“Podcasting”. Πηγή: mikemacmarketing. [1] Άδεια χρήσης (CC BY 2.0)
Ενώ το podcasting ως μέσο αφήγησης γνώρισε ραγδαία ανάπτυξη από την εμφάνισή του τη δεκαετία του 2000, η υιοθέτηση και η διάδοσή του στην Αφρική ήταν αργές. Λόγω του υψηλού κόστους των δεδομένων και του διαρκώς αυξανόμενου ψηφιακού χάσματος [2]των ακροατών σε μια ήπειρο, όπου η πρόσβαση στο διαδίκτυο εξακολουθεί να αποτελεί προνόμιο, η πορεία των Αφρικανών podcaster ήταν δύσκολη στην προσπάθειά τους να συμμετάσχουν σε αυτή τη σύγχρονη αναβίωση των παραδόσεων της προφορικής αφήγησης.
Το κόστος παραγωγής, το οποίο κυμαίνεται μεταξύ 60 και 100 δολαρίων ανά επεισόδιο [3], εξακολουθεί να αποτελεί εμπόδιο στις περισσότερες χώρες της Αφρικής, για να μην αναφέρουμε την ασταθή παροχή ηλεκτρικού ρεύματος. Οι περισσότεροι podcaster πρέπει συχνά να ξεκινήσουν [3] αντλώντας πόρους από την καθημερινή τους εργασία ή τις προσωπικές τους οικονομίες, μέχρι να φτάσουν σε ένα συγκεκριμένο όριο ακροατών, ώστε να γίνει η διαφήμιση μια πιο βιώσιμη και σταθερή πηγή εσόδων. Για τους περισσότερους από αυτούς, αυτή η σημαντική μάζα τακτικών ακροατών παρέμεινε ένα άπιαστο όνειρο. Πολλοί προσπάθησαν να την αποκτήσουν, αλλά οι περισσότεροι κουράστηκαν να την αναζητούν.
Ενώ πριν από πέντε χρόνια υπήρχαν ελάχιστες αφρικανικές φωνές στον παγκόσμιο χώρο του podcasting, τα τελευταία δύο χρόνια το podcasting γνώρισε πρωτοφανή ανάπτυξη στην ήπειρο ως συνέπεια της πανδημίας του COVID-19. Η πανδημία ανάγκασε τους πολίτες να μείνουν σπίτι τους, γεγονός που προκάλεσε [4] τεράστια αύξηση στη διακίνηση δεδομένων, καθώς πολλοί διεύρυναν την γκάμα των ψηφιακών επιλογών τους. Πολλοί πάροχοι δεδομένων, καθώς και εταιρείες τεχνολογίας σε ολόκληρη την ήπειρο, είτε αφαίρεσαν τους φόρους από τις υπηρεσίες τους είτε βρήκαν τρόπους να κάνουν τις εγκαταστάσεις τους πιο προσβάσιμες.
Η Νότια Αφρική, η Νιγηρία και η Κένυα αποτελούν τις μεγαλύτερες αγορές [5]podcasting, τόσο ως προς την παραγωγή όσο και ως προς την κατανάλωση. Η σουαχίλι, μια γλώσσα μπαντού που μιλούν πάνω από 80 εκατομμύρια άνθρωποι στην Ανατολική και Κεντρική Αφρική, έγινε μια από τις πιο διαδεδομένες και αναγνωρίσιμες αφρικανικές γλώσσες. Πέρυσι, η UNESCO καθιέρωσε την 7η Ιουλίου [6] ως παγκόσμια ημέρα σουαχίλι. Παρόλα αυτά, η χρήση αυτής της γλώσσας από τους podcaster παραμένει περιορισμένη σε σχέση με τα αγγλικά.
Σε μια ήπειρο με 1,3 δισεκατομμύρια κατοίκους, 54 χώρες και πάνω από 1.500 γλώσσες, τα αγγλικά είναι η κύρια επιλογή πολλών Αφρικανών podcaster λόγω της μεγάλης απήχησης που έχουν σε ηπειρωτικό και διεθνές επίπεδο. Σε ποιον όμως απευθύνονται τα podcast, αν πάνω από το μισό του πληθυσμού της Αφρικής δεν μιλάει αγγλικά;
Μιλώντας στο Radio France το 2021 κατά τη διάρκεια του πρώτου φεστιβάλ Africa Podcast, το οποίο έγινε στις 12 Φεβρουαρίου, παγκόσμια ημέρα podcast, η Melissa Mbugua, συνιδρύτρια του φεστιβάλ [7], δήλωσε:
Οι πιο διαδεδομένες γλώσσες στην ήπειρο είναι η σουαχίλι, η αραβική, η αμχαρική, η γιορούμπα, η ζουλού… Έχουμε αρχίσει να βλέπουμε κάποιες από αυτές να εμφανίζονται: είναι μια προσδοκία που έχουμε για το μέλλον της βιομηχανίας του podcasting, ότι θα έχουμε πολλές γλώσσες, χωρίς να μας περιορίζει το γλωσσικό εμπόδιο.
Podcaster αδιάφοροι για τη δυτική οπτική
Μέσα από την κυριαρχία των αγγλόφωνων podcasts, μια κοινότητα podcaster, η οποία δεν ενδιαφέρεται για τη δυτική οπτική, κάνει την εμφάνισή της. Αδιαφορώντας για το γλωσσικό εμπόδιο, στέκονται περισσότερο στις δυνατότητες αυτού του μέσου να ενισχύσει τις φωνές των απλών Αφρικανών και τη δύναμη που δίνει να αντιμετωπίσουν τις κυρίαρχες δημόσιες αφηγήσεις.
Μεταξύ των πιο ενεργών και δημοφιλών μη αγγλόφωνων podcast είναι τα ακόλουθα: Swahili Program, America Swahili News [8], NHK World Radio Japan [9], SBS Swahili [10], Adventist World Radio [11] (AWR), Swahili Radio Sermon [12], Back 2 basics [13], Salama Na [14] και Africa & Beyond, [15] το οποίο περιλαμβάνει επίσης και αγγλικά με μεταφράσεις στη γλώσσα κινιαρουάντα. Αν και ο κατάλογος δεν είναι σε καμία περίπτωση πλήρης, υπογραμμίζει την έλλειψη ποικιλίας όσον αφορά το είδος του διαθέσιμου περιεχομένου για τους ακροατές στα σουαχίλι, καθώς πολλά podcast αναφέρονται σε θρησκευτικά θέματα ή στην επικαιρότητα.
Η κατάσταση στην Ανατολική Αφρική
Ο Stoneface Bombaa, κοινοτικός οργανωτής από την Κένυα, και η April Zhu, δημοσιογράφος, δημιούργησαν το podcast “Until Everyone is Free” [16] (Ώσπου να είμαστε όλοι ελεύθεροι), το οποίο αναφέρεται στον Pio Gama Pinto, σοσιαλιστή αγωνιστή της ελευθερίας από την οργάνωση Goa-Kenya, ο οποίος δολοφονήθηκε από την κυβέρνηση της Κένυας το 1965, δυο χρόνια μετά την ανεξαρτητοποίηση της χώρας.
Σε ηχογράφηση στις γλώσσες σενγκ και κισουαχίλι, η Zhu και ο Bombaa δηλώνουν ότι:
Κατά τη διάρκεια της ηχογράφησης του podcast, ήξεραν ότι συνομιλούσαν με ένα πολύ “ευρύτερο παγκόσμιο κοινό” σε σχέση με αυτό που είχε μεγαλύτερη σημασία για αυτούς: τους ανθρώπους που μιλούσαν σενγκ και ζούσαν σε περιοχές όπου μιλιόταν αυτή η γλώσσα.
Το Shagz Chronicles [17], το οποίο αυτή τη στιγμή διανύει τον τέταρτο χρόνο του, αποτελεί ένα ακόμη κενυάτικο podcast, οι παρουσιαστές του οποίου χρησιμοποιούν μια ασυνήθιστη γλώσσα. Παρουσιάζοντας σε κικούγιου, μια γλώσσα μπαντού η οποία αποτελεί την πρώτη γλώσσα 6,6 εκατομμυρίων ανθρώπων στην Κένυα, οι παρουσιαστές της εκπομπής, Wathiomo και Jehudi, εστιάζουν στη νοσταλγία των θεατών διηγούμενοι ιστορίες από τις παιδικές τους περιπέτειες στις αγροτικές περιοχές της Κένυας τη δεκαετία του '90.
Το Matire Ngemi [18] είναι ένα ακόμη κενυάτικο podcast, το οποίο χρησιμοποιεί τα κικούγιου και τα αγγλικά για να εξερευνήσει την ιστορία, την κουλτούρα και την πολιτιστική κληρονομιά.
Η κατάσταση στη Δυτική Αφρική
Παράλληλα, υπάρχουν πολλά podcast στη γλώσσα γιορούμπα [19], όπως το Adventist World Radio, το Omoluabi, το Ohun Anu και το The Yoruba Proverbs, τα οποία ανήκουν μεταξύ των πιο πρόσφατων και πιο ενεργών. Το UPGNRS [20] και το Pidgin Reviews αποτελούν δημοφιλή podcast, που χρησιμοποιούν τη γλώσσα πίτζιν, η οποία ομιλείται σε όλη την Κεντρική και Δυτική Αφρική. Η πίτζιν δανείζεται [21] πολλά από άλλες τοπικές γλώσσες, κυρίως από την ίγκμπο και τη γιορούμπα.
Το Wolof Tech [22], ένα podcast το οποίο παρουσιάζει ο El Hadji Ibrahima Diago μιλάει για τα νέα της πληροφορικής και τις επερχόμενες τεχνολογίες στη γλώσσα γουόλοφ με σύντομες περιλήψεις στα γαλλικά. Όπως αναφέρει στο προφίλ του podcast:
Για εμάς η γουόλοφ μπορεί να παίξει ρόλο ως γλώσσα διδασκαλίας και επικοινωνίας με στόχο την πρόσβαση στην πληροφορία και τις νέες τεχνολογίες.
Η συντάκτρια κατά τη διάρκεια ηχογράφησης για το podcast της, το KenyanPoet. Χρήση φωτογραφίας κατόπιν άδειας.
Η κατάσταση στη Νότια Αφρική
Τα περισσότερα podcast σε σόνα, ζουλού, κόσα και σε άλλες σημαντικές γλώσσες της Νότιας Αφρικής μεταδίδονται μέσω του IONO.FM, μιας πλατφόρμας φιλοξενίας και μετάδοσης ήχου, η οποία παρέχει μοναδικές λύσεις στους ραδιοφωνικούς σταθμούς και τους podcaster της Νότιας Αφρικής. Κάποιες αξιοσημείωτες εκπομπές σε αυτή την πλατφόρμα είναι οι: 4IR Simplified, Jazzing With Dumza Maswana, Brazoville: A Podcast et Ezomndeni. [23]
Οι παγκόσμιες πλατφόρμες φιλοξενούν επίσης κάποιες εκπομπές όπως οι: Shoko Rehupenyu [24], Tsoiro & Bhudda [25], Zamani Zulu [26].
Τοπικές πλατφόρμες διανομής και ζωντανής μετάδοσης
Η αναζήτηση αφρικανικών podcast, ιδίως όσων απευθύνονται σε τοπικό κοινό, είναι σαν να ψάχνει κανείς ψύλλο στα άχυρα. Οι τοπικές διαδικτυακές πλατφόρμες ήχου όπως οι Audiomack, Afripods, Ionofm, Africanpodcasts.com και Africa Podfest παρέχουν στους podcaster υπηρεσίες όπως η φιλοξενία ηχητικού περιεχομένου, η διανομή, η ζωντανή μετάδοση ήχου ή υπηρεσίες καταχώρισης. Αυτό θα επιτρέψει στους τοπικούς ακροατές να βρίσκουν εύκολα σχετικά podcast στη γλώσσα τους, όπως στην περίπτωση του IONOfm, το οποίο έχει μια σελίδα με γλώσσες και ένα μενού με κατάλογο με πάνω από 25 podcast, από τα οποία τα 12 σε διάφορες αφρικανικές γλώσσες.
Σύμφωνα με τη Cities Alliance, περίπου 60% του αφρικανικού πληθυσμού είναι κάτω των 25 ετών [27], γεγονός που καθιστά την Αφρική τη νεότερη ήπειρο στον κόσμο. Τα podcast έχουν απίστευτες δυνατότητες σε αυτή την ήπειρο, όπου ο αυξανόμενος πληθυσμός των νέων, που έχουν γεννηθεί στην ψηφιακή εποχή, [28] είναι πολύ στενά συνδεδεμένος [29] με τα κοινωνικά δίκτυα και τη δυνατότητα τους να εκδημοκρατίζουν την ψυχαγωγία. Πολλοί από αυτούς τους νέους περιφρονούν το ραδιόφωνο, το οποίο θεωρούν υπερβολικά συμβατικό και άκαμπτο. Αντίθετα, τα podcast ταιριάζουν με τον τρόπο ζωής τους, σύμφωνα με τον οποίο η ψυχαγωγία βασίζεται στην ευκολία του ποιός θα ακούσει κάτι και πού, πότε και πώς.