Η καταστροφή στην Ιντλίμπ που προκλήθηκε από ρωσικό πυραυλικό χτύπημα στις 14 Μαρτίου 2019, στοίχισε ζωές και κατέστρεψε μια γειτονιά. Φωτογραφία του Moussa Mohammed. Χρησιμοποιείται με άδεια

Αυτή η ιστορία περιέχει εικόνες, που απεικονίζουν βία. 

Παρά τον καταστροφικό σεισμό που έπληξε την Τουρκία και τη Συρία στις 6 Φεβρουαρίου, επηρεάζοντας πάνω από 18 εκατομμύρια ανθρώπους, προκαλώντας απώλειες ζωών, τραυματισμούς και εκτοπισμό εκατομμυρίων, το καθεστώς Μπασάρ Αλ Άσαντ εμφανίστηκε με σχέδια να εκμεταλλευτεί αυτή την τραγωδία για προσωπικό όφελος.

Ο σεισμός παρείχε στο καθεστώς ένα μονοπάτι για να σπάσει την απομόνωσή του, που προέκυψε από διεθνείς κυρώσεις λόγω σοβαρών παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δράττοντας την ευκαιρία, το καθεστώς ξεκίνησε την εξομάλυνση των σχέσεων με τις αραβικές χώρες, οι οποίες χρησιμοποίησαν την ανθρωπιστική βοήθεια ως πρόσχημα για να αποκαταστήσουν την επικοινωνία. Η διπλωματική ομαλοποίηση αναφέρεται στη διαδικασία αποκατάστασης ή εγκαθίδρυσης επίσημων διπλωματικών σχέσεων μεταξύ δύο χωρών ή οντοτήτων.

Στις 7 Μαΐου 2023, ο Αραβικός Σύνδεσμος υποδέχθηκε ξανά τη Συρία μετά από 12 χρόνια διακοπής αδιαφορώντας για τις θηριωδίες του καθεστώτος Άσαντ για σφαγές, βασανιστήρια, εξαναγκαστικές εξαφανίσεις και εκτοπισμό, προκαλώντας ένα οδυνηρό πλήγμα στα ανθρώπινα δικαιώματα στην περιοχή.

Μια δεκαετία βίαιης καταστολής και ανθρωπιστικής κρίσης

Ο Συριακός Εμφύλιος ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2011, όταν το καθεστώς Άσαντ κατέστειλε βάναυσα ειρηνικές διαδηλώσεις. Αυτό πυροδότησε μια αδυσώπητη συνεχιζόμενη σύγκρουση, που συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Πολλά εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στη Συρία διαπράχθηκαν από το καθεστώς Άσαντ, σύμφωνα με εκθέσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αυτά τα αδικήματα περιλαμβάνουν βομβαρδισμούς χωρίς διάκριση, εστίαση σε ιατρικές εγκαταστάσεις και προσωπικό, αποτροπή λήψης ανθρωπιστικής βοήθειας σε όσους ανθρώπους έχουν ανάγκη και διεξαγωγή εξωδικαστικών εκτελέσεων, βασανιστηρίων, εξαναγκαστικών εξαφανίσεων και σεξουαλικής βίας εντός των φυλακών.

Τα εγκλήματα του καθεστώτος ξεπέρασαν αυτό αδιαφορώντας για τους διεθνείς νόμους και καταφεύγοντας στη χρήση απαγορευμένων χημικών όπλων εναντίον αμάχων σε πολλές περιπτώσεις. Ένα περιστατικό που ξεχωρίζει είναι η σφαγή του 2013 στη Γούτα, η οποία σκότωσε εκατοντάδες αμάχους, συμπεριλαμβανομένων παιδιών.

Επιπλέον, το καθεστώς χρησιμοποίησε την πείνα ως όπλο κατά του συριακού λαού εμποδίζοντας τη μεταφορά βοήθειας σε περιοχές ελεγχόμενες από την αντιπολίτευση, με αποτέλεσμα οι άμαχοι να υποφέρουν από πείνα και υποσιτισμό.

Αυτά τα εγκλήματα είχαν καταστροφικές συνέπειες, εκτοπίζοντας πάνω από 14 εκατομμύρια Σύρους παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένων 6,8 εκατομμυρίων στο εσωτερικό. Μια πρόσφατη έκθεση του ΟΗΕ από τον Μάρτιο του 2023 τόνισε ότι το 70% του πληθυσμού έχει επείγουσα ανάγκη ανθρωπιστικής βοήθειας.

Αυτά τα εγκλήματα οδήγησαν πολλές χώρες και οργανισμούς να επιβάλουν κυρώσεις στο συριακό καθεστώς από το 2011. Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) πάγωσε περιουσιακά στοιχεία και επέβαλε ταξιδιωτικές απαγορεύσεις σε άτομα, που εμπλέκονται σε παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες εφάρμοσαν κυρώσεις βάσει του νόμου περί πολιτικής προστασίας Caesar Syria το 2019, που πήρε το όνομά του από έναν αποστάτη, που κατέγραψε βασανιστήρια με φρικιαστικές φωτογραφίες.

Αγώνας για ομαλοποίηση με το καθεστώς Άσαντ

Ο Αραβικός Σύνδεσμος ανέστειλε την ένταξη της Συρίας το 2011, αλλά από το 2017 σημειώθηκε μια αλλαγή στη διεθνή κοινότητα και στις δυνάμεις κατά του καθεστώτος. Τα στρατιωτικά κέρδη του καθεστώτος , με την υποστήριξη της Ρωσίας και του Ιράν, ενάντια σε τρομοκρατικές οργανώσεις όπως το ISIS, οδήγησαν σε αλλαγή της εστίασης ορισμένων δυτικών χωρών, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, δίνοντας προτεραιότητα στην ήττα του ISIS παρά στην απομάκρυνση του Άσαντ από την εξουσία.

Οι αραβικές χώρες βελτίωσαν πρόσφατα την επικοινωνία με το καθεστώς Άσαντ, με αρκετές εξέχουσες διπλωματικές προσπάθειες να ανοικοδομήσουν κανάλια με τη Δαμασκό. Το 2018, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν αποκατέστησαν τις διπλωματικές σχέσεις με τη Συρία.

Μετά τον σεισμό, η Σαουδική Αραβία εξέφρασε ενδιαφέρον για τη βελτίωση των σχέσεων με τη Συρία, αντανακλώντας τις εξελισσόμενες διπλωματικές εξελίξεις και τις νέες συμμαχίες στη Μέση Ανατολή, συμπεριλαμβανομένου του περιφερειακού αντίκτυπου των σχέσεων Σαουδικής Αραβίας-Ιράν , που περιλαμβάνει τη Συρία.

Η αραβική ομαλοποίηση με το καθεστώς Άσαντ εξυπηρετεί διαφορετικές ανάγκες και συμφέροντα. Στόχος του είναι να αμβλύνει τις εσωτερικές εντάσεις, που προκαλούνται από εκατομμύρια Σύριους πρόσφυγες στις αραβικές χώρες και — ελπίζουμε — να διευκολύνει την ασφαλή επιστροφή τους. Επιπλέον, επιδιώκει να περιορίσει τη ροή παράνομων ναρκωτικών, που μεταφέρονται λαθραία από τη Συρία στην Ιορδανία και το Ιράκ καθ’ οδόν προς τις χώρες του Κόλπου. Επιπλέον, η Σαουδική Αραβία επιδιώκει να περιορίσει την ιρανική επέμβαση στην ασφάλεια της περιοχής, συμπεριλαμβανομένης της Συρίας και της Υεμένης.

Ωστόσο, η ομαλοποίηση θέτει ένα διπλωματικό και ηθικό δίλημμα για τον κόσμο, ιδιαίτερα τις ΗΠΑ και την ΕΕ, που μπορεί να χρειαστεί να επιβάλουν κυρώσεις στους συμμάχους τους στη Μέση Ανατολή για να επιβάλουν κυρώσεις στη Συρία.

Οι παραχωρήσεις θα διαβρώσουν την ηθική νομιμότητα, ιδίως λαμβάνοντας υπόψη τις εκτεταμένες συνέπειες στα ανθρώπινα δικαιώματα σε περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο. Η εξομάλυνση των σχέσεων με τον Άσαντ χωρίς ευθύνη για εγκλήματα ή ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις εμποδίζει τη δικαιοσύνη για τους Σύριους και θέτει σε κίνδυνο την ειρήνη, προειδοποίησε το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Επιπλέον, αυτή η ομαλοποίηση στέλνει ένα φρικτό μήνυμα στους δικτάτορες σε όλο τον κόσμο, επιτρέποντας τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων να μείνουν ατιμώρητες, ειδικά υπό το φως της συνεχιζόμενης ρωσο-ουκρανικής σύγκρουσης.

Αντιδράσεις για την ομαλοποίηση με τον Άσαντ

Η συριακή αντιπολίτευση έσπευσε να επικρίνει την εξομάλυνση των αραβικών κρατών με το καθεστώς Άσαντ. Ο Badr Jamous, επικεφαλής της Επιτροπής Διαπραγμάτευσης στον Εθνικό Συνασπισμό της Συρίας για την Αντιπολίτευση και τις Επαναστατικές Δυνάμεις , προειδοποίησε ενάντια στην άνευ όρων ομαλοποίηση .

التطبيع مع النظام السوري لإعادته إلى الجامعة العربية دون الالتزام بالحل السياسي، وعدم تطبيق القرارت الأممية وعلى رأسها بيان جنيف والقرار ٢٢٥٤، واستئناف عملية سياسية جدية وفق آلية زمنية محددة، سيعطي ضوءاً أخضر للنظام للتهرب من الاستحقاقات المطلوبة منه.
ندعو الدول العربية الشقيقة…

— د بدر جاموس Dr Bader Jamous (@JamousBader) April 12, 2023

Η εξομάλυνση με το συριακό καθεστώς χωρίς τη δέσμευσή του για πολιτική λύση, η αγνόηση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ, ιδιαίτερα της δήλωσης της Γενεύης και του ψηφίσματος 2254, και η επανάληψη μιας σοβαρής πολιτικής διαδικασίας εντός συγκεκριμένου χρονικού πλαισίου επιτρέπει στο καθεστώς να αποφύγει τις υποχρεώσεις του. Προτρέπουμε τις αραβικές χώρες να πιέσουν για πραγματικές εθνικές διαβουλεύσεις για να προστατεύσουν τη Συρία και να εξασφαλίσουν μια ασφαλή, αξιοπρεπή και σταθερή ζωή για τον λαό της. Η άνευ όρων ομαλοποίηση έρχεται σε αντίθεση με τα συμφέροντα των Σύριων, παρεμποδίζει τη σταθερότητα και τροφοδοτεί τη μετανάστευση διαβρώνοντας την ελπίδα για ειρηνική αλλαγή.

Η Λιβανέζα δημοσιογράφος Rawaa Augé ρώτησε αν ο Αραβικός Σύνδεσμος θα θεωρούσε το καθεστώς υπεύθυνο.

بعد دعوة بشار الأسد إلى #الجامعة_العربية , هل ستسأله الجامعة عن المعتقلين والمخفيين; هل ستشترط عليه وقف الاعتقالات والقصف؟ هل ستوبّخه ولو توبيخاً بسيطاً لرفع العتب؟ أم ستستقبله بالأحضان وتسمّيها لحظة تاريخيّة وتخبرنا أنّ #سوريا عادت إلى أحضان العالم العربي؟ ستنسى، فهل ننسى;

— Rawaa Augé روعة أوجيه (@Rawaak) 11 Μαΐου 2023

Μετά την πρόσκληση του Μπασάρ Αλ Άσαντ στον Αραβικό Σύνδεσμο, θα τον ανακρίνει η ένωση για κρατούμενους και εξαφανισμένους; Θα ζητήσει να σταματήσουν οι συλλήψεις και οι βομβιστικές επιθέσεις; Θα τον επιπλήξει, έστω και με μια ελαφριά επίπληξη, να προσποιηθεί ότι ανησυχεί; Ή θα τον αγκαλιάσουμε, δηλώνοντάς το ως ιστορική στιγμή, λέγοντάς μας ότι η Συρία είναι πίσω στους αραβικούς κόλπους; Αυτοί θα ξεχάσουν, εμείς όμως;

Ο δημοσιογράφος και υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Ibrahim Zeidan τόνισε τις φρικαλεότητες που διέπραξε ο Άσαντ.

So let’s remember how the Assad used to treat Syrian people. It’s the same Asad the Arab are trying to normalise and give him a chair in the Arab league.#Syria #Saudi #Iran pic.twitter.com/LAVjqPjElo

— Ibrahim Zeidan (@izeidan88) May 7, 2023

Ας θυμηθούμε λοιπόν πώς συμπεριφερόταν ο Άσαντ στο λαό της Συρίας. Ο ίδιος Άσαντ που οι Άραβες προσπαθούν να ομαλοποιήσουν και να του δώσουν μια καρέκλα στον Αραβικό Σύνδεσμο.

Ο καθηγητής πολιτικών επιστημών Marc Lynch αμφισβήτησε την έκπληξη σχετικά με την απόφαση του Αραβικού Συνδέσμου.

Why would anyone think the Arab League would have a problem with welcoming Asad’s Syria back the instant it was convenient? These regimes are all brutally repressive autocracies who would commit the same war crimes if challenged and violate human rights daily. They never cared.

— Marc Lynch (@abuaardvark) May 7, 2023

Γιατί να σκεφτεί κανείς ότι ο Αραβικός Σύνδεσμος θα είχε πρόβλημα με το να υποδεχτεί τη Συρία του Άσαντ πίσω τη στιγμή που είναι βολικό; Αυτά τα καθεστώτα είναι όλα βάναυσα κατασταλτικές απολυταρχίες, που θα διέπρατταν τα ίδια εγκλήματα πολέμου, αν αμφισβητηθούν και παραβιάζουν καθημερινά τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ποτέ δεν τους ένοιαζε.

Ταυτόχρονα, το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ επανέλαβε την απόρριψη αυτής της ομαλοποίησης.

Μετά την επανεισδοχή της Συρίας στον Αραβικό Σύνδεσμο, προκύπτουν ερωτήματα σχετικά με τον αντίκτυπο της απόφασης στη συνεχιζόμενη συριακή σύγκρουση και στους Σύριους, που πλήρωσαν βαρύ τίμημα ως αποτέλεσμα. Παραμένει αβέβαιο εάν ο Αραβικός Σύνδεσμος θα θεωρήσει υπεύθυνο το καθεστώς ή εάν θα επικρατήσουν ανταγωνιστικά συμφέροντα, υπονομεύοντας τα ανθρώπινα δικαιώματα στη Συρία και την περιοχή, με πιθανές παγκόσμιες επιπτώσεις.