Σατιρικό meme σχετικά με το λογότυπο/patch του Ομίλου Βάγκνερ, με κείμενο στα ρωσικά που γράφει «Τίποτα προσωπικό, απλώς δουλειά. Όμιλος Βάγκνερ». Ανώνυμος δημιουργός.

Αυτό το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά από το Truthmeter.mk. Μια επεξεργασμένη έκδοση αναδημοσιεύεται εδώ στο πλαίσιο συμφωνίας κοινής χρήσης περιεχομένου μεταξύ Global Voices και του Ιδρύματος Metamorphosis.

Η ρωσική παραστρατιωτική οργάνωση Ομάδα Βάγκνερ κυκλοφόρησε μια διαφήμιση στη σερβική γλώσσα στις 5 Ιανουαρίου στον ειδησεογραφικό ιστότοπο Russia Today Balkan (RT Balkan), καλώντας όλους τους πιθανούς εθελοντές από τη Σερβία να συμμετάσχουν στον πόλεμο κατά της Ουκρανίας. Η διαφήμιση προκάλεσε κριτική από Σέρβους αξιωματούχους και πολίτες και προκάλεσε εικασίες σχετικά με την εμπλοκή της Ομάδας Βάγκνερ στη Σερβία.

Στιγμιότυπο της διαδικτυακής διαφήμισης σχετικά με την πρόσκληση της Ομάδας Βάγκνερ για εθελοντές στο RT.

Στις 5 Ιανουαρίου, το RT Balkan δημοσίευσε επίσης ένα άρθρο σχετικά με τη διαφήμιση, με τίτλο «Η Βάγκνερ δημοσιεύει πρόσκληση για εθελοντές. Οι συνθήκες είναι κάτι παραπάνω από ελκυστικές», διευκρινίζοντας τις προϋποθέσεις συμμετοχής στον πόλεμο, τις αποδοχές και τη διαθέσιμη εκπαίδευση. Το κείμενο για τη διαφήμιση εξαφανίστηκε από την ιστοσελίδα του RT Balkan αμέσως μετά την κοινοποίησή του.

Ο Πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς καταδίκασε δριμύτατα το κάλεσμα σε συνέντευξή του στην Εθνική Τηλεόραση Happy TV.

«Γιατί απευθύνεστε από τη Βάγκνερ σε ανθρώπους από τη Σερβία, όταν ξέρετε ότι αυτό είναι αντίθετο με τους κανόνες μας;» ρώτησε ο Βούτσιτς τονίζοντας τις τροποποιήσεις του 2015 στον Ποινικό Κώδικα, που θεωρούν ως εγκληματικές πράξεις στη Σερβία τόσο τη συμμετοχή σε ξένη σύγκρουση (άρθρο 386α), όσο και τη στρατολόγηση (άρθρο 386β).

Η κλήση προκάλεσε ερωτήματα σχετικά με το εάν η Ομάδα Βάγκνερ δραστηριοποιούνταν στη Σερβία και στην περιοχή των Βαλκανίων, δεδομένης της επιβεβαιωμένης παρουσίας τους στην Ουκρανία, τη Συρία και σε άλλες χώρες.

Η Ομάδα Βάγκνερ είναι μια ιδιωτική στρατιωτική εταιρεία, που ανήκει στον ολιγάρχη Γεβγκένι Πριγκόζιν, η οποία παρέχει μισθοφορικές υπηρεσίες για τη ρωσική κυβέρνηση σε πεδία μάχης στο εξωτερικό, κυρίως στη Συρία και την Ουκρανία. Η φήμη τους αυξήθηκε πρόσφατα από τη στρατολόγηση καταδίκων από ρωσικές φυλακές για να πολεμήσουν στην Ουκρανία για να συμπληρώσουν το υψηλό ποσοστό θανάτων του ρωσικού τακτικού στρατού, καθώς οι πρωτοβουλίες κινητοποίησης της κυβέρνησης αποτυγχάνουν να λύσουν το πρόβλημα της φθοράς. Η υποστήριξη της Βάγκνερ στον ρωσικό στρατό δεν αναγνωρίζεται ανοιχτά από τη ρωσική κυβέρνηση, καθώς οι μισθοφορικές δυνάμεις είναι παράνομες στη Ρωσία. Η Βάγκνερ δήλωσε ότι ιδρύθηκε με σκοπό την «υπεράσπιση των ρωσικών συμφερόντων». Σε ορισμένες αφρικανικές χώρες, προσπάθησαν ανεπιτυχώς να οργανώσουν πολιτικές εκστρατείες και πρωτοβουλίες υπεράσπισης.

Προειδοποιήσεις για παρουσία της Βάγκνερ στη Σερβία, το Κόσοβο και τη Βοσνία

Η συζήτηση για την παρουσία της Ομάδας Βάγκνερ στη Σερβία εντάθηκε τον Νοέμβριο του 2022, όταν ο αρχηγός της σερβικής ακροδεξιάς οργάνωσης Λαϊκή Περίπολος, Damjan Knežević, επέστρεψε από μια επίσκεψη στα κεντρικά γραφεία της Ομάδας Βάγκνερ στην Αγία Πετρούπολη, συνοδευόμενος από τον Ρώσο προπαγανδιστή Aleksandar Lisov, που παρουσιάζεται ως «επικεφαλής του Ρωσοσερβικού Κέντρου «Eagles». Εμφανίστηκαν σε ένα βίντεο, όπου ο Knežević είπε:

Πρέπει να εκφράσουμε την υποστήριξή μας στη Ρωσία, γιατί αυτό εκφράζει σε μεγάλο βαθμό την υποστήριξή μας στη Σερβία. Πρέπει να εξασφαλίσουμε τη μεγαλύτερη δυνατή συνεργασία και βοήθεια από τη Ρωσική Ομοσπονδία. Αυτή είναι και η βοήθεια του ρωσικού στρατού σε περίπτωση σύγκρουσης στο Κόσοβο.

Στιγμιότυπο οθόνης της ομάδας Telegram Orly (Αετοί).

Στις 7 Δεκεμβρίου, η σερβική εφημερίδα Danas ανέφερε μια ανακοίνωση σε ένα κανάλι Telegram της Βάγκνερ σχετικά με το άνοιγμα ενός Πολιτιστικού Κέντρου της Ομάδας Βάγκνερ “Orly” (Αετοί). Δήλωσε ότι σκοπός της είναι η διεξαγωγή «ήπιας διπλωματίας» με τα μέλη της να διεξάγουν «πληροφοριακή αναμέτρηση με Ρώσους φιλελεύθερους, που πήγαν στη Σερβία και εκεί προσπαθούν να εμπλακούν σε αντιρωσικές δραστηριότητες για να δυσφημήσουν τη Ρωσία και να επιδεινώσουν τις σχέσεις μεταξύ ρωσικού και σερβικού λαού. .»

Ο ισχυρισμός για το άνοιγμα του Κέντρου Βάγκνερ στη Σερβία διαψεύστηκε τόσο από τον Knežević όσο και από τον Lisov, οι οποίοι είπαν στο BBC στα σερβικά ότι στην πραγματικότητα η Βάγκνερ επέτρεψε στους «Αετούς» να χρησιμοποιήσουν τις εγκαταστάσεις τους στην Αγία Πετρούπολη.

Στις 14 Ιανουαρίου, μια τοιχογραφία, που επευφημεί την Βάγκνερ, αποκαλύφθηκε στο κέντρο της πρωτεύουσας της Σερβίας, στο Βελιγράδι, υπογεγραμμένη από το People's Patrol. Τρεις ημέρες αργότερα, το ρωσικό κρατικό εγχώριο πρακτορείο ειδήσεων RIA Novosti δημοσίευσε είδηση ​​για αρκετούς Σέρβους εθελοντές, που εκπαιδεύονταν για μάχη στην Ουκρανία.

Εν τω μεταξύ, οι εντάσεις αυξήθηκαν στο Κόσοβο μετά τις 10 Δεκεμβρίου, όταν τοπικοί Σέρβοι έστησαν οδοφράγματα και αντάλλαξαν πυρά με την αστυνομία μετά τη σύλληψη ενός ύποπτου δράστη εναντίον αστυνομικών του Κοσόβου.

Τον Δεκέμβριο, ο Knežević οργάνωσε τρεις διαδηλώσεις για την υποστήριξη αυτών των Σέρβων του Κοσόβου, με στόχο να διαταράξει τον συνεχιζόμενο διάλογο για την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου, με τη διευκόλυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δύο συγκεντρώσεις πραγματοποιήθηκαν στο Βελιγράδι και μία στο συνοριακό πέρασμα του Κοσόβου Γιάρινιε στις 18 Δεκεμβρίου. Η διαμαρτυρία προοριζόταν ως συγκέντρωση όλων των Σέρβων σε όλη τη Σερβία, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και το Μαυροβούνιο, συγκέντρωσε αρκετές δεκάδες δεξιούς εξτρεμιστές, με το σύνθημα «Προσευχήσου στον Θεό και μείνε στη Ρωσία».

Masked Serbian criminal groups with Russian paramilitary Wagner insignia & “Serbian Chetniks” clothing have approached the Jarinje border crossing with Kosovo.

🇷🇺 & 🇷🇸 Telegram has been teeming with calls for violence against 🇽🇰.

NATO has increased its presence in the border. pic.twitter.com/maabMlOn6W

— Admirim (@admirim) December 18, 2022

Μασκοφόροι σερβικές εγκληματικές ομάδες με διακριτικά Ρώσων παραστρατιωτικών Βάγκνερ αι ρούχα «Σέρβων Τσέτνικ» έχουν πλησιάσει το συνοριακό πέρασμα Γιάρινιε στο Κόσοβο.

🇷🇺 & 🇷🇸 Telegram βρίθει από εκκλήσεις για βία κατά των 🇽🇰.

Το ΝΑΤΟ έχει αυξήσει την παρουσία του στα σύνορα.

Τα ΜΜΕ στο Κόσοβο έγραψαν ότι διακριτικά της Ομάδας Βάγκνερ εντοπίστηκαν στη διαμαρτυρία, μαζί με τη ρωσική σημαία. Ένα βίντεο από αυτή τη διαμαρτυρία δημοσιεύτηκε από την Ομάδα Βάγκνερ στο κανάλι της στο Telegram με τη σημείωση «Πατριωτική δράση στο Βελιγράδι, όταν η κατάσταση στο Κόσοβο χειροτερεύει».

Ο υπουργός Ασφαλείας της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης Selmo Cikotić είπε στο Radio Free Europe στις 9 Ιανουαρίου ότι τα στοιχεία πληροφοριών δείχνουν την παρουσία της ομάδας Βάγκνερ, μαζί με τη λέσχη μοτοσυκλετών του Πούτιν Night Wolves, στον αμφιλεγόμενο εορτασμό για την προώθηση της απόσχισης της οντότητας της Σερβικής Δημοκρατίας, η οποία ήταν καταδικάστηκε από την ΕΕ ως αντισυνταγματική.

Η πρόεδρος του Κοσόβου Βιόλσα Οσμάνι, σε συνέντευξη του Φεβρουαρίου στην Telegraph του Λονδίνου, προειδοποίησε ότι οι μισθοφόροι της ρωσικής ομάδας Βάγκνερ συνεργάζονται με τις σερβικές παραστρατιωτικές δυνάμεις και διακινούν λαθραία όπλα και στρατιωτικές στολές χωρίς εμβλήματα του Κοσόβου. Η Οσμάνι είπε ότι μια τέτοια επιχείρηση ενδέχεται να στοχεύει στην έναρξη μιας ενδεχόμενης υβριδικής επίθεσης από τη Σερβία για να αναλάβει τον έλεγχο του εδάφους του Κοσόβου.

Vuksanović: Δεν υπάρχει μαζική παρουσία Βάγκνερ στη Σερβία

Ωστόσο, ο αναλυτής Vuk Vuksanović από το Φόρουμ Ασφαλείας του Βελιγραδίου, σε συνέντευξή του στο Truthmeter.mk διαφώνησε με τις δηλώσεις του πρωθυπουργού του Κοσσυφοπεδίου Άλμπιν Κούρτι σχετικά με την ομάδα Βάγκνερ:

Ωστόσο, είδαμε μόνο λίγους δεξιούς ανθρώπους με σήματα Βάγκνερ στη Σερβία. Η Πρίστινα χρησιμοποιεί μόνο αυτή την ελπίδα για να παρουσιάσει το Βελιγράδι ως ενδιάμεσο της Μόσχας για να κερδίσει πιθανώς τη συμπάθεια της Δύσης στο διάλογο μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας. Στη Βόρεια Μακεδονία – προς το παρόν – δεν μπορώ να δω στοιχεία ή ενδείξεις για την παρουσία αυτής της Ομάδας.

Πιστεύει ότι δεν υπάρχει μαζική παρουσία Βάγκνερ στην περιοχή, ανεξάρτητα από την κάλυψη από τα ΜΜΕ των περιστατικών με την επίσκεψη στην Αγία Πετρούπολη, την τοιχογραφία στο Βελιγράδι ή τη αγγελία εργασίας τους, η οποία διαδόθηκε «υπό το πρόσχημα ενός κειμένου των ΜΜΕ». Ο Vuksanović είπε ότι η ανάκληση του κειμένου του RT «πιθανότατα οφείλεται στην παρέμβαση πίσω από τις κλειστές πόρτες κάποιου από τη σερβική Προεδρία», ως τρόπο ελέγχου των ζημιών.

Σχετικά με τη στρατολόγηση ατόμων για το πεδίο της μάχης στην Ουκρανία ή σε οποιοδήποτε άλλο μέρος, ο Vuksanović είπε ότι αυτό ήταν πάντα το πρόβλημα των τοπικών υπηρεσιών ασφαλείας, αλλά πρόσθεσε επίσης ότι τέτοιοι μισθοφόροι θα υπάρχουν πάντα:

Μέχρι σήμερα, φαίνεται ότι η Βάγκνερ ήθελε δυνητικά να τρομάξει τη ρωσική κοινότητα στη Σερβία, ώστε να μην είναι επικριτική προς τη ρωσική κυβέρνηση, αλλά ακόμη περισσότερο να προβληθεί ως παγκόσμιος σχετικός σχηματισμός. Θα ήταν μεγάλος κίνδυνος για χώρες όπως η Σερβία, εάν η ομάδα Βάγκνερ προσπαθούσε να κάνει το ίδιο πράγμα που έκανε στην Αφρική — να οργανώσει πολιτικά δίκτυα και εκστρατείες — επειδή η κοινή γνώμη στρέφεται προς τη Ρωσία στη Σερβία και θα ήταν πρόβλημα για τη σερβική κυβέρνηση να προσπαθεί να στραφεί προς τη Δύση πολύ έντονα. Αυτό εξακολουθεί να είναι εντός του πεδίου εφαρμογής της θεωρίας, επειδή δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι υπάρχει τέτοια δύναμη αυτή τη στιγμή και ότι οι τοπικές ελίτ θα επέτρεπαν να συμβεί αυτό. Δεν θα το επέτρεπαν λόγω της απειλής που τους επιβάλλεται, ούτε θέλουν να προσελκύσουν πίεση από τη Δύση.

Οι Σέρβοι εισαγγελείς απορρίπτουν μήνυση που σχετίζεται με την Βάγκνερ

Ένας δικηγόρος από το Βελιγράδι, ο Čedomir Stojković, συνιδρυτής της πολιτικής συμμαχίας Οκτωβρίου κατά του καθεστώτος του Πούτιν, η οποία είναι εταίρος φιλοδημοκρατικών ενώσεων ντόπιων Ουκρανών και Ρώσων στη Σερβία, κατηγόρησε την ομάδα Βάγκνερ ότι στρατολογούσε Σέρβους πολίτες για να συμμετάσχουν στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Υπέβαλαν ποινικές διώξεις κατά του Ρώσου πρεσβευτή στη Σερβία, του Διευθυντή της Υπηρεσίας Πληροφοριών Ασφαλείας (BIA) και κατά ατόμων της δεξιάς οργάνωσης People's Patrol, η οποία υποστηρίζει τη ρωσική παραστρατιωτική Ομάδα Βάγκνερ. Ο Stojković δήλωσε:

Άρα, τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Η ομάδα Βάγκνερ ιδρύθηκε για να κινητοποιήσει ανθρώπους από το εξωτερικό, πέρα ​​από τα σύνορα της Ρωσίας. Αυτό είναι το πρώτο γεγονός και το δεύτερο είναι ότι οι πολίτες της Σερβίας στρατολογήθηκαν για να πολεμήσουν. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Ομάδα Βάγκνερ δραστηριοποιείται στο Βελιγράδι και τη Σερβία και ότι οι πολίτες κινητοποιούνται, αλλά επίσης δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ορισμένα μέλη του διπλωματικού σώματος έχουν εμπλακεί στη διαδικασία.

Ο Ανώτατος Εισαγγελέας του Βελιγραδίου απέρριψε τις ποινικές κατηγορίες, με το επιχείρημα ότι «οι ισχυρισμοί είναι αβάσιμοι ισχυρισμοί που βασίζονται σε μια σειρά υποθέσεων».

Είναι η Βόρεια Μακεδονία στον χάρτη της Βάγκνερ;

Στη Βόρεια Μακεδονία, ο καθηγητής της Στρατιωτικής Ακαδημίας Metodi Hadji Janev είπε στο Truthmeter.mk ότι η παρουσία της Ομάδας Βάγκνερ και η προσπάθεια στρατολόγησης στη χώρα είναι στην καλύτερη περίπτωση οριακή.

Νομίζω ότι δεν υπάρχει παρουσία. Παρόμοια με τον ρόλο τους ως πηγές παραπληροφόρησης, το Βελιγράδι, η Ποντγκόριτσα και η Μπάνια Λούκα είναι οι δεξαμενές όπου αυτού του είδους η υποστήριξη είναι μεγαλύτερη. Εάν υπάρχουν πολίτες της ΠΓΔΜ που θα στρατολογηθούν [για να πολεμήσουν στη ρωσική πλευρά στην Ουκρανία], ή είναι ήδη στρατολογημένοι, αυτό πιθανότατα θα γινόταν από εκεί.

Πρόσθεσε ότι δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο τέτοιας επιρροής μέσω της Βουλγαρίας ή άλλων χωρών. Σημείωσε επίσης ότι ορισμένοι μεμονωμένοι «μοναχικοί λύκοι» μπορεί να στρατολογηθούν διαδικτυακά μέσω διαφορετικών καναλιών μέσων κοινωνικής δικτύωσης ή «θαλάμων ηχούς», με τρόπο παρόμοιο με το ISIS. Τόνισε ότι η κοινωνία της πΓΔΜ αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα χαμηλής ανθεκτικότητας στον υβριδικό πόλεμο και χρειάζεται να αναπτύξει μηχανισμούς πρόληψης.