Εικόνα από τον Mwesigwa Joel [1]. Δωρεάν χρήση υπό άδεια Unsplash [2].
Η Leyla Nadjafkuliyeva είναι εκπαιδευτικός σε επαρχιακό σχολείο στο Ιμισλί του Αζερμπαϊτζάν. Πρόσφατα δέχθηκε επίπληξη για ένα βίντεο, που κοινοποίησε από το σχολείο, διαμαρτυρόμενη για την έλλειψη εγκαταστάσεων υγιεινής στο σχολείο.
Στο πρώτο βίντεο που κοινοποίησε [3] στο Facebook, η Nadjafkuliyeva αφηγήθηκε την ιστορία ενός μαθητή που είχε βρέξει το παντελόνι του, επειδή δεν μπορούσε να έχει πρόσβαση σε τουαλέτα εγκαίρως λόγω έλλειψης εγκαταστάσεων. Του έδειξε να σταθεί δίπλα στη σόμπα στην τάξη, σε μια προσπάθεια να στεγνώσει τη λερωμένη μαθητική του στολή.
Στο βίντεο, η εκπαιδευτικός κάλεσε απεγνωσμένα τους κρατικούς εκπαιδευτικούς φορείς να αντιμετωπίσουν την έλλειψη εγκαταστάσεων υγιεινής για μαθητές και μαθήτριες στο σχολείο τους, το οποίο χτίστηκε το 1969. Η δασκάλα ζήτησε επίσης δημόσια βοήθεια.
Ωστόσο, το βίντεο πυροδότησε μια διαδικτυακή εκστρατεία παρενόχλησης κατά της εκπαιδευτικού. Η Nadjafkuliyeva είπε ότι αντιμετώπιζε χιονοστιβάδα απειλών. “Σας ικετεύω να σταματήσετε αυτη την εκστρατεία. Δεν θέλω άλλο”, εμφανίστηκε να λέει δακρυσμένη σε άλλο βίντεο [4]. Αντί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα, η διεύθυνση του σχολείου την επέπληξε. Σε μια δήλωση, η διοίκηση ισχυρίστηκε ότι η εκπαιδευτικός δεν τιμωρήθηκε για το βίντεο, έναν ισχυρισμό που η ίδια η Nadjafkuliyeva αρνείται.
Προβλήματα χρηματοδότησης ή κακοδιαχείριση;
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία [5], στο Αζερμπαϊτζάν υπάρχουν 4.427 σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Από αυτά, τα 900 βρίσκονται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης [6]: είτε απαιτούν σημαντική ανακαίνιση είτε πλήρη ανακατασκευή. Σε συνέντευξή του στο Azadliq Radio, την Υπηρεσία Radio Liberty του Αζερμπαϊτζάν, ο Ramiz Idrisoglu, εκπρόσωπος της Κρατικής Επιτροπής Πολεοδομίας και Αρχιτεκτονικής, εξήγησε [7] ότι τα σχολικά κτίρια αναμένεται να αντέχουν περίπου 50 χρόνια, με ανακαινίσεις ή αναβαθμίσεις κάθε δέκα περίπου χρόνια. Δυστυχώς, αυτές οι ανακαινίσεις συχνά παραβλέπονται.
Επίσης, δεν είναι ξεκάθαρο [8] πόσα χρήματα διατίθενται από τον κρατικό προϋπολογισμό για την ανακαίνιση και συντήρηση των σχολείων. Αυτό ισχύει για τον κρατικό προϋπολογισμό του 2023, ο οποίος δείχνει ότι οι δαπάνες για την εκπαίδευση έχουν αυξηθεί [9] κατά 14% από το προηγούμενο έτος, φτάνοντας τα 4,4 δισεκατομμύρια μανάτ.
Ορισμένοι ειδικοί στην εκπαίδευση, όπως ο Elchin Efendi [7], λένε ότι υπάρχει επαρκής χρηματοδότηση, που διατίθεται από τον κρατικό προϋπολογισμό για την ανακαίνιση και την κατασκευή σχολείων, ωστόσο το θέμα έγκειται στις εταιρείες, που εκτελούν το έργο. Σε συνέντευξή [7] του στο Azadliq Radio, ο Efendi είπε ότι οι εταιρείες υπεύθυνες για τέτοιες εργασίες πρέπει να χρησιμοποιούν ποιοτικά υλικά κατασκευής και να είναι διαφανείς ως προς τις δαπάνες τους. “Αν ίσχυε αυτό, θα σταματούσαμε να ακούμε ιστορίες για καταστροφή σχολείων, που μόλις πρόσφατα άνοιξαν και είναι σε χρήση», είπε ο Efendi.
Ο εκτελεστικός γραμματέας του Ρεπουμπλικανικού Εναλλακτικού Κόμματος [10] και οικονομολόγος Natig Jafarli θεωρεί επίσης ζήτημα την έλλειψη διαφάνειας ή εποπτικού μηχανισμού. Ο Jafarli είπε [11] στο Azadliq Radio σε συνέντευξή του:
Lack of supervisory mechanism leaves decisions [for school construction/renovation] to government officials and their priorities. If someone has a personal interest in building a school then those projects do take place, but if not, then sometimes it may take years until someone pays attention.
Η έλλειψη εποπτικού μηχανισμού αφήνει τις αποφάσεις [για την κατασκευή/ανακαίνιση σχολείων] στα κυβερνητικά στελέχη και τις προτεραιότητές τους. Εάν κάποιος έχει προσωπικό ενδιαφέρον για την οικοδόμηση ενός σχολείου, τότε αυτά τα έργα πραγματοποιούνται, εάν όχι, τότε μερικές φορές μπορεί να χρειαστούν χρόνια μέχρι να το προσέξει κάποιος.
Ανεπαρκείς εγκαταστάσεις
Το ραδιόφωνο [12] Azadliq καλύπτει [11] με συνέπεια ζητήματα [13] ερειπωμένων σχολικών κτιρίων, όπου συχνά μαθητές και μαθήτριες και οι οικογένειές τους αφήνονται στην τύχη τους [7]. Σε ορισμένες περιπτώσεις, παρεμβαίνει το κράτος και λαμβάνονται μέτρα είτε για την ανέγερση νέων σχολείων είτε για την αναβάθμιση των εγκαταστάσεων. Μεταξύ αυτών και το σχολείο, όπου διδάσκει η Nadjafkuliyeva. Μετά από τις εκκλήσεις της, το περιφερειακό τμήμα εκπαίδευσης είπε ότι η ανακαίνιση του σχολείου έχει προγραμματιστεί για το 2023.
Αυτές οι δηλώσεις έδωσαν κάποια ελπίδα στην Nadjafkuliyeva, παρόλο που η κατάσταση του σχολείου ήταν άθλια εδώ και πολλά χρόνια [6].
Αν και υπάρχουν περίπου 500 μαθητές στο σχολείο, υπάρχουν μόνο δύο τουαλέτες, τα οποία βρίσκονται έξω από το σχολικό κτίριο. Αλλά δεν είναι το μόνο πρόβλημα του σχολείου. Από την έναρξη λειτουργίας του πριν από πέντε δεκαετίες, δεν έχουν γίνει εργασίες ανακαίνισης. Επίσης δεν υπάρχει κεντρική θέρμανση. Οι αίθουσες διδασκαλίας θερμαίνονται με ξύλινες σόμπες, οι οποίες συχνά δεν λειτουργούν σωστά, σύμφωνα με μαθητές που μίλησαν [14] στο Meydan TV. Τουλάχιστον 130 σχολεία εντοπίστηκαν με προβλήματα θέρμανσης, σύμφωνα με την παρακολούθηση [12] του Υπουργείου Παιδείας της πόλης του Μπακού το 2022.
Σε μια συνέντευξη [14] στο Meydan TV, η Nadjafkuliyeva είπε ότι είναι εκπαιδευτικός σε αυτό το σχολείο εδώ και 16 χρόνια και προσπάθησε να θίξει το θέμα πολλές φορές στο παρελθόν, χωρίς αποτέλεσμα.
I don't know how much longer can I be calling parents, telling them to bring fresh clothes for their children when such accidents occur. My students often say the line is too long and they often get bullied by the older students and return to class complaining to the teacher.
Δεν ξέρω για πόσο ακόμη μπορώ να τηλεφωνώ στους γονείς λέγοντάς τους να φέρουν καθαρά ρούχα για τα παιδιά τους, όταν συμβαίνουν τέτοια ατυχήματα. Οι μαθητές μου συχνά λένε ότι η ουρά είναι πολύ μεγάλη και συχνά δέχονται εκφοβισμό από τους μεγαλύτερους μαθητές και επιστρέφουν στην τάξη παραπονούμενοι στον δάσκαλο.
Σε ορισμένους οικιστικούς συνοικισμούς δεν υπάρχουν σχολεία, όπως ο οικισμός Unuz [15], όπου το πλησιέστερο σχολείο απέχει 27 χιλιόμετρα. Η πλειοψηφία των παιδιών που ζουν εκεί δεν έχουν επίσημη εκπαίδευση και δύσκολα μπορούν να διαβάσουν, να γράψουν ή να κάνουν βασικά μαθηματικά. Το περιφερειακό τμήμα εκπαίδευσης είπε ότι, επειδή οι οικογένειες ζουν σε μια περιοχή που έχει επισήμως χαρακτηριστεί ως εθνικό πάρκο, δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί καμία κατασκευή, σύμφωνα [15] με ρεπορτάζ του Azadliq Radio. Κατά τα άλλα, η έλλειψη τοπικών σχολείων έχει ωθήσει τους ντόπιους να διαμαρτυρηθούν [16]. Παρά το γεγονός ότι έχουν περίπου 250 παιδιά σχολικής ηλικίας, οι ντόπιοι κάτοικοι ενός οικισμού στην περιοχή Γκαραντάγ πρέπει να στείλουν τα παιδιά τους σε ένα κοντινό σχολείο, το οποίο απέχει 2-3 χιλιόμετρα.
Μια λύση για την έλλειψη σχολείων ήταν η εισαγωγή [17] “σπονδυλωτών” εκπαιδευτικών ιδρυμάτων [18]. Το Αζερμπαϊτζάν τα εισήγαγε το 2016. Αλλά αυτό δεν έλυσε τα προβλήματα πρόσβασης. Σε συνέντευξή του στο Πρακτορείο Ειδήσεων Turan, το Υπουργείο Επιστήμης και Παιδείας είπε [19] ότι μέχρι το τέλος του 2022, υπήρχαν σχέδια για την κατασκευή 61 νέων σχολείων σε όλη τη χώρα, 30 από αυτά “σπονδυλωτά”. Όμως, ακόμη και με την παρουσία “σπονδυλωτών” σχολείων, η κακή οδική υποδομή σε ορισμένα από τα απομακρυσμένα χωριά σε όλη τη χώρα καθιστά δύσκολη την πρόσβαση σε αυτά τα σχολεία.
Άνιση πρόσβαση
Τα ζητήματα στο εκπαιδευτικό σύστημα του Αζερμπαϊτζάν επεκτείνονται και στα παιδιά με αναπηρίες. Μέχρι στιγμής, το Αζερμπαϊτζάν δεν προσφέρει αυτόνομες εγκαταστάσεις ειδικής εκπαίδευσης [20] σε παιδιά με αναπηρία. Τα υπάρχοντα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης προσφέρουν περιορισμένες αίθουσες διδασκαλίας για παιδιά με αναπηρία. Αυτό το κενό αφήνει αβοήθητες πολλές οικογένειες με παιδιά, που χρειάζονται επιπλέον υποστήριξη.
Η κατάσταση είναι ακόμη πιο δύσκολη για τις οικογένειες, που ζουν σε απομακρυσμένα χωριά και οικισμούς της χώρας. Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε [21] το 2018 από μια τοπική μη κυβερνητική οργάνωση, το Ινστιτούτο Δημοκρατικών Πρωτοβουλιών, λόγω έλλειψης εγκαταστάσεων, γεωγραφικής εγγύτητας και έλλειψης εκπαιδευμένων, ειδικευμένων επαγγελματιών πρόθυμων να ταξιδέψουν [20] μακρινές αποστάσεις, “το 77% των παιδιών με αναπηρία δεν ασχολούνται με τη εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς ή με καθόλου εκπαίδευση”.
Πολλά διεθνή πιλοτικά έργα και εθνικά προγράμματα, που επικεντρώνονται στη εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς στο Αζερμπαϊτζάν, έχουν πραγματοποιηθεί από το 2004, ωστόσο, έχει σημειωθεί μικρή απτή πρόοδος. Οι συντάκτες της έκθεσης του 2018 κατέληξαν στο συμπέρασμα:
It is evident from repeated aims that, implementation of adopted State Programs is not carried out in a sufficient manner. Monitoring on achievement of aims is not carried out and most importantly the society is not informed about the results of the Program.
Με την επανάληψη ίδιων στόχων, είναι εμφανές ότι η εφαρμογή των εγκεκριμένων Κρατικών Προγραμμάτων δεν πραγματοποιείται επαρκώς. Δεν πραγματοποιείται παρακολούθηση για την επίτευξη των στόχων και κυρίως δεν ενημερώνεται η κοινωνία για τα αποτελέσματα του Προγράμματος.
Ένα σχέδιο εργασίας, που εγκρίθηκε [20] από τον Υπουργό Παιδείας, Emin Amrullayev, για το 2022–2023 προβλέπει αίθουσες διδασκαλίας χωρίς αποκλεισμούς σε πολλές πόλεις σε όλη τη χώρα. Τον Φεβρουάριο του 2022, σε συνέντευξή του στο Report.az, ο εκπρόσωπος της αποστολής της UNICEF στο Αζερμπαϊτζάν, Aleks Haykens, είπε [22]: “Υπάρχει πρόοδος με τη συμπεριληπτική εκπαίδευση, αλλά οι αριθμοί είναι ακόμα μικροί. Αν κοιτάξετε πίσω στο 2016, όταν ξεκινήσαμε να συμμετέχουμε ενεργά, τέσσερα σχολεία άρχισαν να προσφέρουν εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς, πέρυσι, οκτώ σχολεία προστέθηκαν σε αυτόν τον κατάλογο, που είναι μεγάλη πρόοδος. Η αληθινή πρόκληση τώρα είναι να προωθήσουμε την συμπεριληπτική εκπαίδευση σε σχολεία σε όλη τη χώρα”.
Το Υπουργείο Επιστημών και Παιδείας έχει πολύ δρόμο μπροστά για τη βελτίωση της προσβασιμότητας και της ποιότητας της εκπαίδευσης στο Αζερμπαϊτζάν. Παρά τα υψηλά ποσοστά αλφαβητισμού, η εκπαίδευση του Αζερμπαϊτζάν αναφέρεται [23] συχνά ως ανεπαρκής, ξεπερασμένη και διεφθαρμένη. Η έκκληση της Leyla Nadjafkuliyeva να υποστηρίξει το σχολείο της είναι μόνο ένα από τα πολλά παραδείγματα, που επιβεβαιώνουν αυτή τη ζοφερή πραγματικότητα.