- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Ο κόσμος πρέπει να ακούσει τη φωνή των Ιρανών γυναικών

· Σύνταξη Azin Mohajerin, Sussan Tahmasebi Μετάφραση Veroniki Bacharidi-Krikoni

Κατηγορίες: Μέση Ανατολή & Βόρεια Αφρική, Ιράν, Ανθρώπινα Δικαιώματα, Διαδηλώσεις, Ελευθερία του Λόγου, Λογοκρισία, Μέσα & δημοσιογραφία, Μέσα των πολιτών, Πολιτική, Τεχνολογία, Φύλο & ισότητα, Ψηφιακός ακτιβισμός, Γέφυρα, GV Advocacy, Διεθνής Ημέρα της Γυναίκας 2023

Γυναίκες βγάζουν τις χιτζάμπ τους και τις ανεμίζουν κατά τη διάρκεια της κηδείας της Μαχσά Αμινί. Σακέζ, Κουρδιστάν, 17 Σεπτεμβρίου. Στιγμιότυπο από ρεπορτάζ του BBC News [1]. Δίκαιη χρήση.

Το όνομα Μαχσά (Ζίνα) Αμινί έχει γίνει κραυγή διαμαρτυριών για εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο για την καταπίεση της ιρανικής κυβέρνησης εναντίον των πολιτών της. Η ετικέτα #MahsaAmini έχει σπάσει [2] ρεκόρ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για το πόσες φορές κοινοποιήθηκε και ο θάνατος της Αμινί πυροδότησε ένα κίνημα στο Ιράν με επικεφαλής γυναίκες και μια νέα γενιά Ιρανών, που μεγάλωσαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στο διαδίκτυο.

Αυτή η διαμαρτυρία είναι μοναδική, καθώς είναι η πρώτη φορά που Ιρανοί και Ιρανές σε όλη τη χώρα, από διαφορετικά κοινωνικοοικονομικά υπόβαθρα και ηλικίες, βγαίνουν στους δρόμους γύρω από ένα πρωταρχικό αίτημα δικαιοσύνης για μια γυναίκα και ένα ζήτημα δικαιωμάτων των γυναικών. Το σύνθημα διαμαρτυρίας “Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία!”, αρχικά ένα κουρδικό σύνθημα, το οποίο έχει μεταφραστεί στα περσικά και επαναλαμβάνεται σε όλο το Ιράν και τον κόσμο, αποτελεί απόδειξη της γυναικοκεντρικής και φεμινιστικής φύσης αυτών των διαμαρτυριών.

Η Μαχσά, μια 22χρονη Κούρδισσα Ιρανή που επισκέφθηκε την Τεχεράνη με την οικογένειά της, νοσηλεύτηκε σε κώμα, αφού συνελήφθη από την αστυνομία “ηθικής” για “ακατάλληλη χιτζάμπ”. [3]Η σύλληψη της Μαχσά και στη συνέχεια ο θάνατός της στις 16 Σεπτεμβρίου προκάλεσε εκτεταμένη οργή στο Ιράν, με πολλές Ιρανές να ταυτίζονται με την κατάστασή της.

Η Niloofar Hamedi, Ιρανή δημοσιογράφος, ήταν από τα πρώτα άτομα που μετέδωσαν την είδηση [4]. Δημοσίευσε μια φωτογραφία της Μαχσά διασωληνωμένης σε νοσοκομειακή κλίνη και μια φωτογραφία της οικογένειάς της αγκαλιά στον άδειο διάδρομο του νοσοκομείου, αφού έμαθε την είδηση ​​ότι ήταν σε κώμα. Και οι δύο φωτογραφίες έγιναν viral. Η Niloofar Hamedi έχει συλληφθεί [5] έκτοτε και παραμένει υπό κράτηση.

Ο θάνατος της Μαχσά είχε ιδιαίτερη απήχηση στις Ιρανές, οι οποίες μοιράστηκαν παρόμοιες εμπειρίες ή φόβους αυθαίρετης σύλληψης από την αστυνομία “ηθικής”. Η Μαχσά συνελήφθη, καθώς έβγαινε από το σταθμό του μετρό στην Τεχεράνη με τον αδερφό της. Σύμφωνα με ρεπορτάζ, τόσο η Μαχσά όσο και ο αδελφός της ξυλοκοπήθηκαν τη στιγμή της σύλληψής [6] της.

Η Μαχσά συνέχισε να παρακαλεί την αστυνομία να μην τη συλλάβει, επειδή ήταν ξένη και δεν ήξερε τα κατατόπια στη μεγάλη πόλη. Και αυτό το στοιχείο, όπως και η αθωότητα της Μαχσά, έχουν χτυπήσει “ευαίσθητες χορδές” των Ιρανών, ειδικά στις επαρχίες, που μπορούν να φανταστούν τους εαυτούς τους ή αγαπημένα τους πρόσωπα σε παρόμοια και τρομακτική κατάσταση. Αυτή η αίσθηση ταύτισης συνέβαλε στην έκρηξη οργής για τη δολοφονία της Μαχσά και την ατιμωρησία της αστυνομίας “ηθικής”.

Οι διαμαρτυρίες για τον θάνατο της Μαχσά και η άρνηση των αξιωματούχων να λογοδοτήσουν και να αναλάβουν την ευθύνη για αυτόν τον παράλογο θάνατο συνέβαλαν στην οργή, στην εκτόξευση παραπόνων για το πολιτικό status quo και στο αίτημα για δημοκρατία.

Η οικογένεια της Μαχσά αντιστάθηκε στις πιέσεις των δυνάμεων ασφαλείας να την θάψουν ήρεμα και βράδυ. Αντίθετα, ετάφη στη γενέτειρά της, το Σακέζ, στην επαρχία Κουρδιστάν. Η ταφή προσέλκυσε πλήθη, συμπεριλαμβανομένων γυναικών που έβγαλαν τη μαντίλα τους και φώναζαν ενάντια στη βία, με την οποία επιβάλλεται η υποχρεωτική χιτζάμπ. Αυτές οι σκηνές έχουν αναπαρασταθεί από τότε σε όλη τη χώρα και έχουν γίνει viral στο Ιράν και σε όλο τον κόσμο.

Η πανεπιστημιακή φοιτητική νεολαία και γυναικείες ομάδες εξέδωσαν επίσης εκκλήσεις για διαμαρτυρίες, οι οποίες συνεχίστηκαν παρά τις σοβαρές καταστολές και τη βία με σκοπό την καταστολή τους. Οι γυναίκες αντιμετώπισαν τις δυνάμεις ασφαλείας χωρίς τις χιτζάμπ τους και, σε ορισμένες περιπτώσεις, έκαψαν τις μαντίλες τους. Οι διαδηλώσεις έχουν εξαπλωθεί [10] σε τουλάχιστον 85 πόλεις της χώρας, με τις γυναίκες και τη νεολαία στην πρώτη γραμμή.

Καταπιεστικές τακτικές από το παιχνίδι του καθεστώτος

Εν τω μεταξύ, οι ιρανικές Αρχές έχουν χρησιμοποιήσει τις συνήθεις κατασταλτικές τακτικές τους για να απαντήσουν στις διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα. Βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δείχνουν δυνάμεις ασφαλείας να επιτίθενται σε διαδηλωτές και διαδηλώτριες με αληθινά και ψεύτικα πυρά, δακρυγόνα και ρόπαλα. Υπέρμαχοι ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δικηγόροι, δημοσιογράφοι, φοιτητές και φοιτήτριες και μέλη ακτιβιστικών ομάδων έχουν συλληφθεί μαζικά [11]. Ο αριθμός των υπέρμαχων των δικαιωμάτων και των φοιτητών και φοιτητριών ακτιβιστών που συνελήφθησαν αυξάνεται, γεγονός που καθιστά δύσκολη την τεκμηρίωση.

Δεδομένης της γυναικοκεντρικής φύσης αυτών των διαδηλώσεων, έχουν στοχοποιηθεί ιδιαίτερα οι υπερασπίστριες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων [12], φεμινίστριες [13] και φοιτήτριες. Τουλάχιστον 50 [14] υπερασπίστριες ανθρωπίνων δικαιωμάτων και περισσότερες από 25 φοιτήτριες  [14]ακτιβίστριες [15] φέρεται να έχουν συλληφθεί. Από τις 12 Οκτωβρίου, σχεδόν 200 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί [16] από τις δυνάμεις ασφαλείας από το ξέσπασμα των πιο πρόσφατων διαδηλώσεων.

Για να αποτραπεί η οργάνωση και η κοινή χρήση βίντεο διαμαρτυριών από τους διαδηλωτές, η πρόσβαση στο Διαδίκτυο έχει διακοπεί [17] σε μεγάλο βαθμό και οι διαδικτυακές πλατφόρμες και εφαρμογές, όπως το WhatsApp και το Instagram, ακόμη και τα βιντεοπαιχνίδια που περιλαμβάνουν διαδικτυακές επικοινωνίες, έχουν αποκλειστεί.

Οι διαδηλώσεις συνεχίστηκαν παρά τη βάναυση κυβερνητική καταστολή. Το σύνθημα διαμαρτυρίας, ο μεγάλος αριθμός γυναικών που διαμαρτύρονται στους δρόμους και τα αιτήματα των διαδηλωτ(ρι)ών, που επικεντρώνονται στα σωματικά δικαιώματα καθώς και στην πολιτική αλλαγή και ελευθερία, έχουν συγκεντρώσει την προσοχή του κόσμου, ειδικά των γυναικών σε όλο τον κόσμο που ταυτίζονται με τον αγώνα των γυναικών του Ιράν ενάντια στην πατριαρχία και το αίτημα για σωματική αυτονομία.

Οι Ιρανές στο τιμόνι στον αγώνα κατά της πατριαρχίας

Για δεκαετίες, οι Ιρανές υποστηρίζουν την ισότητα των φύλων και έχουν χρησιμοποιήσει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης [18] για να εξασφαλίσουν ότι οι πράξεις αντίστασής τους αντικατοπτρίζονται σε ένα ευρύτερο κοινό. Η Vida Movahed [19] στάθηκε πάνω σε ένα κουτί παροχής στην οδό Enghelab (Επανάσταση), έδεσε τη μαντίλα της σε ένα ραβδί και την κούνησε μπροστά στο πλήθος το 2017. Η πράξη διαμαρτυρίας της, η οποία καταγράφηκε σε βίντεο και έγινε viral στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, έγινε πηγή έμπνευσης για αμέτρητες άλλες γυναίκες στη χώρα. Αυτές οι γυναίκες είναι γνωστές ως “τα κορίτσια της οδού Επαναστάσεως”.

«Χρειάζεται πολύ θάρρος (ή γενναιότητα) για να το ξανακάνεις αυτό

Η Sepiedeh Rashnoo [23] επαινέθηκε ευρέως τον Ιούλιο του 2022 για τη γενναία αντιμετώπισή της απέναντι σε αξιωματικό χιτζάμπ σε ένα λεωφορείο. Το βίντεο με την παρενόχλησή της στο λεωφορείο έγινε viral και αμέσως μετά συνελήφθη. Στη συνέχεια, η κρατική τηλεόραση μετέδωσε ντροπιαστικά ένα βίντεο της “εξομολόγησής” της, στο οποίο τα μάτια της φαίνονταν μελανιασμένα.

Ο θάνατος της Μαχσά είναι απλώς ο τελευταίος σε μια μακρά σειρά κακοποιήσεων, που διαπράττει η Ισλαμική Δημοκρατία κατά των γυναικών. Φυσικά, οι γυναικείες ομάδες οργανώνονται διαδικτυακά για πάνω από μια δεκαετία για να ευαισθητοποιήσουν σχετικά με τις διακρίσεις κατά των γυναικών και να αποτρέψουν την έμφυλη βία. Η εξάρτησή τους από το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης [24] , με σκοπό την οικοδόμηση υποστήριξης και πολιτικής ώθησης για την ισότητα των φύλων στη χώρα, αυξάνεται συνεχώς, καθώς ο αστικός χώρος περιορίζεται και κλείνει όλο και περισσότερο.

Το Instagram, το οποίο δεν είχε αποκλειστεί στη χώρα πριν από αυτόν τον γύρο διαμαρτυριών, ήταν εδώ και πολύ καιρό μια ζωτική πλατφόρμα για τις φεμινίστριες ακτιβίστριες. Έχει χρησιμοποιηθεί για την [25] ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τη σεξουαλική παρενόχληση [26] και τις διακρίσεις [27] λόγω φύλου, καθώς και για την υποστήριξη [28] της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των δικαιωμάτων των γυναικών.

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ο διαδικτυακός ακτιβισμός δεν γίνεται ανεκτός από την ιρανική κυβέρνηση [24], η οποία έχει κοπιάσει για δεκαετίες για να κλείσει και να περιορίσει κάθε είδους αστικούς χώρους. Ως αποτέλεσμα, έχουν αντιμετωπίσει επιπτώσεις μεγάλος αριθμός υπέρμαχων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να υποστηρίξουν τους σκοπούς τους ή να εκφράσουν τις ιδέες τους.

Σε αυτή τη συγκυρία, η ιρανική κυβέρνηση προσπαθεί να φιμώσει τις φωνές των γυναικών και όλων των αντιφρονούντων εντός και εκτός διαδικτύου μέσω μιας βίαιης και συνεχιζόμενης καταστολής.

Πολύ απαραίτητη υποστήριξη από το Big Tech

Ευτυχώς, η παγκόσμια κοινότητα μπορεί να βοηθήσει τον ιρανικό λαό στον αγώνα του για ειρηνική δημοκρατική αλλαγή. Πρώτα και κύρια, θα πρέπει να καλέσουν τις τεχνολογικές εταιρείες να διαθέσουν τα εργαλεία και τις υπηρεσίες τους στον λαό του Ιράν. Αυτές οι πλατφόρμες και οι υπηρεσίες έχουν μπλοκαριστεί [29] τα τελευταία χρόνια από τις κυρώσεις των ΗΠΑ, οι οποίες κατά ειρωνικό τρόπο προκάλεσαν την ηλεκτρονική λογοκρισία της ιρανικής κυβέρνησης ωθώντας τους Ιρανούς να χρησιμοποιούν ανασφαλείς εγχώριες πλατφόρμες.

Ωστόσο, μια νέα άδεια που εκδόθηκε από το Υπουργείο Οικονομικών των Ηνωμένων Πολιτειών, [30] που διευκρινίζει τις υπάρχουσες εξαιρέσεις κυρώσεων, έχει “πετάξει το γάντι” σε εταιρείες όπως η Google, η Meta και η Apple, επιτρέποντάς τους να παρέχουν τα εργαλεία επικοινωνίας τους στον λαό του Ιράν.

Η ανταπόκριση από ορισμένες εταιρείες τεχνολογίας ήταν αργή. Για παράδειγμα, πολίτες του Ιράν με iPhone εξακολουθούν να μην μπορούν να πραγματοποιήσουν λήψη VPN από το Apple Store, που θα τους επέτρεπε να έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο κατά τη διάρκεια αυτών των κρίσιμων περιόδων. Ενώ η κυβέρνηση και το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ είναι υπεύθυνα για τη διασφάλιση ότι οι εταιρείες τεχνολογίας κατανοούν τις άδειες, που τους επιτρέπουν να παρέχουν τεχνολογία Διαδικτύου σε Ιρανούς και Ιρανές, οι εταιρείες τεχνολογίας θα πρέπει επίσης να διαδραματίσουν προληπτικό ρόλο σε αυτό το θέμα.

Οι αναζητητές της ελευθερίας από όλο τον κόσμο θα πρέπει επίσης να ενημερώσουν τον ιρανικό λαό ότι δεν είναι μόνος. Η αλληλεγγύη, είτε με τη μορφή δηλώσεων από τον ΟΗΕ είτε από άλλους διεθνείς φορείς και μη κυβερνητικές οργανώσεις [31], θα ήταν ευπρόσδεκτη από ακτιβιστές και ακτιβίστριες, που αντιμετωπίζουν καταστολή από την Ισλαμική Δημοκρατία. Τελικά, η αλλαγή στο Ιράν μπορεί να προέλθει μόνο από συνεχή κινήματα που ηγούνται από τη βάση, αλλά η διεθνής κοινότητα μπορεί να βοηθήσει να διασφαλιστεί ότι οι ιρανικές Αρχές θα λογοδοτήσουν για τις πράξεις και τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων τους.