία, επικαλούμενη “αντιρωσικά [31]” αισθήματα, ανακοίνωσε τον Μάρτιο ότι οποιαδήποτε σχέδια περί σύναψης συνθήκης ειρήνης [32] με την Ιαπωνία, με την οποία θα έληγε και επίσημα επιτέλους ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, αναβάλλεται [33] επ’ αόριστον.
Η ανακοίνωση της Ρωσίας, με τη σειρά της, οδήγησε τον πρωθυπουργό της Ιαπωνίας Kishida Fumio να τελειώσει ουσιαστικά δύο [34] δεκαετίες ακριβής [35] πολιτικής, η οποία στόχευε στην ανάκτηση των “Βόρειων Εδαφών” της Ιαπωνίας, των τεσσάρων νοτιότερων νησιών της αλυσίδας των Κουρίλων [36] νήσων, οι οποίες κατελήφθησαν από τους Ρώσους μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
On 7 Mar in Diet, Kishida described the N Territories as Japan’s “inherent territory”「固有の領土」. This has consistently been Japan’s position but, under Abe, the Japanese cabinet carefully avoided using the term publicly to avoid antagonising Russia. https://t.co/Bz5BjjqrWc [37]
— James D.J. Brown (@JamesDJBrown) 8 Μαρτίου, 2022 [38]
Στις 7 Μαρτίου στη Βουλή, ο Kishida περιέγραψε τα Βόρεια Εδάφη ως “έμφυτο έδαφος” της Ιαπωνίας. Αυτή είναι η σταθερή θέση της Ιαπωνίας, αλλά υπό τον Abe, το υπουργικό συμβούλιο απέφυγε προσεκτικά τη δημόσια χρήση του όρου, ώστε να μη θεωρηθεί ότι ανταγωνίζεται τη Ρωσία.
Η Ρωσία έπειτα ξεκίνησε στρατιωτικές ασκήσεις [39] στα νησιά, τα οποία βρίσκονται αρκετά κοντά στο βορειότερο νησί Χοκάιντο της Ιαπωνίας. Οι ασκήσεις περιελάμβαναν το αντιαεροπορικό σύστημα της Ρωσίας S300, το οποίο έχει εύρος 400 χλμ [40], αποτελώντας δυνάμει εναέρια απειλή για την Ιαπωνία στην περιοχή.
Το αυξανόμενο δυναμικό της Ρωσίας ως απειλής μετά την εισβολή της Ουκρανίας έχει, επίσης, πυροδοτήσει νέα συζήτηση στην Ιαπωνία σχετικά με την εθνική άμυνα. Από την εποχή της ρίψης των ατομικών βομβών στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι το 1945, η Ιαπωνία έχει τηρήσει τις τρεις αρχές [41] της περί μη κατοχής, παραγωγής και χρήσης πυρηνικών όπλων στο έδαφός της. Τον Μάρτιο, ο κυβερνών συνασπισμός της Ιαπωνίας ξεκίνησε επίσημο διάλογο [42] σχετικά με τη σύναψη μιας συμφωνίας περί από κοινού χρήσης πυρηνικών [43], παρόμοιας με εκείνη του NATO.
Αναφορικά με τα παραπάνω, εκπρόσωπος του ιαπωνικού κομμουνιστικού κόμματος, ενός από τα μεγάλα κόμματα της αντιπολίτευσης στη χώρα, δήλωσε [42]:
Οι τρεις αρχές περί μη χρήσης πυρηνικών δεν αποτελούν απλά ένα μέτρο πολιτικής, αλλά και εθνικό σκοπό. Κάποιος που διετέλεσε πρωθυπουργός της μόνης χώρας στον κόσμο, που δέχθηκε επίθεση με ατομική βόμβα σε καιρό πολέμου, δεν θα έπρεπε σε καμία περίπτωση να συζητά την κατοχή πυρηνικών όπλων.
