- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Με παρέμβαση των ΗΠΑ, Κόσοβο και Σερβία επιλύουν τη διαμάχη για τις πινακίδες οχημάτων

· Σύνταξη Ardi Pulaj Μετάφραση Veroniki Bacharidi-Krikoni

Κατηγορίες: Ανατολική - Κεντρική Ευρώπη, Δυτική Ευρώπη, Κόσοβο, Σερβία, Διεθνείς Σχέσεις, Επικαιρότητα, Μέσα των πολιτών, Πόλεμος - Συγκρούσεις, Πολιτική
[1]

Συνάντηση στις Βρυξέλλες στις 21 Νοεμβρίου. Από αριστερά προς τα δεξιά, Αλεξάνταρ Βούτσιτς (Πρόεδρος της Σερβίας), Ζοζέπ Μπορέλ Φοντέλες (Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας), Μίροσλαβ Λάιτσακ (Ειδικός εκπρόσωπος της ΕΕ για το Διάλογο και άλλα περιφερειακά θέματα των Δυτικών Βαλκανίων), Άλμπιν Κούρτι (Πρωθυπουργός του Κοσόβου). Φωτογραφία [2] από το Συμβούλιο Ειδήσεων της ΕΕ, αναδημοσίευση με άδεια [3].

Δύο ημέρες αφότου το Κόσοβο και η Σερβία απέτυχαν να καταλήξουν σε συμφωνία [4] σχετικά με τη διαμάχη, που επικεντρώνεται στην απόφαση [5] της κυβέρνησης του Κοσόβου να απαγορεύσει τις πινακίδες κυκλοφορίας σερβικής κυκλοφορίας μετά από μακρά διαμάχη, η ΕΕ ανακοίνωσε [6] στις 23 Νοεμβρίου ότι το ζήτημα έχει πλέον επιλυθεί.

Ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, ο οποίος είχε άκαρπες συνομιλίες στις 21 Νοεμβρίου στις Βρυξέλλες με τον Πρόεδρο της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς και τον Πρωθυπουργό του Κοσόβου Άλμπιν Κούρτι, σε μια προσπάθεια να επιλύσει μια μακροχρόνια διαμάχη σχετικά με τις πινακίδες κυκλοφορίας των οχημάτων [7] , δύο ημέρες αργότερα φάνηκε ενθουσιώδης ανακοινώνοντας τη συμφωνία:

Έχουμε  συμφωνία!Με μεγάλη χαρά ανακοινώνω ότι οι Επικεφαλής Διαπραγματευτές του #Κοσόβου [8] και της Σερβίας [9] υπό τη διαμεσολάβηση της ΕΕ συμφώνησαν σε μέτρα για την αποφυγή περαιτέρω κλιμάκωσης και για να επικεντρωθούν πλήρως στην πρόταση για εξομάλυνση των σχέσεών τους.

Ο Μπορέλ είπε ότι το Κόσοβο θα τερματίσει περαιτέρω ενέργειες, που σχετίζονται με την επανεγγραφή των αυτοκινήτων. Εν τω μεταξύ, η Σερβία δεν θα εκδίδει πλέον πινακίδες κυκλοφορίας αυτοκινήτων με τα ονόματα των πόλεων του Κοσόβου.

Η κυβέρνηση στην Πρίστινα υποστηρίζει ότι οι πινακίδες κυκλοφορίας, που προηγήθηκαν του πολέμου του Κοσσυφοπεδίου το 1999 για την ανεξαρτησία [11] από τη Σερβία, δεν μπορούν πλέον να ισχύουν. Λέει ότι οι 50.000 Σέρβοι στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο [12], που δέχονται μόνο τοπικούς σερβικούς θεσμούς, πρέπει τώρα να χρησιμοποιούν πινακίδες του Κοσόβου.

Το ζήτημα των πινακίδων έχει αποτελέσει πηγή διαμάχης [13] εδώ και αρκετό καιρό, με τους ντόπιους Σέρβους στο Κόσοβο να προτιμούν να χρησιμοποιούν πινακίδες, που εκδόθηκαν από το Βελιγράδι και τις οποίες το Κόσοβο θεωρεί παράνομες. Η σειρά πυροδότησε επανειλημμένες εξάρσεις κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού [14].

Η ΕΕ μεσολάβησε τον Αύγουστο σε μια συμφωνία για την ελεύθερη κυκλοφορία [15] μεταξύ Κοσσυφοπεδίου και Σερβίας, επιδιώκοντας να αμβλύνει τις εντάσεις μετά από μια σειρά βίαιων επεισοδίων. Όμως η κατάσταση επιδεινώθηκε. Νωρίτερα αυτό το μήνα, οι Σέρβοι του Κοσόβου παραιτήθηκαν [16] από τις θέσεις τους ως βουλευτές, δήμαρχοι, δικαστικοί αξιωματούχοι και αστυνομικοί σε μια συντονισμένη διαμαρτυρία ενάντια σε εικαζόμενες παραβιάσεις των συμφωνιών μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου στις Βρυξέλλες.

Το Κόσοβο ευχαριστεί τις ΗΠΑ για την παρέμβαση

Ο πρωθυπουργός του Κοσόβου Άλμπιν Κούρτι ανακοίνωσε καθυστέρηση [17] στην εφαρμογή των προστίμων μετά την αποτυχία επίτευξης συμφωνίας τη Δευτέρα, επειδή το ζήτησαν οι ΗΠΑ [18]. Η παρέμβαση των ΗΠΑ ώθησε Κόσοβο και Σερβία να βρουν κοινή γλώσσα στο ζήτημα των πινακίδων των αυτοκινήτων. Δείτε τι είχε να πει ο πρωθυπουργός και ο πρόεδρος του Κοσόβου:

Δεν υπάρχει ώρα για μικροφιλοδοξίες, είναι ώρα για μεγάλα βήματα. Η χθεσινή συμφωνία ανοίγει το δρόμο για εντατικές συνομιλίες για την πλήρη εξομάλυνση των σχέσεων με τη Σερβία με βάση την Πρόταση της ΕΕ που υποστηρίζεται από 🇫🇷, 🇩🇪& 🇺🇸. Ευχαριστώ τον Αμερικανό πρεσβευτή στο Κόσοβο @USAmbKosovo [19] Hovenier για τον ρόλο, την υποστήριξη και την αφοσίωσή του.

Θέλω να ευχαριστήσω τον Αμερικανό πρεσβευτή στο Κόσοβο @USAmbKosovo [19] Jeff Hovenier και την κυβέρνηση των ΗΠΑ για την ενεργή συμμετοχή τους στην επίτευξη της σημερινής συμφωνίας στις Βρυξέλλες. Η υποστήριξή τους στη διαδικασία διαλόγου μεταξύ Κοσόβου και Σερβίας είναι απαραίτητη. 🇽🇰Η χώρα είναι ευγνώμων.

Η Ουάσιγκτον έσπευσε να χαιρετίσει τη συμφωνία:

Οι Ηνωμένες Πολιτείες χαιρετίζουν τις συμφωνίες που επετεύχθησαν μεταξύ Κοσόβου και Σερβίας για την αποφυγή περαιτέρω κλιμάκωσης των εντάσεων και για την πλήρη και επείγουσα εστίαση στην εξομάλυνση των σχέσεων υπό την αιγίδα του διαλόγου, στον οποίο μεσολαβεί η ΕΕ.

Όμως η Σερβία επέλεξε μια άλλη ερμηνεία της συμφωνίας των Βρυξελλών με το Κόσοβο.

Ο Σέρβος πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς είπε ότι οι υπάρχουσες πινακίδες κυκλοφορίας “KM”, που εκδόθηκαν για τους Σέρβους του Κοσόβου στη βόρεια πόλη της Μιτρόβιτσα και χρησιμοποιούνται σε όλο το σερβικό πλειοψηφικό βόρειο Κόσοβο, θα παραμείνουν σε χρήση παρά τη συμφωνία, σύμφωνα με το BIRN [24].

“Οι πινακίδες KM, όσον αφορά τα καινούργια αυτοκίνητα, υπάρχουν έως και 90 ανά έτος, και όσον αφορά τις ανανεώσεις, λειτουργούν κανονικά και δεν υπάρχει καμία υποχρέωση πουθενά ως προς αυτό”, δήλωσε ο Βούτσιτς σε ΜΜΕ στο Βελιγράδι στις Πέμπτη.

Κόσοβο και Σερβία ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις για την εξομάλυνση των σχέσεων το 2011, με τη μεσολάβηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η διαδικασία της διαπραγμάτευσης αναμένεται να ολοκληρωθεί με νομικά δεσμευτικές συμφωνίες. Αν και το Κόσοβο δηλώνει ότι αυτή η συμφωνία πρέπει να περιλαμβάνει αμοιβαία αναγνώριση, η Σερβία δεν αποδέχεται, επιμένοντας σε μια “συμβιβαστική λύση”.

Διαφωνία πινακίδων ως δικαιολογία για πολεμοχαρή παραπληροφόρηση

Κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2022, η διαμάχη για τις πινακίδες κυκλοφορίας χρησιμοποιήθηκε ως το πιο ορατό ζήτημα από διάφορους πολιτικούς παράγοντες, καθώς και από φορείς προπαγάνδας και παραπληροφόρησης στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων και πέρα ​​από αυτήν.

Μια ανάλυση βασικών αφηγήσεων υπέρ του Κρεμλίνου που διαδίδονται στα Δυτικά Βαλκάνια [25], που διεξήχθη από κοινού από μέλη του Δικτύου Κατά της Παραπληροφόρησης των Δυτικών Βαλκανίων [26], σημείωσε αρκετές περιπτώσεις ψευδών αναλογιών, που προωθούν και ανακυκλώνουν τη ρωσική προπαγάνδα, που δικαιολογεί την επιθετικότητα προς την Ουκρανία.

Για παράδειγμα, πριν από τις 31 Ιουλίου, την αρχική προθεσμία που έθεσε το Κοσσυφοπέδιο για την αντικατάσταση των πινακίδων κυκλοφορίας, η Σερβία ξεκίνησε μια εκστρατεία προωθώντας την ψευδή αφήγηση ότι “το Κοσσυφοπέδιο προετοιμάζει την εκδίωξη των Σέρβων από τη χώρα, όπως η Ουκρανία έδιωξε τους Ρώσους από στις ανατολικές περιοχές της επικράτειάς της”. Η κοινή περιφερειακή ανάλυση σημείωσε ότι, εκτός από την αντικατάσταση των πινακίδων κυκλοφορίας, “το Βελιγράδι παραπληροφόρησε ότι, σύμφωνα με την απόφαση του πρωθυπουργού Κούρτι, οι ταυτότητες των Σέρβων θα κατάσχονταν στα σύνορα, μια ενέργεια που θα προηγηθεί της οριστικής απέλασης των Σέρβων από το Κόσοβο”.

Ως αποτέλεσμα, δεκάδες Σέρβοι πολίτες με βαρέα οχήματα απέκλεισαν τους δρόμους, που οδηγούν στα συνοριακά σημεία σε Ζαρίνιε και Μπέρνιακ. Όμως, σύμφωνα με την απόφαση της κυβέρνησης, σε όσους πολίτες έχουν σερβικές ταυτότητες θα τους χορηγείται μόνο ένα έγγραφο στα συνοριακά σημεία διέλευσης, μια πρακτική που η Σερβία εφάρμοζε με τους πολίτες του Κοσόβου για περισσότερο από μια δεκαετία.

Οι πολιτικοί και στις δύο πλευρές των συνόρων Κοσόβου-Σερβίας εκμεταλλεύτηκαν τις εντάσεις που προέκυψαν για να αποκτήσουν ορατότητα σκορπώντας φόβο για παντού. Τον Αύγουστο, τα σερβικά φιλοκυβερνητικά ταμπλόιντ αύξησαν τις εντάσεις σε περιφερειακό επίπεδο ισχυριζόμενα ότι επίκειται μια νέα ένοπλη σύγκρουση, με μια συνεχή εκστρατεία πολεμοχαρών και φυλετικών δολωμάτων [27]. Η εκστρατεία επιχείρησε να επισημάνει τον πρωθυπουργό Κούρτι ως τον κύριο ένοχο [28] για τα προβλήματα και βασικό εμπόδιο στην εξεύρεση λύσεων.

Ο Orhan Dragaš, διευθυντής του Διεθνούς Ινστιτούτου Ασφάλειας με έδρα στο Βελιγράδι, σημείωσε [29] ότι η έκρηξη παραπληροφόρησης [29] από ιστότοπους και λογαριασμούς κοινωνικών δικτύων, που συνδέονται με τη Ρωσία στη Σερβία, που υποστήριζαν ότι είχαν ξεσπάσει μάχες στο Κοσσυφοπέδιο την 1η Αυγούστου, “ήταν μια επιθετική ρωσική υβριδική επιχείρηση, που έχει σχεδιαστεί για να προκαλέσει έναν ακόμη ευρωπαϊκό πόλεμο και να εκτρέψει την προσοχή από την Ουκρανία”.

Στο Κόσοβο, ο βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος Vetëvendosje Artan Abrashi διέδωσε έναν ανακριβή ψευδή ισχυρισμό [30] ότι, “μετά την κινητοποίηση στη Ρωσία, υπάρχει κινητοποίηση και στη Σερβία”. Οι εντυπωσιακοί ισχυρισμοί του Abrashi, που υπονοούσαν προγραμματισμένη βία στις 24 Σεπτεμβρίου, διαδόθηκαν από πολλά μέσα ενημέρωσης του Κοσσυφοπεδίου.

Στις 26 Σεπτεμβρίου, ένα σερβικό ταμπλόιντ εξέδωσε ψευδείς ισχυρισμούς για “παράνομη εισβολή” από τις Δυνάμεις Ασφαλείας του Κοσόβου κατά ατόμων σερβικής εθνοτικής καταγωγής [31] στον δήμο Ζούμπιν Πότοκ [32] του βορείου Κοσόβου, κοντά στα σερβικά σύνορα, γεγονός που παρείχε δικαιολογία για εμπρηστικές αντιδράσεις τόσο από το τοπικό σερβικό πολιτικό κόμμα και από το γραφείο της σερβικής κυβέρνησης για το Κόσοβο [33]. Την επόμενη μέρα, ο Πρόεδρος της Σερβίας Βούτσιτς απείλησε [34] ότι, σε περίπτωση πογκρόμ εναντίον των Σέρβων στο Κόσοβο, ο σερβικός στρατός θα επενέβαινε, εάν οι   δυνάμεις του ΝΑΤΟ στο Κόσοβο [35] δεν τους προστατεύσουν.

Σε άρθρο για το Euroactiv, η Antoinette Nikolova, Διευθύντρια της Πρωτοβουλίας Balkan Free Media, προειδοποίησε [36] ότι όλη αυτή η πολεμοχαρής παραπληροφόρηση και προπαγάνδα μπορεί να πυροδοτήσει εθνοτική βία παρόμοια με τις θανατηφόρες αναταραχές πριν από 18 χρόνια [37] .

Στο Κοσσυφοπέδιο, μια τέτοια απειλή έχει ιδιαίτερο βάρος. Το 2004, Σέρβοι κατηγορήθηκαν άδικα ότι έπνιξαν τρία παιδιά αλβανικής καταγωγής. Ακολούθησε καταιγίδα στα ΜΜΕ, η οποία οδήγησε σε ξέσπασμα εθνοτικής βίας, που άφησε πίσω της 19 νεκρούς και εκατοντάδες άλλους τραυματίες. Σύμφωνα με τον ΟΑΣΕ [38], “χωρίς τα απερίσκεπτα και εντυπωσιακά ρεπορτάζ στις 16 και 17 Μαρτίου, τα γεγονότα θα μπορούσαν να είχαν διαφορετική τροπή”.