- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Τουρκία, ανασκόπηση έτους: Αγώνες τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό

Κατηγορίες: Τουρκία, Μέσα των πολιτών

Εικόνα: Meg Jerrard [1] . Δωρεάν χρήση υπό άδεια Unsplash [2].

Η Τουρκία είχε μια δύσκολη χρονιά πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά. Το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) ήταν απασχολημένο με τη μάχη τόσο στο εσωτερικό [3] όσο και στο εξωτερικό [4] και οδήγησε τη χώρα σε οικονομική κρίση [5]. Σύμφωνα με ορισμένους μη κρατικούς υπολογισμούς, ο πληθωρισμός έφτασε το 170% [6] και η ετήσια αύξηση των τιμών έφτασε το 86% [5] τη στιγμή της συγγραφής αυτής της δημοσίευσης, κάνοντας τις μελλοντικές προβλέψεις να φαίνονται ζοφερές για τη χώρα των περίπου 80 εκατομμυρίων κατοίκων. Δεν είναι όμως μόνο η εγχώρια πολιτική σκηνή ή η οικονομία που πλήττεται.

Η καταστολή των επαγγελματιών των μέσων ενημέρωσης και ένα όλο και πιο περιοριστικό περιβάλλον μέσων ενημέρωσης ήταν ένα άλλο ζοφερό σημείο της περασμένης χρονιάς. Σε αυτό που οι επικριτές χαρακτήρισαν [7] ως ώθηση στη συστηματική λογοκρισία και απειλή για την ελευθερία του λόγου, με καταστροφικές συνέπειες ενόψει των εκλογών στην Τουρκία του 2023, τον Οκτώβριο, οι Τούρκοι νομοθέτες ενέκριναν [8] νόμο για την παραπληροφόρηση. Στις 15 Δεκεμβρίου, ο Sinan Aygül έγινε ο πρώτος δημοσιογράφος [9] που διώχθηκε σύμφωνα με το νέο νόμο.

Σύμφωνα [10] με μια τοπική πλατφόρμα πολιτών, την Ένωση Σπουδών Μέσων και Νομικής, υπάρχουν τουλάχιστον 66 φυλακισμένοι δημοσιογράφοι και υπάλληλοι ΜΜΕ στην Τουρκία. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι ο οικονομικός ρεπόρτερ Mustafa Sönmez, ο οποίος κατηγορήθηκε [11] για προσβολή του αρχηγού του κράτους σε ένα τουίτ, που δημοσίευσε ο δημοσιογράφος σχετικά με την οικονομική και νομισματική διαχείριση της κυβέρνησης. Σύμφωνα με το άρθρο 299 του Τουρκικού Ποινικού Κώδικα [12], είναι παράνομη η προσβολή του Προέδρου. Ο κατηγορούμενος μπορεί να αντιμετωπίσει έως και τέσσερα χρόνια [13] φυλάκισης. Φοιτητές, [14] καλλιτέχνες [15], δημοσιογράφοι [16], δικηγόροι [17] και απλοί πολίτες έχουν διωχθεί ή δικαστεί [18] για προσβολή του προέδρου.

Το κυβερνών κόμμα συνέχισε να διεξάγει πόλεμο κατά των τεχνών και του πολιτισμού. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα περιλαμβάνει μια τουρκική ταινία, το “Φλεγόμενες Μέρες” [Kurak Gunler], η οποία έχει κερδίσει διακρίσεις παγκοσμίως από την πρεμιέρα της. Η ταινία λογοκρίθηκε [19] από το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας. Το υπουργείο ισχυρίστηκε ότι η ταινία άλλαξε το σενάριό της, αφού έλαβε χρηματοδότηση από το υπουργείο. Οι δημιουργοί της ταινίας διέψευσαν τους ισχυρισμούς. Η πλοκή της ταινίας “καταδικάζει διακριτικά τη σκληρότητα εναντίον μειονοτικών ομάδων — από ανθρώπους διαφορετικών σεξουαλικών προσανατολισμών έως εθνοτικές μειονότητες, γυναίκες, ζώα και το περιβάλλον. Χρησιμοποιεί μια φτωχή πόλη στην ύπαιθρο της Ανατολίας ως αλληγορία για την Τουρκία”, έγραψε ο [20] ανεξάρτητος δημοσιογράφος και ακαδημαϊκός Kenan Behzat Sharpe.

Φέτος, οι τοπικές Αρχές ακύρωσαν [21] επίσης μια σειρά μουσικών εκδηλώσεων, επιχείρησαν να λογοκρίνουν το Spotify [22] και απαγόρευσαν ένα μουσικό βίντεο [23] για την αγάπη μεταξύ δύο ανδρών. Τουλάχιστον μία τραγουδίστρια συνελήφθη [24] και οι ειδήσεις [25] για ξυλοδαρμούς μουσικών από τυχαίους αγνώστους συνέχισαν να [26] μπαίνουν στον κύκλο των ειδήσεων. Σε μια περίπτωση, ο μουσικός Onur Şener πέθανε [27] ως αποτέλεσμα βίας.

Το δικαστικό σύστημα προκάλεσε επίσης την οργή του κοινού. Ενώ οι δράστες εγκλημάτων όπως η παιδική κακοποίηση και η παιδεραστία [28], οι υποστηρικτές του μίσους και της βίας [29] και οι ένοχοι πίσω από το θάνατο μιας νεαρής φοιτήτριας [30] έμειναν ατιμώρητοι, βιαστικές δικαστικές αποφάσεις εκδόθηκαν δεξιά και αριστερά για φυλάκιση ή επίπληξη δημοσιογράφων [11]βαριές κατηγορίες κατά δημάρχων [31], επίσης και καταδίκη [32] ενός επιφανούς φιλάνθρωπου σε ισόβια κάθειρξη για ψευδείς κατηγορίες. Πιο πρόσφατα, συνελήφθη [33] η ντοκιμαντερίστρια Sibel Tekin για βιντεοσκόπηση περιπολικού και κατηγορούμενη ως μέλος τρομοκρατικής οργάνωσης. Η Tekin εργαζόταν σε ένα νέο έργο σχετικά με τη θερινή ώρα, σύμφωνα με δημοσιεύματα των τοπικών ΜΜΕ.

Και όμως, δεν λήφθηκαν μέτρα κατά αστυνομικών που ξυλοκόπησαν, χρησιμοποίησαν δακρυγόνα και σφαίρες από καουτσούκ σε διαδηλωτές που κατέβηκαν στους δρόμους για διάφορους λόγους, συμπεριλαμβανομένης της ετήσιας νυχτερινής πορείας [34] που διοργανώνουν γυναίκες, της πορείας PRIDE [35] και μιας διαδήλωσης, που ζητούσε να τερματιστεί στη βία κατά των γυναικών [36].

Η Τουρκία συγκλόνισε επίσης [37] με ειδήσεις για φονική έκρηξη [38] στον πολυσύχναστο πεζόδρομο Ιστικλάλ της Κωνσταντινούπολης, σκοτώνοντας έξι και τραυματίζοντας πάνω από 80 άτομα. Λίγο μετά την έκρηξη, η πρόσβαση στο Διαδίκτυο [37] σε όλη τη χώρα διακόπηκε και οι Αρχές κατηγόρησαν τους Κούρδους μαχητές, συγκεκριμένα το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) και τις Μονάδες Προστασίας του Συριακού Λαού (YPG), ότι ενορχήστρωσαν την επίθεση. Λίγο αργότερα, η Τουρκία ξεκίνησε [39] τη μεγαλύτερη αεροπορική της εκστρατεία [4] μέχρι σήμερα – την επιχείρηση “Νύχι-Ξίφος” – εναντίον ομάδων Κούρδων της Συρίας.

Και οι δύο κατηγορούμενες ομάδες αρνήθηκαν οποιαδήποτε ευθύνη για τη βομβιστική επίθεση. Σε μια συνέντευξη [40] στο Al-Monitor, ο Mazlum Kobane (επίσης γνωστός ως Mazloum Abdi), ο διοικητής των υποστηριζόμενων από τις ΗΠΑ Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF), είπε ότι οι έρευνές τους κατέδειξαν τις “ομάδες της συριακής αντιπολίτευσης που λειτουργούν υπό τον έλεγχο της Τουρκίας” ως ενόχους και πιθανούς δεσμούς με το Ισλαμικό Κράτος. Σε δήλωση που εξέδωσε [4] το αντιπολιτευόμενο Δημοκρατικό Λαϊκό Κόμμα (HDP), το οποίο το κράτος κατηγορεί ότι συνεργάζεται με το PKK και αντιμετωπίζει [41] ενδεχόμενο κλείσιμο, ο εκπρόσωπος του κόμματος άφησε να εννοηθεί ότι η κυβέρνηση χρησιμοποιεί τη βομβιστική επίθεση ως “πρόσχημα για να νομιμοποιήσει και να προωθήσει την επιθετικότητά του ενάντια στους Κούρδους στη Συρία”, καθώς και να τονώσει την εικόνα του κυβερνώντος κόμματος ενόψει των γενικών εκλογών του επόμενου καλοκαιριού.

Καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, οι ιατροί της Τουρκίας έκαναν απεργία [42] απαιτώντας καλύτερες συνθήκες εργασίας και προστασία [43] από τη βία [44]. Μια δήλωση που εκδόθηκε από τον Τουρκικό Ιατρικό Σύλλογο (TBB) στις 14 Μαρτίου ανέφερε [45]: “Σε αυτό το σημείο, είναι σαφές σε όλους ότι το σύστημα υγείας είναι σε στασιμότητα. Η υγεία της κοινωνίας επιδεινώνεται μέρα με τη μέρα και η πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη γίνεται δυσκολότερη».

Ο σύλλογος δέχτηκε έντονη κριτική [42] από το κράτος και κατηγορήθηκε [46] για διάδοση προπαγάνδας. Μήνες αργότερα, στις 16 Οκτωβρίου, η γιατρός Sebnem Korur Fincanci, πρόεδρος της Κεντρικής Επιτροπής του Τουρκικού Ιατρικού Συλλόγου, συνελήφθη [47] με ψευδείς κατηγορίες για “διάδοση τρομοκρατικής προπαγάνδας”, αφού ζήτησε πλήρη έρευνα σχετικά με την πιθανή χρήση χημικών όπλων κατά των ένοπλων Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) στην περιοχή του Κουρδιστάν του Ιράκ από τον τουρκικό στρατό.

Το βίντεο [48] ενός υπαλλήλου σε καταφύγιο ζώων στο Ικόνιο της Τουρκίας να σκοτώνει ένα αδέσποτο σκυλί έφερε [49] κι άλλες διαμαρτυρίες σε όλη τη χώρα, συγκεκριμένα πώς  αντιμετωπίζονται οι γυναίκες [36] , η κοινότητα ΛΟΑΤΚ+ [29] και άλλες μειονοτικές ομάδες [50]και πόσο πολωμένη [51] έχει γίνει η τουρκική κοινωνία.

Πολλοί κατέκλυσαν το Twitter και το Instagram με αναρτήσεις σχετικά με την αντιμετώπιση της πραγματικότητας του να αισθάνεσαι λιγότερο ασφαλής, να μεγαλώνεις παιδιά σε ένα περιβάλλον φόβου και να συνειδητοποιείς για άλλη μια φορά ότι τα δικαιώματά σου ως πολίτη κρέμονται από μια κλωστή χωρίς καμία εγγύηση προστασίας.

Καθώς η χώρα βγαίνει από μια ζοφερή χρονιά, υπάρχουν ελάχιστες ελπίδες για τη χρονιά που έρχεται. Οι νέοι της χώρας είναι ιδιαίτερα δυσαρεστημένοι με το status quo. Σε μια πρόσφατη ερευνητική μελέτη που δημοσιεύτηκε [52] από τη μη κυβερνητική οργάνωση SOMDER σχετικά με τις αντιλήψεις των νέων για την ενεργό ιδιότητα του πολίτη και την πολιτική, το 96,3% των συμμετεχόντων είπε ότι οι άνθρωποι στην Τουρκία ήταν δυστυχισμένοι και το 27,8% είπε ότι θα άλλαζαν τη χώρα τους σε μια ερώτηση: “Τι θα σου αρέσει να αλλάξεις πρώτα στη ζωή σου αν είχες την ευκαιρία να αλλάξεις;”.

Σύμφωνα [53] με έρευνα του 2020, οι μισοί Τούρκοι νέοι είναι δυσαρεστημένοι, αναφέροντας τις οικονομικές δυσκολίες ως κύρια αιτία. Πάνω από το 70% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι “θα μετακομίσει σίγουρα στο εξωτερικό προσωρινά”, ενώ πάνω από το 60% είπε ότι θα μετακομίσει μόνιμα.

Η Τουρκία παλεύει με τη διαρροή εγκεφάλων [54] λόγω κοινωνικών, πολιτικών και οικονομικών συνθηκών.

Και το κυβερνών κόμμα δεν βοηθάει. Την 1η Ιουνίου, μια ημέρα μετά την επέτειο των εννέα ετών από τις περίφημες  διαδηλώσεις στο πάρκο Γκεζί [55] της Κωνσταντινούπολης , ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επέκρινε [56] όσα άτομα παρευρέθηκαν στις διαδηλώσεις στο Γκεζί αποκαλώντας τους “αλήτες”. Στην ομιλία του, ο Ερντογάν αποκάλεσε επίσης τους διαδηλωτές “διεφθαρμένους” και ότι ήταν “τσούλες”, προσθέτοντας: “Ξέρουμε ποιοι ήταν πίσω από τα γεγονότα του Γκεζί, όπου δημόσια κτίρια, αστυνομικά οχήματα, ασθενοφόρα, επιχειρήσεις, πολιτικά αυτοκίνητα, δημοτικά λεωφορεία, δρόμοι, και πάρκα κάηκαν”. Ο Πρόεδρος κράτησε σταθερά τη ρητορική ότι το Γκεζί δεν ήταν παρά μια περίοδος “προδοσίας, ντροπής και βανδαλισμού” στην ιστορία της χώρας.

Μόλις έξι μήνες πριν από τις κοινοβουλευτικές εκλογές τον Ιούνιο του 2023, μένει να δούμε αν η χώρα και ο λαός της θα γίνουν μάρτυρες αλλαγής και καλύτερων ημερών.