Οι νομοθέτες προσπαθούν να απαγορεύσουν την έμφυλη και σεξουαλική αγωγή στη Βραζιλία, αναφέρει το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Η έκθεση υπογραμμίζει την ύπαρξη εκστρατείας στο νομοθετικό σώμα της Βραζιλίας για την απαξίωση και την απαγόρευση της εκπαίδευσης σχετικά με το φύλο και τη σεξουαλικότητα | Εικόνα: Giovana Fleck/Global Voices

Δημοτικά και πολιτειακά κοινοβούλια σε όλη τη Βραζιλία και μέλη του Εθνικού Κογκρέσου έχουν χρησιμοποιήσει πολιτικά εργαλεία για να αποδυναμώσουν ή να απαγορεύσουν την έμφυλη και σεξουαλική αγωγή τα τελευταία οκτώ χρόνια, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύτηκε από το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (HRW) τον Μάιο του 2022.

Στην έκθεση “Φοβάμαι, αυτός ήταν ο στόχος τους: Προσπάθειες για την απαγόρευση της έμφυλης και σεξουαλικής αγωγής στη Βραζιλία”, ο διεθνής οργανισμός ανθρωπίνων δικαιωμάτων ανέλυσε νομοσχέδια και νόμους, που παρουσιάστηκαν στα νομοθετικά σώματα μεταξύ 2014 και 2022 και αφορούν έννοιες που σχετίζονται με τη σεξουαλικότητα και το φύλο στην τάξη.

Ο απώτερος στόχος είναι πάντα ο ίδιος: η απαγόρευση της εκπαίδευσης σχετικά με το φύλο και τη σεξουαλικότητα από το πρόγραμμα σπουδών της Βραζιλίας. Το έγγραφο, 84 σελίδων, αναφέρει:

Αυτή η εκστρατεία έχει την υποστήριξη του Προέδρου Ζαΐρ Μπολσονάρο, ο οποίος αγκάλιασε την υποτιθέμενη ανάγκη για αυτά τα έργα, επεκτείνοντάς τα για πολιτικούς σκοπούς, μεταξύ άλλων κατά τη διάρκεια της προεδρικής εκστρατείας του το 2018.

Αυτή η συζήτηση είναι ακόμα παρούσα μεταξύ του Μπολσονάρο και των υποστηρικτών του. Επί του παρόντος, ο ίδιος διεκδικεί επανεκλογή. 

Ο τίτλος της έκθεσης, που βασίζεται σε συνεντεύξεις με Βραζιλιάνους εκπαιδευτικούς, προέρχεται από εκπαιδευτικό δημόσιου λυκείου από την Παρανά. Είπε:

Πριν [από τον εκφοβισμό], βλέπαμε ταινίες και είχαμε συζητήσεις και συζητήσεις στην τάξη [για το φύλο και τη σεξουαλικότητα]. Φοβάμαι ότι αυτός ήταν ο στόχος τους. Δεν έχω πια την ίδια διάθεση. Τώρα πρέπει να έχω μεγάλη επιφυλακτικότητα.

Παρά τη σύσταση και την υπεράσπιση της σεξουαλικής εκπαίδευσης από την UNESCO, μόνο τρεις πολιτείες της Βραζιλίας έχουν σαφείς οδηγίες για το φύλο και τη σεξουαλικότητα στην τάξη. Επιπλέον, η έκθεση του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων βρήκε 217 προτεινόμενα έργα και νόμους, που απειλούν αυτό το δικαίωμα: 47 εγκρίθηκαν, ενώ τουλάχιστον 21 εξακολουθούσαν να ισχύουν μέχρι τη δημοσίευση της έρευνας.

Η έκθεση υπενθυμίζει επίσης ότι το 2020, το Ομοσπονδιακό Ανώτατο Δικαστήριο (STF) κατέρριψε οκτώ νόμους, που απαγόρευαν την εκπαίδευση σχετικά με το φύλο και τη σεξουαλικότητα στα δημόσια σχολεία: επτά δημοτικοί νόμοι στις πολιτείες Γκόιας, Μίνας Γκεράις, Παρανά και Τοκαντίνς και έναν πολιτειακό νόμο στο Αλαγκόας. Οι δικαστές το θεώρησαν παραβίαση των δικαιωμάτων στην ισότητα, τη μη διάκριση και την εκπαίδευση.

Παρόλα αυτά, οι δημοτικοί σύμβουλοι σε αρκετούς δήμους της Βραζιλίας συνέχισαν να εγκρίνουν και να προτείνουν νόμους για την κατάργηση της πρόσβασης στη σεξουαλική και έμφυλη αγωγή στα σχολεία.

Η έκθεση αναφέρει το παράδειγμα του Caucaia, ενός δήμου στην πολιτεία Σεαρά, ο οποίος το 2021 ψήφισε νόμο για την απαγόρευση της συζήτησης για “θέματα που σχετίζονται με τη σεξουαλικότητα” και την “ιδεολογία του φύλου”, μια έκφραση που επισημαίνει η Deutsche Welle ότι στερείται επιστημονικής βάσης και έχει γίνει δημοφιλής από τον Μπολσονάρο και τους υποστηρικτές του.

Απόσπασμα από την έκθεση του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων επισημαίνει ότι:

Στη Βραζιλία, συντηρητικές ομάδες και αιρετοί αξιωματούχοι έχουν χρησιμοποιήσει τη ρητορική της “ιδεολογίας του φύλου” για να τροφοδοτήσουν ισχυρισμούς για “κατήχηση” παιδιών στα σχολεία με “πολιτικά” και “μη ουδέτερα” ιδανικά, που σχετίζονται με το φύλο και τη σεξουαλικότητα. Προκαλώντας φόβους ότι τα παιδιά κινδυνεύουν από “επικίνδυνες” πληροφορίες, αυτοί οι φορείς συνεχίζουν να χρησιμοποιούν την εκπαίδευση ως πολιτική πλατφόρμα μεταξύ των συντηρητικών τμημάτων του πληθυσμού.

Πολιτικός λόγος

Η έρευνα υπενθυμίζει ότι η έννοια της “ιδεολογίας του φύλου” προέρχεται από το κίνημα Escola Sem Partido, ονομασία που στα πορτογαλικά σημαίνει χονδρικά “Σχολεία Χωρίς Πολιτικά Κόμματα”. Ιδρύθηκε το 2014 και, με υποστηρικτές μεταξύ δεξιών και ακροδεξιών πολιτικών στη Βραζιλία, το κίνημα υπερασπίζεται μια υποτιθέμενη ουδετερότητα αντίθετη με την αποκαλούμενη “ιδεολογική κατήχηση“, η οποία φτάνει επίσης σε συζητήσεις για τη σεξουαλική αγωγή στις τάξεις.

Η “ιδεολογία του φύλου”, όπως την ορίζει η έκθεση, ήταν η έκφραση που επιλέχθηκε για να αποκλειστεί η έρευνα, που βοηθά στη διόρθωση των ανισοτήτων και των διακρίσεων.

“Σχολείο χωρίς πολιτικά κόμματα/ιδεολογία” ήταν επίσης ένα από τα συνθήματα, που χρησιμοποιούσε ο Μπολσονάρο και οι οπαδοί του για να επικοινωνήσουν με τη συντηρητική βάση του. Σύμφωνα με το ειδησεογραφικό πρακτορείο UOL , τον Μάιο του 2022, ο Μιγκέλ Ναγκίμπ, ο ιδρυτής του κινήματος, επέκρινε τον Μπολσονάρο ότι φέρεται να εγκατέλειψε το έργο του.

Όταν ήταν ακόμη μέλος του Κογκρέσου, ο σημερινός πρόεδρος της Βραζιλίας κέρδισε φήμη και χώρο στα τηλεοπτικά προγράμματα για να μιλήσει για κάτι που επινόησε: το “εγχειρίδιο γκέι”. Ισχυρίστηκε ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση μοίραζε ακατάλληλα βιβλία σε παιδιά σε όλη τη χώρα.

Αυτές οι ψευδείς ειδήσεις διαδόθηκαν και για το εγχείρημα “Σχολεία χωρίς ομοφοβία”, το οποίο απευθυνόταν σε εκπαιδευτικούς, αλλά δεν εφαρμόστηκε ποτέ, σύμφωνα με τον ιστότοπο Congresso em Foco .

Παρά το γεγονός ότι ήταν μέρος μιας πρωτοβουλίας της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, λέει η El País, το υλικό παραγγέλθηκε από μέλη του Κογκρέσου στο Υπουργείο Παιδείας και αναπτύχθηκε από ΜΚΟ και είχε την έγκριση της Unesco και του Συμβουλίου Ψυχολογίας. Η συντηρητική πίεση, ωστόσο, έκανε την τότε πρόεδρο Ντίλμα Ρούσεφ να σταματήσει τη διανομή του υλικού.

Το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων λέει ότι ο Μπολσονάρο “έκανε έκκληση σε μια συντηρητική βάση υποστήριξης συσχετίζοντας έναν φανταστικό κοινό εχθρό, μια τακτική που έγινε πιο αποτελεσματική λόγω της εστίασης της ομάδας σε μια υποτιθέμενη απειλή, που συνιστά η έμφυλη και σεξουαλική αγωγή για τα παιδιά στα σχολεία”.

Εκτός από αυτόν, η έκθεση δείχνει πώς οι υπουργοί Παιδείας της τρέχουσας κυβέρνησης έχουν υιοθετήσει την ίδια συμπεριφορά και παραθέτει εκστρατείες, που προωθούνται από την πρώην Υπουργό Γυναικών, Οικογένειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Ντάμαρες Άλβες , μια Ευαγγελική πάστορα, με στόχο τη δίωξη των εκπαιδευτικών.

Ο Milton Ribeiro, ο τρίτος υπουργός Παιδείας κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης Μπολσονάρο, είπε τον Ιούνιο του 2021 ότι οι Εθνικές Εξετάσεις Λυκείου (ENEM) θα πρέπει να αποφεύγουν “ερωτήσεις ιδεολογικής φύσης”. Αναφερόταν σε μια ερώτηση στις περσινές εξετάσεις που, σύμφωνα με τον Ribeiro, αφορούσε την παρενδυσία. Η ερώτηση, μάλιστα, είχε ένα δημοσιογραφικό κείμενο για τις μορφές επικοινωνίας τρανς και γκέι στη Βραζιλία για να δοκιμάσει τις δεξιότητες ερμηνείας κειμένων των υποψηφίων.

Σύμφωνα με την έκθεση, η επιθετική ρητορική, που θεσμοθετήθηκε από την κυβέρνηση και τις νομοθετικές πρωτοβουλίες, δημιουργεί αντίκτυπο στα σχολεία, έστω και έμμεσα. Για τους εμπειρογνώμονες στον τομέα της εκπαίδευσης που ρωτήθηκαν από το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, υπάρχει μια “ανασταλτική επίδραση” μεταξύ των εκπαιδευτικών, που είναι επιφορτισμένοι με τη διδασκαλία της σεξουαλικής και της έμφυλης αγωγής.

Για το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η ολοκληρωμένη σεξουαλική εκπαίδευση (CSE) θα πρέπει να είναι διαμορφωμένη κατάλληλα βάσει ηλικίας, όπως ορίζεται από τα Ηνωμένα Έθνη, εκτός από το ότι είναι σύμφωνη με τους υπάρχοντες νόμους και πολιτικές και τα πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η οργάνωση αναφέρει στην έκθεση:

Οι πολιτικές της ολοκληρωμένης σεξουαλικής εκπαίδευσης θα πρέπει να αντιμετωπίζουν ρητά ασφαλείς και ενημερωμένες πρακτικές όσον αφορά τη σεξουαλική ανάπτυξη, τις σχέσεις και το ασφαλές σεξ. ευαισθητοποίηση για την πρόληψη της μισαλλοδοξίας, της έμφυλης βίας, της ανισότητας των φύλων, των σεξουαλικά μεταδιδόμενων λοιμώξεων και της ακούσιας εγκυμοσύνης· και να επιβεβαιώνουν τη σεξουαλική και έμφυλη διαφορετικότητα. Αυτές οι πολιτικές θα πρέπει να αναπτυχθούν μέσω διαβουλεύσεων με ειδικούς στην εκπαίδευση και τη νεολαία.

Φόβος και παρενόχληση

Το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων μίλησε με 56 εκπαιδευτικούς δημόσιων σχολείων, ειδικούς στην εκπαίδευση, εκπροσώπους κρατικών εκπαιδευτικών τμημάτων και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Συνολικά, 23 πολιτείες εμφανίζονται στην έκθεση — 16 με κρατικούς νόμους και 23 με δημοτικούς νόμους. Οι στρατιωτικές σχολές δεν ήταν μέρος της έκθεσης.

Κατά τη συλλογή δεδομένων, ωστόσο, ο Cristian González Cabrera, ερευνητής του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων  στο πρόγραμμα για τα δικαιώματα ΛΟΑΤ, επισκέφτηκε μια στρατιωτική σχολή στην Ομοσπονδιακή Περιφέρεια και άκουσε αναφορές για παραβιάσεις από εκπαιδευτικούς. 

“Είναι κάτι που αξίζει μια ξεχωριστή έρευνα, ειδικά επειδή το πολιτικό-στρατιωτικό μοντέλο έχει αναπτυχθεί υπό την κυβέρνηση Μπολσονάρο”, είπε σε συνέντευξή του σε δημοσιογράφους.

Μεταξύ των περισσότερων από 50 εκπαιδευτικών που πήραν συνέντευξη από τη μελέτη, πολλά άτομα εξέφρασαν δισταγμό ή φόβο, όταν ασχολούνταν με το φύλο και τη σεξουαλικότητα στην τάξη.

Αυτό σχετιζόταν άμεσα με νομοθετικές και πολιτικές προσπάθειες για την απαξίωση αυτών των θεμάτων και την παρενόχληση από εκλεγμένους αξιωματούχους και μέλη της κοινότητας κατά των εκπαιδευτικών. Η εφημερίδα αναφέρει:

Είκοσι εκπαιδευτικοί, που έλαβαν μέρος σε συνεντεύξεις, ανέφεραν ότι παρενοχλήθηκαν για την αντιμετώπιση του φύλου και της σεξουαλικότητας μεταξύ 2016 και 2020, μεταξύ άλλων από εκλεγμένους αξιωματούχους και μέλη της κοινότητας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και προσωπικά.

Το έγγραφο εκθέτει πώς αυτές οι μορφές παρενόχλησης δημιουργούν μια “ανασταλτική επίδραση” στους εκπαιδευτικούς, βλάπτοντας τους μαθητές και μαθήτριες.

Στο ίδιο συμπέρασμα καταλήγει και η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου του 2020. Υπογραμμίζει ότι η επίδραση αυτή οδηγεί τους εκπαιδευτικούς “να αποτυγχάνουν να αντιμετωπίσουν σχετικά θέματα […], κάτι που θα κατέστελλε τη συζήτηση και θα αποθάρρυνε μαθητές και μαθήτριες να ασχοληθούν με αυτά τα ζητήματα, θέτοντας έτσι σε κίνδυνο την ελευθερία μάθησης και την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης”.

Σε μια προσπάθεια ελαχιστοποίησης αυτών των επιπτώσεων, το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων απαρίθμησε συστάσεις για τους δημόσιους φορείς υπεύθυνους για την εκπαίδευση στη Βραζιλία.

Ένα από αυτά είναι ένα μήνυμα προς τους νομοθέτες: “Σταματήστε να εκφοβίζετε, να απειλείτε, να παρενοχλείτε ή να κινητοποιείτε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εναντίον μεμονωμένων εκπαιδευτικών για την αντιμετώπιση της ολοκληρωμένης σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στην τάξη”.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.