Φωτογραφία των ραδιοφωνικών σταθμών Ixchel Estéreo, χρησιμοποιείται με άδεια.
Αυτό το άρθρο δημοσιεύτηκε από την Prensa Comunitaria [1] και, έπειτα από επιμέλεια, αναδημοσιεύεται από το Global Voices με άδεια.
Το Διαμερικανικό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (IACHR) ανακοίνωσε στις 17 Δεκεμβρίου ότι έκρινε [2] το κράτος της Γουατεμάλας υπεύθυνο για παραβίαση των δικαιωμάτων στην ελευθερία του λόγου, την ισότητα ενώπιον του νόμου και τη συμμετοχή στην πολιτιστική ζωή αρκετών αυτόχθονων πληθυσμών Μάγια εμποδίζοντάς τους να λειτουργούν τους κοινοτικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς τους.
Οι πληγείσες αυτόχθονες ομάδες ήταν οι Κατσικέλ από το Σουμπάνγκο, οι Ατσί από το Σαν Μιγκέλ Τσικάι και οι Μαμ από την Καζολά και το Τόδος Σάντος Κουτσουματάν. Το Δικαστήριο, ανεξάρτητο δικαστικό όργανο του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών (OAS), διέταξε επίσης αποζημιώσεις για τις πληγείσες κοινότητες.
Στην απόφασή του, βασισμένη σε υπόθεση [3] αρχικά του 2012 από οργανώσεις βάσης της Γουατεμάλας με την υποστήριξη της Κλινικής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ιθαγενών Λαών στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Σάφολκ, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι το ρυθμιστικό σύστημα της χώρας για τις ραδιοφωνικές εκπομπές οδηγεί σε μια de facto, σχεδόν απόλυτη απαγόρευση σχετικά με το δικαίωμα των αυτόχθονων πληθυσμών στην ελευθερία του λόγου και, ταυτόχρονα, τους εμποδίζει να ασκήσουν το δικαίωμά τους να συμμετέχουν στην πολιτιστική ζωή.
Σύμφωνα με δήλωση [4] του Δικαστηρίου, τουλάχιστον το 43,6% του πληθυσμού της Γουατεμάλας είναι αυτόχθονες και περίπου το 80% του γηγενούς πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας.
Το Ixchel Estéreo, ένας από τους ραδιοφωνικούς σταθμούς της υπόθεσης, έγραψε [5] στη σελίδα του στο Facebook ότι αυτή η απόφαση θα είναι “σημείο καμπής για τους κοινοτικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς στη Γουατεμάλα”.
Σύμφωνα με τη δήλωση του Δικαστηρίου, “υπάρχουν 424 ραδιοφωνικοί σταθμοί στη χώρα στα FM και 90 σταθμοί στα AM. Ωστόσο, μόνο ένας από αυτούς είναι κοινοτικός σταθμός ιθαγενών. Επιπλέον, υπάρχουν πολλοί κοινοτικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί, που λειτουργούν από αυτόχθονες πληθυσμούς, που δεν μπορούν να λάβουν κρατική άδεια. Ο σταθμός Ixchel στο Σουμπανγκο και ο σταθμός Voz del Pueblo στο Σαν Μιγκέλ Τσικάι, συγκεκριμένα, δέχθηκαν επιδρομές και δύο από τους εθελοντές τους διώχθηκαν”.
Στη Λατινική Αμερική, τα κοινοτικά ραδιόφωνα [6] είναι μη κερδοσκοπικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί, που στοχεύουν στην προώθηση της ανάπτυξης μιας τοπικής κοινότητας. Λειτουργούν από άτομα της κοινότητας και βρίσκονται κυρίως σε αγροτικές περιοχές. Παρέχουν [7] υπηρεσίες πληροφόρησης, εκπαίδευση, ψυχαγωγία και υπερασπίζονται τα δικαιώματα της κοινότητας έναντι πιθανών παραβιάσεων από το κράτος.
Στη Γουατεμάλα, όπως και σε άλλα μέρη της Λατινικής Αμερικής, υπερασπιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν καταδικάσει [8] τη δίωξη των κοινοτικών ραδιοτηλεοπτικών φορέων και τον ιστορικό αποκλεισμό τους από το ραδιοφωνικό φάσμα.
Οι ραδιοφωνικοί σταθμοί Ixchel και Uqul Tinamit la Voz del Pueblo από τις πόλεις Σουμπάνγκο και Σαν Μιγκέλ Τσικάι στο διαμέρισμα Μπάια Βεραπάζ της Γουατεμάλας δέχθηκαν έφοδο από τις Αρχές με δικαστικές αποφάσεις, που εκδόθηκαν στο πλαίσιο ποινικής διαδικασίας το 2006 και το 2012, αντίστοιχα. [9] Ο εξοπλισμός εκπομπής τους κατασχέθηκε και ορισμένοι από τους χειριστές τους διώχθηκαν ποινικά.
Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι αυτές οι επιδρομές και οι κατασχέσεις εξοπλισμού από τους ραδιοφωνικούς σταθμούς Ixchel και Voz del Pueblo ήταν παράνομες και περιόριζαν την ελευθερία του λόγου τους, κάτι που αντίκειται στην Αμερικανική Σύμβαση. Ως εκ τούτου, το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Γουατεμάλα είναι υπεύθυνη για την παραβίαση αυτού του δικαιώματος.
Το Δικαστήριο διέταξε διάφορα μέτρα αποκατάστασης για να αντισταθμίσει αυτές τις παραβιάσεις. Αυτά περιελάμβαναν: τη λήψη των απαραίτητων μέτρων, ώστε οι αυτόχθονες κοινότητες, που προσδιορίζονται ως θύματα, να μπορούν να λειτουργούν ελεύθερα τα κοινοτικά ραδιόφωνα τους, την προσαρμογή των εσωτερικών κανονισμών, που αναγνωρίζουν τους κοινοτικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς ως ξεχωριστές μορφές μέσων ενημέρωσης, και τη ρύθμιση της λειτουργίας τους με τη θέσπιση απλής διαδικασίας για την απόκτηση αδειών.
Επιπλέον, η απόφαση αναφέρει ότι το κράτος θα πρέπει να κρατήσει μέρος του ραδιοφάσματος για ραδιοφωνικούς σταθμούς ιθαγενών, να απέχει από τη δίωξη χειριστών τους, την επιδρομή σε ραδιοφωνικούς σταθμούς και την κατάσχεση ραδιοτηλεοπτικού εξοπλισμού και να ανατρέψει τις καταδικαστικές αποφάσεις κατά ατόμων από ιθαγενείς κοινότητες, που έχουν καταδικαστεί για τη χρήση των ραδιοφωνικών σταθμών.
Στην απόφαση, οι δικαστές αναγνώρισαν ότι, εκτός από το να επιτρέπουν στις ιθαγενείς κοινότητες να συμμετέχουν πλήρως στη δημόσια ζωή, αυτοί οι ραδιοφωνικοί σταθμοί είναι απαραίτητοι για τη διατήρηση, τη μετάδοση και τη συνεχή ανάπτυξη αυτών των πολιτισμών και γλωσσών.
“Οι κοινοτικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί είναι ένας τρόπος για τους αυτόχθονες πληθυσμούς να ασκήσουν το δικαίωμά τους στην ελευθερία της έκφρασης. Η πρόσβαση στους δικούς τους σταθμούς είναι απαραίτητη για την προώθηση της ταυτότητας, της γλώσσας, του πολιτισμού, της αυτοεκπροσώπησης και των συλλογικών δικαιωμάτων των αυτόχθονων πληθυσμών”, αναφέρει η δήλωση του Δικαστηρίου.
Για το λόγο αυτό, οι χώρες εντός του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών υποχρεούνται να υιοθετήσουν τα απαραίτητα μέτρα για να επιτρέψουν στις ιθαγενείς κοινότητες την πρόσβαση στο ραδιοφάσμα των κοινοτικών ραδιοφώνων.