Στιγμιότυπο οθόνης από το κανάλι στο Youtube του δικτύου Tv5monde Info [1]
Στο Μάλι, η συγχώνευση τριών αυτονομιστικών ένοπλων ομάδων του Συντονισμού των Κινημάτων Αζαουάντ (CMA) σηματοδοτεί ένα νέο στάδιο στο πολιτικό αδιέξοδο και την ασφάλεια της χώρας;
Το Μάλι είναι μια σχετικά μεγάλη χώρα λόγω της έκτασής του, 1,2 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων, η οποία συγκεντρώνει δύο μεγάλες εθνοτικές ομάδες [2]: τους Άραβες-Βέρβερους στο βορρά και τους Υποσαχάριους στον νότο. Η χώρα έχει και εξήντα περίπου εθνότητες, που περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τους Μπαμπάρα (23,9%), που ζουν κυρίως στην περιοχή Μπαμάκο [3], τους Σενούφο (12,2%), τους Σονγκάι (8,9%), τους Σονίνκε (8,8%), τους Φουλάνι των Μαασίνα (8%), των Πελ (8%), των Μανίνκε (7,9%) και των Ντόγκον (5,5%).
Από το 2012, η χώρα διέρχεται μια μεγάλη κρίση ταυτότητας, μετά τον πόλεμο του Μάλι [4] (2012), που προκλήθηκε από μια εξέγερση από τζιχαντιστικές και φιλο-αυτονομιστικές ομάδες ανεξαρτησίας. Αυτές οι πολιτικές και στρατιωτικές οργανώσεις, που ανήκουν στην πλειοψηφία των Τουαρέγκ και δραστηριοποιούνται στο Βόρειο Μάλι, ανακοίνωσαν στις 28 Οκτωβρίου 2014 τη δημιουργία ενός Συντονισμού Κινημάτων Αζαουάντ [5] (CMA).
Το CMA αποτελείται από το Εθνικό Κίνημα για την Απελευθέρωση Αζαουάντ [6] (MNLA), το Αραβικό Κίνημα Αζαουάντ [7] (MAA) και το Ανώτατο Συμβούλιο για την Ενότητα Αζαουάντ [8] (HCUA), τα οποία είναι τα τρία κύρια κινήματά του, αν και άλλες ομάδες είναι επίσης παρούσες. Όλες αυτές οι ομάδες αγωνίζονται μαζί ενάντια στο κράτος του Μάλι, αν και με διαφορετικούς στόχους, και όλες έχουν υπογράψει την ειρηνευτική συμφωνία για τη συμφιλίωση στο Μάλι (Συμφωνία του Αλγερίου [9]), που υπεγράφη στις 15 Μαΐου και 20 Ιουνίου 2015.
Τον Δεκέμβριο του 2022, ο CMA ανέστειλε τη συμμετοχή του στους μηχανισμούς υλοποίησης της ειρηνευτικής συμφωνίας, μαζί με σχεδόν όλες τις υπογεγραμμένες ένοπλες ομάδες. Ο CMA καταγγέλλει [10] “την επίμονη έλλειψη πολιτικής βούλησης” της κυβέρνησης του Προέδρου του Μάλι, Ασιμί Γκοϊτά, [11] να εφαρμόσει την ειρηνευτική συμφωνία. Στις 27 Ιανουαρίου 2023, ο Συντονισμός πραγματοποίησε μια ακόμη αναστροφή ανακοινώνοντας [12] την αποχώρησή του από την επιτροπή, που είναι επιφορτισμένη με την οριστικοποίηση του νέου συνταγματικού σχεδίου του Μάλι.
Σύμφωνα με τα λόγια της ανακοίνωσης, ο CMA “αποστασιοποιείται από τις μονομερείς δηλώσεις του Abdoulaye Diop, Υπουργού Εξωτερικών του Μάλι, στο βήμα στα Ηνωμένα Έθνη στις 27 Ιανουαρίου 2023, κάνοντας λόγο για “στασιμότητα” στην εφαρμογή της Συμφωνίας από τα κινήματα που την υπογράφουν”.
Αυτή η κατάρρευση της διαπραγματευτικής διαδικασίας ενισχύει σήμερα την πάλη για εξουσία στις ένοπλες ομάδες εντός του Συντονισμού.
Η Ένωση ειναι Δύναμη
Στις 8 Φεβρουαρίου 2023, οι τρεις μεγάλες ομάδες στο πλαίσιο του Συντονισμού συγχωνεύθηκαν σε μια ενιαία στρατιωτική και πολιτική οντότητα. Σύμφωνα με τον Mohamed Elmaouloud Ramadane [13], μέλος του CMA, αυτή η νέα ομάδα θα επιτρέψει στους αντάρτες του Βορρά να έχουν μεγαλύτερο βάρος με την κυβέρνηση του Μάλι, όπως εξήγησε στο Radio France International [14]:
C'est une étape très importante qu'on vient de franchir, parce que la population du Mouvement le demandait depuis longtemps. Donc, c'est une chose faite aujourd'hui. C'est une nouvelle donne. C'est un nouvel élan. Si on parle d'une seule et même voix, nous avons un seul leadership, ça va beaucoup booster tout ce que nous avons comme objectif .
Αυτή είναι μια πολύ σημαντική φάση, στην οποία μόλις μπήκαμε, γιατί τα άτομα του Κινήματος το ζητούσαν εδώ και καιρό. Έτσι, είναι γεγονός σήμερα. Μια νέα συμφωνία. Μια νέα ομάδα. Αν μιλάμε με μια και αυτή φωνή, έχουμε μια ενιαία ηγεσία, αυτό θα ενισχύσει σημαντικά όλα όσα αποτελούν τον στόχο μας.
Ο Ramadane επαναλαμβάνει αυτό το μήνυμα στον λογαριασμό του στο Twitter:
Une étape importante vient d’être franchie. pic.twitter.com/d5V0eNC5c8 [15]
— Mohamed Elmaouloud Ramadaneمحمد المولود رمضان (@MohmedRAMADANE) February 8, 2023 [16]
Αυτή είναι μια πολύ σημαντική φάση στην οποία μόλις μπήκαμε. pic.twitter.com/d5V0eNC5c8 [15]
Για τον εκπρόσωπο, αυτή η συγχώνευση στοχεύει να ενώσει τις προσπάθειες των ένοπλων κινημάτων να συνδυαστούν στις διακοινοτικές συγκρούσεις, ώστε να επιτευχθεί κοινωνικοπολιτική ευημερία. Φαντάζεται ότι θα δοθεί νέος τίτλος σε αυτό το σωματείο, μαζί με νέα εμβλήματα, μετά από συναίνεση μεταξύ της νέας τεχνικής επιτροπής, που είναι επιφορτισμένη με τις πρακτικές ρυθμίσεις για αυτή τη συγχώνευση [17].
Μια πιθανή ριζοσπαστικοποίηση στις απαιτήσεις των ανταρτών
Είναι δύσκολο να προβλεφθεί η εξέλιξη των γεγονότων στις σχέσεις μεταξύ του κέντρου του Μπαμάκο και των ένοπλων ομάδων στο βόρειο τμήμα της χώρας, αλλά διατρέχουν τον κίνδυνο να τεθούν ακόμη περισσότερο.
Ο Nicolas Normand [18], πρώην πρεσβευτής της Γαλλίας στο Μάλι, που ρωτήθηκε από την Deutsche Welle [19], θεωρεί ότι τα ενδεικτικά σημάδια μιας τέτοιας συμμαχίας υπήρχαν. Η πρόσφατη συνάντηση των αξιωματικών των ομάδων με τον Iyad Ag Ghali [20], ηγέτη Τουαρέγκ της Ομάδας Υποστήριξης για το Ισλάμ και τους Μουσουλμάνους (JNIM), [21] ήταν ένας από τους οιωνούς. Σύμφωνα με τον διπλωμάτη, ο Iyad Ag Ghali στη συνέχεια κινήθηκε ελεύθερα στην περιφέρεια Κιντάλ, [22] που βρίσκεται στο βορειοανατολικό Μάλι, κάτι που δεν συνέβαινε κατά τη στιγμή της παρουσίας της επιχείρησης Μπαρχάν [23], που διεξήχθη από τον στρατό στην περιοχή. Σύμφωνα με την ίδια πηγή [19], ο Normand φοβάται τη ριζοσπαστικοποίηση αυτών των ομάδων:
Je crains que cette fusion des trois groupes armés soit un signe de cette radicalisation et des gens qui se préparent à un affrontement potentiel. Je ne pense pas qu'ils vont prendre l'initiative d'attaquer eux-mêmes l'armée malienne parce qu'ils auront le blâme de la communauté internationale. Celui qui commence les hostilités, évidemment, sera responsable et sera blâmé par toute la communauté internationale.
Φοβάμαι ότι αυτή η συγχώνευση των τριών ενόπλων ομάδων μπορεί να είναι σημάδι αυτής της ριζοσπαστικοποίησης και των ανθρώπων, που προετοιμάζονται για μια πιθανή αντιπαράθεση. Δεν νομίζω ότι θα πάρουν την πρωτοβουλία να επιτεθούν οι ίδιοι στον στρατό του Μάλι, επειδή θα πάρουν την ευθύνη από τη διεθνή κοινότητα. Όποιος ξεκινήσει εχθροπραξίες, φυσικά, θα είναι υπεύθυνος και θα κατηγορηθεί από όλη τη διεθνή κοινότητα.
Ένα τέτοιο σενάριο θα μπορούσε να φέρει κλιμάκωση στις συγκρούσεις μεταξύ του Βορρά υπό την κυριαρχία του CMA, και πιθανώς υποβοηθούμενη από το JNIM, και ενός κράτους του Μάλι που υποστηρίζεται όλο και περισσότερο από τους Ρώσους μέσω της ένοπλης ομάδας Wagner [24]. Όλα αυτά σε ένα πλαίσιο όπου η αποστολή του ΟΗΕ, MINUSMA, αντιμετωπίζει τρεις απελάσεις [25] των λειτουργών της από τις Αρχές του Μάλι και παρεμποδίζεται στην παρακολούθηση των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων επί τόπου.
Υπάρχουν εκείνοι που δεν πτοούνται να μιλήσουν για πόλεμο. Για παράδειγμα, στις 10 Φεβρουαρίου 2023, δύο ημέρες μετά την ανακοίνωση της συγχώνευσης των κινημάτων εντός του CMA, ο Δρ Amadou Albert Maïga [26], μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Μετάβασης (CNT), του νομοθετικού οργάνου της μετάβασης στο Μάλι, μέσω ενός βίντεο που μεταδόθηκε στη σελίδα του στο Facebook [27], προβλέπει πόλεμο μεταξύ των δυνάμεων του Μάλι και του CMA.
https://t.me/amadoumaiga1/489Pourquoi la Guerre est inévitable à Kidal ?Les raison dans cette vidéoLangue d’expression: Français
Posted by Dr Amadou Albert MAÏGA [28] on Friday, February 10, 2023
Οι δηλώσεις του Maïga καταγγέλθηκαν αμέσως από τον Mohamed Elmaouloud Ramadane στη σελίδα του στο Facebook [29] και ελήφθησαν από το Tv5monde [30] στον ιστότοπο ενημέρωσης του.
« Nous condamnons cette déclaration va-t’en guerre venant d’un responsable de l’une des premières institutions de la République, en l’occurrence l’organe législatif du Mali, et nous prenons la communauté internationale à témoin de tels agissements. Nous prenons cette déclaration au sérieux, car apparemment, cela a été fait suite à sa sortie d’une audience que le président de la transition lui avait accordée. »
Καταδικάζουμε αυτή την πολεμοχαρή δήλωση, που προέρχεται από έναν αξιωματούχο ενός από τα ανώτατα θεσμικά όργανα της Δημοκρατίας, εν προκειμένω του νομοθετικού σώματος του Μάλι, και καλούμε τη διεθνή κοινότητα ως μάρτυρα τέτοιων ελιγμών. Λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη αυτή τη δήλωση, καθώς, προφανώς, έγινε κατά την έξοδο από ένα ακροατήριο που του είχε παραχωρήσει ο Πρόεδρος της Μετάβασης.
Τι επιφυλάσσει το μέλλον για το Μάλι;
Προς το παρόν είναι σαφές ότι οι Αρχές του Μάλι και ο CMA βρίσκονται σε αδιέξοδο στην εφαρμογή της Συμφωνίας του Αλγερίου, που υποτίθεται ότι θα συμβάλει στη συμφιλίωση της χώρας. Το θέμα προκαλεί έντονες συζητήσεις μεταξύ των κατοίκων του Μάλι: βεβαιωθείτε ότι αυτή η συζήτηση στο Twitter [31] διοργανώθηκε από τον Mamadou Ismaila Konate [32] του Δικηγορικού Συλλόγου Μάλι και Παρισίων, πρώην Σφραγιδοφύλακα και Υπουργό Δικαιοσύνης του Μάλι, στις 16 Φεβρουαρίου 2023.
— Mamadou Ismaila KONATE (@vieuxmko) February 16, 2023 [34]
Ένα από τα κύρια ερωτήματα στη συζήτηση έγκειται στο περιεχόμενο του νέου συντάγματος του Μάλι εν αναμονή οριστικοποίησης: θα αποχωρήσει ο Ασιμί Γκοϊτά αμέσως μετά τη μεταβατική θητεία του στο τιμόνι της χώρας ή θα εκμεταλλευτεί τη δυνατότητα να είναι υποψήφιος για τις επόμενες προεδρικές εκλογές; Από την άλλη πλευρά, ο Συντονισμός των Κινημάτων Αζαουάντ, που δεν συμμετέχει σε αυτή τη διαδικασία, θα υποκύψει στις απαιτήσεις του νέου συντάγματος και θα εγκαταλείψει τον αγώνα του για ανεξαρτησία για την ευρύτερη περιοχή του Βορρά;
Τόσες πολλές λεπτές ερωτήσεις που μόνο μια γνήσια και ειλικρινής συμφιλίωση στο Μάλι θα μας επιτρέψει να απαντήσουμε.