Φωτογραφία: Taylor Vick [1] από το Unsplash. Δωρεάν χρήση με άδεια Unspash. [2].
Το τηλεοπτικό κανάλι του φιλοκυβερνώντος κόμματος της Γεωργίας, Maestro TV, στις 13 Ιουλίου μετέδωσε παράνομα αποκτηθείσες και σκόπιμα επεξεργασμένες ηχογραφήσεις [3] από ένα αντιπολιτευόμενο δημοσιογραφικό γραφείο ΜΜΕ, το Mtavari Arkhi TV. Ο διευθυντής του Mtavari Arkhi, Giorgi Gabunia, επιβεβαίωσε [4] την αυθεντικότητα της συνομιλίας, που διέρρευσε, που πραγματοποιήθηκε τον Νοέμβριο του 2021, αλλά πρόσθεσε ότι η ηχογράφηση είχε υποστεί επεξεργασία. Στις 14 Ιουλίου, σε δημόσια δήλωση [5], ο Gabunia κάλεσε το γραφείο του Συνήγορου του Πολίτη, μη κυβερνητικούς και διεθνείς οργανισμούς που εδρεύουν στη Γεωργία, καθώς και πρεσβευτές, να θέσουν προ των ευθυνών τους τους δράστες της παρακολούθησης δημοσιογράφων.
Ο διευθυντής του Mtavari Arkhi, Nika Gvaramia, καταδικάστηκε [6] σε 3,5 χρόνια φυλάκιση για φερόμενες κατηγορίες για διαφθορά τον Μάιο του 2022.
Οι Υπηρεσίες Κρατικής Ασφάλειας ανέφεραν ότι έχουν ξεκινήσει [3] έρευνα για τις ηχογραφήσεις που διέρρευσαν.
Ο Gia Gachechiladze [7] είναι ο παρουσιαστής του “Utsnobis kidobani” [Κιβωτός του Αγνώστου], της εκπομπής που μετέδωσε τις ηχογραφήσεις στο Maestro TV. Είπε ότι [8] έλαβαν τις ηχογραφήσεις από “επικριτικά ΜΜΕ”, αλλά δεν διευκρίνισαν την πηγή.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ [8] του OC Media, η ηχογράφηση κατέγραψε μια συνομιλία μεταξύ τεσσάρων υπαλλήλων του Mtavari Arkhi σε μια από τις αίθουσες συσκέψεων του σταθμού γύρω στο Νοέμβριο του 2021. Στην ηχογράφηση, οι τέσσερις δημοσιογράφοι συζητούσαν έγγραφα, που είχαν διαρρεύσει, που τους είχαν παραδοθεί από έναν άνδρα ονόματι Soso Gogashvili. Ο Gogashvili ήταν ο αναπληρωτής επικεφαλής της Υπηρεσίας Κρατικής Ασφάλειας, θέση που κατείχε από το 2015 έως τα τέλη του 2018. Τα έγγραφα, που διέρρευσαν στους δημοσιογράφους, αποκάλυπταν ισχυρισμούς ότι το κυβερνών Κόμμα του Γεωργιανού Ονείρου μετέτρεπε τις ποινές των κρατουμένων με αντάλλαγμα τις ψήφους τους κατά τη διάρκεια των τοπικών εκλογών του 2021. Σύμφωνα με το OC Media, ο Gogashvili επιβεβαίωσε [8] ότι βρισκόταν πίσω από τις πληροφορίες που διέρρευσαν.
Συνεχιζόμενη κρατική παρακολούθηση
Η κρατική παρακολούθηση δεν είναι κάτι νέο. Τον Σεπτέμβριο του 2021, το Πρόγραμμα Αναφοράς Οργανωμένου Εγκλήματος και Διαφθοράς (OCCRP) δημοσίευσε [9] κείμενο σχετικά με την Υπηρεσία Κρατικής Ασφάλειας της Γεωργίας, που καταφεύγει σε “ευρεία παρακολούθηση και υποκλοπές, ταράζοντας τα ΜΜΕ και το διαδίκτυο στη Γεωργία, με λεπτομέρειες για την προσωπική ζωή δημοσιογράφων, πολιτικών ακτιβιστών, πολιτικών και κληρικών”.
Το δημοσίευμα βασίστηκε σε περίπου 3.000 αρχεία, που διέρρευσαν, που περιείχαν ηχογραφήσεις, προσωπική αλληλογραφία μέσω email και άλλες προσωπικές πληροφορίες δημοσιογράφων, μη κυβερνητικών οργανώσεων και διπλωματών με έδρα τη Γεωργία. Η Υπηρεσία Κρατικής Ασφάλειας αρνήθηκε [10] τον ισχυρισμό, χαρακτηρίζοντας παραπληροφόρηση τα έγγραφα που διέρρευσαν.
Μετά τη διαρροή, η Nino Lomjaria, Συνήγορος του Πολίτη, εξέφρασε [11] την έκπληξή της για την κλίμακα παρακολούθησης, που ασκούν οι Αρχές, στο κανάλι Palitranews: “Δεν μιλάμε για 20 ή 30 άτομα. Μιλάμε για εκατοντάδες ανθρώπους και άτομα, που συνδέονται μαζί τους”.
Ενώ το κυβερνών κόμμα του Γεωργιανού Ονείρου κατήγγειλε τις διαρροές, ο πρωθυπουργός Ιρακλί Γκαριμπασβίλι υποβάθμισε [11] τις αποκαλύψεις. “Όσον αφορά την παρακολούθηση, συμβαίνει σε κάθε χώρα και η χώρα μας δεν αποτελεί εξαίρεση. Ναι, πραγματοποιήσαμε παρακολούθηση, αλλά σύμφωνα με το νόμο και εντός των ορίων του νόμου”, είπε [11] ο πρωθυπουργός, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Radio Liberty τότε.
Μια κοινή δήλωση, που κυκλοφόρησε από το διπλωματικό σώμα που εδρεύει στη Γεωργία, περιέγραψε [12] τη διαρροή ως “σοβαρή παραβίαση της Σύμβασης της Βιέννης για τις Διπλωματικές Σχέσεις του 1961 και διακυβεύει την κανονική διπλωματική εργασία στη Γεωργία”.
Τον Μάρτιο του 2021, ο υφυπουργός Εσωτερικών της Γεωργίας Kakhaber Sabanadze παραιτήθηκε [13] μετά από μια άλλη σειρά διαρροών, που ανέφεραν ότι “διέταξε τη σκόπιμη διακοπή συγκέντρωσης ομάδων της αντιπολίτευσης και χρησιμοποίησε παράνομη παρακολούθηση για ορισμένους πολιτικούς”. Η πληροφορία διέρρευσε [13] στο Mtavari TV και στο TV Pirveli από τον πρώην υπάλληλο της Κρατικής Ασφάλειας Vano Gulashvili.
Σε μια πιο πρόσφατη ετήσια έκθεση [14], μια ανεξάρτητη τοπική οργάνωση εποπτείας, το Ινστιτούτο Ανάπτυξης της Ελευθερίας της Πληροφορίας (IDFI) δήλωσε ότι, με βάση τις μελέτες του για έγγραφα που διέρρευσαν, “η πιθανότητα να έχει υποστεί επεξεργασία αυτό το υλικό από την Υπηρεσία Κρατικής Ασφάλειας με βάση τη συστηματική, παράνομη παρακολούθηση, ήταν υψηλή”. Σε μια άλλη έκθεση, [15] που δημοσιεύθηκε το 2021, το IDFI είπε ότι ο αριθμός των υποκλοπών και η κρυφή καταγραφή των αριθμών συνδρομητών αυξάνεται από το 2018 και ότι “οι παράνομες υποκλοπές και η διάδοση μυστικών ηχογραφήσεων, καθώς και η ατιμωρησία των δραστών, παρέμειναν ως σοβαρά προβλήματα, ενδεικτικά της έλλειψης επαρκών διασφαλίσεων για την προστασία του δικαιώματος στην ιδιωτικότητα”.
Το 2017, το κοινοβούλιο της Γεωργίας ενέκρινε [16] ένα τελικό νομοσχέδιο για τη δημιουργία μιας υπηρεσίας κρυφής παρακολούθησης υπό την αιγίδα της Υπηρεσίας Κρατικής Ασφάλειας. Στην προηγούμενη μορφή [17] του, ο Επιθεωρητής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (PDPI) της Γεωργίας έπρεπε να συναινέσει σε κυβερνητικές υπηρεσίες, που ζητούσαν άδεια να αναλάβουν επιχειρήσεις επιτήρησης, που πραγματοποιήθηκαν από το Υπουργείο Εσωτερικών.
Τον Ιούνιο του 2022, η Πρόεδρος της Γεωργίας, Σαλομέ Ζουραμπισβίλι, χρησιμοποίησε το δικαίωμα αρνησικυρίας [18] της εναντίον μιας λίστας τροπολογιών σχετικά με τις υποκλοπές στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, των οποίων ολοκληρώθηκε η πρώτη ανάγνωση [19] τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους και εγκρίθηκαν στις 7 Ιουνίου 2022. Η πρόεδρος καλούνταν [20] να ασκήσει βέτο [21] στις τροπολογίες σε μια δήλωση, που κυκλοφόρησε από μια ομάδα γεωργιανών ομάδων της κοινωνίας των πολιτών νωρίτερα αυτόν τον μήνα:
The legislative amendments have a number of shortcomings, but the most disturbing among them are the new rules of setting timeframes for covert investigative actions and notifying an individual of a covert investigative action: in particular, covert eavesdropping may be conducted for an indefinite time for investigating 77 types of crime, and in case of several types of crime, an individual may not be notified of being wiretapped for 30 years. Consequently, such individual will not be able to ever use the right of appeal, to exercise the right to fair trial and to defend his/her right to privacy.
According to the legislative amendments, the maximum term of covert investigative action has increased from six to nine months while the list of crimes for which covert eavesdropping and surveillance may be conducted has extended to include additional 27 less serious crimes.
The adopted bill renders those positive legislative changes useless, which were implemented in 2014 [22] with the active involvement of civil society and experts from the Council of Europe.
Οι νομοθετικές τροποποιήσεις έχουν μια σειρά από ελλείψεις, αλλά η πιο ανησυχητική από αυτές είναι οι νέοι κανόνες για τον καθορισμό χρονοδιαγραμμάτων για τις κρυφές ανακριτικές ενέργειες και την ειδοποίηση ενός ατόμου για μια συγκεκαλυμμένη έρευνα: ειδικότερα, η κρυφή υποκλοπή μπορεί να διεξάγεται για αόριστο χρόνο για τη διερεύνηση 77 είδη εγκλημάτων, και σε περίπτωση πολλών τύπων εγκλημάτων, ένα άτομο μπορεί να μην ειδοποιηθεί για υποκλοπή για 30 χρόνια. Κατά συνέπεια, το άτομο αυτό δεν θα μπορεί ποτέ να χρησιμοποιήσει το δικαίωμα προσφυγής, να ασκήσει το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη και να υπερασπιστεί το δικαίωμά του στην ιδιωτικότητα.
Σύμφωνα με τις νομοθετικές τροποποιήσεις, η μέγιστη διάρκεια της συγκαλυμμένης ανακριτικής δράσης αυξήθηκε από έξι σε εννέα μήνες, ενώ ο κατάλογος των εγκλημάτων, για τα οποία μπορεί να διενεργείται κρυφή υποκλοπή και παρακολούθηση, επεκτάθηκε για να συμπεριλάβει επιπλέον 27 λιγότερο σοβαρά εγκλήματα.
Το νομοσχέδιο, που εγκρίθηκε, αχρηστεύει αυτές τις θετικές νομοθετικές αλλαγές, οι οποίες εφαρμόστηκαν το 2014 [22] με την ενεργό συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών και εμπειρογνωμόνων από το Συμβούλιο της Ευρώπης.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέταξε επίσης [23] την παράνομη παρακολούθηση ως βασικό ζήτημα θεμελιωδών δικαιωμάτων, που καθυστερεί την αίτηση της χώρας για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Ως εκ τούτου, δεν ήταν έκπληξη το γεγονός ότι στις παρατηρήσεις της σχετικά με την απόφαση να ασκήσει βέτο στις κρίσιμες τροπολογίες, η Πρόεδρος Ζουραμπισβίλι είπε [18] ότι θα ασκούσε βέτο σε οποιοδήποτε νομοσχέδιο επανέφερε τη χώρα στον δρόμο της για να γίνει μέλος της ΕΕ. Η Γεωργία έχει στη διάθεσή της έξι μήνες για να αντιμετωπίσει τις ανησυχίες, που επισημαίνονται στη γνώμη της Επιτροπής, προτού η Επιτροπή επανεξετάσει τις συστάσεις της.
Η Γεωργία υπέβαλε επίσημα [24] αίτηση [25] για ένταξη στην ΕΕ στις 3 Μαρτίου 2022.
Πίεση στο τηλεοπτικό κανάλι
Δεν είναι η πρώτη φορά που το αντιπολιτευόμενο τηλεοπτικό κανάλι και οι ρεπόρτερ του στοχοποιούνται. Τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους, ο Zviad Ablotia, ο κάμεραμαν του Mtavari, δέχτηκε επίθεση [26] στην πόλη Ζουγκντίντι. Η συνάδελφός του, η ανταποκρίτρια Ema Gogokhia, απειλήθηκε επίσης από την ίδια ομάδα αγνώστων αντρών, που έσπασαν την κάμερα του Ablotia κατά τη διάρκεια της συμπλοκής.
Σύμφωνα [27]με τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα:
In November 2021, it [the channel] was fined 111,303 Lari (36,469 euros) for broadcasting videos supporting Saakashvili, an opponent of the now ruling Georgian Dream party. Representatives of this party, including deputy prime minister and culture minister Tea Tsulukiani [28] and Tbilisi mayor Kakha Kaladze [29], have accosted and harassed Mtavari Arkhi TV reporters while they were covering the party’s activities.
Τον Νοέμβριο του 2021, στο κανάλι επιβλήθηκε πρόστιμο 111.303 λάρι (36.469 ευρώ) για τη μετάδοση βίντεο που υποστηρίζει τον Σαακασβίλι, αντίπαλο του κυβερνώντος πλέον κόμματος Γεωργιανού Ονείρου. Εκπρόσωποι αυτού του κόμματος, συμπεριλαμβανομένης της αντιπροέδρου της κυβέρνησης και υπουργού Πολιτισμού Tea Tsulukiani [28] και του δήμαρχου της Τιφλίδας Kakha Kaladze [29], έχουν πλήξει και παρενοχλήσει δημοσιογράφους του Mtavari Arkhi TV, ενώ κάλυπταν τις δραστηριότητες του κόμματος.
Τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους, ένας εικονολήπτης και ένας ρεπόρτερ του Mtavari Arkhi δέχθηκαν σωματική επίθεση [30] στο γραφείο του κυβερνώντος κόμματος του Γεωργιανού Ονείρου. Σύμφωνα [30] με δημοσιεύματα των τοπικών ΜΜΕ, ο εικονολήπτης, Levan Ablotia, πετάχτηκε από ένα παράθυρο του δεύτερου ορόφου. Οι εκπρόσωποι του κόμματος αρνήθηκαν τις κατηγορίες λέγοντας ότι ο εικονολήπτης έπεσε προσπαθώντας να προκαλέσει τους εκπροσώπους του κόμματος.
Το 2020, το κανάλι έγινε στόχος [31] των Αρχών με την αιτιολογία ότι μετέδωσε μια ψεύτικη είδηση σχετικά με κατοίκους, που πληρώνονταν από την κυβέρνηση, επειδή ανέφεραν τον COVID-19 ως αιτία θανάτου των κατοίκων του Δήμου Μαρνεούλι.