Εικόνα: visuals. Ελεύθερη προς χρήση με άδεια Unsplash..

Στις 30 Νοεμβρίου, Ουιγούροι που ζουν στην Τουρκία πραγματοποίησαν διαμαρτυρία έξω από το Κινεζικό Προξενείο στην Κωνσταντινούπολη ενάντια στις αυστηρές πολιτικές της Κίνας για μηδενικό COVID-19 και για να υποστηρίξουν τις πρόσφατες διαδηλώσεις σε ολόκληρη τη χώρα. Η τοπική αστυνομία επί τόπου απείλησε τους διαδηλωτές με απελάσεις και τους είπε να εγκαταλείψουν τις εγκαταστάσεις. Σύμφωνα με την καθημερινή τοπική ειδησεογραφική πλατφόρμα Evrensel, η ομάδα εμφανίστηκε έξω από το προξενείο στις 5 το πρωί τοπική ώρα.

Ένας Ουιγούρος ακτιβιστής, που ζει στην Τουρκία, κοινοποίησε το ακόλουθο βίντεο από τη σκηνή:

Sabah Saat 05:00den beri çin Konsolosluğun önündeyiz, Neden mi bu kadar sabah? çünkü öbür turlu bizi konsolosluğun önüne kadar yaklaştırmıyor, hep denize bağırırız. ama o kadar erken gelmemize rağmen karşılaştığımıza bakın! Sınırdışı edecekmiş @TC_icisleri pic.twitter.com/ijuEeEnrQ8

— Jevlan_Shirmemmet (@CevlanJevlan) November 30, 2022

Είμαστε μπροστά από το Κινεζικό Προξενείο από τις 05:00 σήμερα το πρωί. Γιατί τόσο νωρίς; Γιατί αλλιώς μας εμποδίζουν να πλησιάσουμε στο προξενείο, οπότε φωνάζουμε στη θάλασσα. Αλλά παρόλο που ήρθαμε τόσο νωρίς, δείτε τι αντιμετωπίσαμε! Είπαν ότι θα μας απελάσουν!

“Θα σε σύρουμε κάτω στον δρόμο”, λέει ένας άντρας με καπέλο σε μια Ουιγούρα, που του ζητά να μην φωνάζει. Στη συνέχεια προχωρά λέγοντας στην ομάδα να κατέβει. “Πρώτα θα σε συλλάβουμε και μετά θα σε απελάσουμε”, ακούγεται να φωνάζει λίγα λεπτά αργότερα.

Σε απάντηση, ο Υπουργός Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού είπε ότι με αναστάτωση παρακολούθησε την πρότερη μεταχείριση των “αδερφών μας Ουιγούρων”. Μιλώντας για το θέμα μέσω του λογαριασμού του στο Twitter, ο υπουργός έγραψε: “Εκφράζουμε τη λύπη μας και τη συγγνώμη μας και ενημερώνουμε ότι έχει ξεκινήσει έρευνα”.

“Σεβαστείτε τη Δημοκρατία της Τουρκίας”, ακούστηκε να φωνάζει ο ίδιος άνδρας στο βίντεο, αφού μια Ουιγούρα είπε ότι συνομιλητής τους ήταν η Κίνα.

Σε ένα άλλο βίντεο , ένας νεαρός άνδρας ξεσπά σε κλάματα, καθώς μοιράζεται φωτογραφίες της οικογένειάς του, την οποία δεν έχει δει εδώ και επτά χρόνια, αλλά πέθαναν σε πρόσφατη πυρκαγιά. “Αν δεν μπορώ να τους δω [δείχνοντας το προξενείο] τι άλλο μπορώ να κάνω;”, ρωτάει δακρυσμένος.

Μέχρι στιγμής, διαμαρτυρίες έξω από κινεζικές πρεσβείες και προξενεία και αλλού σε δημόσιες πλατείες και πανεπιστημιουπόλεις έχουν αναφερθεί στο Σίδνεϊ, το Τόκιο, το Χονγκ Κονγκ, τη Νέα Υόρκη και το Τορόντο, σύμφωνα με δημοσιεύματα ειδήσεων.

Εμπνευσμένοι από την παγκόσμια ανταπόκριση, οι Ουιγούροι που ζουν στην Τουρκία αποφάσισαν επίσης να συμμετάσχουν στις διαδηλώσεις. Ένας λογαριασμός στο Twitter μοιράστηκε το ακόλουθο τουίτ:

Dünyanın her yerindeki Çin temsilcilikleri önünde, Türkiye’de de diğer ülke temsilcilikleri önünde protestolar yapılabiliyorken, neden Türkiye’deki Çin temsilcilikleri önünde izin verilmiyor? pic.twitter.com/cjr0dk4aRJ

— Uygur Haber (@UygurHaber) November 30, 2022

Γιατί δεν επιτρέπεται η διαμαρτυρία έξω από τους Κινέζους εκπροσώπους στην Τουρκία, ενώ σε όλο τον κόσμο αυτό επιτρέπεται, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, όπου πραγματοποιήθηκαν διαδηλώσεις έξω από εκπροσώπους άλλων χωρών.

Ουιγούροι στην Τουρκία

Οι Ουιγούροι, που κατάφεραν να διαφύγουν στην Τουρκία, απολάμβαναν την κυβερνητική υποστήριξη για τον σκοπό τους, έως ότου ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν άλλαξε τον τόνο του με την ηπειρωτική Κίνα. “Μετά την απότομη οικονομική πτώση στον απόηχο του στρατιωτικού πραξικοπήματος τον Ιούλιο του 2016, ο τόνος του Ερντογάν άλλαξε. Το εθνικό νόμισμα υποτιμήθηκε 29% καταφέροντας στην οικονομία σημαντικό πλήγμα, καθώς οι σχέσεις με τις ΗΠΑ επιδεινώθηκαν και η Τουρκία αντάλλαξε το κοινοβουλευτικό της σύστημα με προεδρικό το 2018. Η οικονομία δεν έχει ανακάμψει σχεδόν από τότε”, έγραψε ο Filip Noubel, Διευθύνων Συντάκτης του Global Voices σε αυτό το κείμενο τον Σεπτέμβριο του 2021. Η Κίνα έτρεξε προς διάσωση μέσω γενναιόδωρων δανείων και άλλων οικονομικών και εμπορικών επιχειρήσεων. Το 2017, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου διαβεβαίωσε τους Κινέζους ομολόγους ότι η Τουρκία δεν θα επιτρέψει “οποιεσδήποτε δραστηριότητες που στοχεύουν ή εναντιώνονται στην Κίνα”, υποσχόμενος να “λάβουν μέτρα για την εξάλειψη οποιουδήποτε ρεπορτάζ των ΜΜΕ, που να στοχεύει την Κίνα”. Από το 2016, οι δύο χώρες έχουν υπογράψει δέκα διμερείς συμφωνίες.

Η ξαφνική αναστροφή αντικατοπτρίστηκε πιο πρόσφατα στην απόφαση της Τουρκίας να αρνηθεί την υπηκοότητα σε ορισμένους Ουιγούρους πρόσφυγες, με τις τοπικές Αρχές “λέγοντάς τους ότι ήταν ύποπτοι για την “εθνική ασφάλεια” ή την “κοινωνική τάξη” της Τουρκίας”, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Voice of America. Σε άλλα άτομα φέρεται να έχουν αρνηθεί το άσυλο και τη μακροχρόνια διαμονή. Υπήρξαν επίσης αναφορές για απελάσεις μέσω τρίτων χωρών. Η Τουρκία φιλοξενεί τη μεγαλύτερη διασπορά Ουιγούρων στον κόσμο από τη δεκαετία του '50. Ορισμένες εκτιμήσεις ανεβάζουν τον αριθμό των Ουιγούρων που ζουν στην Τουρκία σε 50.000.

Η άρνηση ιθαγένειας δεν είναι ο μόνος αναφερόμενος φόβος. Αν και η Τουρκία δεν έχει ακόμη επικυρώσει μια συνθήκη έκδοσης, που υπέγραψαν οι δύο χώρες το 2017 και επικυρώθηκε από την Κίνα το 2020, οι Ουιγούροι που ζουν στην Τουρκία φοβούνται ότι μπορεί να χρησιμεύσει ως “νομικό παράθυρο για την απέλαση από την Τουρκία”. Σύμφωνα με τον υφυπουργό Εξωτερικών της Κίνας, Le Yucheng, όταν οι δύο χώρες διαπραγματεύονταν τη συνθήκη, διαφώνησαν σχετικά με τη χρονική σήμανση σχετικά με το καθεστώς της ιθαγένειας του ατόμου που ζητήθηκε απέλαση σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Voice of America τότε:

Η Τουρκία πρότεινε ότι, εάν το πρόσωπο, για το οποίο ζητήθηκε η έκδοση, είχε αποκτήσει την ιθαγένεια της χώρας, στην οποία υποβλήθηκε το αίτημα έκδοσης, το άτομο θα έπρεπε να αναγνωριστεί ως υπήκοος της χώρας, στην οποία υποβάλλεται η αίτηση. Η κινεζική πλευρά, ωστόσο, υποστήριξε ότι μια τέτοια πρόταση θα μπορούσε να ενθαρρύνει τους εγκληματίες να αποφύγουν την έκδοση αλλάζοντας την εθνικότητα τους.

Τελικά, και οι δύο πλευρές συμφώνησαν “να μην διευκρινιστεί ο χρόνος για την αναγνώριση της ιθαγένειας στη συνθήκη, αλλά να παραδοθεί στις αρμόδιες Αρχές σύμφωνα με την αντίστοιχη εθνική νομοθεσία τους στην πράξη”.

Σε δήλωση που εξέδωσε το Παγκόσμιο Συνέδριο των Ουιγούρων τον Δεκέμβριο του 2020, η Τουρκία κλήθηκε να μην επικυρώσει τη συνθήκη. “Εάν εγκριθεί από την Τουρκία, η συνθήκη έκδοσης είναι πιθανό να γίνει άλλο ένα όργανο δίωξης για την Κίνα, βοηθώντας την κινεζική κυβέρνηση στις συντονισμένες προσπάθειές της να επιστρέψει αναγκαστικά τους Ουιγούρους που ζουν στο εξωτερικό”, αναφέρεται στην ανακοίνωση.

Αλλά ακόμη και οι απελάσεις φαίνοντα αναξιόπιστες, όταν πολλοί ακτιβιστές, που ζουν στην Τουρκία και μίλησαν για όσα συμβαίνουν πίσω στην Κίνα, δέχτηκαν απειλές θανάτου από το Κινεζικό Προξενείο στην Κωνσταντινούπολη, ενώ οι εβδομαδιαίες εξαφανίσεις είναι συχνές στις κοινότητες των Ουιγούρων, που ζουν στην Κωνσταντινούπολη.

Όλα αυτά απλώς ενισχύουν τη σημασία της σημερινής διαδήλωσης έξω από το κινεζικό προξενείο στην Κωνσταντινούπολη, καθώς τα αντίποινα για κάτι που θα ήταν συνηθισμένο σε άλλα μέρη του κόσμου μπορεί να είναι πολύ πιο επικίνδυνα για τους Ουιγούρους που ζουν στην Τουρκία.