Αιγύπτιοι διαδηλωτές συγκεντρώνονται στην εμβληματική πλατεία Ταχρίρ του Καΐρου λέγοντας ότι θα οργανώσουν καθιστική διαμαρτυρία μέχρι να ανοίξουν τα σύνορα με τη Λωρίδα της Γάζας. 20 Οκτωβρίου 2023. Στιγμιότυπο από βίντεο του πρακτορείου ειδήσεων AFP. Δίκαιη χρήση.

Αυτή η ανάρτηση από τον Haneen Shoukry δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά από το Raseef 22 στις 8 Μαΐου 2024. Μια επεξεργασμένη έκδοση δημοσιεύεται εκ νέου στο Global Voices ως μέρος συμφωνίας κοινής χρήσης περιεχομένου.

Την Τρίτη, 23 Απριλίου, έγιναν συλλήψεις σε διαδήλωση στο Κάιρο, μια ειρηνική διαδήλωση υπέρ των γυναικών στο Σουδάν και τη Γάζα. Κατά ειρωνικό τρόπο, αυτό το γεγονός συνέπεσε με την Ημέρα Απελευθέρωσης του Σινά , μια επίσημη αργία που γιορτάζει την επιστροφή της χερσονήσου του Σινά από το Ισραήλ στην Αίγυπτο.

Οι συλλήψεις αναμένονταν, δεδομένης της ιστορίας της Αιγύπτου στην καταστολή διαδηλώσεων από το 2013 υπό τον Πρόεδρο Αμπντέλ Φατάχ ελ Σίσι. Δεν είναι η πρώτη φορά που ακτιβιστές και ακτιβίστριες συλλαμβάνονται, επειδή έδειξαν υποστήριξη στην Παλαιστίνη από την έναρξη της σύγκρουσης τον περασμένο Οκτώβριο. Στις αρχές Απριλίου, έγινε συγκέντρωση έξω από το Συνδικάτο των Δημοσιογράφων στο κέντρο του Καΐρου για να καταγγείλουν τη σιωνιστική επίθεση κατά της Παλαιστίνης. Η κυβέρνηση κατηγόρησε τη διαδήλωση ότι διαδίδουν ψευδείς πληροφορίες και ότι ανήκουν σε τρομοκρατική ομάδα, κατηγορίες που χρησιμοποιούνται σχεδόν σε κάθε περίπτωση της κυβέρνησης για την καταστολή της ελευθερίας του λόγου.

Σε αυτό το πιο πρόσφατο κύμα συλλήψεων, τα άτομα που συμμετείχαν στη διαδήλωση ήταν όλες γυναίκες, διαμαρτυρόμενες σε ένδειξη αλληλεγγύης με τις γυναίκες στις ζώνες συγκρούσεων. Μεταξύ των διαδηλωτριών ήταν γνωστές προσωπικότητες της αιγυπτιακής επαναστατικής κοινωνίας, όπως οι Eman Ouf, Rasha Azab, Mahienour El-Masry, Ragia Omran‌ και Lobna Darwish. Οι φεμινίστριες ακτιβίστριες που συμμετείχαν συγκεντρώθηκαν έξω από την περιφερειακή έδρα του οργανισμού Γυναικών του ΟΗΕ στο Κάιρο, υπεύθυνου για την προώθηση της ισότητας των φύλων και της ενδυνάμωσης των γυναικών ως οντότητα των Ηνωμένων Εθνών.

In Egypt, women protested in solidarity with women in Gaza and Sudan yesterday, 4/23. They held the protest outside UN Women’s office in Cairo.

At least 19 protesters and bystanders were arrested by Egyptian authorities.https://t.co/Opu6r4ltPk

— Data for Democracy (@Elephrame) April 24, 2024

Στην Αίγυπτο, οι γυναίκες διαδήλωσαν σε ένδειξη αλληλεγγύης στις γυναίκες στη Γάζα και στο Σουδάν χθες, 23/4. Πραγματοποίησαν τη διαμαρτυρία έξω από το γραφείο των Γυναικών του ΟΗΕ στο Κάιρο.

Τουλάχιστον 19 διαδηλώτριες και περαστικοί συνελήφθησαν από τις αιγυπτιακές Αρχές. https://t.co/Opu6r4ltPk

Οι συλληφθείσες αφέθηκαν ελεύθερες την επομένη της σύλληψής τους.

Το ανθρώπινο κόστος του αποκλεισμού της Γάζας

Παρά την αποδοκιμασία των επανειλημμένων δημόσιων δηλώσεων του Ισραήλ σχετικά με τη μετεγκατάσταση εκτοπισμένων κατοίκων της Γάζας στην Αίγυπτο και το αίτημα για μεγαλύτερη βοήθεια από τις ΗΠΑ για την ασφάλεια των συνόρων, το Κάιρο δεν έχει αναλάβει άμεση δράση κατά της ισραηλινής επίθεσης από τότε που ξεκίνησε, πριν από έξι μήνες. Αυτό έχει οδηγήσει σε σημαντική απογοήτευση και δυσαρέσκεια μεταξύ των Αιγυπτίων.

Αν και ισχυρίζεται το αντίθετο, η Αίγυπτος έπαιξε ρόλο στον αποκλεισμό της Γάζας. Η πλειοψηφία όσων μπόρεσαν να περάσουν τα σύνορα έχουν διπλή υπηκοότητα τόσο στην Παλαιστίνη όσο και στην Αίγυπτο. Άλλοι χρειάστηκε να συγκεντρώσουν ένα υπέρογκο χρηματικό ποσό για να φύγουν, λόγω των ενεργειών του Ibrahim Al-Organi, ηγέτη μιας εγκεκριμένης από την κυβέρνηση πολιτοφυλακής στην περιοχή του Σινά. Από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα, ο Al-Organi είχε σημαντικό έλεγχο στις μετακινήσεις ανθρώπων και αγαθών μεταξύ της Γάζας και της Αιγύπτου μέσω των εταιρειών του. Μία από αυτές τις εταιρείες, η Hala, χρεώνει τους Παλαιστίνιους χιλιάδες δολάρια για να τους βοηθήσει να φύγουν από τη Γάζα. Έχει ισχυρούς δεσμούς με τις αιγυπτιακές δυνάμεις ασφαλείας.

Η πλειοψηφία των Αράβων γενικά θεωρεί το Ισραήλ ως εκπροσώπηση της τυραννίας. Οι Αιγύπτιοι έχουν εκφράσει την αποδοκιμασία τους προς την κυβέρνησή τους για την παραχώρηση οποιουδήποτε ελέγχου στο Ισραήλ στη μεταφορά ζωτικής σημασίας βοήθειας στη Γάζα μέσω ενός αιγυπτιακού συνοριακού περάσματος. Ο Σίσι φοβάται το φαινόμενο μπούμερανγκ, καθώς μιλώντας ανοιχτά για το Παλαιστινιακό ζήτημα κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων μπορεί να παρακινήσει το κοινό να συσπειρωθεί εναντίον του, κάτι που στην πραγματικότητα συνέβη τον περασμένο Οκτώβριο.

Διαδηλώσεις ελεγχόμενες από το κράτος;

Τον Οκτώβριο, το αυταρχικό καθεστώς του Σίσι επέτρεψε στο κοινό να εκφράσει την απογοήτευσή του καλώντας τον κόσμο να συγκεντρωθεί στους δρόμους. Ωστόσο, οι διαδηλωτές μετακόμισαν σύντομα στην πλατεία Ταχρίρ, την εμβληματική τοποθεσία της αιγυπτιακής επανάστασης του 2011 και της παραίτησης του προέδρου Χόσνι Μουμπάρακ.

Σύμφωνα με άρθρο του Ινστιτούτου Ταχρίρ για την Πολιτική της Μέσης Ανατολής στις 12 Δεκεμβρίου 2023:

Τα κρατικά ελεγχόμενα ΜΜΕ κάλεσαν τον κόσμο να συγκεντρωθεί σε ορισμένες τοποθεσίες στις 20 Οκτωβρίου για να δείξει υποστήριξη τόσο στη Γάζα όσο και στον πρόεδρο. Ωστόσο, τουλάχιστον μία από τις διαδηλώσεις ξέφυγε από αυτό το εγκεκριμένο από το κράτος σενάριο, καθώς έφτασε στην εμβληματική πλατεία Ταχρίρ, αφού ξεκίνησε από το Τζαμί Αλ Αζχάρ. Βίντεο από τις διαδηλώσεις έδειξαν ότι η αστυνομία προσπαθεί, χωρίς αποτέλεσμα, να εμποδίσει τον κόσμο να φτάσει στην πλατεία Ταχρίρ. Ήταν η πρώτη φορά που οι διαδηλώσεις έφτασαν στην εμβληματική πλατεία εδώ και 10 χρόνια.

Pro-Palestine protest managed to arrive at #Tahrir square against all odds in #Egypt, this is the biggest protest the square has seen since 2013, old timers know what I mean https://t.co/MCbf6lAj60

— Zeinobia 🎙️📷📓 (@Zeinobia) October 20, 2023

Η διαμαρτυρία υπέρ της Παλαιστίνης κατάφερε να φτάσει αναπάντεχα στην πλατεία #Ταχρίρ στην #Αίγυπτο , αυτή είναι η μεγαλύτερη διαμαρτυρία που έχει δει η πλατεία από το 2013, οι παλιοί ξέρουν τι εννοώ https://t.co/MCbf6lAj60

Μετά τις διαδηλώσεις, οι αιγυπτιακές Αρχές συνέλαβαν παράνομα και απήγγειλαν κατηγορίες σε πολλούς ειρηνικούς διαδηλωτές.

Ο λαός της Αιγύπτου στέκεται σταθερά πίσω από την Παλαιστίνη και το κίνημα για την παλαιστινιακή απελευθέρωση. Όπως είπε στο Raseef 22 μια 89χρονη γιαγιά από την Αλεξάνδρεια:

Το παλαιστινιακό ζήτημα κυλά στο αίμα μας. Παρακολούθησα στα νιάτα μου να εκτυλίσσεται η Νάκμπα και έμεινα μπερδεμένη ως προς το γιατί υπήρχαν μάζες ανθρώπων, που έκλαιγαν στους δρόμους μας. Μόνο όταν μεγάλωσα κατάλαβα πραγματικά την ασχήμια όλων αυτών. Είδα τι μπορεί να κάνει η κατοχή, αφού είδα τον κουνιάδο μου να επιστρέφει από τον πόλεμο το 1967 αιμόφυρτο και με σκισμένα ρούχα. Απλά μπήκε στο δωμάτιό του και άρχισε να κλαίει υστερικά.

Η διάβρωση των καλλιτεχνικών ελευθεριών

Καθώς το Κάιρο περιορίζει τις διαδηλώσεις υπέρ της Παλαιστίνης, η επιρροή του κρατικού ελέγχου εκτείνεται πέρα ​​από τους δρόμους και στην καρδιά της αιγυπτιακής πολιτιστικής ζωής επηρεάζοντας κυρίως το άλλοτε ζωντανό κινηματογραφικό τοπίο.

Αν και ήταν κάποτε κινηματογραφική δύναμη στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, τα τελευταία χρόνια, ο αιγυπτιακός κινηματογράφος έχει πεθάνει. Ο Σίσι ίδρυσε την United Media Services Company, η οποία επιβλέπει όλη τη δημιουργική, τηλεοπτική και ειδησεογραφική παραγωγή στη χώρα. Βρίσκεται υπό τον έλεγχο της Γενικής Υπηρεσίας Πληροφοριών δίνοντας στον στρατό σημαντικό αντίκτυπο στην καλλιτεχνική δημιουργία.

Πριν από αυτό, πολλά εμβληματικά παραδείγματα αιγυπτιακού κινηματογράφου και τηλεόρασης έθιξαν το παλαιστινιακό ζήτημα.

Μια από τις πιο γνωστές ταινίες του σύγχρονου αιγυπτιακού κινηματογράφου, που πραγματεύεται την παλαιστινιακή σύγκρουση, είναι το «El Sefara Fel Omara». Αυτή η ταινία ακολουθεί το ταξίδι του Σαρίφ Χαϊρί, ο οποίος αναγκάζεται να επιστρέψει στην Αίγυπτο μετά από δύο δεκαετίες εργασίας σε μια εταιρεία πετρελαίου στο Ντουμπάι. Προς έκπληξή του, ανακαλύπτει ότι η ισραηλινή πρεσβεία βρίσκεται ακριβώς δίπλα στο διαμέρισμά του. Αρχικά, επιχειρεί να πουλήσει το ακίνητο, αλλά οι ανεπιτυχείς προσπάθειές του τον οδηγούν να χειριστεί την κατάσταση με διαφορετικό τρόπο.

Μέσα από τον φακό του αιγυπτιακού κινηματογράφου, το παλαιστινιακό ζήτημα υπήρξε ένα επαναλαμβανόμενο θέμα, που αντηχεί βαθιά στον πολιτιστικό ιστό του έθνους. Ταινίες όπως η «El Sefara Fel Omara» όχι μόνο απεικόνισαν τους αγώνες των Παλαιστινίων, αλλά έχουν επίσης χρησιμεύσει ως πλατφόρμα για την εξερεύνηση θεμάτων δικαιοσύνης, αντίστασης και αλληλεγγύης. Όπως αναφέρει ο Hossam El-Hamalawy σε ένα άρθρο για το Spectre Journal, η αιτία είναι βαθιά ριζωμένη στην πολιτιστική ταυτότητα πολλών Αιγυπτίων:

Η θέση του αιγυπτιακού καθεστώτος είναι κατανοητή, αν λάβει κανείς υπόψη του πώς οι δυνάμεις στο Κάιρο αντιλαμβάνονται τους Παλαιστίνιους: ως πηγή απειλής, αστάθειας και έμπνευσης για την εξέγερση των Αιγυπτίων. Το παλαιστινιακό ζήτημα ήταν πάντα ένας παράγοντας ριζοσπαστικοποίησης για το αιγυπτιακό κοινό. Τα περισσότερα, αν όχι όλα, σημεία καμπής στην ιστορία της διαφωνίας του πολυπληθέστερου αραβικού έθνους ήταν, άμεσα ή έμμεσα, το προϊόν μιας αλυσιδωτής αντίδρασης, που προκλήθηκε από την παλαιστινιακή αντίσταση και τη λαϊκή κινητοποίηση.

Η πρόσφατη καταστολή των διαδηλώσεων υπέρ της Παλαιστίνης υπογραμμίζει όχι μόνο την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης να καταπνίξει κάθε αντιπολίτευση, αλλά και την απροθυμία της να αμφισβητήσει ανοιχτά την ισραηλινή επιθετικότητα. Αυτή η καταστολή της ελεύθερης έκφρασης αντηχεί σε όλη την αιγυπτιακή κοινωνία αγγίζοντας ακόμη και την πολιτιστική σφαίρα, όπου η ιστορική αλληλεγγύη με την Παλαιστίνη στις ταινίες έχει επίσης μειωθεί υπό το καθεστώς του Σίσι.