Ο Στάλιν απεικονίζεται δίπλα στη Ρωσίδα Αγία Ματρώνα της Μόσχας. Στιγμιότυπο από το ρεπορτάζ του RFE/RL .
Αυτό το άρθρο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο OC Media. Μια επεξεργασμένη έκδοση αναδημοσιεύεται εδώ στο πλαίσιο μιας συμφωνίας-συνεργασίας περιεχομένου.
Μια εικόνα αφιερωμένη στην Αγία Ματρώνα της Μόσχας στον Καθεδρικό Ναό της Αγίας Τριάδας Σαμέμπα της Τιφλίδας που απεικονίζει τον άγιο με έναν άνδρα, που μοιάζει με τον Ιωσήφ Στάλιν, έχει προκαλέσει διαμάχη στη Γεωργία.
Πλάνα της εικόνας στη Σαμέμπα κοινοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Ilia Chigladze, έναν Γεωργιανό αρχιερέα, μέσω Facebook. Η παρουσία της εικόνας στον καθεδρικό ναό επιβεβαιώθηκε αργότερα από τον Giorgi Kandelaki, μέλος του αντιπολιτευόμενου κόμματος European Georgia και ερευνητή στο Σοβιετικό Ερευνητικό Εργαστήριο του Παρελθόντος, ο οποίος επισκέφτηκε τον καθεδρικό ναό και τράβηξε φωτογραφίες της εικόνας, τις οποίες στη συνέχεια μοιράστηκε στα δικά του μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Η εικόνα απεικονίζει την Αγία Ματρώνα της Μόσχας, μια αγία της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του 20ού αιώνα. Ένας άνδρας, που τόσο ο Chigladze όσο και ο Kandelaki ισχυρίστηκαν ότι ήταν ο Ιωσήφ Στάλιν, ο γεννημένος στη Γεωργία δικτάτορας και ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης, εμφανίζεται σε μια από τις μικρότερες εικόνες, που περιβάλλουν την κεντρική απεικόνιση της Ματρώνας.
Σε μια συνέντευξη στην τοπική εφημερίδα Tabula, ο Andria Jagmaidze, ο επικεφαλής του τμήματος δημοσίων σχέσεων του Πατριαρχείου, δεν αρνήθηκε ότι ο Στάλιν απεικονιζόταν στην εικόνα, αλλά δήλωσε ότι η εικόνα ήταν αφιερωμένη στη Ματρώνα και όχι στον Σοβιετικό ηγέτη.
«Αν κάπου στην τοιχογραφία του Αγίου Γεωργίου απεικονίζεται [ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας] Διοκλητιανός, αυτό δεν την κάνει εικόνα του Διοκλητιανού», είπε, προσθέτοντας ότι η διαμάχη γύρω από την εικόνα της Ματρώνας επισκίασε τον εορτασμό των Ορθοδόξων Χριστουγέννων στις 7 Ιανουαρίου.
«Γιατί φύλαξαν αυτό το θέμα για σήμερα; Τι πέτυχαν; Οι άνθρωποι στερήθηκαν τη χαρά τους και αυτό είναι μεγαλύτερο κακό από την απεικόνιση του Στάλιν στην εικόνα», φέρεται να είπε ο Jagmaidze στο Radio Liberty Georgian Service σε συνέντευξή του.
Την επόμενη μέρα, ο Davit Tarkhan-Mouravi, ο ηγέτης του συντηρητικού κόμματος Συμμαχία των Πατριωτών, ανήγγειλε ότι δώρισε την εικόνα στον καθεδρικό ναό. Είπε ότι ο Στάλιν είχε συναντήσει τη Ματρώνα για συμβουλή κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
According to legend, Stalin went to Matrona to get advice on how to deal with Nazis (lol), and Matrona told [him] not to leave a Moscow. Though they never met, and it doesn't make Stalin a saint, it still implies that Stalin got divine guidance somehow.
— Cavid Ağa #RussiaIsNotAlly (@cavidaga) January 7, 2024
Σύμφωνα με το μύθο, ο Στάλιν πήγε στη Ματρώνα για να πάρει συμβουλές για το πώς να αντιμετωπίσει τους Ναζί (lol), και η Ματρώνα [του είπε] να μην φύγει από τη Μόσχα. Αν και δεν συναντήθηκαν ποτέ, και αυτό δεν κάνει τον Στάλιν άγιο, εξακολουθεί να υπονοεί ότι ο Στάλιν πήρε θεϊκή καθοδήγηση κατά κάποιο τρόπο.
Ενώ ο Tarkhan-Mouravi επικαλέστηκε τον επίσημο βιογράφο της Ματρώνας στη δήλωσή του, το Ορθόδοξο Χριστιανικό Κέντρο Θεολογίας του Αγίου Παύλου με έδρα τη Γεωργία δήλωσε ότι καμία άλλη ιστορική πηγή δεν επιβεβαιώνει ότι συναντήθηκαν ο Στάλιν και η Ματρώνα.
Ένας ιερέας από τον Καθεδρικό Ναό της Τριάδας, ο Ioane Mchedlishvili, είπε στους δημοσιογράφους ότι η εικόνα βρισκόταν στον καθεδρικό ναό «εδώ και αρκετούς μήνες».
Ο Gocha Barnov, θεολόγος, είπε στο τηλεοπτικό κανάλι Mtavari Arkhi ότι η παρουσία της εικόνας στον καθεδρικό ναό ήταν «βλάσφημη» και ότι πρέπει να αφαιρεθεί αμέσως.
Ο Lasha Bughadze, ένας δημοφιλής θεατρικός συγγραφέας και σχολιαστής, είπε ότι το εικονίδιο ήταν «προσβολή και κοροϊδία», προσθέτοντας: «Πίσω από αυτήν την εικόνα βρίσκονται εκατοντάδες χιλιάδες μάρτυρες Γεωργιανοί και εκατομμύρια θάνατοι».
Σύμφωνα με το Εργαστήριο Έρευνας του Σοβιετικού παρελθόντος (SovLab), μια οργάνωση με έδρα την Τιφλίδα, που τεκμηριώνει το σοβιετικό ολοκληρωτικό παρελθόν, συμπεριλαμβανομένων των εκκαθαρίσεων του Στάλιν στη Γεωργία, εκατοντάδες χιλιάδες Γεωργιανοί έγιναν θύματα του τρόμου του Στάλιν: «Ερευνητές εκτιμούν ότι από το 1921 έως το 1953, είκοσι χιλιάδες εκτελέστηκαν και δεκάδες χιλιάδες στάλθηκαν σε άθλια στρατόπεδα. Μόλις σε ένα χρόνο, κατά την περίοδο που είναι γνωστή ως Μέγας Τρόμος, μεταξύ 1937-1938, κατά ορισμένες εκτιμήσεις, έντεκα χιλιάδες άνθρωποι εκτελέστηκαν στη Γεωργία.
Σε μια δημοσίευση του 2021 που παραγγέλθηκε από το Ολλανδικό Ινστιτούτο Πολυκομματικής Δημοκρατίας με τίτλο 13 Μύθοι για τον Στάλιν, το Ανατολικοευρωπαϊκό Κέντρο Πολυκομματικής Δημοκρατίας διαπίστωσε ότι το καθεστώς του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν προσπαθούσε ενεργά να παρουσιάσει τον Στάλιν ως «θρήσκο άνθρωπο», παρά τις μαζικές συλλήψεις των σοβιετικών Αρχών, τις μαζικές συλλήψεις πιστών και την κατεδάφιση εκκλησιών και άλλων θρησκευτικών κτιρίων την εποχή του Στάλιν στην εξουσία.
Μια άλλη έρευνα, που κυκλοφόρησε το ίδιο έτος από το Caucasus Research Resource Centre, διαπίστωσε ότι το 66% των Γεωργιανών συμφώνησε εν μέρει και πλήρως με τη δήλωση ότι «ένας πατριώτης Γεωργιανός πρέπει να είναι περήφανος που ο Στάλιν ήταν Γεωργιανός», σύμφωνα με ρεπορτάζ του Civil.ge. Οι υπόλοιποι ερωτηθέντες στην έρευνα ήταν είτε ουδέτεροι (16%) είτε διαφώνησαν (28%).
Η παρουσία της εικόνας συνέχισε να γίνεται πρωτοσέλιδο τόσο στη Γεωργία όσο και διεθνώς, όταν η ακτιβίστρια Nata Peradze πέταξε μπλε χρώμα πάνω από το εικονίδιο στις 9 Ιανουαρίου. Η Peradze βιντεοσκοπήθηκε και αργότερα μοιράστηκε το βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Στη συνέχεια ανακρίθηκε και κατηγορήθηκε για βανδαλισμό. Την επόμενη μέρα, ένα θυμωμένο πλήθος της ακροδεξιάς ομάδας Alt Info περικύκλωσε το σπίτι της Peradze.
Κολάζ από την Arzu Geybullayeva μέσω screengrab από τα βίντεο της Peradze's και RFE/RL's videos
Μεταξύ του όχλου ήταν και ο Zurab Makharadze, ένας από τους ηγέτες του Συντηρητικού Κινήματος και του ακροδεξιού Alt Info, ο οποίος φέρεται να απευθύνθηκε στις Αρχές απαιτώντας να τιμωρηθεί η Peradze με την κατηγορία της «παράνομης παρέμβασης στην εκτέλεση θρησκευτικών τελετών».
Αλλά για την Peradze, ήταν κάτι περισσότερο από μια απλή πράξη πολιτικής ανυπακοής. Σε συνέντευξή της στο Politico, η ακτιβίστρια είπε ότι ο Στάλιν σκότωσε ολόκληρη την οικογένειά της και «εμφύσησε τρόμο και φόβο». Δεν ήταν ούτε η πρώτη της ενέργεια εναντίον του Στάλιν, εξήγησε η Peradze σε άλλη συνέντευξη στο Radio Liberty. Και ότι η κλίμακα της ανταπόκρισης γύρω από αυτό το επεισόδιο δεν ήταν κάτι που περίμενε να δει.
Την ίδια μέρα, αναφέρθηκε ότι η εικόνα καθαρίστηκε και μεταφέρθηκε σε πιο περίοπτη θέση στον Καθεδρικό Ναό.
Icon titled St Matrona of Moscow blesses Stalin was cleaned and moved to a more prominent spot in the Holy Trinity Cathedral in Tbilisi today. Yesterday, the icon glorifying Stalin was spray-painted by Georgian civic activist Nata Peradze following the public outcry amid… pic.twitter.com/TCy48SMHrA
— Formula NEWS | English (@FormulaGe) January 10, 2024
Η εικόνα με τίτλο «Η Αγία Ματρώνα της Μόσχας ευλογεί τον Στάλιν» καθαρίστηκε και μεταφέρθηκε σε πιο περίοπτο σημείο στον Καθεδρικό Ναό της Αγίας Τριάδας στην Τιφλίδα σήμερα. Χθες, η εικόνα που δοξάζει τον Στάλιν ζωγραφίστηκε με σπρέι από την Γεωργιανή ακτιβίστρια Nata Peradze μετά τη δημόσια κατακραυγή εν μέσω…
Μετά από αυτό το γεγονός, το κυβερνών Κόμμα του Γεωργιανού Ονείρου δεσμεύτηκε να επιβάλει αυστηρότερα πρόστιμα και τιμωρίες κατά της προσβολής θρησκευτικών κτιρίων και αντικειμένων και υποκίνησης μίσους για θρησκευτικούς λόγους.
