Εικόνα από το Global Voices

100 χρόνια μετά την αποποινικοποίηση της ομοφυλοφιλίας, η κυβέρνηση του Περού έχει ταξινομήσει επίσημα τα τρανς, διαφυλικα και μη δυαδικά άτομα ως «ψυχικά ασθενή» μέσω προεδρικού διατάγματος στις 10 Μαΐου.

Το διάταγμα ορίζει τον «τρανσεξουαλισμό» και τη «διαταραχή της ταυτότητας φύλου σε παιδιά» ως ψυχικές ασθένειες, μια κατάσταση ψυχικής υγείας. Επιπλέον, συμπεριλαμβάνονται σε αυτή την κατηγορία η «παρενδυσία διπλού ρόλου», η «φετιχιστική παρενδυσία» και «άλλες διαταραχές ταυτότητας φύλου». Αναφέρεται επίσης στην ομοφυλοφιλία ως «εγωδυστονικό σεξουαλικό προσανατολισμό», μια κατάσταση ψυχικής υγείας.

Το μέτρο αυτό αποτελεί μέρος του Σχεδίου Βασικής Ασφάλισης Υγείας (PEAS) προκειμένου να καταγράφονται οι ασφαλιστέες συνθήκες υγείας για τα συμβόλαια ασφάλισης. Το υπέγραψαν η Πρόεδρος Ντίνα Μπολουάρτε, ο Υπουργός Υγείας και ο Υπουργός Οικονομίας.

Αν και κυβερνητικός αξιωματούχος εξήγησε ότι η αναταξινόμηση διατάχθηκε για να «εγγυηθεί η πλήρης κάλυψη ιατρικής περίθαλψης για την ψυχική υγεία» στο πλαίσιο του PEAS, η αλήθεια είναι ότι η τρανς κοινότητα της χώρας βρίσκει αυτό το μέτρο ξεπερασμένο και μια οπισθοδρόμηση προς τις Προσπάθειες Αλλαγής Σεξουαλικού Προσανατολισμού και Ταυτότητας και Έκφρασης Φύλου (Ecosieg), που λανθασμένα ονομάζονται «θεραπείες μεταστροφής».

Αυτές οι πρακτικές συζητούνται στη γειτονική χώρα, την Κολομβία. Εκεί, γίνονται προσπάθειες να απαγορευθούν, μέσω νομοσχεδίου, τα βασανιστήρια και οι επιθετικές πρακτικές, που επιχειρούν να αλλάξουν τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου των ανθρώπων μέσω τέτοιων θεραπειών.

Το 2019, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) σταμάτησε να εξετάζει την ταύτιση με ένα φύλο διαφορετικό από αυτό που είχε κοινωνικά αποδοθεί κατά τη γέννηση ως ψυχική διαταραχή. Στην πιο πρόσφατη έκδοση της Διεθνούς Ταξινόμησης Νοσημάτων του Π.Ο.Υ., CIE-11, οι απαρχαιωμένες διαγνωστικές κατηγορίες όπως ο «τρανσεξουαλισμός» και η «διαταραχή της ταυτότητας φύλου των παιδιών» αντικαταστάθηκαν από «ασυνέπεια φύλου της εφηβείας και της ενηλικίωσης» και «ασυνέπεια φύλου της παιδικής ηλικίας», αντίστοιχα.

Στις 18 Μαΐου, περίπου 200 διαδηλωτές βγήκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν για το μέτρο αυτό. Για πολλά άτομα ΛΟΑΤΚΙΑ+, αυτό το μέτρο επιδεινώνει την ευαλωτότητά τους στη βία και τις διακρίσεις στο Περού. Μεταξύ 2012 και 2021, τουλάχιστον 88 άτομα ΛΟΑΤΚΙΑ+ πέθαναν από ανθρωποκτονία χωρίς να υπάρχει δικαιοσύνη στις υποθέσεις τους λόγω της έλλειψης νόμου που να τιμωρεί αυτά τα εγκλήματα μίσους.

Ο πολιτιστικός διευθυντής Jheinser Pacaya κατήγγειλε αυτό το μέτρο στα κοινωνικά δίκτυα:

A 100 años de la despenalización de la homosexualidad el @Minsa_Peru no tiene mejor idea que incluir a las personas trans en la categoría de enfermedades mentales. Exigimos y no descansaremos hasta su derogaracion. pic.twitter.com/gKczZeq0OI

— Jheinser Pacaya 🏳️‍🌈 (@jheinserrr) May 14, 2024

100 χρόνια μετά την αποποινικοποίηση της ομοφυλοφιλίας, η @Minsa_Peru δεν έχει κάτι καλύτερο από το να εντάξει τα τρανς άτομα στην κατηγορία των ψυχικών ασθενειών. Απαιτούμε και δεν θα ησυχάσουμε μέχρι την κατάργησή του. pic.twitter.com/gKczZeq0OI

Ο δικηγόρος και ακτιβιστής ΛΟΑΤΚΙΑ+ Manuel Siccha, ο οποίος ήταν ο πρώτος ανοιχτά ομοφυλόφιλος σύμβουλος του Μητροπολιτικού Δήμου της Λίμα, απορρίπτοντας αυτά τα μέτρα, προτρέπει το Κογκρέσο να «ασκήσει την εποπτική του λειτουργία και να ζητήσει από το Υπουργείο Υγείας λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τις διασφαλίσεις, που εφαρμόζονται για την αποφυγή παθολογικοποίησης και την εγγυημένη, ολοκληρωμένη και σεβαστή φροντίδα για τα άτομα ΛΟΑΤΚΙΑ+ στο περουβιανό σύστημα υγείας».

Καλεί επίσης την Επιτροπή Υγείας του Κογκρέσου να «ανοίξει ένα χώρο για αξιολόγηση και συζήτηση σχετικά με αυτόν τον κανονισμό με σημαντικούς παράγοντες τόσο από την τεχνική, πολιτική πλευρά όσο και από την πλευρά της κοινωνίας των πολιτών, που θα έπρεπε να έχει συγκληθεί και να ζητηθεί η γνώμη της». Θεωρεί επιτακτική την ανάγκη ανανέωσης της ενημέρωσης για την υγεία στο CIE-11 ευθυγραμμίζοντάς την με τα «διεθνή πρότυπα και αντικατοπτρίζοντας με ακρίβεια και χωρίς στιγματισμό την ποικιλομορφία των εμπειριών του φύλου και της σεξουαλικότητας».

Η Μπολουάρτε, η πρώτη πρόεδρος του Περού, έχει τονίσει τον κοινωνικό συντηρητισμό της, που έχει κοινά σημεία με τη συντηρητική πλειοψηφία στο Περουβιανό Κογκρέσο. Αξίζει να θυμηθούμε ότι το 2022, ως απάντηση στην εκστρατεία παραπληροφόρησης της ομάδας κατά των δικαιωμάτων Con Mis Hijos No Te Metas, το Κογκρέσο εξάλειψε την «ιδεολογία του φύλου» από τα σχολικά εγχειρίδια. Κάτι που είχε σημασία και στο Ελ Σαλβαδόρ στις 5 Μαρτίου, όταν με προεδρική οδηγία προς το Υπουργείο Παιδείας, διατάχθηκε να αποβληθούν αυτά τα περιεχόμενα από οδηγούς, βιβλία και άλλο εκπαιδευτικό υλικό».

Η Κολομβιανή δημοσιογράφος @VickyDavilaH δημοσίευσε στις 21 Μαΐου στο Χ μια έρευνα για να αποφασίσουν οι άνθρωποι εάν συμφωνούν ή διαφωνούν με την απόφαση ότι τρανς, παρενδυτικές, μη δυαδικές και άλλες ταυτότητες φύλου θεωρούνται ψυχικές ασθένειες. Η δημοσίευσή της επαναλήφθηκε από τη ΜΚΟ Temblores, υπενθυμίζοντάς της ότι, από το 2018, ο Π.Ο.Υ. σταμάτησε να κατηγοριοποιεί τα τρανς άτομα ως ψυχικά ασθενείς. Επιπλέον, δήλωσε ότι «οι μη κανονιστικές ταυτότητες φύλου δεν είναι ανοικτές σε αμφισβήτηση από την κοινή γνώμη. Αυτού του είδους οι δαχτυλοδειξίες εκθέτουν άτομα με διαφορετικές έμφυλες ταυτότητες σε βία και διακρίσεις, που παραβιάζουν πολλαπλά δικαιώματα και επηρεάζουν τις τροχιές της ζωής τους με πολυπαραγοντικό τρόπο.»

Στις 10 Μαΐου 2024, η οργάνωση Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σημείωσε ότι αυτός ο κανόνας «είναι βαθιά οπισθοδρομικός» και «σκληραίνει περαιτέρω τις προκαταλήψεις κατά των ατόμων ΛΟΑΤΚΙΑ+» στο Περού, μια χώρα χωρίς πολιτικές για τη διαφορετικότητα. Κάλεσε την κυβέρνηση του Περού να καταργήσει «αυτό το προκατειλημμένο και αντιεπιστημονικό διάταγμα και, στη θέση του, να εφαρμόσει την ενημερωμένη ταξινόμηση ασθενειών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.) σε σχέση με τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου».

Σύμφωνα με τον Δρ. Víctor Zamora, από τη Σχολή Διακυβέρνησης και Δημόσιας Πολιτικής του Καθολικού Πανεπιστημίου του Περού, το διάταγμα υπονομεύει την πρόοδο, που έχει σημειωθεί στη χώρα όσον αφορά τα δικαιώματα και το φύλο. Για τον ίδιο, «απομένει μόνο ένας τρόπος για την υγειονομική αρχή, να μας επιστρέψει στη νεωτερικότητα και να απομακρυνθούμε από την εποχή των σπηλαίων», καταργώντας αυτόν τον κανόνα, που αποτελεί ανοιχτή παραβίαση του δικαιώματος της μη διάκρισης των ομάδων ΛΟΑΤΚΙΑ+.

Οι οργανώσεις υπέρ των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙΑ+ καλούν τον κόσμο να πραγματοποιήσουν πορεία στις 29 Ιουνίου, «ώστε να αυξηθεί πολύ περισσότερο η ορατότητά μας και να δείξουμε έτσι στο κράτος ότι χρειαζόμαστε μια χώρα με περισσότερη δικαιοσύνη και ισότητα», μια πορεία πιο συμβολική από ποτέ.