Στιγμιότυπο οθόνης του Said Qalinle, ενός 25χρονου Σομαλού τραγουδιστή. Η εικόνα προέρχεται από το YouTube.

Στη Σομαλία, η έλλειψη ευκαιριών επαγγελματικής μουσικής κατάρτισης, η συντηρητική κουλτούρα και οι αυστηρές πρακτικές του Ισλάμ, που αποθαρρύνουν τη μουσική, συχνά αφήνουν τους επίδοξους μουσικούς με λίγες επιλογές. Για να καταπολεμηθεί αυτό, ορισμένοι νέοι που φιλοδοξούν να σταδιοδρομήσουν στη μουσική βιομηχανία χρησιμοποιούν καφετέριες και ψηφιακά μέσα για πρόβες και παραστάσεις.

Ο Said Qalinle, ένας 25χρονος Σομαλός τραγουδιστής, προσπαθεί να ακολουθήσει τα βήματα πολλών σπουδαίων Σομαλών τραγουδιστών και να ανέβει στην κορυφή των μουσικών τσαρτ στη Σομαλία. Ο Qalinle τραγουδά σε ένα από τα καφέ στη Χαργκέισα, πρωτεύουσα της Σομαλιλάνδης, μια μη αναγνωρισμένη πολιτεία στη βόρεια Σομαλία. Το Global Voices μίλησε πρόσφατα στον Qalinle σε μια προσωπική συνέντευξη. Είπε:

Το όνειρό μου είναι να γίνω θρύλος της μουσικής.

Δεν ξέρω τι μου επιφυλάσσει το μέλλον. Αλλά το τραγούδι είναι το πάθος μου. Ξεκίνησα να τραγουδάω από πολύ μικρός.

Ο Qalinle μεγάλωσε στο Γκαρόουε, μια παραδοσιακά συντηρητική πόλη στην ανατολική Σομαλία, όπου το τραγούδι θεωρείται ανήθικο. Το Ισλάμ είναι η κύρια θρησκεία στη Σομαλία και η νεολαία συχνά μεγαλώνει σε μια αυστηρή ισλαμική κουλτούρα. Από την κατάρρευση της κυβέρνησης στις αρχές της δεκαετίας του '90, η δημοτικότητα της μουσικής, του χορού και των ταινιών μειώθηκε στη χώρα. Στην πραγματικότητα, μόλις πέρυσι, η χώρα είχε την πρώτη προβολή ταινιών σε περισσότερες από τρεις δεκαετίες. Σε ορισμένες περιοχές, όπου λειτουργούν ισλαμιστικές ομάδες, απαγορεύεται η μουσική, οι ταινίες και το παιχνίδι ή η παρακολούθηση ποδοσφαίρου.

Αλλά αυτοί οι περιορισμοί δεν πτοούν ορισμένους Σομαλούς τραγουδιστές και τραγουδοποιούς. Πρόσφατα, το δημοφιλές τραγούδι της Σομαλής καλλιτέχνιδας Nimo Happy «Isii Nafta», ένα remix σομαλικών, αγγλικών, αραβικών και κισουαχίλι, που εκφράζει αγάπη και στοργή, προκάλεσε παγκόσμια αίσθηση στο TikTok. Το τραγούδι προβλήθηκε πάνω από 67,1 εκατομμύρια φορές στο TikTok και εμφανίστηκε σε περισσότερα από 100.000 βίντεο. Διασημότητες του κόσμου, όπως ο Trevor Noah, ο παρουσιαστής της δημοφιλούς κωμωδίας Daily Show, ανέβασαν βίντεο, που χορεύουν στο τραγούδι της.

Αψηφώντας τις πιθανότητες να γίνεις τραγουδιστής 

Ο Isse ελπίζει επίσης να αψηφήσει τις πιθανότητες όπως η Nimo Happy. Στην αρχή έπεισε την οικογένειά του και στη συνέχεια αναζήτησε την αποδοχή του ευρύτερου κοινού στη γενέτειρά του. Τώρα έχει μετακομίσει στη Χαργκέισα ελπίζοντας να αυξήσει τις πιθανότητές του να γίνει επαγγελματίας τραγουδιστής.

Όταν οι γονείς μου έμαθαν ότι θέλω να κάνω καριέρα στο τραγούδι, ανησυχούσαν πολύ. Ο πατέρας μου είναι θρησκευόμενος και δεν του άρεσε η ιδέα.

Υπάρχει η αντίληψη ότι, αν γίνεις τραγουδιστής, θα κάνεις πολλά κακά πράγματα όπως το να πίνεις αλκοόλ ή άλλες ναρκωτικές ουσίες, αλλά συνεχίζω να λέω στον πατέρα μου ότι δεν θα κάνω τίποτα από αυτά τα πράγματα. Τραγουδούσα σε μικρές συγκεντρώσεις και ιδιωτικά πάρτι. Ήταν πιο εύκολο για μένα να το κάνω και μπόρεσα να βγάλω κάποια χρήματα.

Μπορεί να μην είμαι λόγιος της θρησκείας. Αλλά πιστεύω ότι αυτό που κάνω είναι κάτι που μου αρέσει να κάνω και ο κόσμος το λατρεύει.

Για πολλούς όπως ο Qalinle, η Χαργκέισα προσφέρει ένα ασφαλές μέρος και μια βάση για να καλλιεργήσουν τα ταλέντα τους. Είναι μια πολυσύχναστη πόλη και είναι το κέντρο μιας περιοχής, που είναι γνωστή ως η γενέτειρα της σομαλικής τέχνης. Η περιοχή είναι βάση ορισμένων διάσημων τραγουδιστών και τραγουδοποιών, όπως ο αείμνηστος Mohamed Ismail Hudiedi, ο πατέρας του σομαλικού ουτίου, είδους μουσικής ευρέως δημοφιλούς στη Σομαλία, και ο Mohamed Warsame Hadrawi, γνωστός ως «Σαίξπηρ της Σομαλίας». 

Χαργκέισα και αποσχισθείσα Σομαλιλάνδη

Η Χαργκέισα έχει μια πολωμένη, αμφιλεγόμενη ιστορία. Η Χαργκέισα είναι τώρα η πρωτεύουσα της αποσχισθείσας περιοχής της Σομαλιλάνδης. Το 1988, έγινε μάρτυρας ενός βάναυσου εμφυλίου πολέμου μεταξύ των δυνάμεων του σομαλικού στρατού και του Εθνικού Κινήματος της Σομαλίας (SNM). Η ένοπλη ομάδα ανταρτών πήρε τελικά τον έλεγχο της πόλης και κήρυξε την ανεξαρτησία της περιοχής από τη Σομαλία. Ωστόσο, η περιοχή δεν έχει ακόμη αναγνωριστεί ως ανεξάρτητο κράτος.

Αυτά τα γεγονότα οδήγησαν στην παρακμή της σομαλικής μουσικής βιομηχανίας, αλλά η Χαργκέισα εξακολουθεί να λειτουργεί ως η δύναμη της σομαλικής τέχνης. Δυστυχώς, όπως πολλές άλλες πόλεις της Σομαλίας, δεν υπάρχουν σχολεία που να βοηθούν τους νέους να εκπαιδεύονται στις τέχνες, αλλά η δημόσια ακρόαση και η εκδήλωση ενδιαφέροντος για τη μουσική είναι λιγότερο ταμπού από ό,τι σε μέρη της Σομαλίας.

Τις βραδινές ώρες, οι κάτοικοι συρρέουν σε εστιατόρια, που προσφέρουν ζωντανή μουσική. Περιστασιακά, διάσημοι Σομαλοί τραγουδιστές, που εξορίστηκαν κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, επιστρέφουν στην πόλη για να φιλοξενήσουν μουσικές εκδηλώσεις. Μια ντόπια κάτοικος, η Halima Isse, είπε στο Global voices κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης σε μια μουσική εκδήλωση:

Έρχομαι σε αυτό το μέρος για να απολαύσω μουσική. Συνήθως, ο σύζυγός μου και εγώ ερχόμαστε εδώ για να δειπνήσουμε και να ακούσουμε μουσική. Οι άνθρωποι έρχονται από όλες τις γωνιές της Χαργκέισα. Είναι ένα από τα πολύ λίγα μέρη, που προσφέρουν αυτού του είδους τις υπηρεσίες.

Οι κάτοικοι της Χαργκέισα συχνάζουν σε αυτά τα καφέ, αλλά πολλοί άνθρωποι έρχονται στη Χαργκέισα από άλλες περιοχές στο Κέρας της Αφρικής για διακοπές. Ο Sadiq Salaad είναι ένας από αυτούς. Καταγόταν από την Ζιζίγκα της σομαλικής περιοχής της Αιθιοπίας. Επισκέφτηκε τη Χαργκέισα για επαγγελματικό ταξίδι και αποφάσισε να μείνει λίγες μέρες για να απολαύσει τη μουσική στη Χαργκέισα. Κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης είπε στο Global Voices:

Όταν ακούσεις για πρώτη φορά για τη Χαργκέισα, θα σκεφτείς τη μουσική και άλλες μορφές τέχνης. Ωστόσο, υπάρχουν και διάσημα τραγούδια που θα σου έλεγαν το ίδιο για τη Χαργκέισα.

Ψηφιακά μέσα και μουσική 

Ο Omar Serbiye είναι τηλεοπτικός παραγωγός, που εργάζεται για το AstaanTV , ένα τοπικό ιδιωτικό τηλεοπτικό δίκτυο με έδρα το Μογκαντίσου και το οποίο προβάλλεται ευρέως στην περιοχή της Σομαλίας. Το συγκρότημα παράγει μουσικά προγράμματα γνωστά ως Qaaci Show. Το όνομα Qaaci αναφέρεται στα παλιά τραγούδια, που ηχογραφήθηκαν τη δεκαετία του '70, όταν η σομαλική μουσική ήταν στο απόγειό της. Ο Omar και η ομάδα του λένε ότι το πρόγραμμα βοηθά τους νέους, που φιλοδοξούν να σταδιοδρομήσουν στη μουσική. Κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής συνέντευξης, ο Omar είπε στο Global Voices:

Η Σομαλία έχει μακρά ιστορία στη μετάδοση των μηνυμάτων της μέσω της τέχνης. Ποιήματα, τραγούδια, σχέδια και άλλα χρησιμοποιήθηκαν για την καταπολέμηση της αποικιοκρατίας, την προώθηση του εθνικισμού, την ενημέρωση των πολιτών και την ψυχαγωγία τους. Έτσι, δεν θα έλεγα ότι η ψηφιακή τεχνολογία έχει πρωτοστατήσει στη δημοτικότητα, αλλά έδωσε χώρο στους νέους να διανείμουν τη δουλειά τους και να διεκδικήσουν τον ψηφιακό τους χώρο.

Πιστεύει ότι τραγούδια όπως το “Isii Nafta” γίνονται πολύ δημοφιλή λόγω της αυξημένης χρήσης ψηφιακών μέσων στη Σομαλία, η οποία οδηγεί σε πολλούς ανθρώπους να βλέπουν σομαλικά τραγούδια.

Ιστορικά, οι Σομαλοί έχουν πολωμένες απόψεις για τη μουσική. Ο Omar υποστηρίζει ότι αυτή η πόλωση χρονολογείται από την αποικιακή κυριαρχία. Λέει ότι οι θρησκευτικοί λόγιοι κήρυξαν τη μουσική και τα τραγούδια αντι-ισλαμικά, κάτι που είχε μόνιμες επιπτώσεις ακόμη και σήμερα.

Ο Qalinle συμφωνεί με την εκτίμηση του Omar ότι οι Σομαλοί έχουν πολωμένες απόψεις για τη μουσική. Είπε ότι οι γονείς του ανησυχούσαν ότι θα έπινε αλκοόλ και θα άφηνε τη θρησκεία, αν γινόταν επαγγελματίας τραγουδιστής. Ο Qalinle είπε:

Ο πατέρας μού είπε ότι οι άνθρωποι, που αναζητούν καριέρα στο τραγούδι, κάνουν πολλά κακά πράγματα όπως το να πίνουν αλκοόλ. Μου είπαν να μην ακολουθήσω το όνειρό μου, αλλά ήξερα ότι δεν θα έκανα τίποτα από αυτά τα πράγματα. Έχουν δει ότι η συμπεριφορά μου είναι η ίδια και δεν πίνω ούτε κάνω τίποτα κακό. Ο πατέρας μου εξακολουθεί να είναι ενάντια στο τραγούδι, αλλά δεν ανησυχεί μήπως πίνω αλκοόλ ή κάτι κακό.