Κάθε Παρασκευή, η Ρωσία χαρακτηρίζει νέους πολίτες και οργανισμούς ως “Ξένους Φορείς”

“Οι καλύτεροι άνθρωποι της Ρωσίας έγιναν ξένοι φορείς”, λέει η πινακίδα. “Ντροπή σε αυτή την κυβέρνηση!” Иван Абатуров, CC BY-SA 4.0 , μέσω Wikimedia Commons.

Κάθε Παρασκευή, το ρωσικό Υπουργείο Δικαιοσύνης ενημερώνει τον κατάλογο με τα άτομα και τις οργανώσεις, που χαρακτηρίζονται ως “ξένοι φορείς”. Αυτή η φράση έχει αρνητικές και κατασταλτικές χροιές στην ρωσική γλώσσα και μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές συνέπειες, για όσα άτομα χαρακτηρίζονται με αυτή την “ταμπέλα”.

Προς το παρόν, όπως συμφωνούν πολλοί ειδικοί, ο κύριος σκοπός αυτού είναι να κάνει τους ανθρώπους να εγκαταλείψουν τις πολιτικές δραστηριότητές τους ή να φύγουν από τη χώρα.

Έχει τις ρίζες του στις ολοκληρωτικές κατασταλτικές πρακτικές του Στάλιν και στην ατμόσφαιρα φόβου που επέβαλαν. Για παράδειγμα, στην ακόλουθη επιστολή που δημοσιεύτηκε από έναν από τους στενότερους συνεργάτες του Στάλιν, ο Καγκάνοβιτς, ο οποίος εκτελούσε ανθρώπους κατά την περίοδο του Μεγάλου Τρόμου του 1936-1938 και υποστήριξε πολιτικές που οδήγησαν στο Γολοντομόρ, τον Μεγάλο Λιμό, από το 1932 έως το 1933, δηλώνει πως ένας άνθρωπος, που προσπάθησε να οργανώσει ένα πραξικόπημα το 1934, είναι ξένος φορέας:

По делу Нахаева Вы совершенно правы в своей оценке и дела по существу и слабостей допроса. Он пока настоящих корней не показывает. Все его поведение это подтверждение того, что он иностранный агент. Через пару дней придется окончательно решить вопрос в духе Ваших указаний.

Στην περίπτωση του Nakhaev , έχετε απόλυτο δίκιο στην εκτίμησή σας τόσο για την ουσία όσο και για τις αδυναμίες της ανάκρισης. Δεν δείχνει ακόμα τις πραγματικές του ρίζες. Όλη του η συμπεριφορά είναι επιβεβαίωση ότι είναι ξένος φορέας. Σε λίγες μέρες θα χρειαστεί να επιλύσετε οριστικά το ζήτημα στο πνεύμα των οδηγιών σας.

Ο πρώτος νόμος, ο οποίος χαρακτήριζε τις ΜΚΟ ως “ξένους φορείς”, εγκρίθηκε στην αρχή της τρίτης προεδρικής στροφής του Πούτιν μετά από μαζικές διαδηλώσεις κατά της εκλογικής νοθείας, που ξέσπασαν στη Ρωσία το 2011-2012. Συντρίφθηκαν και ξεκίνησε μια από τις πρώτες μεγάλες ποινικές υποθέσεις με πολιτικά κίνητρα, η υπόθεση της πλατείας Μπολότναγια.

Okorok, CC0 , μέσω Wikimedia Commons. Αστυνομικός αποκλεισμός στη γέφυρα Μπολσόι Καμέννι στις 6 Μαΐου 2012.

Το 2017, ο νόμος τροποποιήθηκε για να συμπεριλάβει μέσα ενημέρωσης, που λαμβάνουν ξένα κεφάλαια και πάλι το 2020 κάθε δημόσιο πρόσωπο, που λαμβάνει χρηματοδότηση από το εξωτερικό, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ξένος φορέας και ξανά το 2021 κάθε συλλογικότητα πολιτών, που δεν εγγράφηκε ως οργανισμός στο κυβέρνηση.

Στην αρχή, αυτοί οι νόμοι δεν θεωρήθηκαν τόσο κατασταλτικοί, όσο οι ετικέτες που χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Τρόμου του Στάλιν.

Ο δημοσιογράφος Maxim Trudolubov είπε σε ένα άρθρο του Meduza το 2020:

Ярлык «иностранных агентов», который был введен в закон в 2012 году…позволяет избежать разговора на равных и частично подорвать общественную поддержку оппонентов — все-таки люди опасаются иметь дело с «агентами». Но может ли эта технология, как в советское время или в других тоталитарных режимах, превратить спор в войну? Скорее всего, не сможет — в силу особенностей российского правоприменения, которое одновременно и облегчает действия властей, и снижает к этим действиям доверие.

Ο χαρακτηρισμός «ξένοι φορείς» που εισήχθη στο νόμο το 2012… επιτρέπει στην κυβέρνηση να αποφεύγει να μιλάει επί ίσοις όροις και να υπονομεύει εν μέρει τη δημόσια υποστήριξη των αντιπάλων — άλλωστε, οι άνθρωποι φοβούνται να αντιμετωπίσουν “φορείς”. Μπορεί όμως αυτή η τεχνολογία, όπως στη σοβιετική εποχή ή σε άλλα ολοκληρωτικά καθεστώτα, να μετατρέψει μια διαμάχη σε πόλεμο; Πιθανότατα, δεν θα μπορέσει, λόγω των ιδιαιτεροτήτων της ρωσικής επιβολής του νόμου, γεγονός που διευκολύνει τις ενέργειες των Αρχών και μειώνει την εμπιστοσύνη σε αυτές τις ενέργειες.

Ωστόσο, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022, οι περιορισμοί έγιναν αυστηρότεροι: απαγορεύτηκε στους ξένους φορςίς να διδάσκουν και να παράγουν ενημερωτικό υλικό για παιδιά, να οργανώνουν δημόσιες εκδηλώσεις και οι καταθέσεις τους σε ρωσικές τράπεζες δεν καλύπτονταν πλέον από ασφάλειες.

Επιπλέον, ο νόμος, που τέθηκε σε ισχύ το 2022, άλλαξε τα κριτήρια για την αναγνώριση κάποιου ως ξένου φορέα. Ενώ οι προηγούμενες απαιτήσεις αφορούσαν τη λήψη χρηματοδότησης από το εξωτερικό, τώρα κάθε οργανισμός υπό “ξένη επιρροή”, συμπεριλαμβανομένης της επιρροής μέσω “εξαναγκασμού, πειθούς ή με άλλους τρόπους” από ξένο άτομο.

Όπως εξηγεί το OVD-info, προστέθηκαν πολλές άλλες νομοθετικές τροποποιήσεις στον κανονισμό για τις “ξένες υπηρεσίες”. Δημιούργησαν σκληρότερες συνέπειες για άτομα και οργανισμούς, που απέτυχαν να αναφερθούν στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, και επίσης ακύρωσαν τις τραπεζικές συναλλαγές και μπορούσαν να έχουν πρόσβαση σε προσωπικές, οικογενειακές και εμπορικές πληροφορίες για “ξένους φορείς”.

Ο νέος νόμος περιλάμβανε επίσης φυλάκιση έως πέντε ετών για “ξένους φορείς”, που οδηγούνταν στη δικαιοσύνη δύο φορές τον χρόνο για παραβίαση της διαδικασίας για τις δραστηριότητες “αλλοδαπού φορέα”.

Ενώ η ρωσική αντιπολίτευση στην εξορία εξακολουθεί μερικές φορές να θεωρεί την ετικέτα ως “σημάδι ποιότητας” (επειδή την έλαβαν πολλοί και πολλές διακεκριμένοι/ες συγγραφείς, δημοσιογράφοι, ακτιβιστές και ακτιβίστριες ανθρωπίνων δικαιωμάτων κ.ά.), ορισμένοι βουλευτές του ρωσικού κοινοβουλίου (συμπεριλαμβανομένου του προέδρου Βολοντίν) πρότειναν πρόσφατα τη δήμευση ιδιοκτησίας “ξένων φορέων”.

Τον Δεκέμβριο του 2022, το Υπουργείο Εσωτερικών δημοσίευσε έναν πλήρη κατάλογο “ξένων φορέων”, που περιελάμβανε 493 ονόματα οργανώσεων και ατόμων. Ωστόσο, το 2023 συνέχισε να ανακοινώνει “ξένους φορείς” κάθε Παρασκευή της εβδομάδας. Στις 27 Ιανουαρίου 2023, ο κατάλογος περιείχε 536 άτομα και οργανισμούς.

Σύμφωνα με την οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την πηγή μέσων ενημέρωσης OVD-info, τα πιο πρόσφατα άτομα και οργανώσεις που συμπεριλήφθηκαν στον κατάλογο στις 27 Ιανουαρίου 2023 ήταν:

Ο Ilya Prusikin, μουσικός, αρχηγός του συγκροτήματος Little Big:

klops.ru, CC BY 4.0 , μέσω Wikimedia Commons. Συγκρότημα The Little Big

Erdni-Basan Ombadykov, βουδιστική φιγούρα, Πρόεδρος των Βουδιστών της Καλμυκίας και επίσημος εκπρόσωπος του Δαλάι Λάμα ΙΔ’  στη Ρωσία, τη Μογγολία και τις χώρες της ΚΑΚ. Έκτοτε παραιτήθηκε από τη θέση.

Michael Eisenriegler, CC BY 2.0 , μέσω Wikimedia Commons .

Η Daria Serenko, φεμινίστρια Συντονίστρια της Αντιπολεμικής Αντίστασης.

putnik, CC BY 4.0 , μέσω Wikimedia Commons. Ντάρια Σερένκο

Ο Fidel Agumava, δημοσιογράφος των Moscow Times.

O Rafis Kashapov, Πρόεδρος του Tatar Public Center, συνιδρυτής του Free Idel-Ural.

Δύο ΜΚΟ, η “Φιλοσοφία της μη βίας” και το “Ίδρυμα Ανάπτυξης Ψηφιακών Δικαιωμάτων” (οι ιδρυτές τους περιλαμβάνουν δημοσιογράφους και ακτιβιστές που προηγουμένως είχαν χαρακτηριστεί ως ξένοι φορείς, για παράδειγμα, ο Andrey Makarevich, δημοφιλής μουσικός ροκ συγκροτήματος.

Το υπουργείο Δικαιοσύνης δημοσίευσε εξηγήσεις για κάθε έναν από τους νέους “ξένους φορείς”. Όλοι τους, σύμφωνα με το υπουργείο, τάχθηκαν κατά του πολέμου στην Ουκρανία και ζουν εκτός Ρωσίας.

Όπως αναφέρει το OVD-info, αξιωματούχοι επέκριναν επίσης τον Prusikin για συναυλίες σε “μη φιλικές χώρες”, τον Kashapov για την έκκληση για “καταπολέμηση της τρέχουσας κρατικής εξουσίας της Ρωσικής Ομοσπονδίας”· Agumava και Serenko για την προώθηση των σχέσεων ΛΟΑΤΚ+.

Στις 3 Φεβρουαρίου 2023, τα ακόλουθα άτομα επισημάνθηκαν:

Elena Prokasheva (Elena Malisova) και Ekaterina Dudko (Katya Selvanova) — συγγραφείς, συγγραφείς των βιβλίων ΛΟΑΤΚ+ “Summer in a Pioneer's Tie” και “What the Swallow Is Silent About” σχετικά με τις σχέσεις μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου.

Ο Alexander Makashenets, παρουσιαστής της εκπομπής Popular Politics (το χαρακτηριστικό κανάλι YouTube του Αλεξέι Ναβάλνι, Ρώσου ηγέτη της αντιπολίτευσης).

Ο Pavel Mezerin, πολιτικός επιστήμονας και συντονιστής του κινήματος Free Ingria.

Ο Nikolai Sobolev, ένας blogger στο YouTube με πάνω από πέντε εκατομμύρια συνδρομητές.

Τον Δεκέμβριο του 2022, το BBC-Russia ανέφερε την Galina Arapova, επικεφαλής του Κέντρου για την προστασία των δικαιωμάτων των μέσων ενημέρωσης:

Уровень мер контроля, которые предусматривают новые правила, в первую очередь помешает работе ‘иноагентов’. Организации, по ее мнению, будут изматывать проверками и подводить под ликвидацию, как это произошло с ‘Мемориалом’ (был признан ‘иноагентом’ и ликвидирован якобы за нарушение требований отчетности). А людей-‘иноагентов” будут изматывать новыми, еще более неопределенными требованиями.  Такое бремя, считает она, фактически направлено ‘на выдавливание людей из деятельности, связанной с активной гражданской позицией или вообще – из страны.

Το επίπεδο των μέτρων ελέγχου που προβλέπουν οι νέοι κανόνες θα παρεμποδίσει κατά κύριο λόγο το έργο των “ξένων φορέων”. Οι οργανισμοί… θα εξαντληθούν από ελέγχους και θα τεθούν υπό εκκαθάριση, όπως συνέβη με το Memorial (αναγνωρίστηκε ως “ξένος φορέας και εκκαθαρίστηκε φερόμενο ως παραβίαση των απαιτήσεων αναφοράς). Και οι άνθρωποι “ξένοι φορείς” θα εξαντληθούν με νέες, ακόμη πιο ασαφείς απαιτήσεις. Ένα τέτοιο βάρος, πιστεύει, στοχεύει στην πραγματικότητα “στο να αποσπάσει τους ανθρώπους από δραστηριότητες που σχετίζονται με την ενεργό ιδιότητα του πολίτη ή, γενικά, έξω από τη χώρα”.

Η εταιρεία κοινωνιολογικών δημοσκοπήσεων Levada Center δημοσίευσε τα αποτελέσματα της δημοσκόπησης σχετικά με τη στάση των Ρώσων απέναντι στους χαρακτηρισμένους “ξένους φορείς” και είναι ανησυχητικό:

Πριν από ένα χρόνο, οι περισσότεροι από τους ερωτηθέντες πίστευαν ότι αυτός ο νόμος ήταν ένας τρόπος κρατικής πίεσης σε ανεξάρτητους δημόσιους οργανισμούς. Σήμερα, με φόντο την παγίωση της κοινής γνώμης γύρω από την κυβέρνηση και την εμβάθυνση της σύγκρουσης με τη Δύση, αρχίζει να επικρατεί η άποψη ότι ο νόμος έχει σχεδιαστεί για να “περιορίσει την αρνητική επιρροή της Δύσης στη χώρα μας”.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.