Παρά το γεγονός ότι βομβαρδίζεται κατά καιρούς, το Λβιβ στα δυτικά της Ουκρανίας θεωρείται σχετικά ασφαλές. Παραμένει ένας από τους κύριους τουριστικούς προορισμούς στο εσωτερικό της χώρας και κύριος σιδηροδρομικός κόμβος για ταξίδια σε θέρετρα στα Καρπάθια Όρη ή στο εξωτερικό. Όλες οι μη στρατιωτικές πτήσεις ακυρώνονται στην Ουκρανία από τη ρωσική εισβολή πλήρους κλίμακας στις 24 Φεβρουαρίου 2022. Λβιβ, Ιούλιος 2023. Φωτογραφία από τη Yulia Abibok, χρησιμοποιείται με άδεια.

Πολλοί έχουν μια συγκεκριμένη ιδέα για το πώς μοιάζει μια χώρα σε πόλεμο: ατελείωτα ερείπια, καταστροφές και εμφανή σημάδια ταλαιπωρίας. Ακόμη και στην Ουκρανία, ο κόσμος λέει συχνά ότι δεν μπορείς να δεις και να νιώσεις τον πόλεμο, όταν περπατάς σε μεγάλες πόλεις, όπως το Κίεβο. Μα για ένα άτομο που γνωρίζει τη χώρα, αλλά δεν την έχει επισκεφτεί για αρκετό καιρό από την πλήρη εισβολή της Ρωσίας στις 24 Φεβρουαρίου 2022, τα σημάδια, τα απομεινάρια και οι υπενθυμίσεις της συνεχιζόμενης ένοπλης επίθεσης είναι διάσπαρτα παντού.

Γεννήθηκα στην Ουκρανία και έζησα εκεί – στο Ντονέτσκ, το Κίεβο και το Λβιβ – για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μου μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου 2022. Επέστρεψα στην Ουκρανία τον Ιούλιο του 2023, αφού δεν την είδα για 10 μήνες, και πέρασα περίπου έξι εβδομάδες εκεί διασχίζοντας τη χώρα πολλές φορές. Είδα τα εξής.

Τέρνοπιλ, Ιούλιος 2023. Φωτογραφία της Yulia Abibok, χρησιμοποιήθηκε με άδεια

Αμέσως μετά την έναρξη της πλήρους κλίμακας ρωσικής εισβολής, η ουκρανική κυβέρνηση απαγόρευσε την εμφάνιση των συναλλαγματικών ισοτιμιών για να περιορίσει τον οικονομικό πανικό και την εικαζόμενη ανάπτυξη. Ορισμένοι ιστότοποι ανταλλαγής νομισμάτων βρήκαν έναν τρόπο να προσελκύουν πελάτες με άλλους τρόπους. Εδώ, μια πινακίδα σε μια αγορά στο Τέρνοπιλ, μια πόλη στα δυτικά της Ουκρανίας, λέει ότι η τιμή αγοράς είναι «ακριβή», ενώ η τιμή πώλησης είναι «φθηνή».

Λουτσκ, Ιούλιος 2023. Φωτογραφία της Yulia Abibok, χρησιμοποιήθηκε με άδεια.

Στο Λουτσκ, μια πόλη στα βορειοδυτικά της Ουκρανίας, ο πόλεμος είναι αρκετά απαρατήρητος καθώς, παρά το γεγονός ότι βρίσκεται κοντά στη Λευκορωσία, έναν Ρώσο στρατιωτικό σύμμαχο, δεν υπήρξε κοινός στόχος για ρωσικές αεροπορικές επιθέσεις. Η πόλη είναι επίσης ένας από τους πιο υποτιμημένους τουριστικούς προορισμούς στην Ουκρανία. Έχει πολλά εντυπωσιακά ορόσημα, όπως αυτό το φρούριο και το κάστρο του 14ου αιώνα, ένα από τα λίγα καλοδιατηρημένα φρούρια στην Ουκρανία.

Λουτσκ, Ιούλιος 2023. Φωτογραφία της Yulia Abibok, χρησιμοποιήθηκε με άδεια.

Στις πολυκατοικίες της σοβιετικής εποχής στο φιλόξενο Λουτσκ, ο χρόνος φαινομενικά έχει σταματήσει, με τα παιδιά να παίζουν στις αυλές ανάμεσα σε στεγνωμένες μπουγάδες και παρτέρια, που φύτεψαν οι ηλικιωμένοι γείτονές τους. Σε πόλεις και κωμοπόλεις πιο κοντά στην πρώτη γραμμή, ακόμη και τα λίγα εναπομείναντα παιδιά γενικά δεν παίζουν έξω λόγω του κινδύνου βομβαρδισμών και ναρκών.

Λουτσκ, Ιούλιος 2023. Φωτογραφία της Yulia Abibok, χρησιμοποιήθηκε με άδεια.

Πρώτα, ο πελαργός σε ένα κεντρικό πάρκο στο Λουτσκ πλησίασε το νεαρό ζευγάρι από πίσω και, όταν άρχισαν να τον ταΐζουν, έγινε πιο σίγουρος και ήρθε πιο κοντά. Η ντόπια συνάδελφός μου είπε ότι δεν είχε ξαναδεί κάτι παρόμοιο. Ένας πόλεμος δεν επηρεάζει μόνο τους ανθρώπους, αλλά προκαλεί και αλλαγές στα οικοσυστήματα, ακόμη και μακριά από την πρώτη γραμμή.

Κίεβο, Ιούλιος 2023. Φωτογραφία της Yulia Abibok, που χρησιμοποιείται με άδεια.

Ένα κτίριο που φιλοξενούσε τους πίνακες της Μαρία Πριματσένκο, της πιο διάσημης Ουκρανής λαϊκής καλλιτέχνιδας, καταστράφηκε από ρωσικούς βομβαρδισμούς τον Φεβρουάριο του 2022, αλλά οι ντόπιοι στο Ιβάνκιβ, όπου βρισκόταν, κατάφεραν να κρύψουν και να σώσουν τους πίνακες. Τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 2023, οι πίνακες εκτέθηκαν στο Κίεβο. Το στυλ της Πριματσένκο είναι γνωστό ως τέχνη ναΐφ. Τα λιοντάρια, οι χελώνες, οι κόμπρες και τα καβούρια της είναι ονειρικά και φανταστικά.

Κίεβο, Ιούλιος 2023. Φωτογραφία της Yulia Abibok, που χρησιμοποιείται με άδεια.

Η πρώην Αψίδα της Φιλίας των Λαών ανεγέρθηκε στο Κίεβο το 1982 ως ανάμνηση της επετείου της ίδρυσης της Σοβιετικής Ένωσης καθώς και ως σύμβολο της μακραίωνης «ενότητας» του ουκρανικού και του ρωσικού λαού. Το 2022, οι Αρχές ξήλωσαν από κάτω της ένα άγαλμα δύο ανδρών, που αντιπροσώπευαν έναν Ουκρανό και έναν Ρώσο, και ακόμη νωρίτερα, το 2018, κάποιος ζωγράφισε μια ρωγμή πάνω του.

Κίεβο, Αύγουστος 2023. Φωτογραφία της Yulia Abibok, που χρησιμοποιείται με άδεια.

Πολλά άλλα μνημεία στο Κίεβο και την Ουκρανία έχουν αλλάξει σημαντικά ή αποσυναρμολογηθεί. Η χώρα προσπαθεί να εξαλείψει όλα τα σημάδια της ρωσικής αυτοκρατορικής και σοβιετικής κυριαρχίας, μια κίνηση που εξακολουθεί να προκαλεί διαμάχες, αν και πολύ λιγότερο από ό,τι πριν από το 2022. Το μνημείο του μεγαλύτερου Ρώσου ποιητή Αλεξάντρ Πούσκιν στο Κίεβο έχει καλυφθεί από ένα παλίμψηστο γκράφιτι απαιτώντας την απομάκρυνσή του. Οι αυτοκρατορικές και σοβιετικές Αρχές χρησιμοποιούσαν συνήθως αγάλματα του Πούσκιν για να σηματοδοτήσουν την πολιτική τους παρουσία και τη σφαίρα επιρροής τους.

Κίεβο, Ιούλιος 2023. Φωτογραφία της Yulia Abibok, που χρησιμοποιείται με άδεια.

Οι ουκρανικές Αρχές δεν έχουν αποκαλύψει τον αριθμό των στρατιωτικών απωλειών, αλλά αυτό το «γκαζόν» στην κεντρική Πλατεία Ανεξαρτησίας του Κιέβου (περισσότερο γνωστή ως «Μαϊντάν») προσφέρει μια γεύση από τον αριθμό των νεκρών. Κάθε μικρή σημαία έχει ένα όνομα και άλλες λεπτομέρειες για έναν νεκρό στρατιώτη.

Κίεβο, Ιούλιος 2023. Φωτογραφία της Yulia Abibok, που χρησιμοποιείται με άδεια.

Μια τοιχογραφία στη διοίκηση της πόλης του Κιέβου απεικονίζει τον Βάλερι Ζαλούζνι, γενικό διοικητή των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων, να οδηγεί τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν ενώπιον μιας επιτροπής δικαστών. Είναι με μια φόρμα φυλακής με τη λέξη Huylo («μαλάκας»), το παρατσούκλι που κέρδισε στην Ουκρανία το 2014, στην πλάτη του. Το λαϊκό συναίσθημα στην Ουκρανία είναι ότι η χώρα δεν θα είναι ποτέ ασφαλής, εάν η Ρωσία δεν ηττηθεί και η ηγεσία της τιμωρηθεί νομικά.

Κίεβο, Αύγουστος 2023. Φωτογραφία της Yulia Abibok, που χρησιμοποιείται με άδεια.

Ενώ το Κίεβο ήταν άδειο τους πρώτους μήνες της ρωσικής εισβολής πλήρους κλίμακας, είναι τώρα η πιο ασφαλής πόλη στην Ουκρανία χάρη στην επιβεβλημένη αεράμυνα. Συνεχίζει να είναι μεταξύ των κύριων στόχων των ρωσικών δυνάμεων και βίωσε αριθμό ρεκόρ χτυπημάτων και αναχαιτίσεων τον Μάιο του 2023, όταν η ουκρανική πρωτεύουσα βομβαρδίστηκε 20 νύχτες από τις 31, επίσης από τους «ασυναγώνιστους» βαλλιστικούς πυραύλους Kinzhal, που φαινόταν να είναι ανίκητοι. Οι σειρήνες ακούγονται στο Κίεβο κάθε μέρα και νύχτα, αλλά δεν εμποδίζουν απαραίτητα την τοπική νεολαία να απολαύσει τη ζωή.

Κίεβο, Ιούλιος 2023. Φωτογραφία της Yulia Abibok, που χρησιμοποιείται με άδεια.

Οι δημόσιες εκδηλώσεις επιστρέφουν στο Κίεβο και πολλές από αυτές διοργανώνονται για τη συγκέντρωση χρημάτων για τον ουκρανικό στρατό, όπως αυτή η ζωντανή συναυλία στο Ποντίλ, την ιστορική περιοχή της πόλης.

Κίεβο, Ιούλιος 2023. Φωτογραφία της Yulia Abibok, που χρησιμοποιείται με άδεια.

Μετά τους σκοτεινούς μήνες του μεγαλύτερου μέρους του φθινοπώρου και του χειμώνα του 2022 από τον Οκτώβριο, όταν οι ρωσικές δυνάμεις άρχισαν να στοχεύουν την ουκρανική υποδομή ηλεκτρικής ενέργειας, η Ουκρανία αναζωπυρώθηκε, αν και η υποδομή δεν έχει επισκευαστεί πλήρως και θα μπορούσε να εκραγεί ξανά. Πολλοί Ουκρανοί περιμένουν ακόμη περισσότερες επιθέσεις με ρουκέτες και πιο δύσκολους κρύους μήνες.

Κίεβο, Ιούλιος 2023. Φωτογραφία της Yulia Abibok, που χρησιμοποιείται με άδεια.

Ορισμένα ονόματα και πινακίδες στην Ουκρανία αισθάνονται σαν πόνος φάντασμα από το 2014 και ειδικά από το 2022. Η πινακίδα στο μετρό του Κιέβου δείχνει τον σταθμό, όπου οι επιβάτες μπορούσαν να αλλάξουν σε άλλο μέσο μεταφοράς για να φτάσουν στο αεροδρόμιο Μπορίσπιλ, το οποίο στην πραγματικότητα καταστράφηκε από τα στοχευμένα ρωσικά χτυπήματα τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο.

Χάρκοβο, το κέντρο της πόλης, Αύγουστος 2023. Φωτογραφία της Yulia Abibok, που χρησιμοποιείται με άδεια.

Το Χάρκοβο, η μεγαλύτερη πόλη της Ουκρανίας μετά το Κίεβο πριν από το 2022 (τώρα σημαντικά ερημωμένη), βρίσκεται στα ανατολικά και ήταν από τις πιο βομβαρδισμένες το 2022 μέχρι τον Οκτώβριο, όταν οι ουκρανικές δυνάμεις απώθησαν τον ρωσικό στρατό μακριά από τμήμα της περιοχής του Χάρκοβο, που έχουν καταλάβει από την αρχή της πλήρους εισβολής. Το κέντρο της πόλης, συμπεριλαμβανομένων των γραφείων της πόλης και των εγκαταστάσεων της περιφερειακής διοίκησης, έχει υποστεί σοβαρές ζημιές, και αυτές ήταν μερικές από τις συνοικίες της πόλης που υπέφεραν περισσότερο.

Χάρκοβο, Αύγουστος 2023. Φωτογραφία της Yulia Abibok, που χρησιμοποιείται με άδεια.

Πολλές επιχειρήσεις έκλεισαν στην Ουκρανία ή στις πιο επικίνδυνες περιοχές της μετά τη ρωσική εισβολή πλήρους κλίμακας το 2022. Άδειες διαφημιστικές πινακίδες και κλειστές βιτρίνες είναι μεταξύ των υπενθυμίσεων για τους κινδύνους και τις οικονομικές προκλήσεις που εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν οι Ουκρανοί.

Οδησσός, Αύγουστος 2023. Φωτογραφία της Yulia Abibok, χρησιμοποιήθηκε με άδεια.

Η Ουκρανία θεωρείται πλέον ως η πιο ναρκοθετημένη περιοχή στον κόσμο, κυρίως λόγω των ναρκών ξηράς που φυτεύτηκαν πυκνά στην πρώτη γραμμή της, κυρίως από τις ρωσικές δυνάμεις που έσκαψαν για να υπερασπιστούν τις θέσεις τους στα εδάφη που κατέλαβαν, αλλά και λόγω πυρομαχικών που δεν έχουν εκραγεί σε οποιαδήποτε μέρος που έχει πρόσφατα βομβαρδιστεί. Η προειδοποιητική πινακίδα στην Οδησσό βρίσκεται στη γραμμή των δέντρων, που χωρίζει το μεγαλύτερο πάρκο της πόλης από το λιμάνι.

Οδησσός, η αγορά Πριβόζ, Αύγουστος 2023. Φωτογραφία της Yulia Abibok, που χρησιμοποιείται με άδεια.

Τα φρούτα και τα λαχανικά ήταν σπάνια στην Ουκρανία το 2022, καθώς οι κύριες γεωργικές περιοχές φαινόταν να επηρεάζονται περισσότερο και ολόκληρη η χώρα ήταν ένα χάος από την επιμελητεία. Η τοπική γεωργία και η εφοδιαστική αλυσίδα έχουν ανακάμψει εν μέρει από τότε, αλλά οι τιμές παραμένουν υψηλότερες από ό,τι ήταν παλαιότερα, και προφανώς, μεγαλύτερο μέρος της τοπικής παραγωγής έχει αντικατασταθεί από εισαγωγές.

Οδησσός, Αύγουστος 2023. Φωτογραφία από τη Yulia Abibok, που χρησιμοποιείται με άδεια.

Η Οδησσός, στην ακτή της Μαύρης Θάλασσας, ήταν ένας από τους μεγαλύτερους τουριστικούς προορισμούς για Ουκρανούς, Μολδαβούς, ακόμη και Λευκορώσους και Ρώσους για δεκαετίες μέχρι το 2022. Εκείνη τη χρονιά, οι τοπικές Αρχές απαγόρευσαν το κολύμπι στη θάλασσα λόγω των ναρκών. Η κατάσταση αναμενόταν να γίνει ακόμη χειρότερη φέτος μετά την καταστροφή του φράγματος Καχόβσκα στο ρωσικά κατεχόμενο τμήμα της γειτονικής περιοχής Χερσώνας, με αποτέλεσμα δεκάδες τόνοι χημικών, δηλητηρίων, σκουπιδιών και περισσότερων ναρκών να ξεβραστούν στη θάλασσα. Μετά τον διακανονισμό, πολλά μονοπάτια προς την ακτή και τις παραλίες παρέμειναν φραγμένα στις αρχές Αυγούστου 2023.

Οδησσός, Αύγουστος 2023. Φωτογραφία της Yulia Abibok, που χρησιμοποιείται με άδεια,

Η απαγόρευση, ωστόσο, δεν εμπόδισε κατοίκους της Οδησσού και ορισμένους τουρίστες να κολυμπήσουν, ειδικά σε περιοχές πιο μακριά από το κέντρο χωρίς ή σχεδόν καθόλου έλεγχο από τις Αρχές. Σε αυτή τη φωτογραφία, άνθρωποι βρίσκονται σε μια παραλία πίσω από την προειδοποιητική πινακίδα που γράφει: «Το κολύμπι απαγορεύεται». Την επομένη της λήψης αυτής της φωτογραφίας, οι τοπικές Αρχές άνοιξαν ξανά αρκετές παραλίες στην Οδησσό.