Οι Τάταροι της Κριμαίας είναι από τις πιο πολιτικά διωκόμενες ομάδες στη Ρωσία
Στιγμιότυπο οθόνης του βίντεο του Krym στο YouTube. Realii media
Δεν περνάει σχεδόν εβδομάδα χωρίς νέα για ποινικές υποθέσεις με πολιτικά κίνητρα κατά των Τατάρων της Κριμαίας, ενός έθνους του οποίου η πατρίδα είναι η χερσόνησος της Κριμαίας, μια ουκρανική επικράτεια, που αυτή τη στιγμή κατέχεται από τη Ρωσία.
Η ιστορία των Τατάρων της Κριμαίας των τελευταίων αιώνων είναι ιστορία καταπίεσης και βασάνων.
Για μια σημαντική περίοδο από την εμφάνισή τους, οι Τάταροι της Κριμαίας αποτελούσαν την πλειοψηφία του πληθυσμού της Κριμαίας και ήταν η μεγαλύτερη εθνοτική ομάδα μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα. Ωστόσο, αντιμετώπισαν διώξεις και αναγκαστική μετεγκατάσταση στα χέρια της Ρωσικής Αυτοκρατορίας μεταξύ 1783 και 1900. Αν και αυτό δεν είχε ως αποτέλεσμα την πλήρη εξάλειψη του πολιτισμού των Τατάρων της Κριμαίας, κατά τη σοβιετική περίοδο έλαβε χώρα η σχεδόν ολοκληρωτική εκδίωξή τους από τη χερσόνησο της Κριμαίας ξεκινώντας με μια μαζική απέλαση το 1944, που τους οδήγησε στη μετεγκατάσταση στην Κεντρική Ασία.
Τατάροι της Κριμαίας, χρήση Creative Commons, Wikipedia
Στις δεκαετίες που ακολούθησαν, σε ορισμένα άτομα επετράπη να επιστρέψουν και το 1989 το Ανώτατο Σοβιέτ της Σοβιετικής Ένωσης καταδίκασε την απομάκρυνσή τους από την Κριμαία ως παράνομη και απάνθρωπη. Μόλις το 1989 καθιερώθηκε ως πολιτική το πλήρες δικαίωμα επιστροφής και από το 2014 οι Τάταροι της Κριμαίας αναγνωρίζονται επίσημα ως αυτόχθονες πληθυσμοί της Ουκρανίας. Η τρέχουσα κατοχική ρωσική διοίκηση αμφισβητεί την ιδιότητά τους ως αυτόχθονων πληθυσμών αναφέροντάς τους αντ’ αυτού ως «εθνική μειονότητα» και αρνείται τον ισχυρισμό τους ως ομώνυμου λαού της Κριμαίας.
Η Memorial, οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων που κηρύχθηκε ξένος πράκτορας και στη συνέχεια έκλεισε από ρωσικό δικαστήριο τον Απρίλιο του 2022, θεωρεί τους Τάταρους της Κριμαίας, που διώχθηκαν μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, πολιτικούς κρατούμενους. Το 2021, τόνισε ότι η ισλαμική οργάνωση Χιζμπ ουτ Ταχρίρ (HT), που χαρακτηρίστηκε «εξτρεμιστική» στη Ρωσία, δεν έχει τρομοκρατικά ή βίαια γεγονότα στην ιστορία της. Πράγματι, η Ουκρανία αναγνωρίζει τον οργανισμό ως νόμιμο. Ωστόσο, οι περισσότεροι Τάταροι της Κριμαίας, που διώκονται αυτή τη στιγμή, κατηγορούνται από τις ρωσικές Αρχές ότι ανήκουν στην HT.
Δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι η HT έχει εμπλακεί σε δραστηριότητες τζιχαντιστικών ομάδων, αναφέρει η Memorial. Αξίζει να σημειωθεί ότι, εκτός από τη Ρωσία, το Ουζμπεκιστάν είναι η μόνη άλλη χώρα που έχει απαγορεύσει την HT ως τρομοκρατική οργάνωση, αλλά αυτή η απόφαση ελήφθη το 2016, μετά την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου της Ρωσίας το 2003.
Αν και οι διατάξεις του προγράμματος της HT και το περιεχόμενο των ιστοσελίδων τους είναι ευρέως ασυμβίβαστες με τις αρχές της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όπως ορίζονται από την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, οι δραστηριότητες της HT είναι νόμιμες σε δημοκρατικές χώρες της Δυτικής Ευρώπης, με εξαίρεση τη Γερμανία, η οποία έχει απαγορεύσει την οργάνωση λόγω της διάδοσης αντισημιτικών εκδόσεων.
Η Memorial, επομένως, υποστηρίζει ότι η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου να χαρακτηρίσει την HT ως τρομοκρατική οργάνωση είναι αδικαιολόγητη.
Η Memorial είπε περαιτέρω ότι πίστευε πως η δίωξη ατόμων, που κατηγορούνται για συμμετοχή στη Χιζμπ ουτ Ταχρίρ στην Κριμαία, είναι άδικη και έχει πολιτικά κίνητρα. Οι λόγοι πίσω από αυτή τη δίωξη, είπε η οργάνωση, συνδέονται στενά με την εθνικότητα, τις θρησκευτικές πεποιθήσεις και τη συνεχιζόμενη ένοπλη σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Αυτή η καταπιεστική εκστρατεία, τόνισαν, ήταν μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας των Αρχών να καταστείλουν την κοινότητα των Τατάρων της Κριμαίας, τους οποίους θεωρούν πολιτικούς αντιπάλους, και τους μουσουλμάνους, που δεν συμμορφώνονται με το προτιμώμενο αφήγημα της ρωσικής κυβέρνησης.
Εν τω μεταξύ, το Ισλάμ είναι η δεύτερη σημαντικότερη θρησκεία στη Ρωσία, με ακόλουθους περίπου το 10% του πληθυσμού.
Οι μεγαλύτερες από τις ομάδες των Τατάρων είναι οι Τάταροι του Βόλγα, οι οποίοι κατοικούν κυρίως στην περιοχή Βόλγα-Ουράλ του Ταταρστάν και Μπασκορτοστάν στη Ρωσία. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2010, στη χώρα ζούσαν περίπου 5,3 εκατομμύρια εθνοτικοί Τάταροι.
Οι Τάταροι της Κριμαίας είναι μια ξεχωριστή ομάδα, που προέρχεται από τη χερσόνησο της Κριμαίας και κάποια στιγμή ήταν υποτελές κράτος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η οποία αργότερα ηττήθηκε από τη Ρωσική Αυτοκρατορία τον 18ο αιώνα. Το Χαλιφάτο της Κριμαίας ήταν ανεξάρτητο για επτά χρόνια, αλλά προσαρτήθηκε και παρέμεινε μέρος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας μέχρι τη δημιουργία της Σοβιετικής Ένωσης. Αφού οι Μπολσεβίκοι απέκτησαν τον έλεγχο της Κριμαίας, η περιοχή ιδρύθηκε ως αυτόνομη σοβιετική δημοκρατία εντός της Ρωσίας.
Η Σοβιετική Ένωση μεταβίβασε την Κριμαία στην Ουκρανία στην 300ή επέτειο της Συνθήκης Περεγιάσλαβ το 1954.
Ο Ουκρανός Διαμεσολαβητής Dmytro Lubinets, όπως αναφέρει η Kyiv Independent, είπε ότι αυτή τη στιγμή υπάρχουν 180 Ουκρανοί πολιτικοί κρατούμενοι, συμπεριλαμβανομένων 116 Τάταρων της Κριμαίας, που κρατούνται παράνομα στην κατεχόμενη από τη Ρωσία Κριμαία.
Στις 11 Ιανουαρίου 2023, το Radio Liberty ανέφερε ότι ένα ρωσικό δικαστήριο καταδίκασε πέντε Τάταρους της Κριμαίας — Alim Karimov, Seyran Murtaza, Erfan Osmanov, Dzhemil Gafarov και Servet Gaziev — σε 13 χρόνια φυλάκιση για φερόμενη συμμετοχή τους σε τρομοκρατικές δραστηριότητες, η λεγόμενη υπόθεση των Μουσουλμάνων της Κριμαίας.
Όπως περιγράφεται από το πρόγραμμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων OVD-Info, οι Τάταροι της Κριμαίας βρίσκονται υπό συνεχή πίεση από τις ρωσικές Αρχές μέχρι σήμερα. Για παράδειγμα, τουλάχιστον 34 ακτιβιστές, που ήρθαν να υποστηρίξουν τους έξι φυλακισμένους ακτιβιστές κατά τη διάρκεια των δικαστικών ακροάσεων τον Ιανουάριο του 2023, βρέθηκαν υπό κράτηση.
Όπως ανέφερε το Current Time TV τον Ιανουάριο του 2023, ο δικηγόρος Nikolay Polozov είπε ότι οι ρωσικές δυνάμεις ασφαλείας συνέλαβαν και έψαξαν τα σπίτια έξι Κριμαίων Τατάρων ακτιβιστών στις 24 Ιανουαρίου 2023. Τους αρνήθηκαν δικηγόρους. Ο Polozov εκείνη την εποχή πίστευε ότι η FSB [Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας, διάδοχος της KGB] μπορεί να ετοίμαζε άλλη μια μεγάλη υπόθεση εναντίον των Τατάρων της Κριμαίας.
Τον Φεβρουάριο του 2023, εμφανίστηκαν επίσης ειδήσεις για δύο ακτιβιστές, που πέθαναν σε ρωσικές εγκαταστάσεις κράτησης τον Φεβρουάριο του 2023. Ένας από αυτούς, ο Dzhemil Gafarov, ο οποίος κρατήθηκε στην προσαρτημένη Κριμαία το 2019, ήταν μεταξύ όσων καταδικάστηκαν τον Ιανουάριο του 2023. Σύμφωνα με τα ΜΜΕ, ήταν 60 ετών και καταδικάστηκε σε 13 χρόνια φυλάκιση.
Η δημοσιογράφος και ακτιβίστρια της Κριμαίας Lutfiye Zudiyeva έγραψε στο Twitter:
Умерший сегодня Джемиль Гафаров жаловался на жгучие боли в сердце еще в январе, но ответ от СИЗО-5 в Ростове-на-Дону, где пребывал крымский татарин в январе, пришел адвокату по почте сегодня — в день смерти Гафарова. Несколько дней назад его перевели в СИЗО Новочеркасска. pic.twitter.com/bEhGm0v13h
— Lutfiye Zudiyeva (@zudiyeva) February 10, 2023
Έφυγε σήμερα από τη ζωή ο Κριμαίος Τάταρος Dzhemil Gafarov. Τον Ιανουάριο, είχε αναφέρει ότι ένιωθε κάψιμο στην καρδιά του. Ωστόσο, απάντηση από τις εγκαταστάσεις SIZO-5 στο Ροστόφ επί του Ντον, όπου κρατούνταν τότε, έλαβε μόλις σήμερα ο δικηγόρος του, την ίδια μέρα που πέθανε ο Gafarov. Λίγες ημέρες πριν από τον θάνατό του, είχε μεταφερθεί στο κέντρο κράτησης στο Νοβοτσερκάσσκ. Ένας άλλος ακτιβιστής, ο Kostiantyn Shyrinh, ο οποίος ήταν 61 ετών, καταδικάστηκε σε 12 χρόνια με την κατηγορία της «κατασκοπείας» και πέθανε σε μια αποικία καταδίκων στη Ρωσία νωρίτερα τον Φεβρουάριο, ανέφερε η Kyiv Independent.
Το Meduza, ένα ανεξάρτητο ρωσόφωνο ΜΜΕ με έδρα τη Λετονία, δημοσίευσε πρόσφατα ένα λεπτομερές άρθρο σχετικά με την εννιάχρονη δίωξη των Τατάρων της Κριμαίας από τις ρωσικές Αρχές. Το άρθρο έριξε φως στο γεγονός ότι, εκτός από τις ποινικές διώξεις, η ομάδα ήταν επίσης δυσανάλογα στόχος στρατολογήσεων κατά τη διάρκεια της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Σύμφωνα με εκτιμήσεις ακτιβιστών για τα ανθρώπινα δικαιώματα, περίπου το 90% των χαρτιών στρατολόγησης στην Κριμαία στάλθηκαν σε Τάταρους της Κριμαίας. Παραμένει άγνωστο πόσοι από αυτούς υπηρέτησαν πραγματικά στην πρώτη γραμμή.
Η Meduza πήρε συνέντευξη από την Tamil Tasheva, την εκπρόσωπο του Ουκρανού προέδρου στην Κριμαία (από την αρχή της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία εργάζεται από το Κίεβο). Είπε:
Η κινητοποίηση των Τατάρων της Κριμαίας από τις ρωσικές Αρχές είναι άλλη μια πράξη αδικίας κατά του γηγενούς πληθυσμού των Τατάρων της Κριμαίας. Πολλοί Τάταροι ακτιβιστές έχουν ήδη αντιμετωπίσει διώξεις για τη φιλοουκρανική τους στάση και τώρα αναγκάζονται να πολεμήσουν εναντίον της χώρας τους… Αυτή η κατάσταση υπογραμμίζει τις συνεχιζόμενες διακρίσεις και την περιθωριοποίηση που αντιμετωπίζει η κοινότητα των Τατάρων της Κριμαίας υπό ρωσική κατοχή.
Υπάρχει ένα σχέδιο πρωτοβουλίας πολιτών ονόματι Κριμαϊκή Αλληλεγγύη, το οποίο λειτουργεί ως πηγή ΜΜΕ σχετικά με τη δίωξη των Τατάρων της Κριμαίας και τους υποστηρίζει στο δικαστήριο και βοηθά τις οικογένειες των κατηγορουμένων. Διατηρεί επίσης έναν κατάλογο πολιτικών κρατουμένων και μια σελίδα για τα παιδιά τους, συμπεριλαμβανομένων των τρόπων στήριξής τους.
Η ακτιβίστρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα Afize Karimova είπε στη συνέντευξή της στο Meduza ότι μόνο μετά την απελευθέρωση της Κριμαίας μπορούν να ξεκινήσουν πραγματικές αλλαγές. Κατά τη γνώμη της, ισχύει τόσο για τους Τάταρους της Κριμαίας όσο και για άλλους κατοίκους της Κριμαίας, «οι οποίοι είναι πολίτες της Ουκρανίας και υφίστανται τακτικά πιέσεις από τις ρωσικές Αρχές».
