- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Η σχέση αγάπης και μίσους του κυβερνώντος κόμματος Fidesz της Ουγγαρίας και του Facebook

Κατηγορίες: Ανατολική - Κεντρική Ευρώπη, Ουγγαρία, Εκλογές, Μέσα & δημοσιογραφία, Μέσα των πολιτών, GV Advocacy, Παρατηρητήριο Ανελευθερίας

Εικόνα από το Alto [1]. Χρήση με άδεια.

Κατά τη διάρκεια των βουλευτικών εκλογών του 2022 στην Ουγγαρία, το Facebook διαδραμάτισε κρίσιμο ρόλο στην προσέγγιση των ψηφοφόρων. Θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί ότι η πλατφόρμα ήταν απαραίτητη για την αντιπολίτευση, δεδομένου ότι το περιβάλλον των μέσων ενημέρωσης ευνοούσε το κυβερνών κόμμα [2], το Fidesz. Η αλήθεια όμως είναι ότι το Fidesz βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό [3] στο Facebook κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας.

Το ουγγρικό περιβάλλον των μέσων ενημέρωσης είναι διχασμένο [2] κατά μήκος πολιτικών διαχωριστικών γραμμών και λειτουργεί σε ένα περιβάλλον αγοράς, που γίνεται όλο και πιο κεντρικοποιημένο. [2] Το Fidesz έδινε πάντα ιδιαίτερη προσοχή [4] στα ΜΜΕ και ο Όρμπαν έχει υποστηρίξει [4] ότι οι προηγούμενες ήττες του κόμματος οφείλονταν στη μη φιλικότητα του Τύπου. Για τον λόγο αυτό, τα τελευταία δέκα χρόνια, το κόμμα εφάρμοσε διάφορες μεθόδους [4] για να αποκτήσει τον έλεγχο του τοπίου των ΜΜΕ της Ουγγαρίας και να διαδώσει τα μηνύματά του χωρίς όρια.

Μέχρι το 2020, τα επιχειρηματικά συμφέροντα που πρόσκεινται στον πρωθυπουργό [5] είχαν τον έλεγχο μεγάλου μέρους των ΜΜΕ. Οι σύμμαχοι του Fidesz δημιούργησαν επίσης νέα μέσα [6] (π.χ. 888.hu, Ripost, Magyar Idok) για τη διάδοση φιλοκυβερνητικών μηνυμάτων, ενώ το κόμμα ασκούσε πολιτικό έλεγχο στα δημόσια ΜΜΕ [7]. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον μέσων ενημέρωσης, η αντιπολίτευση έχει σημαντικό μειονέκτημα, όταν προσεγγίζει δυνητικούς ψηφοφόρους. Οι παρατηρητές των εκλογών του ΟΑΣΕ διαπίστωσαν [8]ότι τα ουγγρικά μέσα ενημέρωσης είναι έντονα διχασμένα σε μια ολοένα και πιο συγκεντρωμένη αγορά. Κατά την προετοιμασία των βουλευτικών εκλογών του 2022, η μεροληπτική και μη ισορροπημένη ειδησεογραφική κάλυψη χαρακτήριζε τα δημόσια και πολλά ιδιωτικά ΜΜΕ, κυρίως υπέρ του κυβερνώντος κόμματος. Η ικανότητα των ψηφοφόρων να κάνουν μια τεκμηριωμένη επιλογή περιορίστηκε από αυτό και την έλλειψη διαλόγου μεταξύ των κύριων διεκδικητών.

Ωστόσο, δύο χρόνια νωρίτερα, στις τοπικές εκλογές του 2020, το Fidesz είχε ηττηθεί ελαφρώς από την αντιπολίτευση. Το Fidesz εξακολουθούσε να κερδίζει στις περισσότερες περιφέρειες, αλλά η αντιπολίτευση κατάφερε επίσης να κερδίσει σε αρκετούς δήμους. Το κυβερνών κόμμα λέγεται πως [6] αιφνιδιάστηκε από το πόσο καλά [9] χρησιμοποίησε η αντιπολίτευση τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατά τη διάρκεια εκείνων των εκλογών. Το Fidesz ήταν τόσο επικεντρωμένο στην οικοδόμηση μιας αυτοκρατορίας παραδοσιακών μέσων ενημέρωσης, που υστέρησε έναντι των αντιπάλων του, όταν επρόκειτο να προσεγγίσει την εκλογική του πελατεία μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Στη συνέχεια, το Fidesz άρχισε να εφαρμόζει τον συγκεντρωτισμό [10] στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με τον ίδιο τρόπο που είχε συγκεντρωθεί στα παραδοσιακά μέσα.

Μια από τις πρώτες προσπάθειες αφορούσε τη δημιουργία μιας νέας πλατφόρμας, της HunDub [11], καθώς το Facebook χαρακτηρίστηκε ως “προκατειλημμένη, φιλελεύθερη πλατφόρμα”, που λογοκρίνει τις φωνές της δεξιάς. Το HunDub προέκυψε ως απάντηση [12] στις αμερικανικές εκλογές και την αποπλαισίωση του Τραμπ. Το κόμμα ανησυχούσε ότι το ίδιο θα μπορούσε να συμβεί στους πολιτικούς του κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του 2022. Ωστόσο, ο συντηρητικός “ασφαλής χώρος” για τους υποστηρικτές του Fidesz έπαψε να υπάρχει [13] μετά από έξι μήνες. Ως εκ τούτου, η επικοινωνιακή ομάδα του Fidesz έπρεπε να καταστρώσει ένα σχέδιο που να λειτουργεί στο Facebook, την πιο δημοφιλή πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης στην Ουγγαρία.

Δεξιό, συντηρητικό δίκτυο επιρροής στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στο “φιλελεύθερο” και “λογοκριτικό” Facebook

Μέχρι το 2021, το περιεχόμενο που παρήγγειλε το Fidesz ήταν παρόν σε όλες τις μεγάλες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, συμπεριλαμβανομένων του TikTok και του Instagram. Αυτή δεν ήταν μια οργανική διαδικασία, αλλά μια μαζικά χρηματοδοτούμενη [14]. Το Megafon Center [15] είναι η πιο ορατή πλατφόρμα για τους influencers υπέρ του Fidesz. Λειτουργεί με δωρεές και, το 2021, κατάφερε να συγκεντρώσει 557 εκατομμύρια φιορίνια (περίπου 1,3 εκατομμύρια δολάρια), αλλά, σύμφωνα με τον ανιχνευτή διαφημίσεων του Facebook, ξόδεψε 1 δισεκατομμύριο φιορίνια [16] σε διαφημίσεις. Το δίκτυο περιλαμβάνει αρκετούς γνωστούς φιλοκυβερνητικούς δημοσιογράφους που έγιναν πιο ενεργοί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στο πλαίσιο της οικοδόμησης του brand της Megafon, αλλά μπορούμε επίσης να δούμε νέες, λιγότερο γνωστές νεανικές φωνές.

Αλλά δεν είναι μόνο οι παράγοντες που σχετίζονται με τη Megafon που γίνονται πιο ενεργοί στο Facebook. Όπως επεσήμανε η ομάδα Atlo [10] στην εμπεριστατωμένη ανάλυσή της, ένα ολόκληρο metaverse του Fidesz καθιστά δυνατή τη διάδοση των κατά τα άλλα ανόργανα διαδιδόμενων μηνυμάτων. Η οπτικοποίηση δεδομένων που ακολουθεί δείχνει πώς οι μικρότερες, φιλοκυβερνητικές σελίδες στο Facebook κάνουν εκ νέου κοινοποίηση των μηνυμάτων, που αναρτώνται από εξέχοντες παράγοντες επιρροής για να υποστηρίξουν την κυκλοφορία του εν λόγω περιεχομένου. Οι μεγαλύτερες κουκκίδες είναι οι αρχικές διαδικασίες περιεχομένου και οι μικρότερες σπάνια μοιράζονται κάτι πρωτότυπο: ο ρόλος τους είναι η επαναδιανομή των πραγματικών μηνυμάτων.

Πηγή: NER METAVERZUM — 2021 [10]. Χρήση με άδεια.

Παραπληροφόρηση που διαδόθηκε μέσω του Facebook κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας για τις βουλευτικές εκλογές του 2022

Η περίοδος, που προηγήθηκε των βουλευτικών εκλογών του 2022, κυριαρχήθηκε κυρίως από την αυξανόμενη παρουσία των παραγόντων επιρροής του Fidesz στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως επισημαίνει [17] το Political Capital, μια κορυφαία ουγγρική δεξαμενή σκέψης. Για παράδειγμα, ο πιο επίμονος influencer, ο Philip Rakay [18], μοιράστηκε διάφορες αφηγήσεις παραπληροφόρησης στο Facebook λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές, όπως “η Αριστερά ελέγχεται και χρηματοδοτείται από ένα παγκοσμιοποιημένο διεθνές δίκτυο με στόχο να εκτοπίσει τον Όρμπαν”. Το βίντεο του Rakay έφτασε σε περισσότερους από ένα εκατομμύριο ανθρώπους χάρη στη γενναιόδωρη διαφήμιση που τοποθετήθηκε σε αυτό από το Megafon Center. Πολιτικοί αναλυτές υποστήριξαν ότι η ήττα της αντιπολίτευσης προέκυψε από την επιτυχία του Fidesz να κάνει τους ψηφοφόρους να πιστέψουν ότι η αντιπολίτευση εξυπηρετεί εξωτερικά συμφέροντα και θα φέρει την Ουγγαρία σε πόλεμο.

Στιγμιότυπο οθόνης μιας δημοσίευσης στο Facebook. Χρήση με άδεια.

Η μείωση της κλίμακας των παραδοσιακών μέσων ενημέρωσης σημαίνει αύξηση της παρουσίας στο Facebook

Το Fidesz ξόδεψε μια δεκαετία και πολλά χρήματα για να χτίσει και να διατηρήσει την κεντρική αυτοκρατορία των ΜΜΕ για να παραμείνει στην εξουσία. Πρόσφατα, όμως, κατέστη σαφέστερο ότι η διατήρηση αυτής της αυτοκρατορίας δεν είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για τη διάδοση των μηνυμάτων του. Το 90% των Ούγγρων [19] χρησιμοποιεί το Facebook και οι έρευνες δείχνουν ότι οι περισσότεροι από αυτούς λαμβάνουν ενημέρωση πρώτα από το Facebook [6] και ίσως το βράδυ από τις παραδοσιακές τηλεοπτικές ειδήσεις.

Αρκετές φιλοκυβερνητικές έντυπες εφημερίδες εκλείπουν [6] στην Ουγγαρία, ένας από τους φιλοκυβερνητικούς τηλεοπτικούς σταθμούς έκλεισε [20]αυτό το καλοκαίρι και πρόκειται να συμβεί μεγαλύτερη μείωση των παραδοσιακών μέσων ενημέρωσης. Για το Fidesz, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν έναν πιο αποτελεσματικό τρόπο προσέγγισης περισσότερων ανθρώπων με λιγότερα χρήματα από ό,τι μέσω των παραδοσιακών μέσων ενημέρωσης. Έτσι, αντί να πολεμά και να μισεί το Facebook και τη Μεγάλη Τεχνολογία, το Fidesz πιθανότατα θα συγκεντρώσει το μεγαλύτερο μέρος των τεράστιων επικοινωνιακών πόρων του σε αυτά για να βοηθήσει τους πολιτικούς του στόχους.

Για περισσότερα άρθρα, επισκεφθείτε το ειδικό μας αφιέρωμα Παρατηρητήριο Ανελευθερίας [21].