Φωτογραφία από Vishnu R Nair στο Unsplash.

Μια σειρά απαγορεύσεων συναυλιών έχουν εγείρει αντιδράσεις στην Τουρκία με την κριτική που ασκείται κατά του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) να κορυφώνεται λόγω της επιβολής συντηρητικών περιορισμών στους πολίτες και στον πολιτιστικό τομέα.

Πρόσφατα, κυβερνητικοί υπάλληλοι ακύρωσαν μία παράσταση του Ισπανού βιρτουόζου του βιολιού Άρα Μαλικιάν, η οποία είχε προγραμματιστεί για τις 11 Ιουνίου, χωρίς καμία σαφή αιτία. Κάποιοι υποψιάστηκαν ότι η συναυλία του Μαλικιάν ακυρώθηκε εξαιτίας της αρμενικής καταγωγής του. Οι σχέσεις μεταξύ Αρμενίας και Τουρκίας ήταν για πολύ καιρό τεταμένες και μόλις πρόσφατα έχουν αρχίσει να βελτιώνονται.

Sanatçıların kıyafetiyle uğraşıp konser yasaklamaya başladıysanız, çeşitli bahanelerle sanatçıları susturmaya çalışıyorsanız yolun sonuna gelmişsiniz demektir. Hadi eyvallah. #azkaldi

— GENCO ERKAL (@DOSTLARTIYATRO) 27 Μαΐου 2022

Εάν έγινε η αρχή με την παρέμβαση στο ντύσιμο των καλλιτεχνών, την απαγόρευση συναυλιών και την επινόηση διαφόρων δικαιολογιών ώστε να σιωπήσουν οι καλλιτέχνες, τότε έχετε φτάσει στο απροχώρητο. Αντίο! #almostthere

Στις 25 Μαΐου η Πρυτανεία του Τεχνικού Πανεπιστημίου Μέσης Ανατολής (METU) ακύρωσε το 34ο Διεθνές Ανοιξιάτικο Φεστιβάλ METU για να τιμήσει, καθώς λέγεται, τις απώλειες που βίωσε ο τουρκικός στρατός εξαιτίας της Επιχείρησης Claw-Lock, σύμφωνα με το Bianet. Η επιχείρηση, που περιγράφεται από τον Πρόεδρο και Αρχηγό του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ως «αντιτρομοκρατική» επιχείρηση, ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2022 στο βόρειο Ιράκ για να «απαλλάξουμε τα ιρακινά εδάφη από τους τρομοκράτες και να διασφαλίσουμε τα σύνορά μας», δήλωσε ο Ερντογάν στις 20 Απριλίου.

Στις 25 Μαΐου, το γραφείο του κυβερνήτη της πόλης της Προύσας ακύρωσε την επερχόμενη συναυλία του Κούρδου καλλιτέχνη Μεμ Αραράτ, επικαλούμενος ως κύριο λόγο τη δημόσια ασφάλεια. Αν και ορισμένοι πολίτες υποψιάζονταν ότι η κίνηση αυτή οφειλόταν στις συνεχιζόμενες προκαταλήψεις και εντάσεις της Τουρκίας με τον κουρδικό λαό.

Kürt sanatçılarına yönelik sistematik konser ve tiyatro yasakları, tamamen Kürtçeye yöneliktir. Aynur Doğan ve Metin Kemal Kahraman konserlerine yönelik yasak, bugün Bursa’da Mem Ararat konserine karşı devrede. Bu, faşizmdir; AKP’nin Kürtlere karşı yüzüdür. #Kürtçe

— Murat Sarısaç (@muratsarisac) May 26, 2022

Η συστηματική απαγόρευση των συναυλιών και των θεατρικών παραστάσεων Κούρδων καλλιτεχνών αφορά αποκλειστικά την κουρδική γλώσσα. Η ίδια απαγόρευση που χρησιμοποιήθηκε κατά των συναυλιών της Αϊνούρ Ντογάν και του Μετίν Καχραμάν χρησιμοποιήθηκε για την απαγόρευση της συναυλίας του Μεμ Αραράτ στην Προύσα. Αυτό είναι φασισμός. Και το πρόσωπο του AKP προς τους Κούρδους.

Εν τω μεταξύ, ακυρώθηκαν επίσης τουλάχιστον τρεις συναυλίες προγραμματισμένες να πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Τριαντάφυλλου στην επαρχία Ισπάρτα της Τουρκίας. Σύμφωνα με το Bianet, οι συναυλίες ακυρώθηκαν μετά από δήλωση που εξέδωσε το συντηρητικό, φιλοϊσλαμικό Εθνικό Ίδρυμα Νεολαίας (MGV) και το παράρτημα Ισπάρτας του Συνδέσμου Νεολαίας Ανατολίας (AGD), ισχυριζόμενο ότι ο δήμος Ισπάρτας διοργάνωνε συναυλίες «ενάντια στα ήθη και τις πεποιθήσεις της κοινωνίας».

Στις 23 Μαΐου, ο δήμος Πεντίκ της Κωνσταντινούπολης ακύρωσε τη συναυλία ενός άλλου Κούρδου τραγουδιστή, του Νιαζί Κογιουντζού. Ο Κογιουντζού ανακοίνωσε την απόφαση του δήμου στους ακολούθους του στο Twitter, λέγοντας ότι ο δήμος δήλωσε ότι δεν μπορεί να επιτρέψει σε έναν μουσικό, «που δεν συμμερίζεται τις αξίες και τα ιδανικά του δήμου να εμφανιστεί».

Οι συναυλίες του Απόλας Λέρμι, ο οποίος επρόκειτο να εμφανιστεί στην επαρχία Ντενιζλί της Τουρκίας και στην Κωνσταντινούπολη, ακυρώθηκαν επίσης. Σύμφωνα με το Bianet, οι συναυλίες του καλλιτέχνη ακυρώθηκαν μετά την εμφάνιση του Λέρμι «σε εκδήλωση που διοργάνωσε ο Μητροπολιτικός Δήμος της Κωνσταντινούπολης, ο οποίος ηγείται της αντιπολίτευσης, στις 19 Μαΐου».

Επίσης, τον Μάιο, αξιωματούχοι στην πρωτεύουσα της Τουρκίας, την Άγκυρα, ακύρωσαν μια εμφάνιση του συγκροτήματος K-Pop Mirae, αφού το συγκρότημα επικρίθηκε στο διαδίκτυο για ομοφυλοφιλία και φερόμενη προώθηση της ομοφυλοφιλίας. Πέρυσι, η δημοσιογράφος Τσεϊντά Νουρτς ανέφερε για την DW ότι οι Τούρκοι αξιωματούχοι συζητούσαν μια πιθανή απαγόρευση των μουσικών βίντεο K-Pop.

Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, δήμοι αρκετών επαρχιών ακύρωσαν προγραμματισμένες συναυλίες και πολιτιστικές εκδηλώσεις Κούρδων καλλιτεχνών, συμπεριλαμβανομένης της Κούρδισσας Αλεβίτισσας τραγουδίστριας Αϊνούρ Ντογάν, και των τραγουδιστών Μετίν και Κεμάλ Καχραμάν. Στους καλλιτέχνες δεν δόθηκε καμία εξήγηση για την ακύρωση.

Εκφράζοντας την κριτική του για την απαγόρευση συναυλιών εναντίον του Ντογάν, ο επικεφαλής του αντιπολιτευόμενου Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CH) Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου κοινοποίησε στο Twitter ένα από τα δημοφιλή τραγούδια του Ντογάν στα κουρδικά, το Dar Hejiroke, προσθέτοντας:

Gece müzik yasak.
Gençler KPOP seviyor, yasak.
AKP belediyesinde Kürtçe müzik yasak.
Eğlenmeyi yasaklayan bir anayasa değişikliği getirsinler, yakışır onlara.
Özgür doğduk, özgür öleceğiz bu vatanda. Bunu kafana sok AKP.
Geceye Dar Hejiroke iyi gider…https://t.co/iQAo7lJh7L https://t.co/3Y4m5toa8U

— Kemal Kılıçdaroğlu (@kilicdarogluk) May 15, 2022

Η μουσική τη νύχτα απαγορεύεται. Η νεολαία αγαπά την K-Pop, απαγορεύεται. Η κουρδική μουσική στους δήμους που διοικούνται από το ΑΚΡ, απαγορεύεται. Θα τους βολέψει αν εισαγάγουν μια συνταγματική τροπολογία, που θα απαγορεύει εντελώς την ψυχαγωγία. Γεννηθήκαμε ελεύθεροι, θα πεθάνουμε ελεύθεροι σε αυτή την πατρίδα. Σκεφτείτε αυτό το ΑΚΡ. Το Dar Hejiroke θα τα πήγαινε καλά απόψε.

Δεν είναι η πρώτη φορά που Κούρδοι καλλιτέχνες αντιμετωπίζουν απαγορεύσεις. Σύμφωνα με το Bianet, πάνω από 20 κουρδικές συναυλίες και θεατρικά έργα απαγορεύτηκαν τα τελευταία τρία χρόνια στην Τουρκία.

«Είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς τι κάνει αυτή η κυβέρνηση», δήλωσε ο Φαΐκ Οζτράκ, εκπρόσωπος του κόμματος της αντιπολίτευσης, σε συνέντευξη Τύπου στις 20 Μαΐου. «Στην Τουρκία είναι ελεύθερο να τραγουδάς κουρδικά τραγούδια. Δεν είναι δυνατόν να καταλάβει κανείς γιατί ακυρώθηκε μια τέτοια σύμβαση».

Το περασμένο καλοκαίρι, καθώς ανακοινώθηκαν σχέδια για την άρση των υπόλοιπων περιορισμών λόγω COVID-19, το κράτος εισήγαγε νέους περιορισμούς σε όλες τις μουσικές εκδηλώσεις, απαιτώντας να λήξουν μέχρι τα μεσάνυχτα. «Με συγχωρείτε, αλλά κανείς δεν έχει το δικαίωμα να ενοχλεί κανέναν τη νύχτα», δήλωσε ο Ερντογάν τον Ιούνιο του 2021. Η ετικέτα #Kusurabakiyoruz (δεν σας δικαιολογούμε) άρχισε να γίνεται αμέσως trending στο τουρκικό Twitter, με δεκάδες πολίτες και μουσικούς να εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους για τη νέα απαγόρευση. Μετά την κατακραυγή, το Υπουργείο Εσωτερικών ανακοίνωσε αυτόν τον μήνα ότι η ζωντανή μουσική θα επιτρέπεται μέχρι τη 1 π.μ., αντί για τα μεσάνυχτα.

Μιλώντας στο AlMonitor, η ανθρωπολόγος και δημοσιογράφος Αϊσέ Τσαβντάρ δήλωσε ότι οι απαγορεύσεις αποτελούν «μορφή συμβολικής βίας».

«Αυτή η απαγόρευση στην Τουρκία δεν αφορά πραγματικά τη μουσική. Αντίθετα, είναι απαγόρευση των συγκεντρώσεων. Υπάρχουν δημόσιοι χώροι για τους οποίους ανησυχεί το καθεστώς του Ερντογάν – για παράδειγμα, τα μπαρ», δήλωσε σε συνέντευξή του στο Al Monitor ο Γιεκτάν Τουρκγιλμάζ, ανθρωπολόγος στο Κέντρο Ανατολικο-Μεσογειακών Σπουδών στο Κεντρικό Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο στη Βιέννη.

Αυτές είναι η πολιτισμική αντίθεση σε αυτό που πρεσβεύει ο Ερντογάν: μέρη που γνωρίζει ότι οι άνθρωποι τον επικρίνουν ως επί το πλείστον. Έπειτα, υπάρχει μια πτυχή της κοινωνικής τάξης. Αυτές οι απαγορεύσεις εφαρμόζονται σε μεσαίες και ανώτερες μεσαίες ομάδες. Αυτές είναι που πηγαίνουν σε μπαρ ή συναυλίες κυρίως μετά τα μεσάνυχτα. Η μουσική θα μπορούσε να δημιουργήσει δυνητικά επικίνδυνα μηνύματα. Τέλος, ο Ερντογάν πρέπει τώρα να πιστεύει ότι είναι η κατάλληλη στιγμή να αλλάξει τους πολιτιστικούς κώδικες της Τουρκίας.

Στις 9 Μαΐου, το Anadolu Fest, ένα μεγάλο μουσικό φεστιβάλ που επρόκειτο να πραγματοποιηθεί στην επαρχία Εσκισεχίρ της Τουρκίας, ακυρώθηκε επίσης μετά από ανακοίνωση του γραφείου του τοπικού κυβερνήτη. Παρά τις προσπάθειες των διοργανωτών να μεταφέρουν το φεστιβάλ στον Ιούνιο, δεν κατάφεραν να καταλήξουν σε συμφωνία με τους κρατικούς αξιωματούχους, ανέφεραν οι διοργανωτές στο Twitter στις 27 Μαΐου.

Ο Κεμάλ Καχραμάν, του οποίου η συναυλία ήταν μεταξύ εκείνων που ακυρώθηκαν, δήλωσε σε συνέντευξή του στο διαδικτυακό τηλεοπτικό κανάλι Megafon TV στις 16 Μαΐου ότι η ακύρωση των συναυλιών ήταν «μια φτηνή κίνηση της διοίκησης για να καταστήσει μόνιμη την απαγόρευση των μουσικών παραστάσεων».

Ο διακεκριμένος Τούρκος ράπερ Ezhel, ο οποίος μίλησε για απαγορεύσεις συναυλιών σε συνέντευξή του στην Gazete Duvar, περιέγραψε τις πρόσφατες απαγορεύσεις ως «πόλεμο ενάντια στον πολιτισμό, τις τέχνες, τη νεολαία και την ψυχαγωγία». «Είναι ένας πόλεμος είτε του “θα ζήσετε όλοι όπως εμείς, είτε δεν θα ζήσετε καθόλου”», πρόσθεσε ο Τούρκος ράπερ.

Σε μια φαινομενική προσπάθεια να αποδείξουν ότι η μουσική και η τέχνη δεν μπορούν να φιμωθούν, το Mor of Otesi, ένα δημοφιλές τουρκικό ροκ συγκρότημα, συγκλόνισε τη σκηνή στην Κωνσταντινούπολη. Ο γνωστός Τούρκος κωμικός Τζεμ Γιλμάζ, ο οποίος παρευρέθηκε στη συναυλία, έγραψε στο Twitter:

Konser öyle olmaz böyle olur.Mor ve Ötesi kardeşlerim bugün çok çok güzel bir gece yaşattılar….Bu fotograftaki genç yaşlı herkesin neşesi, hüznü oldular.Daha mutlu olamam 💥 @mvoofficial Harun,bu uzaktan verdiğin bilet için ayrıca konuşuruz pic.twitter.com/bn4JzRlaVm

— Cem Yılmaz (@CMYLMZ) May 29, 2022

Έτσι πρέπει να είναι οι συναυλίες. Οι Mor ve Otesi μας έδωσαν μια πολύ όμορφη βραδιά. Κατάφεραν να αποτελέσουν τη χαρά και τη λύπη όλων αυτών των ανθρώπων σε αυτή τη φωτογραφία, νέων ή ηλικιωμένων. Δεν θα μπορούσα να είμαι πιο χαρούμενος.

Ένας άλλος τραγουδιστής, ο Γκεχάν Εζεγιούζ, μοιράστηκε ένα βίντεο από τη συναυλία, που δείχνει τους 40.000 συμμετέχοντες να τραγουδούν ένα από τα γνωστά τραγούδια του συγκροτήματος:

Siyaset meydanları dahil Son zamanlarda gördüğüm en samimi sözlerin söylendiği gerçek bir Yeni Türkiye manzarası.

İçinde barınana Anlamlarıyla Eşsiz bir geceye imza atılmış.
Tebrikler arkadaşlar
#morveoetesi 👏🏽 https://t.co/zJIv1N1xLE

— Gökhan Özoğuz (@gokhanozoguz) May 29, 2022

Ο τόπος μιας πραγματικής Νέας Τουρκίας όπου άκουσα τα πιο ειλικρινή λόγια, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών αρένων. Ήταν μια μοναδική και ουσιαστική βραδιά για όποιον συμμετείχε. Συγχαρητήρια φίλοι.