Από: DZtenders. Χρησιμοποιείται με άδεια.

Ο κόσμος μόλις είχε σταθεροποιηθεί από μια παγκόσμια πανδημία, όταν ξέσπασε γεωπολιτικό χάος στις αρχές του 2022. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και η ρήξη της Ευρώπης με τη Μόσχα διαταράσσουν επί του παρόντος την παγκόσμια τάξη πραγμάτων. Μεταξύ των κυρώσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Ρωσία και της επ’ αόριστον αναστολής των εξαγωγών πετρελαίου, άνθρακα και φυσικού αερίου προς το δυτικό τμήμα της ηπείρου, υπάρχουν φόβοι για έναν άνευ προηγουμένου κρύο χειμώνα για τους Ευρωπαίους. Επί του παρόντος, βυθισμένη σε μια ενεργειακή κρίση, η Ευρώπη αναγκάζεται τώρα να επαναξιολογήσει την αλυσίδα εφοδιασμού ενέργειας και να μειώσει την εξάρτησή της από τη Ρωσία.

Στο πλαίσιο αυτών των αβέβαιων διεθνών σχέσεων, μια χώρα της Βόρειας Αφρικής αναδεικνύεται ως πιθανός σωτήρας, που θα μπορούσε να προσφέρει ζεστασιά στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Ως μέλος του ΟΠΕΚ, η Αλγερία απολαμβάνει σημαντικό πλούτο φυσικών πόρων. Διαθέτει τα δέκατα μεγαλύτερα αποδεδειγμένα αποθέματα φυσικού αερίου στον κόσμο, είναι ο έκτος μεγαλύτερος εξαγωγέας φυσικού αερίου και έχει τα τρία μεγαλύτερα αποθέματα σχιστολιθικού αερίου. Η Αλγερία κατατάσσεται επίσης 16η παγκοσμίως σε αποδεδειγμένα αποθέματα πετρελαίου καθιστώντας την ελκυστική επιλογή για την Ευρώπη και πρακτική εναλλακτική λύση έναντι της Ρωσίας.

Ωστόσο, είναι πράγματι η Αλγερία ικανή να αντισταθμίσει την έλλειψη ρωσικών προμηθειών φυσικού αερίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Και είναι διατεθειμένη να συνεργαστεί;

Η κατάσταση Αλγερίας-Ευρωπαϊκής Ένωσης

Οι εντάσεις μεταξύ Βρυξελλών και Μόσχας αυξάνονται, καθώς η Δυτική Ευρώπη προσπαθεί να επιβάλει νέες κυρώσεις κατά του Κρεμλίνου. Εν μέσω αυτής της γεωπολιτικής πίεσης να πάρει θέση, η Αλγερία φρόντισε να μην αναστατώσει τη Ρωσία, τον ιστορικό της σύμμαχο. Σαφώς, η χώρα της Βόρειας Αφρικής έχει υιοθετήσει την ίδια υποκειμενική ουδετερότητα και αδέσμευτη προσέγγιση, που επέδειξε κατά την εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Εν τω μεταξύ, οι σχέσεις Ισπανίας-Αλγερίας έχουν επιδεινωθεί, λόγω της υποστήριξης της Ισπανίας στο Μαρόκο στην υπόθεση της Δυτικής Σαχάρας . Ως αποτέλεσμα, η Αλγερία μείωσε το ποσοστό των συνολικών εξαγωγών φυσικού αερίου προς την Ισπανία από 45% σε 22% τον Ιούλιο, ενώ άλλαξε και τις προμήθειες από την Ισπανία στην Ιταλία.

Ωστόσο, ο ενεργειακός διάλογος μεταξύ Αλγερίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν καρποφόρος και η πρώτη συμφώνησε να αυξήσει τις προμήθειες φυσικού αερίου. Ο Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν επισκέφθηκαν την Αλγερία, με την ελπίδα να εδραιώσουν τη συνεργασία με τον δεύτερο πλέον σημαντικό προμηθευτή ενέργειας μετά τη Νορβηγία. Η Ιταλία, όπως αποδεικνύεται, θα είχε το μεγαλύτερο μερίδιο. Από την αρχή του 2022, ρεπορτάζ δείχνουν ότι η Αλγερία προμήθευσε την Ιταλία με 13,9 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, αύξηση 113% σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις.

Ωστόσο, μπορεί πράγματι η Αλγερία να αντικαταστήσει τη Ρωσία ως εναλλακτική λύση για τα ενεργειακά δεινά της Ευρώπης; Για να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα, πρέπει να ρίξουμε μια περαιτέρω ματιά στην ενεργειακή ικανότητα της Αλγερίας.

Οι προκλήσεις της εξάρτησης της Αλγερίας από τους υδρογονάνθρακες

Λεκάνες πετρελαίου και φυσικού αερίου και υποδομή αγωγών στην Αλγερία. Ελεύθερη χρήση. Από την Υπηρεσία Ενεργειακών Πληροφοριών των ΗΠΑ – Wikimedia Commons. Δίκαιη χρήση.

Η Αλγερία είναι ο κορυφαίος αφρικανικός εξαγωγέας φυσικού αερίου στην Ευρώπη, έχοντας εξάγει σχεδόν 19 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου μόνο το 2021. Έχει επίσης σημαντικό δυναμικό σχιστολιθικού αερίου. Ο τομέας των υδρογονανθράκων, που χαρακτηρίζεται από τεράστιους πόρους αργού πετρελαίου και φυσικού αερίου, αποτελεί εδώ και καιρό τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας της χώρας. Αυτό, ωστόσο, αφήνει τη χώρα στο έλεος των ασταθών παγκόσμιων τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Με άλλα λόγια, μια πτώση των τιμών του πετρελαίου θα μπορούσε εύκολα να εξουθενώσει την οικονομία της Αλγερίας.

Με τις τελευταίες γεωπολιτικές αντιπαραθέσεις να ρίχνουν το φως της δημοσιότητας στο ενεργειακό δυναμικό της Αλγερίας, έχουν τεθεί ερωτήματα σχετικά με το εάν μπορεί πραγματικά να αντισταθμίσει τη Ρωσία. Η Αλγερία συνεισέφερε περίπου το 11% του εισαγόμενου ευρωπαϊκού φυσικού αερίου το 2021 , ενώ η Ρωσία παρείχε περίπου το 45% του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου.

Ως εκ τούτου, θα ήταν δύσκολο για την Αλγερία να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της παγκόσμιας αγοράς, ειδικά στον απόηχο της εκτόξευσης της εγχώριας κατανάλωσης ενέργειας.

Η υπερβολική εξάρτηση της χώρας από τους υδρογονάνθρακες στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας έχει βλάψει σοβαρά τις εξαγωγικές της ικανότητες, με αποτέλεσμα τη μείωση των εσόδων από τις εξαγωγές. Ουσιαστικά, ο ενεργειακός τομέας της Αλγερίας έχει παραμεληθεί μέχρι στιγμής, καθώς τα αποθέματα εξαντλούνται και η παραγωγή παραμένει στάσιμη.

Δυναμικό ανανεώσιμης ενέργειας

Με συνολική έκταση περίπου 2,3 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων και περισσότερα από 1.600 χιλιόμετρα ακτογραμμής, η Αλγερία είναι η δέκατη μεγαλύτερη χώρα στον κόσμο και η μεγαλύτερη στην Αφρική και τον αραβικό κόσμο. Η έρημος Σαχάρα αποτελεί μεγάλο μέρος της επιφάνειάς της και πάνω από 3.000 ώρες ετήσιου ηλιακού φωτός επιτρέπουν στην Αλγερία να κατασκευάσει ένα από τα μεγαλύτερα ηλιακά πεδία στον κόσμο.

Ωστόσο, παρά το γεγονός αυτό, το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο συνολικό ενεργειακό μείγμα της Αλγερίας παραμένει χαμηλό. Το 2021, το 99% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βασιζόταν στο φυσικό αέριο. Αν και διαθέτει μεγάλο δυναμικό ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η Αλγερία δυστυχώς στερείται υποδομών. Έχουν γίνει ελάχιστα μόνο βήματα για τη δημιουργία δυναμικότητας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς το κράτος παραμένει προσηλωμένο στην αύξηση των επενδύσεων σε υδρογονάνθρακες. Αυτό καθιστά τη χώρα ασυμβίβαστη με μια ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου, που στρέφεται ταχέως προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Μπορεί όμως η Ευρώπη να βοηθήσει την Αλγερία να ανανεώσει τον ενεργειακό της τομέα;

Συνεργασία Ευρωπαϊκής Ένωσης-Αλγερίας

Στον πρόσφατο ενεργειακό διάλογο Αλγερίας-Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Επίτροπος Ενέργειας Kadri Simson χαιρέτισε τη συνεργασία ως “μακροπρόθεσμη στρατηγική εταιρική σχέση”. Βασικά, είναι ζωτικής σημασίας αυτή η συνεργασία να επικεντρωθεί στην κλιμάκωση των ενεργειακών επενδύσεων.

Ωστόσο, θα επιτρέψει η εξωτερική πολιτική της Αλγερίας ξένες επενδύσεις ακόμα κι αν θέλει να συνεργαστεί με την Ευρώπη και να εκσυγχρονίσει τον ενεργειακό της τομέα;

Στους δημόσιους διαγωνισμούς της Αλγερίας , οι ξένοι εργολάβοι έπρεπε να βρουν τοπικούς εταίρους, επειδή η συμμετοχή ξένων επενδυτών περιοριζόταν στο 49% μέχρι το 2019. Ωστόσο, το 2020, η κυβέρνηση κατέρριψε τον περιοριστικό κανόνα “51/49″ , αν και εξακολουθεί να ισχύει για ορισμένους στρατηγικούς τομείς όπως οι υδρογονάνθρακες, τα ορυχεία, η άμυνα και τα φαρμακευτικά προϊόντα.

Παρόλο που η Sonatrach, η κρατική εταιρεία πετρελαίου της Αλγερίας, εξακολουθεί να διατηρεί τον έλεγχο των δραστηριοτήτων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Αλγερία, ένας νέος νόμος για τους υδρογονάνθρακες, που θεσπίστηκε τον Δεκέμβριο του 2019, εισήγαγε τη δυνατότητα κατανομής της παραγωγής με ξένους ομίλους. Το τρέχον συμβατικό πλαίσιο επιτρέπει μεγαλύτερη ευελιξία και δίκαιη κατανομή των κερδών σε ξένους φορείς. Στη συνέχεια, η Sonatrach της Λγερίας υπέγραψε μια τεράστια σύμβαση “διαμοιρασμού παραγωγής” πετρελαίου και φυσικού αερίου ύψους 4 δισεκατομμυρίων δολαρίων με Ευρωπαίους εταίρους τον περασμένο Ιούλιο, μια συμφωνία που θα συμβάλει στην αύξηση του όγκου του διαθέσιμου φυσικού αερίου για εξαγωγή.

Αν και η αύξηση των εξαγωγών φυσικού αερίου της Αλγερίας παραμένει πρωταρχική προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η διμερής ενεργειακή συνεργασία στοχεύει επίσης στην αξιοποίηση του μεγάλου δυναμικού των αναξιοποίητων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που υπάρχουν σε αφθονία στην Αλγερία.

Η κλιμάκωση των επενδύσεων στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα ήταν κρίσιμη και εξίσου επωφελής και για τα δύο μέρη, με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας να απελευθερώνουν δυνητικά όγκους φυσικού αερίου και τελικά να αυξάνουν την ικανότητα διεθνών εξαγωγών. Από αυτή την άποψη, η κυβέρνηση της Αλγερίας σκοπεύει να επιτύχει 15.000 MW ηλιακής ενέργειας έως το 2035. Προκηρύσσεται πρόσκληση υποβολής προσφορών για την εγκατάσταση σταθμών ηλιακής ενέργειας σε αρκετές περιοχές.

Συμπέρασμα

Αυτή η βαθιά αλλαγή στη γεωπολιτική της ενέργειας έχει τοποθετήσει την Αλγερία στην πρώτη γραμμή της διεθνούς ενεργειακής σκηνής. Και ενώ η Αλγερία είναι έτοιμη να δεσμευτεί για τη “μακροπρόθεσμη στρατηγική εταιρική σχέση”, δεν θέλει να προσβάλει τον μακροπρόθεσμο εταίρο της, τη Ρωσία. Συνολικά, οι επιτυχημένοι ενεργειακοί διάλογοι και οι συνομιλίες για άφθονες ξένες επενδύσεις και αποτελεσματική μεταφορά τεχνολογίας θα σηματοδοτήσουν μια νέα εποχή ανάπτυξης ισχύος και διαφορετικών εσόδων για την Αλγερία.