Ένας μαθητής ονόματι Daniel Moço είπε στο [1] ειδησεογραφικό δίκτυο Deutsche Welle ότι η πρακτική εισάγει διακρίσεις. Εικόνα: Giovana Fleck/Global Voices
Από τα τέλη Σεπτεμβρίου 2022, τα σχολεία της Ανγκόλας βιώνουν αναταραχή, μετά από πληροφορίες που κυκλοφόρησαν και ανέφεραν την απαγόρευση ορισμένων υποτιθέμενων απρεπών χτενισμάτων. Σύμφωνα [2] με ορισμένα ΜΜΕ, τα μακριά και “εξωφρενικά” χτενίσματα έχουν αποτελέσει αιτία μαθητές και μαθήτριες να χάσουν μαθήματα στα σχολεία της Λουάντα.
Το σχολείο έθεσε σε εφαρμογή ένα υποχρεωτικό κούρεμα για να “διασφαλίσει την υγιεινή”, αλλά και για να αποφύγει την υποτιθέμενη “υποκίνηση σε βία”.
Ένας από τους διευθυντές του εν λόγω σχολείου, του Instituto Médio Industrial de Luanda (IMIL), ενημερώνει [2] εξαντλητικά τι είδους περικοπές πρέπει να αποφεύγονται στο ίδρυμά του:
Aqueles estudantes que se apresentarem na nossa instituição com cortes extravagantes, como, por exemplo, com cabelo despenteado ou com um corte com desenhos na cabeça, esses estudantes, logicamente, nós aconselhamos a irem para casa…
Όσοι μαθητές και μαθήτριες έρχονται στο ίδρυμά μας με υπερβολικά χτενίσματα, για παράδειγμα με ατημέλητα μαλλιά ή με σχέδια στο κεφάλι τους, φυσικά, τους συμβουλεύουμε να πάνε σπίτια τους…
Ωστόσο, η αντίδραση ήταν έκπληξη και διαμαρτυρία από την πλευρά των μαθητ(ρι)ών, ειδικά για όσους έχουν σγουρά μαλλιά ή μακριά μαλλιά ή πλεξούδες, στην περίπτωση των αγοριών. Αυτή η κατάσταση συνεχίζεται εδώ και εβδομάδες και οδήγησε σε μαθητική πορεία διαμαρτυρίας στις 8 Οκτωβρίου. Η αστυνομία διέκοψε τη διαμαρτυρία και μάλιστα συνέλαβε [3] ορισμένα άτομα. Οι διοργανωτές της πορείας, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, υποστήριξαν [4] ότι η στάση ήταν μια πράξη ξεκάθαρης παραβίασης των δικαιωμάτων τους:
Enquanto estudantes, foi com bastante insatisfação que tomamos conhecimento de que, um estabelecimento de ensino, havia impedido um estudante de assistir aulas, enquanto não cortasse o cabelo, pelo facto desse ser crespo, sendo que o mesmo não acontecia com os meninos que tinham cabelo liso e comprido, ou seja de pele branca…
Ως μαθητικό κοινό, με μεγάλη δυσαρέσκεια μάθαμε ότι ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα είχε εμποδίσει έναν μαθητή να παρακολουθήσει τα μαθήματα μέχρι να κουρευτεί, επειδή είχε μαλλιά σγουρά και δεν συνέβαινε το ίδιο με αγόρια με ίσια και μακριά μαλλιά, δηλαδή λευκό δέρμα…
Η νομοθεσία της Ανγκόλας δεν απαγορεύει τα σγουρά ή απεριποίητα μαλλιά σε δημόσια και ιδιωτικά ιδρύματα. Έτσι, ένας από τους μαθητές ονόματι Daniel Moço είπε στο [1] ειδησεογραφικό δίκτυο Deutsche Welle ότι η πρακτική εισάγει διακρίσεις:
Achamos um acto de descriminação pela qual condenados esse tipo de atitude porque não há bases para se proibir um aluno de entrar na escola com cabelo natural, grande seja em que estado estiver.
Θεωρούμε ότι είναι μια πράξη διάκρισης, καταδικάζουμε αυτού του είδους τη στάση, επειδή δεν υπάρχει καμία βάση για να απαγορεύεται σε έναν μαθητή να μπει στο σχολείο με κανονικά μαλλιά, ανεξάρτητα από την κατάσταση στην οποία βρίσκεται.
Κάποιοι συσχέτισαν [1] την απόφαση των σχολείων της Ανγκόλας ως πράξη συνέχειας των αποικιακών πρακτικών, όπως είναι η περίπτωση του Isidro Fortunato από το Κίνημα Ubuntu:
O comportamento destas instituições é um fardo pesado das políticas coloniais e de segregação que vigoraram nas províncias ultramarinas” de Portugal entre 1482 a 1975, altura em que Angola se tornou independente. Tens aqui uma herança de um determinado contexto histórico que foi reaproveitada na sociedade angolana da atualidade porque não houve uma ruptura com o passado histórico.
Η συμπεριφορά αυτών των ιδρυμάτων είναι ένα βαρύ φορτίο των πολιτικών αποικιοκρατίας και διαχωρισμού, που επικράτησαν στις “υπερπόντιες επαρχίες” της Πορτογαλίας μεταξύ 1482 και 1975, όταν η Ανγκόλα έγινε ανεξάρτητη. Εδώ έχουμε μια κληρονομιά ενός συγκεκριμένου ιστορικού πλαισίου, που επαναχρησιμοποιήθηκε στην τωρινή κοινωνία της Ανγκόλας, επειδή δεν υπήρξε ρήξη με το ιστορικό παρελθόν.
Ως απάντηση στη διαμάχη, το Υπουργείο Παιδείας της Ανγκόλας παρενέβη [5] με οδηγίες, που συμβουλεύουν τα σχολεία να καταπολεμήσουν τις διακρίσεις. Σε αυτό το σημείωμα, η υπουργός Λουίζα Γκρίλο προέτρεψε τα σχολεία να δημιουργήσουν “ένα αρμονικό περιβάλλον σεβασμού για τη διαφορετικότητα με τους διαφορετικούς τρόπους, με τους οποίους μπορούν να υφίστανται τα μαλλιά κάθε μαθητή και μαθήτριας, χωρίς ωστόσο να ανατρέπεται ο κώδικας συμπεριφοράς και η σχολική πειθαρχία”.
…o Sistema de Educação e Ensino se rege pelos princípios da igualdade e da proteção da criança, previstos na Constituição da República, bem como pelo princípio da universalidade, previsto na Lei de Bases do Sistema de Educação e Ensino promovendo assim o combate contra todo o tipo de discriminação por razões da ascendência do indivíduo, sexo, raça, etnia, cor, deficiência, língua, local de nascimento, religião, convicções políticas, ideológicas ou filosóficas.
…το Σύστημα Εκπαίδευσης και Διδασκαλίας διέπεται από τις αρχές της ισότητας και προστασίας των παιδιών, που προβλέπονται στο Σύνταγμα της Δημοκρατίας, καθώς και από την αρχή της καθολικότητας, που προβλέπει ο Βασικός Νόμος του Εκπαιδευτικού και Διδακτικού Συστήματος, προάγοντας έτσι την καταπολέμηση κάθε είδους διακρίσεων λόγω καταγωγής, φύλου, φυλής, εθνικότητας, χρώματος, αναπηρίας, γλώσσας, τόπου γέννησης, θρησκείας, πολιτικών, ιδεολογικών ή φιλοσοφικών πεποιθήσεων.
Οι κατευθυντήριες γραμμές [3] αναφέρουν επίσης ότι η διεύθυνση των σχολείων πρέπει να υπακούει στους νόμους και να διασφαλίζει την υλοποίηση των γενικών αρχών, που διέπουν το Εκπαιδευτικό Σύστημα, και να προωθούν “στρατηγικές μόνιμου διαλόγου με τα μέλη της σχολικής κοινότητας για τη θέσπιση κανόνων σχολικής συνύπαρξης, που διασφαλίζουν την ευρεία προστασία του παιδιού ενάντια σε κάθε είδους διάκριση”.