Τι αποκαλύπτει ένα διυλιστήριο πετρελαίου του Κιργιστάν για την κινεζική Πρωτοβουλία Μια Ζώνη Ένας Δρόμος

Διυλιστήριο πετρελαίου τη νύχτα. Φωτογραφία από τον Gregg Tavares. CC από 2.0 (Flickr).

Το διυλιστήριο πετρελαίου Zhongda, μια από τις μεγαλύτερες επενδύσεις της Κίνας στο Κιργιστάν, χαρακτηρίζει τη συζήτηση για τις θέσεις εργασίας έναντι της ρύπανσης, που περιβάλλει το όραμα της Πρωτοβουλίας Μία Ζώνη Ένας Δρόμος (BRI) του Πεκίνου.

Το διυλιστήριο είναι παράδειγμα αδιαφάνειας. Μια δεκαετία μετά την κατασκευή του, πολλοί πολίτες του Κιργιστάν γνωρίζουν ελάχιστα για το έργο του ή γιατί σταμάτησε πρόσφατα την παραγωγή του.

Το Zhongda, γνωστό και ως Junda, κατασκευάστηκε στην πόλη Καρά-Μπάλτα, 60 χιλιόμετρα δυτικά της πρωτεύουσας Μπισκέκ, με κινεζικές επενδύσεις άνω των 300 εκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ.

Η εταιρεία που διαχειρίζεται το διυλιστήριο, η Zhongda China Petrol Company” (中大中国石油公司), ανήκει στον κρατικό όμιλο Shanxi Coal and Chemical Industry με έδρα στο Σανσί της Κίνας, μέσω μιας θυγατρικής εταιρείας που ονομάζεται Central Asia Energy Company.

Το σχέδιο συμφωνήθηκε λίγο πριν εκδιωχθεί από την εξουσία το διεφθαρμένο, αυταρχικό καθεστώς του δεύτερου Κιργίζιου προέδρου Κουρμπανμπέκ Μπακίγιεφ σε μια επανάσταση του 2010.

Όταν τέθηκε τελικά σε λειτουργία το 2014, έγινε το μεγαλύτερο διυλιστήριο πετρελαίου στο Κιργιστάν, μια φτωχή σε πόρους χώρα της Κεντρικής Ασίας με 6,5 εκατομμύρια κατοίκους.

Η ανεργία στο Κιργιστάν είναι χρόνια και το διυλιστήριο ήταν μέρος μιας σειράς κινεζικών επενδύσεων, που έγιναν την εποχή της επανάστασης, που αντιστάθμισαν εν μέρει την τάση εκατοντάδων χιλιάδων Κιργιζιανών που μεταναστεύουν εποχιακά στη Ρωσία για αναζήτηση εργασίας.

Περίπου τα δύο τρίτα των 800 εργαζομένων στο διυλιστήριο είναι ντόπιοι, ενώ οι υπόλοιποι είναι Κινέζοι.

Ωστόσο, πολλές από τις επενδύσεις της Κίνας, ιδιαίτερα στον τομέα των εξορύξεων, έχουν βυθιστεί σε σκάνδαλα σχετικά με την αντιληπτή περιβαλλοντική ζημιά και τις κακές σχέσεις με την κοινότητα.

Το πιο εντυπωσιακό για το διυλιστήριο Zhongda, σύμφωνα με τη Niva Yau, ερευνήτρια στην Ακαδημία του ΟΑΣΕ στο Μπισκέκ, είναι το πόσο κοντά βρίσκεται σε κτίρια κατοικιών στο Καρά-Μπάλτα:

Το να ζεις δίπλα σε ένα διυλιστήριο πετρελαίου είναι κακό οπουδήποτε στον κόσμο. Σε αυτή την περίπτωση, όμως, η κινεζική εταιρεία δεν αξιολόγησε τον αντίκτυπο στην τοποθέτηση του εργοστασίου τόσο κοντά σε ένα χωριό. Ήταν ένα μέτρο μείωσης του κόστους, διότι μια πιο απομακρυσμένη τοποθεσία θα ανάγκαζε την εταιρεία να αναλάβει το κόστος της εγκατάστασης των δικτύων μεταφοράς νερού και ενέργειας . Δεσμευμένη για μετρητά, η κυβέρνηση του Κιργιστάν δεν θα μπορούσε να το αντέξει οικονομικά. Στην Κίνα, η κυβέρνηση προσπαθεί να κατασκευάσει νέα διυλιστήρια πιο μακριά από κατοικημένες κοινότητες και αποζημιώνει τους ντόπιους σε περίπτωση έκθεσης σε περιβαλλοντική βλάβη. Η κατασκευή του διυλιστηρίου Zhongda ήταν βολική για την κυβέρνηση του Κιργιστάν. Σε τελική ανάλυση, αυτό που συμβαίνει στο Καρά-Μπάλτα δεν επηρεάζει το Μπισκέκ.

Παύση στην παραγωγή, αλλά για πόσο;

Το Μπισκέκ είναι η πρωτεύουσα του Κιργιστάν, όπου λαμβάνονται οι πολιτικές αποφάσεις. Πρόεδροι και νομοθέτες συχνά κατηγορούνται ότι πήραν τα χρήματα από επενδύσεις, ενώ αφήνουν τις τοπικές κοινωνίες να λύσουν τα ζητήματά τους με ξένες εταιρείες μόνες τους.

Αρκετοί κάτοικοι του Καρά-Μπάλτα είπαν στο Global Voices ότι η υγεία τους έχει κλονιστεί από τότε που ξεκίνησε τη λειτουργία του το διυλιστήριο.

Ο Sulaiman Satykeev, μέλος της τοπικής κυβέρνησης, ισχυρίστηκε ότι ο αριθμός των κατοίκων που πάσχουν από αλλεργίες, άσθμα και άλλα πνευμονικά προβλήματα έχει αυξηθεί:

Ειδικά το πρωί ο αέρας μύριζε γκάζι. Προσπαθήσαμε να επικοινωνήσουμε με τον δήμαρχο, με το επιχείρημα ότι η μονάδα είναι επιβλαβής για το περιβάλλον. Οι άνθρωποι αρρώσταιναν λόγω του μολυσμένου αέρα. Ωστόσο, το έργο του διυλιστηρίου συνεχίστηκε. Κάναμε το καλύτερο δυνατό αλλά κανείς δεν μας άκουγε. Τώρα, δόξα τω Θεώ, το εργοστάσιο Zhongda δεν λειτουργεί και ο αέρας έχει γίνει πολύ πιο καθαρός.

Η παύση της παραγωγής στο διυλιστήριο ήρθε την ίδια χρονιά που χτύπησε ο κορονοϊός. Οι διαχειριστές του διυλιστηρίου δεν έχουν δώσει εξηγήσεις σχετικά με την παύση, ούτε χρονοδιάγραμμα για την έναρξη των εργασιών του εργοστασίου ξανά.

Αυτή είναι η δεύτερη φορά που η εγκατάσταση τίθεται εκτός λειτουργίας. Μετά από τέσσερα χρόνια λειτουργίας, οι εργασίες του διυλιστηρίου ανεστάλησαν το 2018 μετά από δικαστική διαμάχη για φοροδιαφυγή και παραβίαση των δικαιωμάτων των εργαζομένων.

Ορισμένοι θεωρούν ότι τα προβλήματα του διυλιστηρίου συνδέονται με τον ανταγωνισμό για την ενεργειακή αγορά μεταξύ Κίνας και Ρωσίας.

Ο ρωσικός ενεργειακός κολοσσός Gazprom κυριαρχεί παραδοσιακά στην αγορά καυσίμων στο Κιργιστάν, ενώ αρκετοί εξέχοντες Κιργίζιοι πολιτικοί έχουν επιχειρήσεις που εισάγουν καύσιμα από εκεί.

(Νομοθέτης) Ο Pirmatov τα λέει όπως είναι. Η κυβέρνηση φαίνεται ότι σκοπεύει να καταστρέψει την τοπική παραγωγή (στη Junda) για να δημιουργήσει οφέλη για τα διυλισμένα καύσιμα που εισάγονται από τη Ρωσία. Με τους αξιωματούχους μας ποιος χρειάζεται εχθρούς; Καταστρέφουν τα πάντα. Το διυλιστήριο Junda, παρεμπιπτόντως, εξήγαγε νόμιμα τα καύσιμα χαμηλής ποιότητας μας στο Αφγανιστάν και πλήρωσε δισεκατομμύρια (σομ Κιργιστάν) σε φόρους.

Το 2019, η Zhongda ήταν μια από τις πολλές κινεζικές επιχειρήσεις, στις οποίες επιτέθηκε μια αυτοαποκαλούμενη εθνικιστική ομάδα πατριωτών, που ονομάζεται Kyrk Chorolor, που κέρδισε δημοτικότητα κρατώντας μια επιθετική αντί-κινεζική στάση.

Οι Κινέζοι σκεπτικιστές επενδύσεων στην Κεντρική Ασία συχνά υποστηρίζουν ότι το βιομηχανικό στοιχείο της Πρωτοβουλίας Μία Ζώνη Ένας Δρόμος θα φέρει στην περιοχή “βρώμικη παραγωγή”, που δεν χρειάζεται πλέον στην Κίνα.

Αυτό το συναίσθημα επισημάνθηκε στα σύνορα στο Καζακστάν, τη μεγαλύτερη οικονομία της περιοχής, κατά τη διάρκεια διαμαρτυριών ενάντια στην υποστήριξη της κυβέρνησης σε κινεζικά επενδυτικά έργα πριν από δύο χρόνια.

Αντί-κινεζικές διαδηλώσεις πραγματοποιούνται σε πέντε μεγάλες πόλεις του Καζακστάν. Το πιο «βρώμικο» εργοστάσιο στο Κιργιστάν είναι το κινεζικό διυλιστήριο Zhongda στο Καρά-Μπάλτα.

Η κάλυψη των κινεζικών ΜΜΕ δεν δίνει ιδιαίτερη βάση στις διαφωνίες

Οι εκπρόσωποι του διυλιστηρίου σπάνια δίνουν συνεντεύξεις στον τοπικό Τύπο της Κιργιζίας, ο οποίος είναι ο πιο ανεξάρτητος στην περιοχή της Κεντρικής Ασίας και γνωστός για την θέση δύσκολων ερωτημάτων κι ερωτήσεων.

Σε μια συνέντευξη του 2019 στην εφημερίδα Sanqin Metropolis Daily, ο Shi Jianguo, διευθυντής της Zhongda China Petrol Company, χαιρέτισε το εργοστάσιο ως “την πρώτη μεγάλης κλίμακας βιομηχανική επιχείρηση στο Κιργιστάν”.

Οι τοπικοί αξιωματούχοι απέφυγαν επίσης να αναφέρουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το έργο σε συνεντεύξεις τους στον κινεζικό Τύπο.

Σε μια συνέντευξη του 2017 στο πρακτορείο ειδήσεων Xinhua, ο Turusbek Nogoev, τότε κυβερνήτης της περιοχής Chuy όπου βρίσκεται το διυλιστήριο, χρησιμοποίησε μια φράση αγαπημένη από τους Κινέζους αξιωματούχους για να περιγράψει το διυλιστήριο:

Οι δραστηριότητες και η παραγωγή της Zhongda Petrol είναι κερδοφόρα και για το Κιργιστάν και για την Κίνα. Η εταιρεία διύλισης έχει κάνει σημαντικές φορολογικές συνεισφορές στον προϋπολογισμό της Κιργιζίας και αποτελεί πρότυπο για ξένους επενδυτές.

Η Central Asia Energy Company είπε το 2017 ότι η εταιρεία πλήρωνε κατά μέσο όρο 3 έως 3,5 εκατομμύρια δολάρια Αμερικής σε φόρους μηνιαίως, κατατάσσοντάς την μεταξύ των τριών κορυφαίων φορολογουμένων στο Κιργιστάν.

Επί του παρόντος, ο κρατικός προϋπολογισμός χάνει αυτά τα χρήματα και οι ντόπιοι εργαζόμενοι χάνουν μισθούς. Πολλοί άλλοι κάτοικοι της Καρά-Μπάλτα είναι απλά χαρούμενοι που έχουν τον αέρα τους πίσω.

Αυτό το κείμενο είναι μέρος έρευνας του Παρατηρητηρίου Μέσων των Πολιτών σχετικά με τις ανταγωνιστικές αφηγήσεις για την Πρωτοβουλία Mια Ζώνη Ένας Δρόμος της Κίνας και εξερευνά πώς οι κοινωνίες και οι κοινότητες έχουν διαφορετικές αντιλήψεις πιθανών προνομίων και ζημιών της ανάπτυξης υπό την ηγεσία της Κίνας. Για να μάθετε περισσότερα για αυτό το εγχείρημα και τις μεθόδους του, πατήστε εδώ.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.