Το Μπαγκλαντές κατατάχθηκε 54ο στον Δείκτη Κίνας. Στιγμιότυπο οθόνης από τον ιστότοπο του Δείκτη Κίνας 2022. Δίκαιη χρήση.

Το 2015, το Μπαγκλαντές εντάχθηκε στην κινεζική στρατηγική ανάπτυξης παγκόσμιων υποδομών, γνωστή ως Πρωτοβουλία «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος» (BRI), κυρίως μέσω ενός από τα ειδικά εγχειρήματά της, γνωστού ως Οικονομικός Διάδρομος Μπαγκλαντές, Κίνα, Ινδία και Μιανμάρ (BCIM). Οκτώ χρόνια αργότερα, μεγάλο μέρος του αρχικού ενθουσιασμού φαίνεται να έχει εξαφανιστεί ως αποτέλεσμα διαφόρων παραγόντων, όπως ο αντίκτυπος της πανδημίας, η επανεκτίμηση των φιλοδοξιών του Πεκίνου, ο πόλεμος της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας και η πίεση της κυβέρνησης των ΗΠΑ για επιρροή στην περιοχή, γνωστή ως στρατηγική Ινδο-Ειρηνικού , με αποτέλεσμα έναν βραδύτερο ρυθμό ανάπτυξης επτά χρόνια μετά την επίσκεψη του Κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ το 2016.

Ως μια ταχέως αναπτυσσόμενη οικονομία στη Νότια Ασία με μια ακμάζουσα βιομηχανία εξαγωγής έτοιμων ενδυμάτων, μια ακμάζουσα τοπική μεταποιητική βιομηχανία και μια ισχυρή εισροή εμβασμάτων από εργαζόμενους στο εξωτερικό, το Μπαγκλαντές έχει πιέσει για την ανάπτυξη υποδομών, ώστε να γίνει μια οικονομία ανώτερου-μεσαίου εισοδήματος έως το 2031. Αυτή η οικονομική φιλοδοξία έχει μετατρέψει την Κίνα στον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της την τελευταία δεκαετία. Ως εκ τούτου, η επίσκεψη του Σι τον Οκτώβριο του 2016 σηματοδότησε μια πολλά υποσχόμενη ευκαιρία για τη χώρα να λάβει τη βοήθεια της Κίνας στην ανάπτυξη διαφόρων έργων υποδομής, όπως σιδηρόδρομων, σταθμών παραγωγής ενέργειας και άλλων πρωτοβουλιών.

Το 2016, η Κίνα υπέβαλε προτάσεις για επενδύσεις συνολικού ύψους περίπου 40 δισεκατομμυρίων δολαρίων στο Μπαγκλαντές. Από το ποσό αυτό, 24,45 δισεκατομμύρια δολάρια διατέθηκαν για έργα υποδομών ως βοήθεια, ενώ 13,6 δισεκατομμύρια δολάρια διατέθηκαν για επενδύσεις σε κοινοπραξίες. Επιπλέον, η Κίνα δεσμεύτηκε να παράσχει 20 δισεκατομμύρια δολάρια σε δάνεια για διάφορα αναπτυξιακά έργα.

Την ίδια χρονιά, το Μπαγκλαντές υπέγραψε συμφωνίες για οκτώ έργα, με συνολική χρηματοδότηση άνω των 9,45 δισεκατομμυρίων δολαρίων από την Κίνα. Αυτά τα έργα περιλάμβαναν τη σιδηροδρομική σύνδεση Γέφυρας Πάντμα (αξίας 3,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων), τον θερμοηλεκτρικό σταθμό Payra 320 MW με καύση άνθρακα (αξίας 1,56 δισεκατομμυρίων δολαρίων), μια επένδυση στην ανάπτυξη εθνικού δικτύου υποδομών ΤΠΕ για το έργο της κυβέρνησης του Μπαγκλαντές (με προϋπολογισμό 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων) και ένα έργο ενίσχυσης του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας (αξίας 1,32 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ).

Ο λογαριασμός Twitter της Πρωτοβουλίας «Μια Ζώνη, Ένας Δρόμος» της Σρι Λάνκα (BRISL) εξηγεί πώς το έργο σιδηροδρομικής σύνδεσης Γέφυρας Πάντμα, μήκους 169 χιλιομέτρων, αποτελεί βασικό στοιχείο αυτής της συνεργασίας, καθώς δημιουργεί μικρότερη σιδηροδρομική σύνδεση μεταξύ της πρωτεύουσας Ντάκα και των κεντρικών και νοτιοδυτικών περιοχών του Μπαγκλαντές, συμπεριλαμβανομένου του λιμανιού Πάιρα.

Chinese and Bangladeshi engineers work together for the 172 km #PadmaBridge Rail Link Project in Keraniganj, Bangladesh, one of the most significant Belt and Road Initiative projects under construction by the China Railway Group Limited. #China-#Bangladesh #BRI pic.twitter.com/AVGHCIctmX

— BRISL (@BRI_SL) February 3, 2023

Κινέζοι και Μπαγκλαντεσιανοί μηχανικοί συνεργάζονται για το έργο σιδηροδρομικής σύνδεσης #PadmaBridge μήκους 172 χιλιομέτρων στο Κερανιγκάντζ του Μπαγκλαντές, ένα από τα σημαντικότερα έργα της Πρωτοβουλίας «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος» που βρίσκεται υπό κατασκευή από την China Railway Group Limited. #Κίνα – #Μπαγκλαντές #BRI pic.twitter.com/AVGHCIctmX

Μεταξύ 2018 και 2019, η Κίνα πραγματοποίησε σημαντικές επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας του Μπαγκλαντές. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης της πρωθυπουργού του Μπαγκλαντές, Σεΐχη Χασίνα, στην Κίνα το 2019, υπογράφηκαν εννέα νέες επενδύσεις, συμπεριλαμβανομένων δύο δανειακών συμφωνιών, μεταξύ των δύο εθνών.

Σύμφωνα με την China Global Investment tracker, η Κίνα επένδυσε συνολικά 7,07 δισεκατομμύρια δολάρια από το 2018 έως το 2022 και έχει λάβει μέρος άμεσα σε κατασκευαστικά έργα αξίας περίπου 16 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Ανησυχίες του Μπαγκλαντές: Από μια παγίδα χρέους σε ακάθαρτη ενέργεια

Ωστόσο, παρά αυτή την φαινομενικά επωφελή κατάσταση, η Ντάκα έχει τις δικές της ανησυχίες σχετικά με τον ρόλο της Κίνας και ζητά να ευθυγραμμίσει τη στρατηγική της με τους στόχους της Πρωτοβουλίας Μία Ζώνη Ένας Δρόμος. Η Ντάκα έχει επίσης εκφράσει ανησυχίες για την αργή εκταμίευση κεφαλαίων για βασικά έργα της Πρωτοβουλίας Μία Ζώνη Ένας Δρόμος, τα οποία ενδέχεται να αντιμετωπίσουν προκλήσεις όπως δημοσιονομικούς περιορισμούς και παρατεταμένα χρονοδιαγράμματα.

Ίσως η κύρια ανησυχία είναι ο κίνδυνος να πέσει κανείς στην παγίδα χρέους της Κίνας. Πράγματι, τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν το Πακιστάν και η Σρι Λάνκα έχουν ωθήσει το Μπαγκλαντές να επανεκτιμήσει τη συμμετοχή του σε έργα υποδομών που σχετίζονται με την Πρωτοβουλία Μία Ζώνη Ένας Δρόμος και προωθούνται από την Κίνα.

Ο Υπουργός Οικονομικών του Μπαγκλαντές εξέφρασε τις ανησυχίες του τον Αύγουστο του 2022 προτρέποντας τα αναπτυσσόμενα έθνη να επανεξετάσουν την απόφασή τους να λάβουν περισσότερα δάνεια στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος» της Κίνας.

#ChinaBangladesh
Bangladesh’s Finance Minister AHM Mustafa Kamal has warned that developing countries must think twice about taking more loans through China’s Belt and Road Initiative as global (BRI) inflation and slowing growth add to the strains on indebted emerging markets. pic.twitter.com/k6dafFv90U

— Global Watch (@GlobalWatch_) August 10, 2022

#ChinaBangladesh
Ο Υπουργός Οικονομικών του Μπαγκλαντές, AHM, Μουσταφά Καμάλ, προειδοποίησε ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες πρέπει να το ξανασκεφτούν πριν λάβουν περισσότερα δάνεια μέσω της Πρωτοβουλίας «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος» της Κίνας, καθώς ο παγκόσμιος πληθωρισμός και η επιβράδυνση της ανάπτυξης επιδεινώνουν τις πιέσεις στις χρεωμένες αναδυόμενες αγορές. pic.twitter.com/k6dafFv90U

Σύμφωνα με ρεπορτάζ, το Μπαγκλαντές όφειλε στην Κίνα περίπου 4 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022, ποσό που αντιστοιχούσε στο 6% του συνολικού εξωτερικού χρέους της εκείνη την εποχή. Τον Ιούλιο του 2022, η χώρα ζήτησε πακέτο διάσωσης ύψους 4,5 εκατομμυρίων δολαρίων, καθώς τα μειούμενα συναλλαγματικά της αποθέματα δυσχεραίνουν την εισαγωγή των αγαθών που είναι απαραίτητα για να διατηρήσει την οικονομία της σε καλή κατάσταση. Το Μπαγκλαντές εξέπεμψε συναγερμό το 2022 για μια επικείμενη οικονομική κρίση, που προκλήθηκε από μια πληθώρα παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων εκτεταμένων αθετήσεων δανείων, που παραλύουν τον τραπεζικό τομέα, της εξάντλησης των συναλλαγματικών αποθεμάτων λόγω πτήσεων κεφαλαίων και άλλων. Για να μετριάσει τη συνεχιζόμενη οικονομική κρίση, το Μπαγκλαντές έχει ήδη ακυρώσει ή αναβάλει πολλά έργα υποδομών, όπως αναβαθμίσεις αυτοκινητοδρόμων και κατασκευή δικτύου 5G για τον κρατικό πάροχο τηλεπικοινωνιών Teletalk.

Μια άλλη πηγή ανησυχίας είναι ο αντίκτυπος στο περιβάλλον. Περισσότερα από 15 έργα υποδομών στο σχέδιο Μία Ζώνη Ένας Δρόμος περιλαμβάνουν την κατασκευή μονάδων παραγωγής ενέργειας με καύση άνθρακα, κάτι που μια περιβαλλοντική μελέτη έχει χαρακτηρίσει «καταστροφή άνθρακα». Πολλά από αυτά τα έργα αντιμετωπίζουν την αντίθεση των ντόπιων, οι οποίοι αντιτίθενται στην απαλλοτρίωση γης για την κατασκευή των έργων και επισημαίνουν περιβαλλοντικές ανησυχίες. Από το 2016, δώδεκα διαδηλωτές έχουν χάσει τη ζωή τους σε διάφορα περιστατικά, όπως αυτά στη Γκανταμάρα και το Μπανσκάλι.

Το Ασιατικό Λαϊκό Κίνημα για το Χρέος και την Ανάπτυξη, μια ομάδα που εργάζεται για την κλιματική δικαιοσύνη, απαίτησε δικαιοσύνη για τους νεκρούς:

On April 17, 2021, a clash between the protesting workers of the Banshkhali Coal Power Plant in Bangladesh and police authorities led to the death of 5 and the injuries of 15. The workers were demanding their due wages from power plant authorities. #JusticeForBanshkhaliWorkers pic.twitter.com/897fwL1kaz

— APMDD (@AsianPeoplesMvt) April 17, 2021

Στις 17 Απριλίου 2021, μια σύγκρουση μεταξύ των διαμαρτυρόμενων εργατών του σταθμού ηλεκτροπαραγωγής Μπανσκάλι στο Μπαγκλαντές και των αστυνομικών Αρχών οδήγησε στον θάνατο 5 ατόμων και στον τραυματισμό 15. Οι εργάτες απαιτούσαν τους οφειλόμενους μισθούς τους από τις Αρχές του σταθμού ηλεκτροπαραγωγής. #JusticeForBanshkhaliWorkers pic.twitter.com/897fwL1kaz

Ως αποτέλεσμα αυτής της αντίδρασης, το Μπαγκλαντές εγκατέλειψε τα σχέδια για δέκα επιπλέον σταθμούς παραγωγής ενέργειας με καύση άνθρακα το 2021 και ζήτησε από την Κίνα να αντικαταστήσει πέντε έργα, συμπεριλαμβανομένων τριών ενεργειακών έργων, στο χαρτοφυλάκιο της Πρωτοβουλίας «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος». Κατά συνέπεια, το Πεκίνο αποσύρθηκε από τους προτεινόμενους σταθμούς παραγωγής ενέργειας με καύση άνθρακα.

Ωστόσο, η εξάρτηση από την Κίνα μπορεί να παραμείνει μια πραγματικότητα για τη Ντάκα: Καθώς το Μπαγκλαντές μεταβαίνει στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, θα χρειαστεί περίπου 80-100 δισεκατομμύρια δολάρια για να διατηρήσει την ανάπτυξή του και ενδέχεται να αναζητήσει επενδύσεις από την Κίνα. Όπως υποδεικνύεται από το Global Coal Finance Tracker, το οποίο παρακολουθεί τα κυβερνητικά χρηματοδοτούμενα έργα παραγωγής ενέργειας από άνθρακα παγκοσμίως, περισσότερο από το 70% όλων των μονάδων άνθρακα που κατασκευάζονται παγκοσμίως έχουν συνδέσεις με κινεζική χρηματοδότηση.

Σύμφωνα με τον Δείκτη Κίνας 2022, ο οποίος μετρά την παγκόσμια επιρροή της Κίνας, το Μπαγκλαντές κατατάσσεται στην 54η θέση από 82 χώρες, με την Ινδία να ακολουθεί από κοντά στην 55η θέση. Εν τω μεταξύ, το Πακιστάν κατατάσσεται στην πρώτη θέση . Οι βαθμολογίες του Μπαγκλαντές έδειξαν ότι έχει 29% ευπάθεια στην επιρροή του Πεκίνου, κυρίως στους τομείς της εξωτερικής πολιτικής, της τεχνολογίας και της εσωτερικής πολιτικής.

Ισορροπώντας το Πεκίνο και την Ουάσινγκτον

Το Πεκίνο επανεκτιμά επίσης τη δική του στρατηγική Πρωτοβουλίας Μία Ζώνη Ένας Δρόμος λόγω γεωστρατηγικών αλλαγών. Το 2019, ο Οικονομικός Διάδρομος Μπαγκλαντές-Κίνα-Ινδία-Μιανμάρ (BCIM) αφαιρέθηκε από τον κατάλογο των έργων που περιλαμβάνονται στην Πρωτοβουλία Μία Ζώνη Ένας Δρόμος, καθώς η Ινδία αποφάσισε να αποσυρθεί από την πρωτοβουλία. Το Πεκίνο επικεντρώνεται τώρα σε νέες πρωτοβουλίες στη Νότια Ασία: τον Οικονομικό Διάδρομο Κίνας-Μιανμάρ (CMEC), το Πολυδιάστατο Δίκτυο Συνδεσιμότητας των Ιμαλαΐων μεταξύ Νεπάλ και Κίνας και τον Οικονομικό Διάδρομο Κίνας-Πακιστάν (CPEC) μαζί με το Λιμενικό Συγκρότημα Γκουαντάρ.

Στο Μπαγκλαντές, η Κίνα έδειξε έντονο ενδιαφέρον για επενδύσεις στο λιμάνι βαθέων υδάτων Sonadia κοντά στο Κόξις Μπαζάρ, στο πλαίσιο της στρατηγικής της για την «σειρά μαργαριταριών» για την περικύκλωση της Ινδίας στη θαλάσσια γειτονιά της, μαζί με επενδύσεις στο λιμάνι Χαμπαντότα της Σρι Λάνκα και στο λιμάνι Γκουαντάρ του Πακιστάν. Ωστόσο, το Μπαγκλαντές τελικά επέλεξε να μην επενδύσει σε αυτό το λιμάνι το 2020, καθώς δεν ευθυγραμμιζόταν με τα εθνικά του συμφέροντα.

Οι επεκτάσεις των επενδύσεων της Κίνας στο Μπαγκλαντές έχουν πράγματι προκαλέσει ανησυχίες στην Ινδία, αλλά και στην Ουάσινγκτον. Ο διοικητής του Στόλου του Ειρηνικού των ΗΠΑ, ναύαρχος Samuel J. Paparo, προειδοποίησε για τους πιθανούς κινδύνους των κινεζικών επενδύσεων σε λιμάνια της Νότιας Ασίας και τον αντίκτυπο των παγίδων χρέους της Κίνας στις τοπικές οικονομίες. Η Ουάσινγκτον έχει προσφέρει τη δική της αμερικανική στρατηγική Ινδο-Ειρηνικού ως τρόπο αντιμετώπισης της επιρροής του Πεκίνου με την υποστήριξη των χωρών της Ένωσης Χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας, της Ιαπωνίας και της Ινδίας.

Αυτό έχει οδηγήσει σε κλιμάκωση των σχέσεων Κίνας-Μπαγκλαντές: ο Λι Τζιμίνγκ, ο Κινέζος πρέσβης στο Μπαγκλαντές, προειδοποίησε τον Μάιο του 2021 ότι η συμμετοχή του Μπαγκλαντές στον Τετραμερή Διάλογο για την Ασφάλεια (Quad), μια άτυπη στρατηγική συμμαχία μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ινδίας, της Ιαπωνίας και της Αυστραλίας, θα βλάψει τις διμερείς σχέσεις. Ο υπουργός Εξωτερικών του Μπαγκλαντές στη συνέχεια καταδίκασε το σχόλιο, δηλώνοντας ότι ήταν «ατυχές» και ότι την απόφαση «έπρεπε να λάβει το Μπαγκλαντές, όχι η Κίνα». Τον Ιούνιο του 2022, η Κίνα εξέφρασε για άλλη μια φορά τη δυσαρέσκειά της για την Τετραμερή Διάλογο και επέκρινε τις Ηνωμένες Πολιτείες. Όπως έγραψε στο Twitter ο δημοσιογράφος MAK Jilany:

Chinese Ambassador in Dhaka Li Jiming has said #Bangladesh‘s relations with #China will “substantially damage” if Bangladesh joins with the #US-led initiative named “#Quad.” @MFA_China pic.twitter.com/GaomOOcmDo

— MAK Jilany (@its_me_j2) May 10, 2021

Ο Κινέζος Πρέσβης στη Ντάκα, Λι Τζιμίνγκ, δήλωσε ότι οι σχέσεις του #Μπαγκλαντές με την #Κίνα θα «βλαφθούν σημαντικά» εάν το Μπαγκλαντές συμμετάσχει στην πρωτοβουλία υπό την ηγεσία των #ΗΠΑ με την ονομασία « #Quad ». @MFA_China pic.twitter.com/GaomOOcmDo