Στιγμιότυπο μιας από τις συντονισμένες συζητήσεις. Οι συμμετέχουσες ήταν η Pamela Molina από την Ουάσιγκτον (πάνω αριστερά) και η Margareth Durán Vaca από τη Σάντα Κρουζ της Βολιβίας (κάτω αριστερά), η διερμηνέας νοηματικής γλώσσας Lourdes Cruz από τη Σάντα Κρουζ της Βολιβίας (πάνω δεξιά) και οι δημοσιογράφοι Natalie Van Hoozer (πάνω κέντρο) και Fabiola Gutiérrez (κάτω δεξιά).

Η “Επιμονή στην πανδημία: Συζητήσεις μεταξύ Λατίνων με αναπηρία” είναι ένα εγχείρημα, που αναδεικνύει τις ιστορίες σε πρώτο πρόσωπο γυναικών με αναπηρία από τη Λατινική Αμερική. Κατά τη διάρκεια συντονισμένων συζητήσεων, αυτή η διαφορετική ομάδα γυναικών συζήτησε για το πώς η πανδημία του κορονοϊού επηρέασε την καθημερινή τους ζωή. Αυτό το άρθρο περιγράφει λεπτομερώς τους λόγους, για τους οποίους αποφασίσαμε να πραγματοποιήσουμε αυτές τις συζητήσεις, καθώς και την υλικοτεχνική υποδομή για τη χρήση αυτής της τεχνικής.

Το έργο αυτό περιλαμβάνει άλλα τρία άρθρα ως μέρος της σειράς: ένα που παρέχει μία επισκόπηση των δικαιωμάτων των γυναικών με αναπηρίες στη Λατινική Αμερική κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ένα άλλο για το πώς είναι η ζωή τους εκτός του σπιτιού και το τρίτο για το πώς η πανδημία άλλαξε τη ζωή τους μέσα στα σπίτια τους.

Πώς δημιουργήσαμε το εγχείρημα

Αυτό το εγχείρημα δημιουργήθηκε από τη συνεργασία των ανεξάρτητων, δίγλωσσων δημοσιογράφων Fabiola Gutiérrez στη Βολιβία και Natalie Van Hoozer στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ως αποδέκτριες της επιχορήγησης των Ιδρυμάτων Hearst (ICFJ) για ρεπορτάζ για την παγκόσμια υγειονομική κρίση, λάβαμε καθοδήγηση και συντακτική υποστήριξη από τη Μεξικανή δημοσιογράφο Priscila Hernández Flores, η οποία ειδικεύεται σε ρεπορτάζ για τα ανθρώπινα δικαιώματα με έμφαση στη διαφορετικότητα και την αναπηρία. Η επιχορήγηση παρείχε επίσης οικονομική υποστήριξη από το Διεθνές Κέντρο Δημοσιογράφων και τα Ιδρύματα Hearst. Η δημοσίευση αυτού του εγχειρήματος έγινε δυνατή χάρη στο Global Voices.

Αντί να χρησιμοποιείται το παραδοσιακό μοντέλο ενός δημοσιογράφου που παίρνει συνέντευξη από κάποιον, το εγχείρημα αυτό επικεντρώνεται σε γυναίκες με αναπηρίες, που συζητούν μεταξύ τους, με τις δημοσιογράφους να συντονίζουν τη συζήτηση. Προσκαλέσαμε τις έξι Λατίνες, που παρουσιάζονται εδώ να συμμετάσχουν, προκειμένου να αντικατοπτρίζεται μια ποικιλία βιωμένων εμπειριών σε κάθε συνέντευξη. Μίλησαν μεταξύ τους σε ζευγάρια κατά τη διάρκεια τριών ξεχωριστών εικονικών συνομιλιών.

Διαλέξαμε συνομιλήτριες με βάση το γεγονός ότι οι συμμετέχουσες είχαν διαφορετικούς τύπους αναπηρίας και διαφορετικό υπόβαθρο, καθώς κάποιες είναι μετανάστριες και άλλες μητέρες ή/και κοινωνικές ηγέτιδες. Όταν η συζήτηση περιελάμβανε ένα κωφό άτομο, κανονίσαμε τη συμμετοχή της διερμηνέα νοηματικής γλώσσας Lourdes Cruz, η οποία χρησιμοποιούσε τη Διεθνή Νοηματική Γλώσσα, ώστε όλες οι ερωτώμενες να μπορούν να εκφραστούν πλήρως. Λάβαμε επίσης υπόψη ότι κάθε συμμετέχουσα ζει σε διαφορετική τοποθεσία, είτε στον Δυτικό παγκόσμιο Βορρά (Ισπανία και Ηνωμένες Πολιτείες) είτε στον αγκόσμιο Νότο της Λατινικής Αμερικής (Μεξικό, Δομινικανή Δημοκρατία και Βολιβία).

Ο πίνακας της δημοσιογράφου Fabiola Gutiérrez, η οποία εδρεύει στη Σάντα Κρουζ της Βολιβίας, παρουσιάζει έναν καταιγισμό ιδεών, που έκανε με τους συναδέλφους της για να αποφασίσει το όνομα του εγχειρήματος. Φωτογραφία από το βιβλίο “Επιμονή στην πανδημία: Συζητήσεις μεταξύ Λατίνων με αναπηρία”.

Αυτό το στυλ αντιστοίχισης των συμμετεχουσών επέτρεψε στις γυναίκες να δημιουργήσουν έναν ασφαλή χώρο μεταξύ τους. Η δυναμική, που δημιουργήθηκε με τη διαδικασία συντονισμού της συζήτησης, τις βοήθησε επίσης να συσχετιστούν με τις εμπειρίες της άλλης από την πανδημία, ενώ ταυτόχρονα τις άφησε να είναι περίεργες και να εκτιμήσουν τις διαφορές τους. Η έμπνευση για την απομάκρυνση από την τυπική μορφή συνέντευξης προέρχεται από το μοντέλο, που χρησιμοποιείται από το StoryCorps. Συγκεκριμένα, η πρωτοβουλία One Small Step αποτέλεσε βασική αναφορά για εμάς, καθώς το πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί για να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους άνθρωποι με διαφορετικές πολιτικές απόψεις.

Η συν-συγγραφέας του προγράμματος Natalie Van Hoozer είχε εργαστεί προηγουμένως στο One Small Step και αναγνώρισε τις δυνατότητες αφήγησης ιστοριών των διευκολυνόμενων συζητήσεων. Ως ομάδα, πιστεύουμε στη δημιουργία δημοσιογραφίας, που εμπνέει ενσυναίσθηση και αλληλεγγύη.

Πώς συντονίσαμε τις συζητήσεις

Αρχικά, δημιουργήσαμε έναν κατάλογο με πιθανές υποψήφιες συνομιλήτριες, που προσκαλέσαμε για σύντομες, ημίωρες ατομικές βιντεοκλήσεις με ένα άτομο εξ ημών. Αυτή η αρχική συνάντηση είχε σκοπό να ενημερώσει κάθε πιθανή συμμετέχουσα για το εγχείρημα, να απαντήσει στις ερωτήσεις της, να ελέγξει αν ενδιαφερόταν και αν είχε τις κατάλληλες συνθήκες για να συμμετάσχει, όπως έναν ήσυχο και καλά φωτισμένο χώρο και μια καλή σύνδεση στο διαδίκτυο. Ορισμένες υποψήφιες, με τις οποίες μιλήσαμε, αποφάσισαν να μην συμμετάσχουν σε μια πλήρη συζήτηση, επειδή αρρώστησαν από COVID-19 ή είχαν άλλα προβλήματα υγείας.

Το γραφείο και τα έγγραφα της δημοσιογράφου Natalie Van Hoozer στο Ρίνο της Νεβάδα, ΗΠΑ. Η μέντορας του έργου Priscila Hernández Flores καθοδήγησε τη Van Hoozer και τη Fabiola Gutiérrez κατά τη διαδικασία επεξεργασίας και δόμησης των ιστοριών, η οποία περιελάμβανε τον εντοπισμό των ευρημάτων από τις συντονισμένες συζητήσεις και την ανάγνωση των προσχεδίων των ιστοριών φωναχτά. Φωτογραφία από το έργο “Επιμονή στην πανδημία: Συνομιλίες Λατίνων με αναπηρίες”.

Μόλις επιβεβαιώθηκαν οι συμμετέχουσες στις συζητήσεις, δημιουργήσαμε ένα σενάριο για κάθε 90λεπτη συζήτηση. Αυτό το σενάριο περιλάμβανε εισαγωγικές παρατηρήσεις, βασικούς κανόνες, πιθανές ερωτήσεις για κάθε ζευγάρι συνεντευξιαζουσών και έναν τελικό προβληματισμό. Ακολουθήσαμε αυτόν τον οδηγό για να διασφαλίσουμε ότι οι συνεντεύξεις ήταν συνεπείς. Η ύπαρξη αυτής της λεπτομερούς δομής μας βοήθησε επίσης να εξοικειώσουμε τις συμμετέχουσες με αυτό το νέο στυλ συνέντευξης, καθώς και να θέσουμε υγιή όρια, που σχετίζονται με την αφήγηση προσωπικών ιστοριών σε κάποιον άτομο, που μόλις γνωρίζεις.

Όλες οι συνομιλίες διεξήχθησαν στο Zoom και καλέσαμε κάθε συμμετέχουσα να ξεκινήσει με την παρουσίαση του εαυτού της στην συνομιλήτριά της. Το να αφιερώσουμε χρόνο για αυτό το βήμα ήταν ένα βασικό στοιχείο αυτού του εγχειρήματος, καθώς επέτρεψε στις συμμετέχουσες να καθορίσουν τον τρόπο, με τον οποίο ήθελαν να ταυτιστούν με την αναπηρία τους για τη συζήτηση. Το να δώσουμε στις ερωτώμενες τον έλεγχο της συζήτησης ήταν θεμελιώδες για την ενθάρρυνση φυσικών, ρευστών συζητήσεων, που άφηναν τις συμμετέχουσες να επιλέξουν πώς ήθελαν να αφηγηθούν τις ιστορίες τους. Το πιο σημαντικό, επέτρεψε στις γυναίκες να καθορίσουν πόσο ή πόσο λίγο θα συζητούσαν για τις αναπηρίες τους.

Στιγμιότυπο από τη συντονισμένη συζήτηση με τις συμμετέχουσες Karina Ramírez στη Μαδρίτη της Ισπανίας (πάνω αριστερά) και Cristina Francisco στο Santo Domingo της Δομινικανής Δημοκρατίας (κάτω αριστερά) και τις δημοσιογράφους Natalie Van Hoozer (πάνω δεξιά) και Fabiola Gutiérrez (κάτω δεξιά).

Κατά τη διάρκεια αυτών των βιντεοκλήσεων, καλέσαμε τις συμμετέχουσες να συζητήσουν τέσσερα βασικά θέματα: υγεία, εργασία, ζωή στο σπίτι και φροντίδα. Ακολουθούν ορισμένες από τις βασικές ερωτήσεις που προτείναμε σε κάθε ζευγάρι να θέσει το ένα στο άλλο:

• Πότε ακούσατε για πρώτη φορά για τον κορονοϊό;
• Σας δημιούργησε η αναπηρία σας επιπλέον φόβο κατά τη διάρκεια της πανδημίας;
• Ποιες ήταν αξιόπιστες πηγές πληροφόρησης για εσάς κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας κρίσης υγείας;
• Καταφέρατε να βρείτε πληροφορίες για τον COVID-19 που να είναι προσβάσιμες;
• Υπάρχουν εμπειρίες σχετικά με την εργασία σας, τη στέγαση ή την κατάσταση που σχετίζεται με την πρόσβαση σε τρόφιμα, για τις οποίες θα θέλατε να μου μιλήσετε, προκειμένου να κατανοήσουμε καλύτερα τη ζωή σας, ιδίως κατά τη διάρκεια της πανδημίας;
• Με την πανδημία, πώς άλλαξαν οι ευθύνες σας στο σπίτι; Έχετε περισσότερη ή λιγότερη δουλειά, χρόνο ή κούραση;

Όταν καλέσαμε τις συμμετέχουσες να κάνουν η μια στην άλλη οποιαδήποτε ερώτηση τους ερχόταν στο μυαλό κατά τη διάρκεια της συνομιλίας τους, είπαν η μια στην άλλη για την καθημερινή τους ζωή. Μίλησαν για τα πάντα, από τη φροντίδα των παιδιών και της οικογένειας, όταν οι ίδιες είχαν COVID-19, μέχρι το πώς οι πληροφορίες σχετικά με την πανδημία δεν ήταν προσβάσιμες για τα άτομα με προβλήματα όρασης. 

Η Gutiérrez ανέλαβε το ρόλο της συντονίστριας, καλωσορίζοντας τις συμμετέχουσες και καθοδηγώντας τους σχετικά με τη διαδικασία της συζήτησης. Επίσης, ξεκίνησε τη συζήτηση και ολοκλήρωσε τη συνέντευξη. Η Van Hoozer ενήργησε ως παραγωγός της συνέντευξης, κρατώντας λεπτομερείς σημειώσεις και παρακολουθώντας τη διάρκεια της συζήτησης. Ανάλογα με την πορεία της κάθε συζήτησης, η Van Hoozer παρείχε στην Gutiérrez ιδέες για το πώς να ανακατευθύνει τον διάλογο. Η Van Hoozer δακτυλογράφησε επίσης κάθε ερώτηση για τις συμμετέχουσες στη συνέντευξη στη συνομιλία Zoom για να καταστήσει τις ερωτήσεις όσο το δυνατόν πιο προσιτές.

Στιγμιότυπο από τη συνομιλία, που συντόνισαν οι δημοσιογράφοι Natalie Van Hoozer (πάνω αριστερά) και Fabiola Gutiérrez (κάτω αριστερά) μεταξύ της Zaría Abreu Flores στην Πόλη του Μεξικού (πάνω αριστερά) και της Lida Margarita Carriazo στη Σάμα της Αστούριας στην Ισπανία (κάτω δεξιά).

Γιατί χρησιμοποιήσαμε αυτή τη μεθοδολογία;

Καθ’ όλη τη διάρκεια των συνομιλιών, η υποβολή άμεσων ερωτήσεων επέτρεψε στις συμμετέχουσες να μπουν η μια στη θέση της άλλης. Προέκυψε μια πλούσια, αφηγηματική συζήτηση, που μας παρείχε πλήθος πληροφοριών για το ρεπορτάζ μας. Θέλαμε επίσης να δώσουμε σε αυτές τις γυναίκες μια πλατφόρμα συζήτησης, που θα τους επέτρεπε να εκφράσουν με αξιοπρέπεια τις εμπειρίες τους, ιδίως δεδομένου ότι η καθημερινή ζωή των γυναικών με αναπηρία στη Λατινική Αμερική σπάνια αναφέρεται στα ΜΜΕ. Για το λόγο αυτό, επιλέξαμε να παρέχουμε σε αυτές τις γυναίκες ένα χώρο διαλόγου, που θα τους επέτρεπε επίσης να γνωριστούν μεταξύ τους. Ελπίζουμε ότι η σχέση που ανέπτυξαν κατά τη διάρκεια της διαδικασίας συζήτησης θα συνεχιστεί και πέρα από αυτό το εγχείρημα.

Οι συμμετέχουσες σε αυτές τις συζητήσεις άκουσαν και εμπιστεύτηκαν η μία την άλλη. Αυτή η εμπιστοσύνη τους επέτρεψε να είναι ευάλωτες, καθώς αποκάλυπταν τις προσωπικές τους προκλήσεις. Μοιράστηκαν στιγμές ελπίδας και θλίψης, ακόμη και γέλασαν μαζί. Η πλοήγηση σε όλα αυτά τα συναισθήματα είναι μέρος της εμπειρίας τους να επιμένουν να ξεπερνούν την πανδημία.

Για να δείξουμε πώς οι ερωτώμενες βίωσαν τη μεθοδολογία της διευκόλυνσης της συζήτησης, ακολουθεί ένα απόσπασμα από τις συζητήσεις:

“Αισθάνομαι ότι, σε έναν χώρο όπως αυτός, βρίσκουμε κοινά σημεία μεταξύ μας. Ανεξάρτητα από το αν έχουμε τις ίδιες αναπηρίες, μοιραζόμαστε προβλήματα, που σχετίζονται με την προσβασιμότητα, ακόμα και εμπειρίες ζωής. Λόγω αυτού του περιβάλλοντος φροντίδας, νομίζω ότι είναι πολύ εύκολο να αφεθούμε και να νιώσουμε ότι μας καταλαβαίνουν όταν μοιραζόμαστε τις ιστορίες μας”, δήλωσε η Zaría Abreu Flores, η οποία ζει στο Μεξικό.

Η Lida Margarita Carriazo, η οποία κατάγεται από την Κολομβία και τώρα ζει στην Ισπανία, απάντησε: “Θέλω να πω, καταλήγουμε να χαμογελάμε και όλα αυτά, παρόλο που μιλάμε για πολύ δύσκολες, πολύ δύσκολες καταστάσεις”.