- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Ειδικοί λένε ότι η απεμπλοκή του Διαδρόμου Λατσίν είναι ο μόνος τρόπος να αποφευχθεί ανθρωπιστική κρίση

Κατηγορίες: Κεντρική Ασία και Καύκασος, Αζερμπαϊτζάν, Αρμενία, Ρωσία, Ανθρώπινα Δικαιώματα, Ανθρωπιστική ανταπόκριση, Διαδηλώσεις, Διεθνείς Σχέσεις, Ιστορία, Μέσα των πολιτών, Πόλεμος - Συγκρούσεις, Πολιτική, Φυσικές Καταστροφές

Εικόνα του Zaur Ibrahimov [1]. Δωρεάν χρήση με άδεια Unsplash [2].

Η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν μπορεί να πολέμησαν πριν από δύο χρόνια και να υπέγραψαν συμφωνία για τον τερματισμό των εχθροπραξιών, αλλά οι εντάσεις μεταξύ των δύο χωρών για την περιοχή του Καραμπάχ [3] παραμένουν. Το πιο πρόσφατο επεισόδιο περιλαμβάνει περιβαλλοντολόγους από το Αζερμπαϊτζάν, που φέρεται ότι συνδέονται [4]με την κυβέρνηση, [5] να μπλοκάρουν [5] τον Διάδρομο Λατσίν, τη μοναδική διαδρομή που συνδέει την Αρμενία με το Καραμπάχ μέσω της επικράτειας του Αζερμπαϊτζάν. Ενώ, αρχικά, τα αιτήματα των διαδηλωτών ήταν να σταματήσει η παράνομη εξόρυξη στο Καραμπάχ και να αποτραπεί η μεταφορά ορυκτών στην Αρμενία, τις επόμενες ημέρες τα αιτήματα άλλαξαν. Σύμφωνα με ρεπορτάζ [6] του Radio Liberty, οι διαδηλωτές απαιτούν τώρα “από το Μπακού να θέσει τον έλεγχο στον Διάδρομο Λατσίν”.

Η μοναδική χερσαία οδός έχει αποκλειστεί από τις 12 Δεκεμβρίου 2022. Μέχρι στιγμής, έχει διαταραχθεί η πρόσβαση σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες για τον πληθυσμό, που ζει στο Καραμπάχ. Εμποδίζει επίσης τους κατοίκους του Καραμπάχ να διασχίσουν την περιοχή. Σύμφωνα με δημοσιεύματα ΜΜΕ, χιλιάδες έχουν αποκλειστεί εκατέρωθεν του Διαδρόμου, χωρίς να μπορούν να φτάσουν στα σπίτια τους από την έναρξη του αποκλεισμού, μεταξύ των οποίων και παιδιά. Κυκλοφορούν [7] ρεπορτάζ για επικείμενη ανθρωπιστική κρίση [8] ως αποτέλεσμα του αποκλεισμού.

Ο Διάδρομος Λατσίν υποτίθεται ότι βρίσκεται υπό την προστασία των Ρώσων ειρηνευτικών δυνάμεων, που έχουν αναπτυχθεί στην επικράτεια από τον Νοέμβριο του 2020, μετά τη συμφωνία με τη μεσολάβηση της Ρωσίας, που υπεγράφη μεταξύ Ρωσίας, Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν. Έχουν επίσης την ευθύνη για την ασφάλεια των σημείων εισόδου και εξόδου του διαδρόμου. Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, ωστόσο, ο ρόλος περίπου 2.000 Ρώσων ειρηνευτικών παρέμενε ασαφής [9] μετά την ανάπτυξή τους. Η έλλειψη σαφώς καθορισμένων ρόλων, ευθυνών και δραστηριοτήτων στη συμφωνία του 2020 γίνεται πλέον ζήτημα. Ο αποκλεισμός είναι απόδειξη αυτού. Η συνεχιζόμενη παράλυση της κύριας οδού, που συνδέει το Καραμπάχ με την Αρμενία, δείχνει ότι, ενθαρρυμένο από την αδυναμία του Κρεμλίνου, το επίσημο Μπακού δεν θα διστάσει να ασκήσει κριτική στον ρόλο των Ρώσων ειρηνευτικών δυνάμεων. Έχουν ήδη ονομαστεί “κατακτητές” [10] και επικρίθηκαν [11] για φιλοαρμενικά αισθήματα. Ο ρόλος των ειρηνευτικών δυνάμεων έχει επίσης επιπλήξει [12] την Αρμενία, πιο πρόσφατα [6] κατά τη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου στις 22 Δεκεμβρίου, όταν ο Αρμένιος πρωθυπουργός Νικόλ Πασινιάν είπε ότι η Μόσχα δεν εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της ως μέρος της συμφωνίας του Νοεμβρίου 2020.

Δεν είναι η πρώτη φορά που μπλοκάρεται ο Διάδρομος Λατσίν. Παλαιότερα, είχε διακοπεί στις 3 Δεκεμβρίου, αλλά μόνο για λίγες ώρες. Πλησιάζοντας γρήγορα τη δεύτερη εβδομάδα, το μπλοκάρισμα της διαδρομής σήμαινε ολοκληρωτικό αποκλεισμό για τους κατοίκους του Καραμπάχ. Σύμφωνα με διεθνείς φορείς και ρεπορτάζ [13] επί τόπου, πρόκειται για μια ανθρωπιστική κρίση, που εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια μας.

Η Διεθνής Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού μεσολάβησε στη μεταφορά ενός ατόμου σε κρίσιμη κατάσταση από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ στο Ερεβάν.
Χρειάζεται επείγουσα χειρουργική επέμβαση.

Ο Hugh Williamson [15], διευθυντής Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας στο Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, είπε [7]:

Ο παρατεταμένος αποκλεισμός του μοναδικού δρόμου, που συνδέει το Ναγκόρνο-Καραμπάχ με τον έξω κόσμο, θα μπορούσε να οδηγήσει σε τρομερές ανθρωπιστικές συνέπειες. Ανεξάρτητα από το ποιος εμποδίζει τον δρόμο, οι Αρχές του Αζερμπαϊτζάν [16]  και η ρωσική [17] ειρηνευτική δύναμη, που αναπτύσσεται εκεί, θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι η πρόσβαση παραμένει ανοιχτή για να επιτραπεί η ελεύθερη κυκλοφορία και να διασφαλιστεί ότι οι άνθρωποι έχουν πρόσβαση σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες. Όσο μεγαλύτερη είναι η διακοπή των βασικών αγαθών και υπηρεσιών, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος για τους πολίτες.

Εκπρόσωπος του Υπουργείου Ευρώπης και Εξωτερικών της Γαλλίας ανέφερε σε δήλωση [18] ότι η Γαλλία κάλεσε το Αζερμπαϊτζάν να αποκαταστήσει την πρόσβαση και τις προμήθειες στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ “λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τα δικαιώματα του πληθυσμού, που ζει εκεί”. Η δήλωση καλεί επίσης το Αζερμπαϊτζάν να μείνει πιστό στη δέσμευσή του “σύμφωνα με την τριμερή δήλωση της 9ης Νοεμβρίου 2020″, στην οποία “η Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν δεσμεύτηκε να εγγυηθεί την ασφάλεια των ανθρώπων, των οχημάτων και των εμπορευμάτων, που ταξιδεύουν κατά μήκος του διαδρόμου Λατσίν, και προς τις δύο κατευθύνσεις”.

Η ΕΕ κάλεσε [19] επίσης το Αζερμπαϊτζάν “να διασφαλίσει την ελευθερία και την ασφάλεια μετακίνησης κατά μήκος του διαδρόμου, σύμφωνα με την τριμερή δήλωση της 9ης Νοεμβρίου 2020. Οι περιορισμοί σε αυτή την ελευθερία μετακίνησης προκαλούν σημαντική αναστάτωση στον τοπικό πληθυσμό και δημιουργούν ανθρωπιστικές ανησυχίες”.
Εν τω μεταξύ, το επίσημο Μπακού απέρριψε τους ισχυρισμούς ότι τον αποκλεισμό έκανε η κυβέρνηση. Αντίθετα, κατηγορεί [20] τις ρωσικές ειρηνευτικές δυνάμεις για τον αποκλεισμό του διαδρόμου. Σε ανακοίνωση [21] που εξέδωσε το υπουργείο Εξωτερικών του Αζερμπαϊτζάν, αναφέρει:
Όσον αφορά τους ισχυρισμούς ότι ο Διάδρομος Λατσίν έκλεισε και οι Αρμένιοι κάτοικοι στην περιοχή φέρεται να αντιμετωπίζουν την απειλή ανθρωπιστικής κρίσης, πρέπει να σημειωθεί ότι ο Διάδρομος Λατσίν έκλεισε όχι από διαδηλωτές του Αζερμπαϊτζάν, αλλά από το ειρηνευτικό σώμα της Ρωσικής Ομοσπονδίας, που αναπτύχθηκε προσωρινά στο έδαφος της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν. Το Αζερμπαϊτζάν είναι έτοιμο να διευκολύνει τις ανθρωπιστικές ανάγκες όλων των Αρμενίων κατοίκων, που ζουν στα εδάφη του, και οι ισχυρισμοί της αρμενικής πλευράς είναι αβάσιμοι.
Ομοίως, κατά τη διάρκεια της έκτακτης συνεδρίασης του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για τον Διάδρομο Λατσίν στις 20 Δεκεμβρίου, ο Πρέσβης του Αζερμπαϊτζάν απέρριψε [22] οποιουσδήποτε ισχυρισμούς ότι το Αζερμπαϊτζάν βρισκόταν πίσω από τον αποκλεισμό. Άλλοι στη συνάντηση διαφώνησαν. “Επιτρέψτε μου να είμαι σαφής: τα εμπόδια στη χρήση του Διαδρόμου Λατσίν αναστέλλουν την ειρηνευτική διαδικασία. Υπονομεύουν τη διεθνή εμπιστοσύνη σε αυτή τη διαδικασία. Και έχουν πιθανές σοβαρές ανθρωπιστικές επιπτώσεις”, δήλωσε ο [23] πρεσβευτής Robert Wood, Εναλλακτικός Αντιπρόσωπος για Ειδικές Πολιτικές Υποθέσεις στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. 

Ο πρεσβευτής του Ηνωμένου Βασιλείου James Kariuki είπε [24], ενώ ήταν ικανοποιημένοι που αποκαταστάθηκε η παροχή φυσικού αερίου: “Το κλείσιμο του Διαδρόμου για πάνω από μια εβδομάδα αυξάνει την πιθανότητα σοβαρών ανθρωπιστικών συνεπειών, ειδικά τον χειμώνα. Σημειώνουμε επίσης με ανησυχία τους αποκλεισμένους αμάχους και προτρέπουμε να δοθεί επειγόντως προτεραιότητα στην απρόσκοπτη επιστροφή τους”.

Το Καραμπάχ διέκοψε την παροχή φυσικού αερίου [25] στις 13 Δεκεμβρίου. Παρόλο που το Καραμπάχ προμηθεύεται το φυσικό αέριο από την Αρμενία, ο αγωγός της παροχής [25] διέρχεται από εδάφη, που επιστράφηκαν [26] στον έλεγχο του Αζερμπαϊτζάν τον Αύγουστο του 2022. Και οι τρεις βρίσκονται κατά μήκος της διαδρομής Λατσίν. Ο εφοδιασμός αποκαταστάθηκε στις 16 Δεκεμβρίου, αλλά οι Αρχές στο Μπακού απέρριψαν [27] γρήγορα οποιαδήποτε ανάμειξη στις διακοπές.
Ωστόσο, το Αζερμπαϊτζάν είναι γνωστό ότι επιδεικνύει τη δύναμή του για να πετύχει τους στόχους του. Από τότε που η νυν κυβέρνηση εξασφάλισε τη νίκη στον δεύτερο πόλεμο του Καραμπάχ, έχει επανειλημμένα εκφράσει απειλές κατά της Αρμενίας, όλο και λιγότερο η τελευταία συμφωνούσε με τους όρους του Αζερμπαϊτζάν. Μιλώντας [28] στο Civilnet, ο Tom de Waal συμφωνεί:
Όπως είδαμε τα τελευταία δύο χρόνια, είναι μέρος της τακτικής του Αζερμπαϊτζάν. Χρησιμοποιεί δύναμη για να πετύχει τους στόχους του. Αν και δεν νομίζω ότι ο Αλίγιεφ θέλει πόλεμο, είναι έτοιμος να δραπετεύσει για να αναγκάσει τους Αρμένιους και τους Ρώσους ειρηνευτές σε παραχωρήσεις.

Άλλοι παρομοίασαν την τρέχουσα κατάσταση γύρω από τον Διάδρομο Λατσίν με ένα “θέατρο συνόρων”, το οποίο είναι μια διαδικασία συνοριοποίησης, καθιστώντας ένα ντε φάκτο ή αμφισβητούμενο όριο διεθνές σύνορο και χρησιμοποιώντας την τοποθεσία αυτών των αμφισβητούμενων συνόρων ως ένα είδος θεατρικής σκηνής για γεωπολιτικές επιδόσεις, που προάγουν μια ορισμένη κατανόηση και γεωπολιτική ατζέντα, εξήγησε ο συνεργάτης του Chatham House, Laurence Broers, σε συνέντευξή [29] του στο Civilnet.

Στο μεταξύ, μια ομάδα αυτοαποκαλούμενη Μετασοβιετική Πρωτοβουλία Ειρήνης, εξέδωσε δήλωση [30] σε πολλές γλώσσες, που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο, καλώντας όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να επιστρέψουν σε ένα τραπέζι διαπραγματεύσεων:

Εμείς, η Μετασοβιετική Ειρηνευτική Πρωτοβουλία, απορρίπτουμε κάθε μορφή πίεσης, όπως βία, απομόνωση, αποκλεισμό και καλούμε να ανοίξει ο Διάδρομος Λατσίν. Καλούμε επίσης τις κυβερνήσεις να λύσουν όλα τα προβλήματα και τα ζητήματα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Επίκειται ανθρωπιστική καταστροφή στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Δράσε τώρα. #OpenThe  [31] #RoadToPeace #WeAreThePigeon [32]

Καθώς ο αποκλεισμός συνεχίζεται, ένα βίντεο με έναν από αυτούς τους “περιβαλλοντολόγους” να πνίγει [33] ένα περιστέρι, καθώς εκφωνούσε μια φλογερή ομιλία κατά τη διάρκεια του αποκλεισμού, είναι ίσως η καλύτερη απεικόνιση των προθέσεων πίσω από αυτόν τον αποκλεισμό. Ή όπως είπε ένας κάτοικος της Αρμενίας στο OC Media σε μια συνέντευξη: [34] “Λένε ότι πρέπει να ζήσουμε ειρηνικά μαζί, αλλά θέλουν να μας πνίξουν σαν αυτό το περιστέρι που στραγγάλισαν μέχρι θανάτου. Ήταν ένας υπαινιγμός, πολλοί απλά δεν το κατάλαβαν. Απλώς θέλουν να κάνουν το ίδιο με εμάς”.