Εικόνα: Canva Pro.

Του Wesley Gibbings

Αυτό το άρθρο, που δημοσιεύθηκε αρχικά στον Guardian του Τρινιντάντ και Τομπάγκο, αναδημοσιεύεται παρακάτω με άδεια.

Είναι η Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου σήμερα και φαίνεται ότι οι περισσότεροι άνθρωποι εδώ δεν ενδιαφέρονται ούτε καταλαβαίνουν περί τίνος πρόκειται. Ακολουθεί επίσης τον εορτασμό, πριν από δύο ημέρες, της Παγκόσμιας Ημέρας των Εργαζομένων, γνωστής και ως Εργατικής Πρωτομαγιάς.

Ο Φιλιππινέζος δημοσιογράφος Juan Pablo Salud  δημιούργησε μια σύνδεση μεταξύ των δύο, όταν δημοσίευσε στη σελίδα του στο Facebook: «Ένα γεγονός που δεν ακούς πολύ συχνά είναι ότι το γράψιμο είναι δουλειά και οι συγγραφείς-μυθιστοριογράφοι, δημοσιογράφοι, ποιητές, δοκιμιογράφοι, θεατρικοί συγγραφείς, σεναριογράφοι, τραγουδοποιοί, δημιουργοί περιεχομένου μέσων κοινωνικής δικτύωσης […] αποτελούν μέρος του εργατικού δυναμικού. Βρισκόμαστε σε κάθε βιομηχανία, σε κάθε ανθρώπινη προσπάθεια από την αυγή του πολιτισμού».

Αυτό με έκανε να θυμηθώ την εποχή που (ως ρεπόρτερ και συνδικαλιστικό μέλος) καλύπτοντας εργατικές ειδήσεις, απευθύνθηκα σε έναν συντάκτη ειδήσεων και είπα για μια προγραμματισμένη διαδήλωση συνδικαλιστικών οργανώσεων: «Δεν πρέπει να είμαστε κι εμείς εκεί έξω;». Παρά το γεγονός ότι γνώριζα καλά τις αδυναμίες και τις αδυναμίες ενός εργατικού κινήματος, που προχωρά νωχελικά στο μέλλον, σε βαθμό που σήμερα φαίνεται κολλημένο σε έναν αργό θάνατο.

Όποια και αν είναι η κατάλληλη απάντηση, πιστεύω ότι η ελευθερία του Τύπου είναι εγγενώς ευθυγραμμισμένη με ένα ευρύ φάσμα ελευθεριών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δεσμεύσεις συνείδησης, που μας διακρίνουν από άλλες ομάδες ζώων.

Η ελευθερία του Τύπου, ως ένα υποπροϊόν της ευρύτερης ελευθερίας της έκφρασης, διαδραματίζει βασικό ρόλο στη διασφάλιση ότι τα άλλα δικαιώματα είναι υλικό βιωμένης πραγματικότητας. Αυτό επιτυγχάνεται ακόμη και όταν αναγνωρίζουμε ότι όλα τα δικαιώματα είναι για όλους.

Αυτά τα δικαιώματα περιλαμβάνουν την πλήρη γκάμα των ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων, παράλληλα με τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα. Είναι αδύνατο, ή τουλάχιστον εξαιρετικά απίθανο, να γίνει διάκριση των συνθηκών, που ευνοούν τη μία από την άλλη, χωρίς ταυτόχρονα να αρνηθεί κανείς το αναπαλλοτρίωτο, την καθολικότητα και το αδιαίρετο αυτών των ελευθεριών.

Σε χώρες όπως η δική μας – τα προϊόντα της αποικιοκρατίας, της δουλείας και άλλων μορφών καταναγκασμού – αντιμετωπίζουμε συνεχώς τη γνωστική ασυμφωνία που εμφανίζεται κάθε φορά που μιλάμε για διεκδίκηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Υπάρχει αυτή η ενδημική, γρήγορη καταφυγή στην απαγόρευση και η απουσία των συνηθειών της ελευθερίας.

Υπάρχουν επίσης άνθρωποι, που περιφρονούν τον (ομολογουμένως ατελή) Τύπο και θα κολυμπούσαν στην κατάρρευσή του από αφηγήσεις ή προοπτικές που τους δόθηκε χρόνος και χώρος που δεν συνάδουν με τους δικούς τους.

Μια άλλη ομάδα περιλαμβάνει όσα άτομα δεν φαίνεται να κατανοούν ότι η ελευθερία του Τύπου συνεπάγεται το δικαίωμα του κοινού/καταναλωτών να αναζητούν, να έχουν πρόσβαση και να προμηθεύονται περιεχόμενο. Η ελευθερία του Τύπου, επομένως, δεν είναι μόνο για τον Τύπο.

Όλες οι πλατφόρμες μπορούν να καταλαμβάνουν χώρο κάτω από την εκτεταμένη ομπρέλα της ελεύθερης έκφρασης, αλλά τα διακριτά στοιχεία (συμπεριλαμβανομένων των ερασιτεχνικών μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε όλες τις εκφάνσεις τους) δεν είναι όλα ίδια και επάξια γίνονται διακρίσεις.

Η ελευθερία του Τύπου θέτει συγκεκριμένες απαιτήσεις από τα κυρίαρχα, παλαιά ΜΜΕ, που δεν επεκτείνονται απαραίτητα σε λιγότερο επίσημες πλατφόρμες, ανεξάρτητα από τις κοινές νομικές και υποτιθέμενες ηθικές υποχρεώσεις. Αυτό, ωστόσο, δεν μειώνει την αξία άλλων καναλιών.

Ο ρόλος επικύρωσης των ΜΜΕ είναι επίσης βασικός για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης και της προπαγάνδας, που διατυπώνονται ως ανεξάρτητες ειδήσεις και πληροφορίες. Αν τα πράγματα ήταν διαφορετικά, δεν θα είχε πραγματοποιηθεί σημαντική πρόοδος στην πανδημία.

Αυτά τα πράγματα εξετάζονται σε μια εποχή που τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι ελευθερίες δοκιμάζονται με πρωτοφανείς τρόπους.

Στην Καραϊβική, για παράδειγμα, η έλλειψη πόρων, μαζί με σχετικά αδύναμους κοινωνικούς και πολιτικούς θεσμούς, συνωμοτούν για να υπονομεύσουν τις προοπτικές για ειρηνική και δίκαιη ανάπτυξη και ανάπτυξη.

Τα μέτρα πανδημίας επιβάρυναν σημαντικά την ήδη δύσκολη κατάσταση. Αντιμετωπίζουμε επίσης το βίαιο έγκλημα ως μια μοναδική κρίσιμη απειλή για τον πολιτισμό της Καραϊβικής, που συνοδεύεται από αδυναμία να το κατανοήσουμε σωστά και να το αντιμετωπίσουμε.

Φαινομενικά κινούμαστε από τη μια κρίση στην άλλη και οι συνέπειες για την πρακτική των ΜΜΕ σε στιγμές όπως αυτές είναι εξαιρετικά δύσκολο να διαπραγματευτούν.

Η Αμερικανίδα μελετήτρια Δρ. Courtney C. Radsch, στην έρευνα της οποίας έχω πρόσφατα συνεισφέρει, ισχυρίζεται: «Όταν υπάρχει μια γρήγορη περιστροφή ή κρίση, τα ΜΜΕ πολιτικοποιούνται ακόμη περισσότερο και άλλοι θεσμοί επηρεάζονται με τρόπους, που ασκούν περαιτέρω πίεση στην ανεξάρτητη δημοσιογραφία εντός της χώρας και στις γύρω περιοχές, καθώς και σε εκείνες που γίνονται μεταναστευτικοί ξενιστές».

Επιπλέον, ο απαραίτητος ρόλος των αξιόπιστων ειδήσεων και πληροφοριών στην επίτευξη ακόμη και των πιο μετριοπαθών αναπτυξιακών φιλοδοξιών υπονομεύεται από την εύθραυστη υποδομή των ΜΜΕ, την ενδημική παραπληροφόρηση και τα συστήματα διακυβέρνησης, που είναι σαφώς αδιαφανή και ακαταλόγιστα.

Επίσης, δεν ήταν χρήσιμο το γεγονός ότι οι πολιτικοί και τα υποκατάστατά τους χρησιμοποιούν ολοένα και περισσότερο ανατρεπτικές τακτικές για να υπονομεύσουν την αξιοπιστία και την αξία της ανεξάρτητης δημοσιογραφίας, ακόμη κι αν το κάνουν ειρωνικά με δικό τους κίνδυνο.

Διακυβεύονται δικαιώματα πέρα ​​από αυτά που διεκδικούν τα ΜΜΕ και οι δημοσιογράφοι. Καλά θα ήταν να το θυμόμαστε αυτό.