[1]Εικόνα από: Nepali Times. Χρήση με άδεια.
Τρεις εβδομάδες πριν από το Παγκόσμιο Κύπελο Ποδοσφαίρου FIFA 2022 [2], ο υπουργός Εργασίας του Κατάρ απέρριψε [3] τις εκκλήσεις ομάδων για τα ανθρώπινα δικαιώματα να αποζημιωθούν οι μετανάστες εργάτες, που συμμετέχουν στην κατασκευή σταδίων και άλλων υποδομών.
Μία παγκόσμια εκστρατεία με την ονομασία #PayUpFIFA ξεκίνησε [4] τον Μάιο από το Παρατηρητήριο Ανθρώπινων Δικαιωμάτων (HRW) [5] και άλλες ομάδες ακτιβιστών, καλώντας τη διεθνή ποδοσφαιρική οργάνωση FIFA να παράσχει επαρκή αποζημίωση και να αποφύγει την κληρονομιά του αποκαλούμενου “Παγκόσμιου Κυπέλλου Ντροπής”.
Ο Υπουργός εργασίας Ali bin Samikh Al Marri δήλωσε [6] όμως ότι πρόκειται για “διαφημιστικό κόλπο”, κατηγορώντας τους επικριτές του Κατάρ για “ρατσισμό”. Ο Al Marri υποστήριξε ότι η χώρα του έχει ήδη μοιράσει εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια σε απλήρωτους μισθούς [7].
Το Παρατηρητήριο αποκρίθηκε λέγοντας [5] ότι, ενώ οι Αρχές του Κατάρ έχουν κάνει αξιοσημείωτες μεταρρυθμίσεις, αυτές ήταν πολύ λίγες και έγιναν πολύ αργά, κυρίως μετά το 2018, όταν είχε ολοκληρωθεί μεγάλο μέρος των εργασιών στα γήπεδα. Είπε επίσης ότι οι μεταρρυθμίσεις ήταν περιορισμένες σε πεδίο εφαρμογής και εφαρμόστηκαν ασθενώς, πράγμα που σήμαινε ότι πολλοί εργαζόμενοι, που βοήθησαν στην κατασκευή των υποδομών του Παγκοσμίου Κυπέλλου, δεν επωφελήθηκαν ποτέ [8] από τις υπάρχουσες μεταρρυθμίσεις και τους μηχανισμούς αποζημίωσης.
[1]Ο Υπουργός Εργασίας Ali bin Samikh Al-Marri ισχυρίστηκε ότι το Κατάρ ήδη μοίραζε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια σε απλήρωτους μισθούς. Εικόνα από: Nepali Times. Χρήση με άδεια.
Οι σοβαρότερες, ανεπίλυτες βλάβες, που έχουν επίσης επηρεάσει δυσανάλογα τους Νεπαλέζους κατά την τελευταία δεκαετία, είναι οι θάνατοι των εργαζομένων. Σύμφωνα με την εργατική νομοθεσία του Κατάρ [9], οι οικογένειες των εργαζομένων που πεθαίνουν εξαιτίας της εργασίας τους ή των εργαζομένων, που υφίστανται εργατικούς τραυματισμούς, που οδηγούν σε μερική ή πλήρη μόνιμη αναπηρία από εργατικούς τραυματισμούς, δικαιούνται αποζημίωση από τους εργοδότες τους. Ωστόσο, οι θάνατοι και οι αναπηρίες, που δεν θεωρούνται σχετιζόμενες με την εργασία, δεν αποζημιώνονται.
Όμως, η μεγάλη πλειονότητα των θανάτων Νεπαλέζων στο Κατάρ αποδίδεται σε ανεξήγητα αίτια – όπως έχουν αναφέρει στο παρελθόν οι Nepali Times, η φράση “πέθανε στον ύπνο του” [10] (सुत्दा सुत्दै मर्यो) έχει γίνει όρος της καθομιλουμένης στα νεπαλέζικα – και οι θάνατοι αποδίδονται σε “φυσικά αίτια”. Ως επί το πλείστον, δεν υπήρχε τίποτα το φυσικό: ήταν αποτέλεσμα υπερκόπωσης, θερμοπληξίας και επίσημης απάθειας.
Αλλά ο υπουργός Εργασίας του Κατάρ Al Marri στην ίδια συνέντευξη διατύπωσε ερωτήματα: “Πού είναι τα θύματα, έχετε τα ονόματα των θυμάτων, πώς βγάζετε αυτούς τους αριθμούς;”.
Το Παρατηρητήριο επιμένει [11] ότι υπάρχουν στοιχεία για τους θανάτους μεταναστών εργατών, παρουσιάζοντας τη διαδικασία επαναπατρισμού μιας σορού από το Κατάρ στο Νεπάλ, η οποία απαιτούσε πολύπλοκα έγγραφα, όπως πληρεξούσιο ή συγκατάθεση του νόμιμου κληρονόμου, πιστοποιητικό θανάτου, αστυνομική έκθεση, ιατρική έκθεση, αεροπορική μεταφορά, πιστοποιητικό ταρίχευσης και πιστοποιητικό μη εναντίωσης.
Επιπλέον, υπάρχουν επίσης αρχεία με την κυβέρνηση του Νεπάλ, που παρέχει υποστήριξη στις οικογένειες από το Ταμείο Πρόνοιας Μεταναστών για την παράδοση των σωμάτων των εργαζομένων με έγκυρες άδειες από το αεροδρόμιο του Κατμαντού στα σπίτια τους. Το Νεπάλ, επομένως, διαθέτει αρχεία σχετικά με τις καταχρήσεις εναντίον των μεταναστών εργατών, που μπορούν να αξιοποιηθούν, εάν η FIFA ή οι Καταριανοί έπαιρναν σοβαρά υπόψη τους την αποζημίωση.
Ο Michael Page, αναπληρωτής διευθυντής του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, έγραψε στο Twitter:
Shameful #Qatar [12] is rejecting widespread call from fans, NGOs, & footballers for a migrant worker compensation fund. @FIFAcom [13] should establish its own fund if it wants any positive legacy for this @FIFAWorldCup [14] tarnished by abuses. A response 🧵 https://t.co/SXZofa0qZl [15] pic.twitter.com/9I16dPqOdj [16]
— Michael Page (@MichaelARPage) November 2, 2022 [17]
Είναι ντροπιατικό που το #Κατάρ [12] απορρίπτει την ευρεία έκκληση οπαδών, ΜΚΟ, & ποδοσφαιριστών για ένα ταμείο αποζημίωσης μεταναστών εργατών. Η @FIFAcom [13] θα πρέπει να δημιουργήσει το δικό της ταμείο, αν θέλει οποιαδήποτε θετική κληρονομιά για αυτό το @Παγκόσμιο Κύπελλο FIFA, [14] που αμαυρώθηκε από τις παραβιάσεις. Μία απάντηση
Στις τελευταίες τους δηλώσεις, οι διεθνείς οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων πιέζουν την FIFA να δράσει ανεξάρτητα από την αντίδραση του Κατάρ, καθώς έχει τόσο την ευθύνη όσο και τους πόρους να το πράξει. Με την ανάθεση του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2022 χωρίς την επιβολή όρων για την αποφυγή προβλέψιμων παραβιάσεων των εργασιακών δικαιωμάτων και στη συνέχεια με την αποτυχία της να λάβει έγκαιρα και αποτελεσματικά προληπτικά μέτρα, η FIFA κατηγορείται ότι συνέβαλε στην εκτεταμένη κακοποίηση [18] των μεταναστών εργατών στα έργα για το Παγκόσμιο Κύπελλο που ακολούθησαν.
Η απάντηση της FIFA στο ταμείο αποκατάστασης παραμένει αβέβαιη. Στην ακρόαση του Συμβουλίου της Ευρώπης στις 13 Οκτωβρίου σχετικά με τα εργασιακά δικαιώματα στο Κατάρ, ο αναπληρωτής γενικός γραμματέας της FIFA, Alasdair Bell, δήλωσε [19]: “Η αποζημίωση είναι σίγουρα κάτι που μας ενδιαφέρει να προχωρήσουμε”. Τέτοιες δηλώσεις έχουν γίνει αρκετές φορές στο παρελθόν, χωρίς καμία συγκεκριμένη δέσμευση.
Σε αντίθεση με τους Καταριανούς, η FIFA δεν αρνήθηκε ευθέως την αποζημίωση και δέχεται αυξανόμενες πιέσεις από τους ενδιαφερόμενους όσο πλησιάζει το τουρνουά. Η FIFA είναι υπόλογη στις ποδοσφαιρικές ενώσεις, τους χορηγούς, τους πολιτικούς και τους φιλάθλους που απαιτούν δράση.
Την περασμένη εβδομάδα, η εθνική ομάδα ποδοσφαίρου της Αυστραλίας σε ένα ισχυρό βίντεο υποστήριξε σθεναρά [20] την έκκληση για επανόρθωση, την οποία υποστήριξαν επίσης επτά άλλες εθνικές ομάδες ποδοσφαίρου που θα συμμετάσχουν στο Παγκόσμιο Κύπελλο. Τέσσερις χορηγοί (ABInBev/Budweiser, Adidas, Coca-Cola and McDonald’s) υποστήριξαν την οικονομική αποζημίωση.
Μια πρόσφατη παγκόσμια δημοσκόπηση [21] της Διεθνούς Αμνηστίας δείχνει ότι το 67% των 17.477 ερωτηθέντων σε 15 χώρες συμμερίζονται επίσης την άποψη ότι οι εθνικές ποδοσφαιρικές ενώσεις τους θα πρέπει να μιλήσουν δημόσια για τα ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που σχετίζονται με το Παγκόσμιο Κύπελλο του Κατάρ, συμπεριλαμβανομένης της απαίτησης αποζημίωσης για τους μετανάστες εργάτες.
Το ταμείο έχει επίσης υποστηριχθεί από 15 μέλη του Κογκρέσου των ΗΠΑ, 120 Γάλλους βουλευτές και πρώην ποδοσφαιριστές, όπως ο Αυστραλός Craig Foster, ο οποίος δωρίζει τα έσοδα από τη μετάδοση του Παγκοσμίου Κυπέλλου σε οικογένειες μεταναστών εργατών. Παρά την πίεση, η FIFA δεν έχει ανταποκριθεί θετικά.
Το Παρατηρητήριο Ανθρώπινων Δικαιωμάτων επισημαίνει [22] ότι η FIFA συνεισφέρει εδώ και καιρό σε “κεφάλαια κληρονομιάς” του Παγκοσμίου Κυπέλλου για την υποστήριξη έργων μετά τις διοργανώσεις. Στο παρελθόν, η FIFA έχει διαθέσει τουλάχιστον 260 εκατ. δολάρια ΗΠΑ για την κληρονομιά του Παγκοσμίου Κυπέλλου, μεταξύ άλλων στους πρώην οικοδεσπότες Νότια Αφρική [23] (100 εκατομμύρια δολάρια), Βραζιλία [24] (100 εκατομμύρια δολάρια), και Ρωσία [25] (60 εκατομμύρια δολάρια). Επιμένουν ότι η FIFA θα πρέπει να εξετάσει το ίδιο και για το Κατάρ, δεδομένης της τεκμηριωμένης εκμετάλλευσης των εργαζομένων και της έλλειψης αποζημίωσης των θυμάτων.
[1]Εικόνα από: Nepali Times. Χρήση με άδεια.
“Υπάρχει σαφής ανάγκη η FIFA να δημιουργήσει ένα ταμείο αποζημίωσης για να διασώσει την κληρονομιά του Παγκόσμιου Κυπέλλου που πλησιάζει, η οποία έχει αμαυρωθεί σοβαρά από τις καταχρήσεις”, είπε [26] ο Minky Worden από το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. “Το Κατάρ δεν θα πρέπει να αντιταχθεί, αλλά να βοηθήσει στη διασφάλιση ενός τέτοιου ταμείου. Το πρόβλημα της δημιουργίας ενός ταμείου αποζημιώσεων δεν ήταν ποτέ τα δεδομένα, αλλά η πολιτική βούληση”.
Το Παγκόσμιο Κύπελλο αρχίζει στις 20 Νοεμβρίου στη Ντόχα και είναι απίθανο το ταμείο αποζημίωσης να υλοποιηθεί πριν από αυτό. Αλλά μια δέσμευση της FIFA για το ταμείο θα μπορούσε να έχει εκτεταμένες συνέπειες για τις οικογένειες των μεταναστών εργατών από το Νεπάλ, που έχασαν τη ζωή τους για να καταστεί δυνατό το τουρνουά.