Εικόνα της Noran Morsi για το Global Voices.

Αυτό το άρθρο είναι γραμμένο από τον Saman Daoud. Αποτελεί μέρος μιας σειράς, που εξετάζει την ελεύθερη έκφραση και την πρόσβαση σε πληροφορίες σε χώρους πολιτών σε έξι γλωσσικές κοινότητες στην περιοχή Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής.

Στο ζωντανό τοπίο των προκλήσεων της Μέσης Ανατολής, η αντιμετώπιση της ελευθερίας έκφρασης των Ασσυρίων απαιτεί την εξέταση της συνεχιζόμενης πολιτικής περιθωριοποίησης, που υπομένουν στην ιθαγενή πατρίδα τους, που εκτείνεται στο σύγχρονο Ιράκ και σε ορισμένες περιοχές στην Τουρκία και τη Συρία. Η ιστορία τους είναι μια αντανάκλαση των αγώνων, που αντιμετωπίζουν οι μειονοτικές κοινότητες σε μια περιοχή, που χαρακτηρίζεται από πολιτικές αναταράξεις.

Καθώς ο κόσμος γιόρταζε την Ασσυριακή Πρωτοχρονιά, φτάνοντας στο αξιοσημείωτο έτος 6773, οι εορτασμοί αντηχούσαν σε όλο το Ιράκ, τη Συρία και όχι μόνο. Ωστόσο, κάτω από την επιφάνεια, μια βαθιά θλίψη κυρίευσε τις ασσυριακές μειονότητες, που έμειναν στις πατρίδες των προγόνων τους, από το Ντοχούκ και το Ερμπίλ μέχρι τη Νινευή και τη Βαγδάτη στο Ιράκ.

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, η συνεχιζόμενη καταπίεση, οι εθνοτικές και θρησκευτικές συγκρούσεις και οι πολιτικές αναταραχές έχουν περιορίσει απότομα την ασσυριακή κοινότητα στη Μέση Ανατολή. Πολλοί έχουν καταφύγει στην Ευρώπη, τις ΗΠΑ και την Αυστραλία θέτοντας σε κίνδυνο την ασσυριακή γλώσσα, με την τρισχιλιετή ιστορία της στην πατρίδα της στη Μέση Ανατολή.  Ο ασσυριακός πληθυσμός στο Ιράκ έχει μειωθεί σημαντικά, πέφτοντας από περίπου 800.000 έως 1,4 εκατομμύρια τη δεκαετία του '90 σε λιγότερο από 142.000 σήμερα, όπως αναφέρει το Ίδρυμα Shalma, μια οργάνωση αφιερωμένη στην τεκμηρίωση των πληθυσμών των λαών Ασσύριων και Χαλδαίων Συρίων στο Ιράκ.

Αυτή η παρακμή μπορεί να αποδοθεί στο μεταβαλλόμενο πολιτικό τοπίο της περιοχής, ιδιαίτερα στον απόηχο της εισβολής των ΗΠΑ στο Ιράκ, η οποία βαραίνει τον ιρακινό λαό μέχρι σήμερα. Οι διαδοχικές ιρακινές κυβερνήσεις απέτυχαν να προστατεύσουν τις ασσυριακές κοινότητες από τρομοκρατικές ομάδες όπως το Ισλαμικό Κράτος (ISIS) και το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK). Το τελευταίο επιδίωξε επιθετικά τον έλεγχο των ασσυριακών προγονικών εδαφών στη Νινευή χρησιμοποιώντας Ασσύριους ακόμη και ως ανθρώπινες ασπίδες κατά τη διάρκεια αντιπαραθέσεων κατά μήκος των ιρακινοτουρκικών συνόρων. Αυτή η καταναγκαστική τακτική έχει στόχο να εκφοβίσει τους Ασσύριους να φύγουν.

Αυτές οι προκλήσεις έχουν αναδιαμορφώσει τον τρόπο ζωής των Ασσυρίων επηρεάζοντας τα ανθρώπινα δικαιώματά τους και, κυρίως, την ελευθερία τους να εκφράσουν την ταυτότητα, τον πολιτισμό και τη γλώσσα τους.

As per Assyrian Policy Institute, Assyrians in Iraq declined by nearly 90% after the Iraq war.
That's how delicate demographics are. Things can turn turtle when a regime changes. pic.twitter.com/Nvslh5wDSW

— Pradip Varma (@Pradip_K_Varma) June 26, 2023

Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Ασσυριακής Πολιτικής, οι Ασσύριοι στο Ιράκ μειώθηκαν κατά σχεδόν 90% μετά τον πόλεμο στο Ιράκ.
Έτσι είναι τα ευαίσθητα δημογραφικά στοιχεία. Τα πράγματα μπορούν να πάνε “χελώνα”, όταν αλλάξει ένα καθεστώς.

Ο αγώνας των Ασσυρίων να εκφράσουν την ταυτότητά τους τον περασμένο αιώνα

Στην πολυμορφία της Μέσης Ανατολής, οι Ασσύριοι αναδεικνύονται ως μια χαρακτηριστική μειονότητα ιθαγενών με μοναδικές εθνοτικές, θρησκευτικές και γλωσσικές ταυτότητες. Εντοπίζουν την καταγωγή τους στον αρχαίο ασσυριακό πολιτισμό, που άκμασε στη Μεσοποταμία, το σημερινό Ιράκ. Αν και είναι κατά κύριο λόγο χριστιανοί, οι Ασσύριοι περιλαμβάνουν επίσης μικρότερες μουσουλμανικές και γιαζίντι μειονότητες, που ταυτίζονται με την ασσυριακή τους κληρονομιά.

Assyrian Empire pic.twitter.com/O7ZpN1DJO3

— Sumerian and Hittite Language (Hasan Türk) (@SumerianHittite) July 27, 2023

Ασσυριακή Αυτοκρατορία

Οι Ασσύριοι έχουν υποστεί περιθωριοποίηση από την κατάρρευση της αυτοκρατορίας τους το 609 π.Χ.

Στην αυγή του 20ούαιώνα, μαζί με άλλες περιφερειακές εθνοτικές ομάδες, οι Ασσύριοι υπέφεραν από την οθωμανική κυριαρχία, που σημαδεύτηκε από πολιτικές εκτουρκισμού, που στόχευαν στην επιβολή μιας μοναδικής ταυτότητας . Αυτή η εποχή έγινε μάρτυρας οθωμανικών γενοκτονιών εναντίον Ασσυρίων, Αρμενίων, Γιαζίντι και άλλων, αναγκάζοντας τους Ασσύριους να φύγουν και να κρύψουν την πολιτιστική, θρησκευτική και γλωσσική τους ταυτότητα από φόβο για τη ζωή τους.

Hakkari Assyrian Homeland – Let Them Not Return

Haydar Bey, the governor of Mosul, was given in May 1915 the power to invade Hakkari. Talaat Pascha,interior minister of Turkey, ordered him to drive the Assyrians out and added, “We should not let them return to their homelands”. pic.twitter.com/yQR56p60J4

— Athro ܐܬܪܐ (@athro14) July 26, 2023

Ασσυριακή Πατρίδα Χακάρι – Ας μην επιστρέψουν

Τον Μάιο του 1915 δόθηκε η εξουσία στον κυβερνήτη της Μοσούλης, Χαϊντάρ Μπέη, να εισβάλει στο Χακάρι. Ο Ταλαάτ Πασάς, υπουργός Εσωτερικών της Τουρκίας, τον διέταξε να διώξει τους Ασσύριους και πρόσθεσε: «Δεν πρέπει να τους αφήσουμε να επιστρέψουν στις πατρίδες τους». pic.twitter.com/yQR56p60J4

Μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η καταπίεση των Ασσυρίων συνεχίστηκε, καθώς εμφανίστηκε το Βασίλειο του Ιράκ υπό βρετανική εντολή. Οι Ασσύριοι επιδίωξαν μια ανεξάρτητη οντότητα με αντάλλαγμα τη στρατιωτική τους θητεία, αλλά η αποτυχία της Βρετανίας να τηρήσει τις υποσχέσεις της οδήγησε σε εχθρότητα και καταπίεση από τη νεοσύστατη ιρακινή κυβέρνηση.

Το 1933, ο ιρακινός στρατός στόχευσε βάναυσα πάνω από 60 ασσυριακά χωριά στη διαβόητη σφαγή του Σιμέλε, σκοτώνοντας πάνω από 3.000 άτομα. Αυτή η σφαγή αποτελούσε πραγματική απειλή για την παρουσία των Ασσυρίων στην περιοχή, προκαλώντας άλλη μια μαζική έξοδο.

Σε μια συνέντευξη στο Global Voices, ο Saad Salloum, ακαδημαϊκός με εξειδίκευση στις ιρακινές μειονότητες και επίκουρος καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Μουστανσιρίγια στη Βαγδάτη, τόνισε ότι η σφαγή του Σιμέλε βάθυνε τη δυσπιστία μεταξύ των Ασσυρίων και των Κούρδων και Αράβων γειτόνων τους, ιδιαίτερα ότι η η καταπίεση δεν σταμάτησε ποτέ.

Το 1933, η σφαγή του Σιμέλε, με επικεφαλής τον στρατηγό Bakr Sedqi, αντικατοπτρίζει τη φρικτή κληρονομιά της σφαγής του 1915 κατά των μειονοτήτων. Μέχρι το 2015, η τρομοκρατική ομάδα ISIS συνέχισε αυτό το ζοφερό μοτίβο σταδιακής φθοράς.

Οι ιστορίες σφαγών μεταδόθηκαν προφορικά σε γενεές, καθώς οι Ασσύριοι δεν είχαν την ελευθερία έκφρασης για να τις τεκμηριώσουν. Στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, μετά τη μαζική τους μετανάστευση στις δυτικές χώρες, απέκτησαν περισσότερη ελευθερία έκφρασης για να μοιράζονται δημόσια αυτές τις ιστορίες μέσω των απογόνων τους. 

Στις αρχές της δεκαετίας του '70, η κυβέρνηση Μπάαθ στο Ιράκ προσπάθησε να βελτιώσει το καθεστώς των Ασσυρίων θεσπίζοντας νόμο που αναγνωρίζει τα πολιτιστικά και γλωσσικά τους δικαιώματα.  Ο Adad Youssef, επικεφαλής του Δικτύου Συμμαχίας των Μειονοτήτων του Ιράκ (Δίκτυο AIM) , σημείωσε σε μια συνομιλία με το Global Voices ότι, αν και ο νόμος ήταν ένα βήμα προς τα εμπρός, ένιωθε πως ήταν λίγος. Αναγνώρισε τους Ασσύριους ως ομιλητές της ασσυριακής γλώσσας, αλλά όχι ως εθνική ομάδα ούτε παραχώρησε επίσημη αναγνώριση στη γλώσσα. Ωστόσο, αυτή η υποστήριξη βοήθησε στη διατήρηση της γλώσσας για κάποιο χρονικό διάστημα.

Η αναγνώριση των δικαιωμάτων των Ασσύριων ομιλητών απείχε πολύ από την αλήθεια, καθώς το Κόμμα Μπάαθ κατηγοριοποίησε τους πάντες ως Άραβες εκτός από Κούρδους και Τουρκμένους. Ωστόσο, αυτή η αναγνώριση επέτρεψε τη διδασκαλία της ασσυριακής γλώσσας σε επίσημα σχολεία των περιοχών με την πλειοψηφία των Ασσυρίων για πολλά χρόνια έως ότου σταμάτησε.

Στα τέλη της δεκαετίας του '70, ο Σαντάμ Χουσεΐν εξαπέλυσε μια εκστρατεία καταπίεσης εναντίον των επικριτών του, συμπεριλαμβανομένων μειονοτήτων όπως οι Κούρδοι, οι Τουρκμένοι, οι Ασσύριοι και άλλοι. Κατέπνιξε την έκφραση της ταυτότητάς τους και τις αυτόχθονες γλώσσες ελέγχοντας αυστηρά τα ΜΜΕ και την ελευθερία της έκφρασης.

Κάτω από την κυριαρχία του Χουσεΐν, μια ασυνήθιστη δυναμική εκτυλίχθηκε για ορισμένες μειονοτικές ομάδες, όπως σημειώνει η Ασσύρια ακτιβίστρια Juliana Khamo. Ήταν ένα κοινωνικό συμβόλαιο, όπου ο Χουσεΐν πρόσφερε ένα σχετικά άνετο επίπεδο διαβίωσης, με αντάλλαγμα οι μειονότητες να απέχουν από την άσκηση της ελευθερίας της έκφρασης. Για τους Ασσύριους, αυτό σήμαινε τη διατήρηση της θρησκευτικής τους ταυτότητας και γλώσσας παραμένοντας στο περιθώριο της κοινωνίας.

Αλλά αυτή η λεπτή ισορροπία άλλαξε με την αμερικανική κατοχή του Ιράκ, η οποία όχι μόνο διέλυσε το καθεστώς του Χουσεΐν, αλλά άνοιξε επίσης το δρόμο για την αναζωπύρωση πολιτοφυλακών και τρομοκρατικών ομάδων, κυρίως του ISIS.

Το ISIS στόχευσε μεταξύ άλλων τις ασσυριακές μειονότητες διαπράττοντας φρικτές φρικαλεότητες εναντίον τους. Κατέστρεψαν εκκλησίες, μοναστήρια και ανεκτίμητους ασσυριακούς πολιτιστικούς θησαυρούς, όπως η αρχαία πόλη Νιμρούντ, ζωτικής σημασίας αρχαιολογικός χώρος στην περιοχή.

Οι Ασσύριοι εξαναγκάστηκαν να ασπαστούν το Ισλάμ, κατασχέθηκαν οι περιουσίες τους και αντιμετώπισαν αυστηρούς θρησκευτικούς και γλωσσικούς περιορισμούς. Ασσύριες γυναίκες και κορίτσια υπέστησαν επανειλημμένη σεξουαλική βία και εξαναγκασμό. Αυτή η βασιλεία του τρόμου δημιούργησε ένα κλίμα φόβου, αυτολογοκρισίας και σιωπής.

ISIS extremist destroying Assyrian human headed winged bull statue in the Mosul Museum, Iraq, 26 February 2015. Sad, sad thing! NOOOOO! These monuments&sculptures belong to the whole humanity, they should be cherished and protected! Such a beauty, a real tragedy … #NeverAgain pic.twitter.com/vUx2yVjRDw

— Prehistoric Mojo (@PrehistoricMojo) February 27, 2018

Εξτρεμιστής του ISIS καταστρέφει άγαλμα φτερωτού ταύρου με κεφάλι Ασσύριου στο Μουσείο της Μοσούλης, Ιράκ, 26 Φεβρουαρίου 2015. Θλιβερό, λυπηρό πράγμα! ΟΧΙΙΙΙΙΙ! Αυτά τα μνημεία και τα γλυπτά ανήκουν σε ολόκληρη την ανθρωπότητα, πρέπει να τα αγαπάμε και να τα προστατεύουμε! Μια τέτοια ομορφιά, μια πραγματική τραγωδία…

Το καθεστώς της ελευθερίας της έκφρασης των Ασσυρίων στο σύγχρονο Ιράκ

Πριν την εμφάνιση του ISIS, ξεδιπλώθηκαν σημαντικές εξελίξεις σχετικά με την ελευθερία έκφρασης των Ασσυρίων στο Ιράκ. Το 2005, το ιρακινό Σύνταγμα αναγνώρισε επίσημα την ασσυριακή γλώσσα ως μειονοτική γλώσσα παρέχοντας νέες ευκαιρίες για γλωσσική έκφραση. Ο ακτιβιστής Adad Youssef λέει:

Με την επίσημη υιοθέτηση της ασσυριακής γλώσσας στις περιοχές με την πλειοψηφία των Ασσυρίων, η ασσυριακή εκπαίδευση έχει ανθίσει. Πάνω από 260 σχολεία στο Ιράκ προσφέρουν πλέον ασσυριακά, και το τμήμα γλωσσών στο Πανεπιστήμιο της Βαγδάτης έχει ιδρύσει ένα τμήμα Ασσυριακής Γλώσσας.

Επιπλέον, έχουν δημιουργηθεί σύλλογοι, σύλλογοι και κόμματα που δημοσιεύουν υλικό τόσο στα ασσυριακά όσο και στα αραβικά, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα θεμάτων όπως η θρησκεία, ο πολιτισμός, η πολιτική και η εκπαίδευση.

Η συνταγματική αναγνώριση των ασσυριακών γλωσσικών δικαιωμάτων και η τεχνολογική πρόοδος έχουν τροφοδοτήσει την αισιοδοξία για το μέλλον των Ασσυρίων. Η ψηφιακή εποχή έχει εξοπλίσει τους Ασσύριους με ισχυρά εργαλεία για να εκφραστούν στη δική τους γλώσσα και να αναζωογονήσουν τη μητρική τους γλώσσα. Οι πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τα διαδικτυακά φόρουμ και οι ιστότοποι στην ασσυριακή γλώσσα έχουν γίνει κόμβοι επικοινωνίας, κοινής χρήσης περιεχομένου και πολιτιστικών εορτασμών.

Ο Ιρακινός Ασσύριος δημοσιογράφος Khalpeel, που συνελήφθη από κουρδικά στρατεύματα το 2019, τόνισε σε μια συνομιλία με το Global Voices ότι η ασσυριακή γλώσσα κέρδισε υποστήριξη από λειτουργικά συστήματα κινητών iOS και Android. Μια ομάδα Ασσύριων νέων εργάζεται επιμελώς για την ενσωμάτωση της ασσυριακής γλώσσας στο Google Translate. Ο Khlapeel είπε:

Η τεχνολογία ήταν ένα τεράστιο πλεονέκτημα για τους Ασσύριους διαδραματίζοντας καθοριστικό ρόλο στην αναζωογόνηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Μας έχει προσφέρει τα μέσα για να χρησιμοποιήσουμε τη γλώσσα μας στον ψηφιακό κόσμο. Σήμερα, οι Ασσύριοι σε όλο τον κόσμο μπορούν να επικοινωνούν χρησιμοποιώντας τη δική τους γλώσσα.

Παρά τη σημαντική πρόοδο, η ελευθερία της έκφρασης στο Ιράκ, ειδικά για τους Ασσύριους παραμένει ζοφερή, μπλεγμένη σε ένα ευρύτερο πλαίσιο φόβου, απειλών, βίας και διώξεων . Στον Παγκόσμιο Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου (WPFI), το Ιράκ κατατάχθηκε στην 172η θέση από 180 χώρες το 2022.

Τις τελευταίες δεκαετίες, οι Ασσύριοι του Ιράκ μεταφέρθηκαν βίαια σε περιοχές που ελέγχονται από τους Κούρδους αντιμετωπίζοντας αυστηρές κυρώσεις για μη συμμόρφωση. Παρά τις συνταγματικές εγγυήσεις θρησκευτικών και γλωσσικών ελευθεριών, η συνεχιζόμενη καταπίεση, οι θρησκευτικές διακρίσεις και οι περιορισμοί στην κίνηση τους έχουν αφήσει ελάχιστη επιλογή από το να μεταναστεύσουν.