Χαλί προς τιμήν των Βουνίσιων Εβραίων του Qırmızı Qəsəbə, του κέντρου της κοινότητάς τους στο βόρειο Αζερμπαϊτζάν. Φωτογραφία του Filip Noubel, χρησιμοποιήθηκε με άδεια.

Μία από τις εθνοτικές ομάδες του Αζερμπαϊτζάν είναι γνωστή ως “Juhuro” ή “Dağ Yəhudiləri” στα αζέρικα, δηλαδή οι Βουνίσιοι Εβραίοι, και έχουν την καταγωγή τους στην Περσία. Σήμερα έχουν μεταναστεύσει μαζικά στο Ισραήλ και αλλού, αλλά κάποια άτομα παραμένουν στο Αζερμπαϊτζάν και η κοινότητα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών.

Γνωστή επίσης ως  יהודי קווקז (Yehudey Kavkaz), ή Εβραίοι του Καυκάσου, η κοινότητα κατάγεται από Πέρσες Εβραίους και ζει κυρίως στο Αζερμπαϊτζάν, με πολύ μικρότερες ομάδες στη Ρωσία και στον Βόρειο Καύκασο. Ο αριθμός τους υπολογίζεται μεταξύ 20.000 και 50.000 και το πολιτιστικό τους κέντρο είναι το Qırmızı Qəsəbə (Κοκκινοχώρι ή Krasnaya Sloboda) στη βόρεια διοικητική περιφέρεια Γκούμπα στο Αζερμπαϊτζάν, μια πόλη εξ ολοκλήρου κατοικημένη από Βουνίσιους Εβραίους, ενώ άλλες κοινότητες ζουν στην πρωτεύουσα Μπακού και άλλες σε τοποθεσίες σε όλη τη χώρα. Σύμφωνα με ορισμένες πηγές, το χωριό είναι “η μόνη εξ ολοκλήρου εβραϊκή πόλη στον κόσμο εκτός του Ισραήλ και των ΗΠΑ”.

Δεδομένης της περσικής καταγωγής τους, η παραδοσιακή τους γλώσσα είναι τα ιουδαϊκά-τατ, που ονομάζονται επίσης τζουχούρι τοπικά, μια περσική γλώσσα που αναμειγνύει περσικές, εβραϊκές και τουρκικές λέξεις και στην ιστορία της έχει γραφτεί με εβραϊκό, λατινικό και κυριλλικό αλφάβητο. Οι Βουνίσιοι Εβραίοι διατηρούν επίσης τη δική τους παράδοση του Ιουδαϊσμού, η οποία είναι διαφορετική από τις κοινότητες των Ασκεναζίμ και των Σεφαραδιτών.

Με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, τις πολλαπλές συγκρούσεις στον Βόρειο και Νότιο Καύκασο και μια δύσκολη οικονομική μετάβαση, ένα μεγάλο μέρος της κοινότητας μετακόμισε στο Ισραήλ, όπου σήμερα υπολογίζεται ότι αριθμούν 100.000 έως 150.000 άτομα, όπως εξηγεί αυτό το ντοκιμαντέρ:

Φωτογραφία Εβραίας του Βουνού, που δείχνει ένα χαλί που ύφαινε, στην Q Gallery. Φωτογραφία του Filip Noubel, χρησιμοποιήθηκε με άδεια.

Ωστόσο, πολλοί διατηρούν ισχυρούς δεσμούς με το Αζερμπαϊτζάν, ιδιαίτερα με το Κοκκινοχώρι, όπου χτίζουν αρχοντικά και επιστρέφουν για την καλοκαιρινή περίοδο, καθώς μια έκθεση, “Η ιστορία του Ενός Λαού” παρουσιάζεται αυτή τη στιγμή στο Βερολίνο στην Q Gallery.

Πράγματι, οι Βουνίσιοι Εβραίοι, που κάποτε ενσωματώθηκαν στη Ρωσική Αυτοκρατορία στις αρχές του 19ου αιώνα, είχαν τη δυνατότητα να κατέχουν γη και ανέπτυξαν τις δικές τους τοπικές βιομηχανίες στην κατασκευή μεταξιού και χαλιών, καθώς και στον καπνό και την οινοποιία. Η έκθεση επικεντρώνεται στην κατασκευή χαλιών, μια κυρίως γυναικεία δραστηριότητα που παρουσιάζεται στη γκαλερί με χαλιά, φωτογραφίες και πίνακες ζωγραφικής.

Εδώ ένα χαλί τιμά τις γυναίκες που υφαίνουν χαλιά, βασικό στοιχείο της οικογενειακής υπερηφάνειας και της οικιακής διακόσμησης:

Εδώ ένας πίνακας γυναικών ταπητουργών αποδίδεται ως πραγματικό χαλί. Φωτογραφία του Filip Noubel, χρησιμοποιήθηκε με άδεια.

Αυτή η παλιά φωτογραφία από το 1937 δείχνει μια ομάδα γυναικών υφαντουργών χαλιών από το Qırmızı Qəsəbə:

Φωτογραφία του 1937 που δείχνει μια ομάδα γυναικών υφαντουργών χαλιών από το Qırmızı Qəsəbə. Φωτογραφία του Filip Noubel, χρησιμοποιήθηκε με άδεια.

Εδώ μια άλλη γυναίκα ταπητουργός στέκεται μπροστά από το χαλί της:

Φωτογραφία από το αρχείο της οικογένειας της Frida Yusufova. Φωτογραφία του Filip Noubel, χρησιμοποιήθηκε με άδεια.

Εδώ είναι ένας πίνακας της παλιάς συναγωγής Qırmızı Qəsəbə από τον Rami Meir:

Πίνακας του Rami Meir που δείχνει την παλιά συναγωγή στο Qırmızı Qəsəbə. Φωτογραφία του Filip Noubel, χρησιμοποιήθηκε με άδεια.