Το Global Voices δημοσιεύει μια σειρά άρθρων, που διερευνά τη γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε κατά το 20ό συνέδριο του Κομουνιστικού Κόμματος της Κίνας και αναλύει τις επιπτώσεις της στην εθνική πολιτική και τη διπλωματία της Κίνας. Βρείτε το πρώτο, το δεύτερο, το τρίτο και το τέταρτο άρθρο εδώ.
Όταν ο κορυφαίος ηγέτης του ΚΚΚ, Σι Τζινπίνγκ, ανέλαβε την εξουσία το 2012, παρουσίασε το όνειρό του για τη “μεγάλη αναβίωση του κινεζικού έθνους”, σε μεγάλο βαθμό κατανοητό ως στόχος του να μετατρέψει την Κίνα σε ένα ισχυρό κράτος οικονομικά και στρατιωτικά. Ένα σημαντικό μέρος αυτού του σχεδίου είναι η αναβίωση της κλασικής κινεζικής κουλτούρας και πολιτισμού.
Στην κεντρική ομιλία του συνεδρίου του Σι τον περασμένο μήνα, ο όρος “κουλτούρα” εμφανίζεται 56 φορές και ο “πολιτισμός” εμφανίζεται 29 φορές. Όταν εμφανίζεται η λέξη κουλτούρα, είναι συνήθως σε συνδυασμό με τη “σοσιαλιστική κουλτούρα”, την “ανακαίνιση της παραδοσιακής κινεζικής κουλτούρας”, την “εμπιστοσύνη” και την “εθνική κουλτούρα”. Υποστηρίζει ότι ο μαρξισμός πρέπει να συνδυάζεται με το πλαίσιο της Κίνας και την παραδοσιακή κινεζική κουλτούρα για να αντιμετωπίσει τα προβλήματα της εποχής.
Όσο για τον όρο “πολιτισμός”, συνδέεται συχνά με τον “οικολογικό πολιτισμό”. Ο Σι επιχειρεί επίσης να χαρακτηρίσει τις συγκρούσεις μεταξύ Κίνας και Δύσης ως σύγκρουση πολιτισμού και ζήτησε τη “συνύπαρξη πολιτισμών”.
Συνδυάζοντας τον μαρξισμό με την κινεζική παραδοσιακή κουλτούρα
Η αγάπη του Σι για την παραδοσιακή κινεζική κουλτούρα σηματοδοτεί τη ρήξη με το ιδρυτικό πνεύμα του ΚΚΚ, καθώς η ίδρυση του σύγχρονου κινεζικού κράτους μετατοπίστηκε από τη λεγόμενη φεουδαρχική παλιά Κίνα, που αντιπροσωπεύεται από τη δυναστεία Τσινγκ, η οποία ανατράπηκε από την Επανάσταση των Σίνχαι. Αφού το ΚΚΚ κέρδισε τον Εμφύλιο Πόλεμο και πήρε τον έλεγχο της ηπειρωτικής χώρας το 1949, ο ηγέτης του κόμματος Μάο Τσε Τουνγκ ηγήθηκε της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας (ΛΔΚ) και πραγματοποίησε περαιτέρω μεταρρύθμιση γης για αναδιανομή του πλούτου. Η πολιτική ρητορική του μαρξισμού χρησιμοποιήθηκε για να δικαιολογήσει τη βία από τη βάση κατά της φεουδαρχικής τάξης.
Παρόμοιες τακτικές χρησιμοποιήθηκαν σε άλλες πολιτικές εκστρατείες σε όλη την εποχή του Μάο: το Αντιδεξιό Κίνημα πλαισιώθηκε ως αντικίνημα ενάντια στον “ατομισμό της αστικής τάξης” και η Πολιτιστική Επανάσταση ως κίνημα για την υπεράσπιση της δικτατορίας των προλεταριάτων ενάντια στους καπιταλιστές αναβιωτές.
Ορισμένοι Κινέζοι πολιτικοί αντιφρονούντες, όπως ο Γουάνγκ Νταν, βλέπουν την εποχή του Σι Τζινπίνγκ ως συνάντηση της Πολιτιστικής Επανάστασης , δεδομένης της επανεμφάνισης της προσωπολατρείας τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, το σχέδιο του Σι να συνδυάσει τον μαρξισμό με την παραδοσιακή κινεζική κουλτούρα είναι απίθανο να αφήσει χώρο για την άνοδο των ακτιβιστών βάσης με τη μορφή των Κόκκινων Φρουρών.
Η οικειοποίηση της κομφουκιανής ορολογίας για πολιτική χρήση υπό το ΚΚΚ ξεκίνησε επίσης με τον Μάο. Για παράδειγμα, χρησιμοποίησε τον όρο Ντατόνγκ 大同 ή “μεγάλη αρμονία”, που σημαίνει μια ηθική πρακτική συμπόνιας, για να ερμηνεύσει εκ νέου τον κομουνισμό, το ιδανικό και τελικό στάδιο της ανθρώπινης κοινωνίας.
Ο Σι ακολουθεί τον Μάο, χρησιμοποιώντας την κομφουκιανή ιδέα του Ντατόνγκ για να δικαιολογήσει τα πολιτικά του σχέδια όπως η “κοινή ευημερία” στην οικονομική πολιτική, η “κοινή μοίρα” στην εξωτερική πολιτική και η λεγόμενη “συνολική δημοκρατία”, στην οποία η δημοκρατία σημαίνει μόνο “για τον λαό” και οι άνθρωποι θεωρούνται ως σύνολο ή συλλογικότητα, παρά ως άτομα.
Κομφουκιανισμός και κρατισμός
Αλλά σε αντίθεση με τον Μάο, ο Σι είναι έτοιμος να ασπαστεί τον Κομφουκιανισμό ως εθνική ιδεολογία της Κίνας, καθώς είναι πρόθυμος να εδραιώσει την πατριαρχική τάξη.
Συνδυάζοντας τον μαρξισμό με τις παραδοσιακές κινεζικές αξίες, διέστρεψε τον αριστερό πολιτικό όρο “ταξική πάλη” σε “εθνική πάλη/αγώνα για τη νίκη”. Το κόμμα-κράτος αντιπροσωπεύει τον λαό και γίνεται ο κυρίαρχος παράγοντας στον “αγώνα”, όπως φαίνεται στις καταστολές των πολιτικών αντιφρονούντων μέσω συλλήψεων, στην εκκαθάριση των διαφωνούντων μέσω λογοκρισίας και κομματικής πειθαρχίας, στην εξαγορά των εταιρειών από κομματικούς εκπροσώπους, στους αγώνες εξουσίας και καταστολές διεφθαρμένων στελεχών μέσω εκστρατειών κατά της διαφθοράς και πολλά άλλα.
Ακόμη και για μαζική κινητοποίηση, όπως η τριετής μάχη για μηδενικό COVID, οι εργαζόμενοι στην επιβολή των κανόνων της πανδημίας, οι λεγόμενοι Λευκοί Φρουροί, ενεργούν για λογαριασμό του κράτους, σε αντίθεση με τους αυτόνομους Κόκκινους Φρουρούς του Μάο. Ομοίως, οι Κινέζοι διαδικτυακοί πατριώτες ενεργούν επίσης στο πλαίσιο του “εθνικού αγώνα”, όταν επιλέγουν μάχες με τους επικριτές της Κίνας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Η ενεργή οικειοποίηση του Κομφουκιανισμού για το μονοκομματικό κρατικό εγχείρημα ξεκίνησε στην εποχή του Ντενγκ Σιαοπίνγκ. Για να δικαιολογήσει τη μεταρρύθμισή του στην αγορά, ο Ντενγκ χρησιμοποίησε έναν άλλο κομφουκιανικό όρο: “κοινωνία σιαοκάνγκ” 小康社會 ή μετρίως ευημερούσα κοινωνία, για να υποστηρίξει μια σταδιακή εξέλιξη ιδεώδους “Ντατόνγκ”.
Η πολιτική ρητορική του Ντενγκ μεταβιβάστηκε στον Ζιάνγκ Ζεμίν και στον Χου Τζιντάο, ο οποίος υποστήριξε τον Κομφουκιανισμό ως εθνική ιδεολογία της Κίνας και ονόμασε την ιδέα “Σοσιαλιστική Αρμονική Κοινωνία” 和諧社會 για να αντιμετωπίσει τις κοινωνικές συγκρούσεις, που προήλθαν από την οικονομική φιλελευθεροποίηση. Δημιούργησε επίσης το Hanban, την έδρα των άκρως αμφιλεγόμενων Ινστιτούτων Κομφούκιος, για να επεκτείνει την ήπια ισχύ της Κίνας στο εξωτερικό. Ωστόσο, ο Σι Τζινπίνγκ φέρνει την εθνική ιδεολογία σε ένα νέο επίπεδο πολιτικών πράξεων.
Πολιτιστική ασφάλεια και αντιδυτικές αξίες
Στο πλαίσιο της Αραβικής Άνοιξης το 2011, το ΚΚΚ προετοιμάστηκε για ένα “ολοκληρωμένο σύστημα εθνικής ασφάλειας” για να μετριάσει τον κίνδυνο μιας “έγχρωμης επανάστασης”. Ο Σι έγινε μηχανικός του συστήματος εθνικής ασφάλειας το 2012 και θεωρεί την πολιτιστική ασφάλεια με τη μορφή ιδεολογικών μαχών ως κορυφαία προτεραιότητά του.
Το 2013, σε ένα υψηλού επιπέδου σημείωμα του κόμματος, το ΚΚΚ είπε στα στελέχη του κόμματος να πολεμήσουν ενάντια στις δυτικές αξίες λογοκρίνοντας επτά θέματα: συγκεκριμένα τη δημοκρατία, την κοινωνία των πολιτών, τις παγκόσμιες αξίες, την ελευθερία του Τύπου, τα πολιτικά δικαιώματα, τη δικαστική ανεξαρτησία, τα ιστορικά λάθη του ΚΚΚ και την προνομιούχο καπιταλιστική τάξη σε όλους τους θεσμούς, συμπεριλαμβανομένων των κρατικών ΜΜΕ και των πανεπιστημίων.
Τα επόμενα χρόνια, η επιδίωξη της πολιτιστικής ασφάλειας έχει εξελιχθεί σε έναν ολόπλευρο πολιτιστικό πόλεμο ενάντια στις δυτικές αξίες, ο οποίος περιλαμβάνει διπλασιασμό της λογοκρισίας του διαδικτύου, των ΜΜΕ και των τομέων ψυχαγωγίας, αντιδυτικές εκστρατείες, συμπεριλαμβανομένων αντιχριστουγεννιάτικων εκστρατειών και κατά της Ημέρας των Ευχαριστιών , εκστρατειών κατά της ιαπωνικής κουλτούρας και εορτών, καταστολές φεμινιστικών κοινοτήτων και κοινοτήτων ΛΟΑΤΚ+, απαγόρευση των “είδωλων” στη βιομηχανία του θεάματος, καταστολές μαθημάτων ξένων γλωσσών και πολλά άλλα.
Ταυτόχρονα, ο εθνικισμός και ο Κομφουκιανισμός εγχέονται στα συστήματα αξιών των πολιτών μέσω της πειθούς, της εκπαίδευσης και του εξαναγκασμού.
Ως εκ τούτου, στη νέα εποχή του Σι, βλέπουμε μια πλημμύρα από Μικρά Ροζ ή διαδικτυακούς πατριώτες και “Λύκους Πολεμιστές” ή επιθετικούς Κινέζους διπλωμάτες και εθνικιστές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που διαλέγουν μάχες με αντικινεζικές δυνάμεις, την καλλιέργεια του ανδρισμού μεταξύ των αγοριών στη δημοτική εκπαίδευση, την εισαγωγή καθυστερήσεων στις διαδικασίες διαζυγίου για να κάνουν τα διαζύγια πιο δύσκολο, την αναβίωση τελετουργικών όπως η βαθιά υπόκλιση στους γονείς στα σχολεία και το χάνφου ως πολιτικά ορθό στυλ ντυσίματος κ.λπ.
Recently, International Hanfu Day was celebrated at Wang Cong Ci in Chengdu where Hanfu lovers came together recreating the literati gatherings in ancient times, enjoying the great profoundness of Chinese culture. #hanfu #漢服 pic.twitter.com/TdSDPnze89
— Chinese Hanfu (@AmazingHanfu) November 24, 2022
Πρόσφατα, η Διεθνής Ημέρα Χάνφου γιορτάστηκε στο Wang Cong Ci στην Τσενγκντού, όπου οι λάτρεις του Χάνφου συγκεντρώθηκαν αναδημιουργώντας τις συναθροίσεις των λογοτεχνών στην αρχαιότητα, απολαμβάνοντας το μεγάλο βάθος της κινέζικης κουλτούρας. #hanfu #漢服 pic.twitter.com/TdSDPnze89
Η ερμηνεία και η επανεφεύρεση του Κομφουκιανισμού είναι, φυσικά, υπό τον έλεγχο του μοναδικού κόμματος:
China’s Communist Party has quietly built 100,000 “civilization practice” centers that combine yoga classes, personal spending advice and free umbrella with lectures on Xi Jinping Thought.
My story on a fascinating find by @ChinaFile
https://t.co/vx3JKj7bpk— Josh Chin (@joshchin) February 1, 2022
Το Κομουνιστικό Κόμμα της Κίνας έχει χτίσει αθόρυβα 100.000 κέντρα “πολιτιστικής πρακτικής”, που συνδυάζουν μαθήματα γιόγκα, συμβουλές προσωπικών δαπανών και δωρεάν ομπρέλα με διαλέξεις για τη Σκέψη του Σι Τζινπίνγκ.
Η δημοσίευσή μου για ένα συναρπαστικό εύρημα από το @ChinaFile
https://t.co/vx3JKj7bpk
Ο αντίκτυπος είναι τεράστιος. Ο χώρος για τις γυναίκες, τις κοινότητες ΛΟΑΤΚ+ και όσα άτομα επιλέγουν φιλελεύθερο τρόπο ζωής συρρικνώνεται. Η οπισθοδρόμηση για την ισότητα των φύλων ήταν ενδεικτική στο νέο υπουργικό συμβούλιο του Σι, που αποτελείται αποκλειστικά από άνδρες. Όπως επισημαίνει η Χάριετ Έβανς, καθηγήτρια πολιτικής φύλου στην Κίνα, η αναβίωση των κομφουκιανιστικών αξιών “συνοδεύεται από ενθάρρυνση στις γυναίκες να βάλουν τις δυνάμεις τους για να αποκτήσουν περισσότερα μωρά και να διατηρήσουν τις “παραδοσιακές αξίες””.
Σύγκρουση πολιτισμών
Είναι αξιοσημείωτο ότι, μετατρέποντας τον Κομφουκιανισμό σε εθνική ιδεολογία, το ΚΚΚ, αφενός, νομιμοποιεί την εσωτερική του κάθαρση από διαφωνίες, αξίες και πεποιθήσεις, που υπονομεύουν το μονοκομματικό καθεστώς και, αφετέρου, αναδιαμορφώνει τις συγκρούσεις του με τη Δύση, ιδίως τους τομείς των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των εμπορικών πολέμων, ως σύγκρουση πολιτισμών, παρά ως πολιτικά μοντέλα μεταξύ κομουνισμού και καπιταλισμού κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.
Η αφήγηση του πολιτισμού βοηθά στη δημιουργία διπλωματικού χώρου για την Κίνα να ζητήσει σεβασμό στις εσωτερικές της πολιτικές, συμπεριλαμβανομένων των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Σιντζιάνγκ και το Χονγκ Κονγκ, και τη συνεργασία όπως αντικατοπτρίζεται στην ομιλία του Σι για τον οικολογικό πολιτισμό στην ομιλία του στο Κογκρέσο.
Ενώ η συζήτηση για τον πολιτισμό μπορεί να θεωρηθεί ως μια χειρονομία για την αποκλιμάκωση των συγκρούσεων μεταξύ Κίνας και Δύσης, ο συνδυασμός εθνικισμού και κομφουκιανισμού αναπόφευκτα θα κάνει την Κίνα μια πιο αυταρχική και πατριαρχική κοινωνία από ποτέ.