Στιγμιότυπο οθόνης από την απευθείας μετάδοση του Axiom στις 18 Ιανουαρίου 2024

Τρία…Δύο…Ένα…Πυρ! Ο 44χρονος Alper Gezeravci είναι ο πρώτος Τούρκος αστροναύτης που ταξιδεύει στο διάστημα. Μαζί με Σουηδούς, Ιταλούς και Ισπανούς αστροναύτες σε ένα λεωφορείο AX-3 που παρέχεται από την ιδιωτική εταιρεία Axiom Space, το πλήρωμα έφυγε από τη Γη στις 18 Ιανουαρίου στις 4.49 μ.μ. τοπική ώρα ανατολικής ακτής ΗΠΑ. Αυτή είναι η τρίτη πτήση της εταιρείας στο πλαίσιο συνεργασίας με τη NASA. Η αποστολή, που αρχικά είχε προγραμματιστεί να απογειωθεί στις 17 Ιανουαρίου από το Διαστημικό Κέντρο Κένεντι της NASA στη Φλόριντα, αναβλήθηκε κατά 24 ώρες, προκειμένου να επιτραπούν πρόσθετοι έλεγχοι συστημάτων:

🚀 Launch update:

Axiom Mission 3 launch to the @Space_Station is now scheduled for 4:49pm ET on Thursday, Jan. 18, from Launch Complex 39A.

Tune in to watch live: https://t.co/cCkiHGrYtM pic.twitter.com/UD7QYHFiKQ

— NASA's Kennedy Space Center (@NASAKennedy) January 17, 2024

🚀Εκκίνηση ενημέρωσης:

Η εκτόξευση του Axiom Mission 3 στο @Space_Station έχει πλέον προγραμματιστεί για τις 4:49 μ.μ. ET την Πέμπτη, 18 Ιανουαρίου, από το Launch Complex 39A.

Συντονιστείτε για να παρακολουθήσετε ζωντανά: https://t.co/cCkiHGrYtM pic.twitter.com/UD7QYHFiKQ

Μετά την καθυστέρηση, ο πύραυλος εκτοξεύτηκε με επιτυχία την προγραμματισμένη ώρα. Το πλήρωμα έκανε το πρώτο του check-in μετά την εκτόξευση, με τον Διοικητή του Ax-3 Michael Lopes-Alegria να επιβεβαιώνει ότι το πλήρωμα τα πήγαινε καλά.

Η Axiom εκτέλεσε την πρώτη της εμπορική διαστημική πτήση αποκλειστικά αστροναυτών τον Απρίλιο του 2022. Στον ιστότοπό της, σημειώνει με περηφάνια η εταιρεία, προσφέρει στους πελάτες της «την ικανότητα να διασχίζουν την υπέροχη εμβέλεια του διαστήματος και να εκπληρώνουν προσωπικούς στόχους φιλοσοφικής, φιλανθρωπικής, επιστημονικής ή εμπορικής φύσης και βοηθά να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στην ανθρώπινη ιστορία».

Το πλήρωμα έχει πλέον προγραμματιστεί να ελλιμενιστεί στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) στις 20 Ιανουαρίου, μετά από ένα ταξίδι 34 ωρών και 20 λεπτών, και θα περάσει δύο εβδομάδες στο ISS διεξάγοντας επιστημονική έρευνα και πειράματα. Σύμφωνα με το Space.com, «μεγάλο μέρος της έρευνας από το πλήρωμα του Ax-3 θα επικεντρωθεί στις επιπτώσεις της μακροπρόθεσμης διαστημικής πτήσης και στις επιπτώσεις της μικροβαρύτητας στο ανθρώπινο σώμα, με έμφαση στο πώς αυτή η έρευνα μπορεί να έχει ευεργετικές εφαρμογές κάτω στη γη».

Οι προηγούμενες διαστημικές πτήσεις της Axiom μετέφεραν πλούσιους επιχειρηματίες και επενδυτές, καθώς και αστροναύτες, που χρηματοδοτήθηκαν από τις κυβερνήσεις τους. Αυτή η πτήση ωστόσο, είναι η πρώτη όπου και οι τέσσερις θέσεις αγοράστηκαν από μια κυβέρνηση ή μια εθνική διαστημική υπηρεσία σύμφωνα με ρεπορτάζ του CNN.

Ο Alper Gezeravci παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο κοινό ενόψει των κοινοβουλευτικών εκλογών τον Μάιο του 2023. Ο πρώτος άνθρωπος της Τουρκίας που ταξίδεψε στο διάστημα είναι κάτοχος πτυχίων από την Ακαδημία Πολεμικής Αεροπορίας στην Κωνσταντινούπολη και το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Πολεμικής Αεροπορίας στην αεροπορική βάση Ράιτ-Πάτερσον στο Οχάιο. Πιλότος μαχητικού, ο Gezeravci υπηρέτησε στην τουρκική Πολεμική Αεροπορία και έχει 15 χρόνια πτητικής εμπειρίας.

Όταν αποκαλύφθηκε το Εθνικό Διαστημικό Πρόγραμμα, ο Gezeravci ήταν μεταξύ των 36.000 ατόμων που υπέβαλαν αίτηση για το πρόγραμμα, σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Gazete Duvar.

Η διαστημική οδύσσεια της Τουρκίας: Μια δαπανηρή υπόθεση

Η Τουρκία ξεκίνησε τη διαστημική της υπηρεσία το 2018. Το 2021, ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αποκάλυψε σχέδια για προσγείωση στη Σελήνη μέχρι το 2023. «Η πρώτη ανώμαλη προσγείωση θα γίνει στο φεγγάρι με τον εθνικό και αυθεντικό μας υβριδικό πύραυλο, που θα εκτοξευθεί σε τροχιά στο τέλος του 2023 μέσω διεθνούς συνεργασίας», είχε δηλώσει τότε ο Ερντογάν. Αυτό δεν συνέβη και το χρονοδιάγραμμα μετατέθηκε αργότερα το 2026, αλλά επίσης δεν εμπόδισε τον πρόεδρο της χώρας να αποκαλύψει ένα σχέδιο για να υπηρετήσουν οι πολίτες του στο ISS τον Μάιο του 2022. Την ίδια χρονιά, η Τουρκία υπέγραψε συμφωνία με την Axiom Space για την αποστολή Τούρκου αστροναύτη στο διάστημα το 2023 για να συμπέσει με τους εορτασμούς της εκατονταετηρίδας της.

Αλλά η απόκτηση μιας θέσης στο αποκλειστικό τραπέζι των φιλοξενούμενων χωρών του ISS έχει υψηλό κόστος. Με μέση τιμή ανά διανυκτέρευση περίπου 35.000 δολάρια (τιμή που προκύπτει από τις χρεώσεις της NASA σε εταιρείες όπως η Axiom), το συνολικό ταξίδι κοστίζει 55 εκατομμύρια δολάρια ανά άτομο σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις. Η ίδια η Axiom δεν αποκαλύπτει το ακριβές κόστος. Ωστόσο, στο παρελθόν η εταιρεία επιβεβαίωσε ότι η συνολική τιμή για μια θέση ανέρχεται σε 55 εκατομμύρια δολάρια. Αυτό είναι το ποσό που φέρεται να πληρώνει η Axiom στη SpaceX για να χρησιμοποιήσει τη διαστημική της κάψουλα Crew Dragon και τον πύραυλο εκτόξευσης Falcon 9.

Σε μια εποχή που η χώρα μάχεται την κρίση κόστους ζωής, τον υψηλό πληθωρισμό και την υποτίμηση του εθνικού νομίσματος, ορισμένοι αμφισβήτησαν την απόφαση της κυβέρνησης να στείλει εξαρχής τον Gezeravci στο διάστημα. Ο οικονομολόγος Mahvi Egilmez έγραψε ότι μια επένδυση τέτοιων διαστάσεων δεν θα αποφέρει καμία απόδοση για την Τουρκία θυσιάζοντας αντ’ αυτού «πολύ πιο χρήσιμες επενδύσεις».

Η Τουρκία οδεύει επίσης προς τις τοπικές εκλογές, που έχουν προγραμματιστεί για τις 31 Μαρτίου. Η πιθανότητα αυτή η αποστολή να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο πολιτικής εκστρατείας για το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) είναι πολύ υψηλή, εξήγησε η δημοσιογράφος Nevsin Mengu. Άλλοι, όπως ο δημοσιογράφος Fatih Altayli, ήλπιζαν ότι το ταξίδι με όλα τα έξοδα του Gezeravci στο διάστημα θα αποφέρει περισσότερους καρπούς επιστημονικά και δεν θα μετατραπεί απλώς σε εργαλείο πολιτικής προπαγάνδας στα χέρια της κυβερνώσας κυβέρνησης.

Ωστόσο, μπορεί να είναι λίγο αργά να ελπίζουμε σε αυτό.

Σε μια ομιλία βίντεο που κοινοποιήθηκε στο X (πρώην Twitter), ο Πρόεδρος Ερντογάν συνεχάρη το έθνος για αυτήν την ιστορική ημέρα. «Αγαπητό μου έθνος, είμαστε όλοι μαζί μάρτυρες μιας ιστορικής στιγμής. Ζούμε μια από τις εποχές που η κοινή μας υπερηφάνεια φτάνει στο αποκορύφωμά της», είπε. Ο Πρόεδρος Ερντογάν είπε επίσης ότι η αποστολή θα πρέπει να αποτελέσει έμπνευση για «τους νέους μας, που κοιτάζουν τον ορίζοντα με τη λάμψη στα μάτια τους». Νωρίτερα, όταν η κυβέρνηση «ανασκουμπώθηκε» και ανακοίνωσε το πρόγραμμα, μιλώντας στη DW, το μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Τουρκικής Διαστημικής Υπηρεσίας Lokman Kuzu είπε ότι ο κύριος σκοπός του έργου ήταν να δημιουργήσει ευκαιρίες για να κρατηθούν οι νέοι, οι μηχανικοί και οι επιστήμονες στην Τουρκία και να μειωθεί το «brain drain».

Ωστόσο, ένα διαστημικό πρόγραμμα μπορεί να μην είναι αρκετό για να κρατήσει τους νέους με κίνητρο στην Τουρκία εν μέσω βαθύτερου διχασμού μεταξύ συντηρητικών και κοσμικών, παρεμβάσεων στο εκπαιδευτικό σύστημα, περιορισμών στον πολιτισμό και την τέχνη, για παράδειγμα. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο του 2023 από το γερμανικό πολιτικό ίδρυμα Konrad-Adenauer-Stiftung (KAS), περίπου το 63% των ερωτηθέντων νέων ανέφεραν ενδιαφέρον να μετακομίσουν και να ζήσουν στο εξωτερικό, εάν τους δοθεί η ευκαιρία. «Το πρωταρχικό κίνητρο πίσω από την επιθυμία να ζήσεις σε άλλη χώρα, όπως αναφέρθηκε από το 47,8% των ερωτηθέντων, είναι η προοπτική βελτιωμένων συνθηκών διαβίωσης. Ο δεύτερος πιο σημαντικός λόγος, που εντόπισε το 20,7% των συμμετεχόντων, είναι η πεποίθηση ότι αυτές οι χώρες προσφέρουν περισσότερη ελευθερία», καταλήγει η έκθεση. Μια άλλη μελέτη για την ευημερία των νέων στην Τουρκία, που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο του 2023, ανέφερε τις οικονομικές δυσκολίες, την έλλειψη ευκαιριών απασχόλησης και την καλύτερη εκπαίδευση ως μερικούς από τους κύριους λόγους, που κρατούν τους νέους δυστυχισμένους.

Ο Gezeravci είναι πιο ελπιδοφόρος από την αποκαρδιωμένη τουρκική νεολαία. Σε συνέντευξή του στο κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu, είπε ότι το ταξίδι του είναι «μόνο η αρχή» ενός μεγάλου μονοπατιού, που θα ανοίξει για τις μελλοντικές γενιές στην Τουρκία.