Στιγμιότυπο από το βίντεο στο YouTube ενός ντοκιμαντέρ για τους συγγενείς των στρατεύσιμων, του Vazhnye Istorii. Υπό δίκαιη χρήση.

Δημόσιες διαμαρτυρίες από τους συγγενείς στρατιωτών, που στρατεύθηκαν και στάλθηκαν στην πρώτη γραμμή με την Ουκρανία, συνεχίζονται στη Ρωσία από τότε που ξεκίνησε η «μερική» επιστράτευση τον Σεπτέμβριο του 2022. Ωστόσο, αν και στην αρχή επικεντρώνονταν στο να «βοηθήσουν» τους στρατευμένους στρατιώτες με αιτήματα να τους παρασχεθούν πυρομαχικά και «καλύτερες» συνθήκες μάχης, τώρα ορισμένες γυναίκες εκφράζουν δημόσια μια ξεκάθαρη αντιπολεμική θέση.

Στις 7 Νοεμβρίου, περίπου 30 από αυτές τις γυναίκες συμμετείχαν σε μια διαδήλωση που διοργάνωσε το Κομμουνιστικό Κόμμα στη Μόσχα. Ήρθαν απρόσκλητες και η διαμαρτυρία τους διήρκεσε περίπου πέντε λεπτά, ανέφερε το BBC, πριν χρειαστεί να απομακρύνουν τις αφίσες τους. Αργότερα, οι συμμετέχοντες προσπάθησαν να οργανώσουν διαδηλώσεις σε αρκετές ρωσικές περιοχές, αλλά οι τοπικές κυβερνήσεις της Μόσχας, της Αγίας Πετρούπολης, του Νοβοσιμπίρσκ και άλλων πόλεων αρνήθηκαν να τους επιτρέψουν, σύμφωνα με το TV Rain.

Η τελευταία διαμαρτυρία έγινε στον απόηχο των Ορθοδόξων Χριστουγέννων στις 6 Ιανουαρίου, όταν αρκετές γυναίκες βγήκαν σε μπλοκ κοντά στο Υπουργείο Άμυνας και την Προεδρική Διοίκηση. Για πρώτη φορά τα τελευταία δύο χρόνια στη Ρωσία, κανείς δεν συνελήφθη, αν και ο φρουρός της Προεδρικής Διοίκησης κάλεσε την αστυνομία, η οποία, σύμφωνα με το κανάλι Telegram Put Domoi («Δρόμος για το σπίτι»), όπου συγγενείς επικοινωνούν και οργανώνουν, «κατά την άφιξη επιβεβαίωσε ότι τα μονά μπλοκ είναι μια νόμιμη μορφή διαμαρτυρίας».

Η αφίσα λέει «Η κυβέρνησή μας μετέτρεψε τη ζωή μου σε κόλαση από τότε που, πριν από 15 μήνες, οι πολίτες οδηγήθηκαν στο μέτωπο. Απαιτούμε αποστράτευση!». Στιγμιότυπο της ανάρτησης στο Telegram από το κανάλι Put Domoi («Ο δρόμος για το σπίτι). Υπο δίκαιη χρήση.

Με περισσότερους από 38.000 συμμετέχοντες, το κανάλι Telegram αυτών των γυναικών δέχεται τακτικές επιθέσεις από φιλοκυβερνητικά ρομπότ και, λόγω της επισήμανσης από αυτούς, χαρακτηρίστηκε ψεύτικο από το Telegram την 1η Δεκεμβρίου 2023. Αν και οι συμμετέχοντες απαιτούν κυρίως από τους συγγενείς τους να γυρίζουν πίσω στο σπίτι από το μέτωπο, λένε ότι «δεν θέλουμε και δεν ζητάμε να ανταλλάξουμε τους συγγενείς μας που έχουν κινητοποιηθεί με κάποιον άλλον [να σταλούν στην πρώτη γραμμή]. Θέλουμε αποστράτευση!». Ζητούν επίσης να τερματιστεί ο πόλεμος και σε ορισμένες αναρτήσεις κατηγορούν «τις κυβερνήσεις και, στην τελική, τον πρόεδρό μας» για την έναρξη του πολέμου εξαρχής.

Το αντιπολιτευόμενο μέσο ενημέρωσης Vazhnye Istorii («Σημαντικές Ιστορίες») έκανε ένα ντοκιμαντέρ με πολλές από τις γυναίκες. Τη στιγμή της συγγραφής αυτού του άρθρου, έχει πάνω από 700.000 προβολές στο YouTube.

Το βίντεο ξεκινά με μια ακτιβίστρια Maria Andreeva να λέει:

Наша тема, она какая-то запретная, понимаете? Мне страшно сказать, что я думаю. Мне страшно, что я могу не увидеть больше своего мужа. Вы чего, хотите всех мужиков там перебить? Я уже устала бояться. Мы жили, жили, не задумываясь, пока вот нас не клюнуло. Если люди будут продолжать бояться, эта беда обязательно постучит к ним в дверь. С нами будут действовать  достаточно жестко, чтобы другим не было повадно. Лодку раскачиваем не мы. У людей когда-нибудь мозги включатся? Они увидят, что это такое, или нет?

 Το θέμα μας είναι κάπως απαγορευμένο. Καταλαβαίνετε; Φοβάμαι να πω αυτό που σκέφτομαι. Φοβάμαι μήπως δεν ξαναδώ τον άντρα μου. Τι θέλετε, να σκοτωθούν όλοι οι άντρες εκεί; Έχω ήδη κουραστεί να φοβάμαι. Ζούσαμε και ζούσαμε χωρίς να σκεφτόμαστε, μέχρι που μας ήρθε όλο αυτό. Αν οι άνθρωποι συνεχίσουν να φοβούνται, αυτό το πρόβλημα είναι βέβαιο ότι θα τους χτυπήσει την πόρτα. Θα έχει σκληρή επιρροή πάνω μας, ώστε οι άλλοι να μην αισθάνονται άσχημα γι’ αυτό. Δεν είμαστε εμείς που προκαλούμε αναταραχές. Θα δουλέψει ποτέ το μυαλό των ανθρώπων; Θα δουν τι είναι ή όχι;

Το βίντεο έχει κωδικούς χρονισμού για τα επεισόδια, όπου οι τίτλοι μιλούν από μόνοι τους. Οι γυναίκες μιλούν για φόβο, αδικία, χαμένη ελπίδα, διαταραχή  μετατραυματικού στρες των συγγενών τους, δυσπιστία προς την κυβέρνηση. Ωστόσο, ορισμένες από αυτές λένε ότι ο πόλεμος ήταν η ρωσική «απάντηση» στην «επιθετικότητα», που είναι η κύρια αφήγηση της τελευταίας ρωσικής προπαγάνδας.

00:00 “Our topic is forbidden”

00:45 Ukrainian woman with Russian citizenship, whose husband is fighting for the Russian Armed Forces

03:54 “Now you don’t even belong to yourself”

05:08 “It’s scary to give birth in this country. Especially boys”

07:33 “I didn’t believe in mobilization until the last moment”

09:03 “We must do everything so as not to kill other people”

10:58 “There is no one left from my husband’s military unit”

11:59 “It’s hard to imagine with what mentality they will return from there”

15:08 “No complaints, everything is on time, everything is on the line”

16:58 “We are ready to sell our souls to the devil just to return home”

17:40 “They will act harshly so that others don’t have to”

18:50 “We are called agents of Kyiv and the decaying West”

19:32 Why the wives of conscripts will not vote for Putin

21:49 “I didn’t dare ask him if he killed”

22:23 “What really are our goals regarding Ukraine?”

24:39 “We will leave a terrible country to our children”

00:00 «Το θέμα μας είναι απαγορευμένο»

00:45 Ουκρανή με ρωσική υπηκοότητα, της οποίας ο σύζυγος αγωνίζεται για τις Ρωσικές Ένοπλες Δυνάμεις

03:54 «Τώρα δεν ανήκεις καν στον εαυτό σου»

05:08 «Είναι τρομακτικό να γεννάς σε αυτή τη χώρα. Ειδικά αγόρια»

07:33 «Δεν πίστευα στην κινητοποίηση μέχρι την τελευταία στιγμή»

09:03 «Πρέπει να κάνουμε τα πάντα για να μην σκοτώνουμε άλλους ανθρώπους»

10:58 «Δεν έχει μείνει κανείς από τη στρατιωτική μονάδα του συζύγου μου»

11:59 «Είναι δύσκολο να φανταστείς με ποια νοοτροπία θα επιστρέψουν από εκεί»

15:08 «Κανένα παράπονο, όλα είναι στην ώρα τους, όλα είναι στη γραμμή»

16:58 «Είμαστε έτοιμοι να πουλήσουμε τις ψυχές μας στον διάβολο μόνο και μόνο για να επιστρέψουμε σπίτι»

17:40 «Θα ενεργήσουν σκληρά για να μην χρειαστεί να το κάνουν οι άλλοι»

18:50 «Μας λένε πράκτορες του Κιέβου και της παρακμάζουσας Δύσης»

19:32 Γιατί οι σύζυγοι των στρατευσίμων δεν θα ψηφίσουν Πούτιν

21:49 «Δεν τόλμησα να τον ρωτήσω αν σκότωσε»

22:23 «Ποιοι είναι πραγματικά οι στόχοι μας σχετικά με την Ουκρανία;»

24:39 «Θα αφήσουμε μια φριχτή χώρα στα παιδιά μας»

Αυτήν τη στιγμή υπάρχουν 12.595 σχόλια κάτω από το βίντεο. Ένας χρήστης είπε:

Ничего плохого о женщинах я не думаю.Я думаю они слишком скромны в части возврата мужей.И очень долго 2 года они молчали – за молчание похоронками платили.Выходить на улицы городами.Я в такой день к ним присоединюсь.За вывод войск .Я за победу Украины с 1 х дней вторжения моей страны .И да – за возврат ей территорий .Не понимаю мужчин которые пошли …Мало нам чеченской было ?

Δεν σκέφτομαι τίποτα κακό για τις γυναίκες. Νομίζω ότι είναι πολύ μετριοπαθείς, όταν πρόκειται να πάρουν πίσω τους συζύγους τους. Και έμειναν σιωπηλές για πάρα πολύ καιρό, δύο χρόνια, πληρώνοντας με κηδείες τη σιωπή τους. Βγαίνοντας στους δρόμους των πόλεων. Θα συμμετάσχω μαζί τους τέτοια μέρα. Για την αποχώρηση των στρατευμάτων. Είμαι υπέρ της νίκης της Ουκρανίας από τις πρώτες μέρες της εισβολής στη χώρα μου. Και ναι – για την επιστροφή των εδαφών της. Δεν καταλαβαίνω τους άντρες που πήγαν… Δεν μας έφτανε ο Τσετσενικός [πόλεμος];

Πριν από λίγες μέρες, η Maria Andreeva πραγματοποίησε μια μονή διαδήλωση-μπλοκ στην Προεδρική Διοίκηση στη Μόσχα για άλλη μια φορά. Αυτή τη φορά, περιγράφει στο κανάλι της στο YouTube, ένας αστυνομικός προσπάθησε να τη συλλάβει μάλλον βάναυσα, αλλά την άφησε να φύγει, όταν έφτασε ένας άλλος αστυνομικός.

Τον Μάρτιο του 2024 θα γίνουν προεδρικές εκλογές στη Ρωσία, όπου ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα είναι και πάλι αδιαμφισβήτητος νικητής. Όπως εξηγεί το Guardian, οι εκλογές είναι τυπική διαδικασία, επειδή ο Πούτιν κυριαρχεί στο ρωσικό πολιτικό σύστημα και στα ΜΜΕ για περισσότερα από 20 χρόνια και κάθε είδους διαφωνία έχει ποινικοποιηθεί.

Ωστόσο, η Προεδρική Διοίκηση ανησυχεί ότι ακόμη και «μη εκλογικές» εκλογές πρέπει να διεξαχθούν σε μια κατάσταση, όπου τμήματα της κοινωνίας διαμαρτύρονται. Σύμφωνα με την εφημερίδα Kommersant, που επικαλείται το RTVI, το θέμα των «διαθέσεων» των συγγενών των κινητοποιημένων συζητήθηκε σε σεμινάριο για εκπροσώπους περιφερειακών εκλογικών επιτροπών και αναπληρωτές κυβερνήτες αρμόδιους για την εσωτερική πολιτική. Το σεμινάριο πραγματοποιήθηκε στις 16–18 Νοεμβρίου 2023 και ήταν αφιερωμένο στις ρωσικές προεδρικές εκλογές τον Μάρτιο του 2024. Στο σεμινάριο, εκφράστηκε η γνώμη ότι η κοινωνία δεν χρειάζεται επί του παρόντος «πολιτικά σόου», επομένως η εκστρατεία θα πρέπει να είναι «απλή και κατανοητή», υποστηρίζουν πηγές της δημοσίευσης. Ένας από τους ενημερωτικούς κινδύνους που εντόπισαν οι διοργανωτές του σεμιναρίου ήταν οι «διαθέσεις των γυναικών των οποίων τα αγαπημένα πρόσωπα βρίσκονται στην [πολεμική] ζώνη της Ειδικής Στρατιωτικής Επιχείρησης (SMO). Σύμφωνα με μια πηγή εφημερίδας, οι συμμετέχοντες στην εκδήλωση σημείωσαν ότι είναι απαραίτητο «να είμαστε σε επαφή με αυτές τις γυναίκες, να δίνουμε προσοχή στα προβλήματά τους και να διευκολύνουμε την επίλυσή τους». Αυτός ίσως είναι ο λόγος που οι γυναίκες που κάνουν μπλόκο στην Προεδρική Διοίκηση δεν έχουν συλληφθεί ακόμη.