Εικόνα από την Ulviyya Ali, κοινοποιήθηκε με άδεια.

Ο 27χρονος Kamran Mammadli είναι ένας βίγκαν ακτιβιστής από το Αζερμπαϊτζάν και μέλος του κινήματος για τα δικαιώματα των ζώων. Ασχολείται με τον ακτιβισμό για τα δικαιώματα των ζώων από τότε που το κίνημα άρχισε να κερδίζει έδαφος στο Αζερμπαϊτζάν το 2018. Έκτοτε, έχει συλληφθεί αρκετές φορές κατά τη διάρκεια διαμαρτυριών για τα δικαιώματα των ζώων, πιο πρόσφατα στις 4 Οκτωβρίου, όταν το κίνημα οργάνωσε διαμαρτυρία κατά της θανάτωσης αδέσποτων σκύλων.

Ακτιβιστές και ακτιβίστριες απαίτησαν να τερματιστεί η συστηματική βία κατά των αδέσποτων και η θανάτωση τους, και ζήτησαν να κλείσει το Toplan, ένα κρατικό ίδρυμα για τη φροντίδα αδέσποτων σκύλων, το οποίο φέρεται να θανατώνει βάναυσα τα ζώα, σύμφωνα με τις μαρτυρίες των ακτιβιστών. Τουλάχιστον έξι άλλοι ακτιβιστές για τα δικαιώματα των ζώων συνελήφθησαν από την αστυνομία κατά τη διάρκεια της διαδήλωσης στις 4 Οκτωβρίου. Όλοι έχουν έκτοτε αφεθεί ελεύθεροι.

This is how the police treat citizens in #Azerbaijan. The protesters wanted to draw attention to the k-i-l-l-i-n-g of street animals by holding an action in #Baku #animalrights pic.twitter.com/1SPKY4nbAY

— Ali Malikov ☮︎ (@Elimelikov06) October 4, 2022

Έτσι φέρεται η αστυνομία στους πολίτες στο #Αζερμπαϊτζάν . Οι διαδηλωτές ήθελαν να επιστήσουν την προσοχή στη θανάτωση των ζώων του δρόμου πραγματοποιώντας μια δράση στο #Μπακού

Δύο φορές, το ζήτημα των αδέσποτων έγινε πρωτοσέλιδο στο Αζερμπαϊτζάν. Το 2015, όταν το Αζερμπαϊτζάν φιλοξένησε τους Ευρωπαϊκούς Αγώνες, ρεπορτάζ για μαζικές δολοφονίες αδέσποτων σκύλων έφεραν το Αζερμπαϊτζάν στο προσκήνιο. Το 2019, κατά τη διάρκεια των προετοιμασιών για τη διοργάνωση του αγώνα της Φόρμουλα 1, τα αδέσποτα επανήλθαν στην ημερήσια διάταξη. Ένας νομοθέτης φέρεται να ζήτησε να θανατωθούν όλα τα αδέσποτα σκυλιά, επικαλούμενος σοβιετικές πρακτικές.

Για να αντιμετωπίσουν το ζήτημα των αδέσποτων, η Εκτελεστική Αρχή της Πόλης του Μπακού και το Ίδρυμα Χεϊντάρ Αλίγιεφ ξεκίνησαν το Toplan, ένα καταφύγιο για άστεγα σκυλιά, όπου επρόκειτο να στειρωθούν και να φυλαχθούν μέχρι την υιοθεσία. Η κόρη του Προέδρου Ιλχάμ Αλίγιεφ παρευρέθηκε στην επίσημη τελετή έναρξης του κέντρου το 2019. Λίγους μήνες μετά τα εγκαίνιά του, ένα βίντεο που κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο έδειχνε υπάλληλο του κέντρου να χρησιμοποιεί βία και να χτυπά ένα από τα αδέσποτα που είχαν πιαστεί. Το κέντρο δήλωσε στη συνέχεια ότι απέλυσε τον υπάλληλο. Ωστόσο, η κακοποίηση συνεχιζόταν, σύμφωνα με ακτιβιστές για τα δικαιώματα των ζώων.

Παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις των ακτιβιστών προς το κέντρο να ανοίξει τις πόρτες του σε εθελοντές και να κοινοποιεί δεδομένα σχετικά με τις δραστηριότητες του κέντρου, οι διαδικασίες του εξακολουθούν να είναι αδιαφανείς. Το 2021, πραγματοποιήθηκαν τουλάχιστον τρεις ξεχωριστές διαμαρτυρίες έξω από το Toplan, όλες διαλυμένες από την αστυνομία, με ορισμένους από τους ακτιβιστές να λαμβάνουν βαριά πρόστιμα και κρατήσεις. Μιλώντας στο Jam-News εκείνη την εποχή, ο Mammadli είπε εκ μέρους των ακτιβιστών ότι «η έλλειψη διαφάνειας στο έργο του Toplan εγείρει ανησυχίες». Ο Mammadli είπε επίσης ότι το κέντρο δεν επέτρεπε σε εθελοντές να πάνε και να φροντίσουν τα αδέσποτα. «Απαιτούμε διαφάνεια των δραστηριοτήτων του Toplan, άνοιγμα των δραστηριοτήτων τους στο κοινό, την επιστροφή των στειρωμένων και εμβολιασμένων σκύλων στην περιοχή από την οποία απομακρύνθηκαν».

Κατά τη διάρκεια της διαμαρτυρίας στις 4 Οκτωβρίου, οι ακτιβιστές για τα δικαιώματα των ζώων επανέλαβαν για άλλη μια φορά τα αιτήματά τους σχετικά με το Κέντρο.

Μια βασανιστική μέθοδος δολοφονίας

Οι ακτιβιστές λένε ότι το κέντρο Toplan συλλέγει σκύλους από το κέντρο του Μπακού κάθε μέρα. Στη συνέχεια, μεταφέρονται πιο μακριά από την πρωτεύουσα, όπου συχνά πυροβολούνται.

Σε συνέντευξή του στο OC Media, ο Mammadli δήλωσε ότι, αν πυροβολούνταν σκύλοι στο κέντρο του Μπακού, αυτό θα ήταν ορατό στους κατοίκους, οι οποίοι θα κινηματογραφούσαν και θα δημοσιοποιούσαν τα βίντεο. Η σκοποβολή σκύλων σε λιγότερο πυκνοκατοικημένες περιοχές επιτρέπει στις Αρχές να κρατούν αυτή τη δραστηριότητα κρυφή από το κοινό.

Ο Mammadli δήλωσε στη συνέχεια ότι η πρακτική δεν ήταν απλώς σκληρή, αλλά και παράνομη, σύμφωνα τόσο με τη νομοθεσία του Αζερμπαϊτζάν όσο και με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία των Ζώων Συντροφιάς , την οποία το Αζερμπαϊτζάν έχει υπογράψει.

Ούτε το Ίδρυμα Χεϊντάρ Αλίγιεφ ούτε ο επικεφαλής του τμήματος δημοσίων σχέσεων του απάντησαν στο OC Media όταν επικοινώνησαν μαζί τους για σχόλια.

Υπερασπιζόμενοι τα δικαιώματα των ζώων, διακινδυνεύοντας τα δικά τους

Υπερασπιζόμενοι τα δικαιώματα των ζώων, οι ακτιβιστές θέτουν τους εαυτούς τους σε σημαντικό κίνδυνο. Αζέροι ακτιβιστές για τα δικαιώματα των ζώων αναφέρουν ότι, ενώ όλος ο ακτιβισμός τους είναι ειρηνικός και εμπίπτει στη νομοθεσία της χώρας, συχνά αντιμετωπίζουν πιέσεις και βία από το κράτος. Μέχρι στιγμής, όλες οι διαμαρτυρίες ακτιβιστών για τα δικαιώματα των ζώων εμποδίστηκαν ή διαλύθηκαν από την αστυνομία. Οι ακτιβιστές συχνά συλλαμβάνονται και, μετά την απελευθέρωσή τους, αναφέρουν στα ΜΜΕ ότι αντιμετώπισαν βία και απειλές από την αστυνομία.

«Η αστυνομία γενικά μας αντιμετωπίζει ως εχθρούς. Είναι σαν να τους έχουν δώσει εντολή να φωνάζουν πρώτα όταν φτάνουν ακτιβιστές για τα δικαιώματα των ζώων και μετά να στρίβουν τα χέρια τους. Μόλις έφτασαν στο αστυνομικό τμήμα, μου έστριβαν το χέρι με σκοπό να το σπάσουν. Ξαφνικά, έπεσα στα γόνατά μου και άρχισα να ουρλιάζω», είπε ο Nijat Ismayil, ακτιβιστής για τα δικαιώματα των ζώων.

Μια άλλη φορά, στραγγαλίστηκε ενώ κρατούνταν σε αστυνομικό τμήμα, σε τέτοιο βαθμό που δεν μπορούσε να φάει για τρεις ημέρες.

Ο Mammadli είχε παρόμοιες ιστορίες να μοιραστεί. «Υπήρξαν πολλές περιπτώσεις όπου δέχτηκα σωματική επίθεση, ενώ με μετέφεραν στο αστυνομικό τμήμα, καθώς και στο τμήμα, και υπέστησα τραυματισμούς», δήλωσε στο OC Media. «Όταν κάνουμε διαμαρτυρίες, μας συλλαμβάνουν βίαια και μας οδηγούν σε αστυνομικά τμήματα. Τιμωρούμαστε επίσης με αβάσιμα πρόστιμα».

Τον Αύγουστο του 2021, δύο υπάλληλοι του Κέντρου Φροντίδας Ζώων Toplan υπέβαλαν μήνυση εναντίον τεσσάρων διαδηλωτών που είχαν συμμετάσχει σε διαμαρτυρίες κατά του κέντρου. Ο Ismayilov ήταν ένας από τους τέσσερις κατηγορούμενους, μαζί με τους Elkhan Mirzayev, Aynur Babazade και Ilhama Nasirova.

Οι εργαζόμενοι ισχυρίστηκαν ότι δυσφημίστηκαν, ότι θίχτηκε η δημόσια φήμη τους και ότι ταπεινώθηκαν δημόσια. Οι ακτιβιστές θεωρούν αυτούς τους ισχυρισμούς αβάσιμους και πιστεύουν ότι η υπόθεση αυτή κινήθηκε εναντίον τους από τις αρχές που αναζητούσαν έναν άλλο τρόπο να ασκήσουν πίεση σε αυτούς.

«Αυτή η δικαστική υπόθεση έχει χρονοτριβήσει εδώ και ένα χρόνο. Οι εργαζόμενοι του Κέντρου Toplan απαιτούν να καταβάλουμε 100.000 αζάν (59.000 δολάρια ΗΠΑ) ως αποζημίωση. Εάν το δικαστήριο αποφανθεί εναντίον μας, θα προσφύγουμε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων», δήλωσε ο Ismayil.

Ελπίδα για το μέλλον

Για ακτιβιστές όπως ο Mammadli, το ζήτημα των δικαιωμάτων των ζώων συνδέεται στενά με την ευρύτερη πολιτική καταστολή. Επειδή το κράτος είναι αντιδημοκρατικό, οι ακτιβιστές έχουν πολύ μικρή δύναμη να επηρεάσουν τις ενέργειες των αρχών και να σταματήσουν τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων των ζώων από το Κέντρο Toplan. «Όσο δεν υπάρχει μετάβαση στη δημοκρατική διακυβέρνηση στο Αζερμπαϊτζάν, η διαδικασία εκπλήρωσης των αιτημάτων μας θα είναι αργή. Για αυτόν τον λόγο, οι δημοκρατικές αλλαγές είναι τα πρόσθετα αιτήματά μας», δήλωσε ο Mammadli στο OC Media. Αυτά τα αιτήματα έχουν μετατρέψει τους ακτιβιστές για τα δικαιώματα των ζώων σε στόχο. «Η εμφάνιση μιας νέας δύναμης διαμαρτυρίας που αποκαλύπτει τα εγκλήματα του κράτους στη χώρα ανησυχεί τις αρχές. Το βλέπουμε ξεκάθαρα», σημείωσε ο Mammadli.

Σύμφωνα με τον ίδιο, τα ζητήματα των δικαιωμάτων των ζώων και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι στενά συνδεδεμένα, με πολλούς ακτιβιστές για τα δικαιώματα των ζώων να αγωνίζονται και για άλλους σκοπούς, όπως τα δικαιώματα των κουήρ και την πολιτική καταπίεση.

Ο Mammadli εξακολουθεί να ελπίζει. Αυτή τη στιγμή εργάζεται για τη δημιουργία μιας ομάδας βίγκαν ακτιβιστών στο Αζερμπαϊτζάν και οι συνάδελφοί του ακτιβιστές διεξάγουν εκστρατείες για τα δικαιώματα των ζώων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, παράλληλα με τις συνεχιζόμενες εκστρατείες τους κατά του Toplan. «Πιστεύω επίσης ότι οι αλλαγές στη στάση των ανθρώπων απέναντι στα ζώα θα αλλάξουν σημαντικά τον λαό του Αζερμπαϊτζάν και ότι ανεξάρτητα από τα εμπόδια και τις προκλήσεις, θα πρέπει να είμαστε σε θέση να τις ξεπεράσουμε», πρόσθεσε ο Mammadli.