Έργο τέχνης από Arif Qazi, χρήση με άδεια.

Το Ιράν έχει βιώσει μήνες διαμαρτυριών, προκαλώντας μια σειρά συναισθημάτων μεταξύ των Ιρανών τόσο εντός όσο και εκτός της χώρας, όπως θλίψη, χαρά, αλληλεγγύη και σε πολλές περιπτώσεις οργή. Αν και η κυβερνώσα θεοκρατία είναι ο πρωταρχικός στόχος της οργής και της αγανάκτησης, πολλοί έστρεψαν τα συναισθήματά τους και προς το Εθνικό Ιρανοαμερικανικό Συμβούλιο (NIAC), γνωστό και ως «λόμπι του Ιράν». 

Όταν συζητάμε για το λεγόμενο «λόμπι του Ιράν», είναι σημαντικό να ορίσουμε πρώτα τον όρο. Δεν πρέπει να θεωρείται επίσημο λόμπι ή βραχίονας της Ισλαμικής Δημοκρατίας, αλλά μάλλον αναφέρεται σε όσα άτομα προωθούν πολιτικές, που εξομαλύνουν, υπερασπίζονται ή υποστηρίζουν την Ισλαμική Δημοκρατία. Η υποστήριξη αυτή μπορεί να είναι άμεση ή έμμεση, συχνά με σημαντική οικονομική συνιστώσα. Ο όρος δεν υπονοεί απαραίτητα ότι το άτομο εργάζεται άμεσα για λογαριασμό του καθεστώτος στην Τεχεράνη, αλλά αναφέρεται σε όσα άτομα μπορεί να έχουν άμεσο ή έμμεσο συμφέρον στην υποστήριξη της σημερινής κυβέρνησης.

Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει συναίνεση σχετικά με την ακριβή έννοια του όρου και υπάρχει συνεχής συζήτηση και διαφωνία σχετικά με το ποιος μπορεί να θεωρηθεί μέλος του «λόμπι του Ιράν». Ορισμένοι επικριτές υποστηρίζουν ότι ο όρος έχει χρησιμοποιηθεί άδικα και ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να καταπνίξει τη νόμιμη πολιτική συζήτηση και τη διαφωνία. Παρ’ όλα αυτά, ο παρεχόμενος ορισμός είναι ένας ευρέως χρησιμοποιούμενος χαρακτηρισμός του «λόμπι του Ιράν».

Κυρώσεις ή διαπραγματεύσεις με το Ιράν

Στο πλαίσιο αυτό, η συζήτηση για την πολιτική του Ιράν διεξάγεται σε μεγάλο βαθμό μεταξύ όσων πιστεύουν ότι η σωστή πολιτική της διεθνούς κοινότητας έναντι της Ισλαμικής Δημοκρατίας πρέπει να περιλαμβάνει κυρώσεις και απομόνωση έναντι όσων πιστεύουν ότι οι διαπραγματεύσεις και οι συμφωνίες με το καθεστώς θα οδηγούσαν σε μεταρρυθμίσεις και εκδημοκρατισμό. Οι θέσεις αυτές ευθυγραμμίστηκαν σε γενικές γραμμές με το χάσμα μεταξύ των Ιρανών στο εσωτερικό, που πιστεύουν ότι η Ισλαμική Δημοκρατία είναι μεταρρυθμίσιμη, και όσων υποστηρίζουν ότι η επανάσταση ή η αλλαγή καθεστώτος είναι ο μόνος βιώσιμος δρόμος προς τον εκδημοκρατισμό.

Ένα βασικό πεδίο μάχης σε αυτή τη συζήτηση ήταν η αντιμετώπιση του Ιράν από τη Δύση, τόσο στο πλαίσιο των πυρηνικών διαπραγματεύσεων όσο και στο πλαίσιο της γενικότερης διπλωματίας, του εμπορίου και των επενδυτικών σχέσεων στη χώρα. 

Σήμερα, καθώς το Ιράν συνεχίζει να συλλαμβάνει και να εκτελεί διαδηλωτές στο εσωτερικό της χώρας, πολλοί καλούν πλέον σε διπλωματικό μποϊκοτάζ του καθεστώτος, στον χαρακτηρισμό της Επαναστατικής Φρουράς ως τρομοκρατικής οντότητας και στην απόρριψη της πυρηνικής συμφωνίας ή οποιασδήποτε μορφής οικονομικής ανακούφισης του καθεστώτος. Η θέση αυτή έχει συγκεντρώσει σημαντική υποστήριξη από πολλούς Ιρανούς, οι οποίοι, μπροστά στη συνεχιζόμενη καταστολή, δεν πιστεύουν πλέον ότι το καθεστώς είναι μεταρρυθμίσιμο. Ο θάνατος και η βία που προκαλούνται από το καθεστώς, μαζί με όλα τα άλλα, έχουν τροφοδοτήσει την οργή εναντίον εκείνων, που επί μακρόν προωθούσαν την πεποίθηση ότι η μεταρρύθμιση ήταν δυνατή και ότι το ιρανικό καθεστώς δεν ήταν «τόσο κακό» όσο φαίνεται.

Καταρρίπτοντας παρανοήσεις σχετικά με το λόμπι του Ιράν

Αυτή η επιχειρηματολογία είχε και συνεχίζει να έχει πολλούς υποστηρικτές, η πλειονότητα των οποίων παρέχει μια ανάλυση, που κατηγορεί τη Δύση για ό,τι συμβαίνει στο Ιράν. Τα αγαπημένα τους επιχειρήματα περιλαμβάνουν τον ισχυρισμό ότι το Ιράν δεν είναι τόσο κακό όσο η Σαουδική Αραβία, ότι οι δυτικές κυρώσεις ευθύνονται για τη δυστυχία των ανθρώπων και ότι το Ιράν είναι ένας παρεξηγημένος φορέας έτοιμος για ειρήνη, αν δεν υπήρχαν οι Τραμπ του κόσμου.

Μερικά από αυτά τα επιχειρήματα ειδικότερα έχουν αποδειχθεί ανακριβή από τότε που ξεκίνησε το κίνημα διαμαρτυρίας στα τέλη του 2022. Είναι αρκετά κωμικό να τα διαβάζει κανείς εκ των υστέρων και πολλοί από τους συγγραφείς τους βρίσκονται τώρα στη δύσκολη θέση να αποκηρύξουν την τελευταία δεκαετία του έργου τους και να τρέχουν να προλάβουν τις επαναστατικές μάζες. 

Τα επιχειρήματα αυτά δεν αναγνωρίζουν ορισμένα βασικά στοιχεία για το Ιράν. Η χώρα είναι μια θεοκρατική απολυταρχία που κυβερνάται από μία αδίστακτη ελίτ,  με ισχυρή εξουσία και δύναμη. Το καθεστώς αναζητά απεγνωσμένα την ανακούφιση από τις κυρώσεις και την οικονομική σταθερότητα μπροστά στη διεθνή απομόνωση, καθώς τα χρειάζεται για να επιβιώσει. Ένας από τους σταθερούς ισχυρισμούς του λόμπι του Ιράν είναι ότι οι κυρώσεις και η απομόνωση εμπλουτίζουν κατά κάποιον τρόπο το Σώμα Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC) ή ωφελούν τον Ανώτατο Ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, αλλά αυτό το επιχείρημα θα ήταν γελοίο, αν δεν ήταν ποτισμένο με αίμα και απληστία.

Οποιεσδήποτε οικονομικές παραχωρήσεις γίνονται στο Ιράν θα ωφελήσουν πρώτα απ’ όλα το καθεστώς, επιτρέποντάς του να συνεχίσει να λειτουργεί τον καταπιεστικό μηχανισμό του. Η επιχειρηματική αυτοκρατορία των 95 δισεκατομμυρίων δολαρίων του Χαμενεΐ θα κερδίσει τρομερά από τις ίδιες τις κυρώσεις. Το IRGC δεν είναι μόνο μια στρατιωτική δύναμη, που χρησιμοποιείται για την καταστολή των διαδηλώσεων και τη διάδοση του τρόμου. Ελέγχει επίσης περισσότερο από το ήμισυ της οικονομίας του Ιράν, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις.

Το λόμπι του Ιράν έχει δεχθεί πυρά για την προώθηση μιας ατζέντας, που επιδιώκει τη διατήρηση των οικονομικών σχέσεων με το Ιράν, ενώ παράλληλα παρατείνει τη ζωή της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Η εξέταση των δημοσιεύσεων και των ενεργειών των ατόμων, που συνδέονται με το λόμπι του Ιράν, αποκαλύπτει ότι οι προσπάθειές τους τους επικεντρώνονται στην επίτευξη αυτών των στόχων με οποιοδήποτε κόστος. Καθώς οι εντάσεις μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν παραμένουν, η συζήτηση σχετικά με τον ρόλο του λόμπι του Ιράν είναι πιθανό να συνεχιστεί.