Εικόνα της Noran Morsi για το Global Voices

Στην καρδιά της Παλιάς Πόλης της Ιερουσαλήμ, η αρμενική κοινότητα, που φημίζεται για τις αντοχές της και τη σημαντική πολιτιστική κληρονομιά αιώνων, αντιμετωπίζει μια σκληρή μάχη επιβίωσης. Καθώς οι περιφερειακές εντάσεις κλιμακώνονται, η κοινότητα παλεύει με προκλήσεις, που όχι μόνο θέτουν σε κίνδυνο την ελευθερία της έκφρασής, αλλά θέτουν σε κίνδυνο και τη χαρακτηριστική διάλεκτό τους – μοναδική στην Ιερουσαλήμ και πλέον στα πρόθυρα της εξαφάνισης – μαζί με τον πλούσιο πολιτισμό και την ίδια την ύπαρξή τους.

Τον Ιούλιο του 2021, το Αρμενικό Πατριαρχείο Ιεροσολύμων υπέγραψε με μυστικότητα ένα συμβόλαιο αγοραπωλησίας ακινήτων παραχωρώντας το 25% της συνοικίας του για 99 χρόνια σε έναν Αυστραλοϊσραηλινό έποικο-επενδυτή. Η ενέργεια αυτή έχει βυθίσει την αρμενική κοινότητα σε κρίση, καθώς αντιμετωπίζουν πλέον την άμεση απειλή να χάσουν ένα σημαντικό μέρος της συνοικίας τους.

Παρόλο που η κοινότητα ανέστειλε προσωρινά τις διαδικασίες μετά την ανακάλυψη αυτής της σύμβασης τον Μάιο του 2023, οι μπουλντόζες, συνοδευόμενες από ένοπλους Ισραηλινούς εποίκους, έχουν ήδη ξεκινήσει την εκσκαφή του χώρου στάθμευσης, που περιβάλλει το μοναστήρι του Αρμενικού Αποστολικού Πατριαρχείου της Ιερουσαλήμ.

Η αρμένικη εθνογλωσσική μειονότητα έχει παρουσία στους Αγίους Τόπους από τον τέταρτο αιώνα, με ιστορία που περιλαμβάνει τη παροχή βοήθειας στους επιζώντες της γενοκτονίας των Αρμενίων το 1915. Μετά τον πόλεμο του 1948, ο αρμενικός πληθυσμός στην Ιερουσαλήμ μειώθηκε σε λιγότερους από 2.000 κατοίκους σήμερα, η πλειονότητα των οποίων ζει εντός της αρμενικής συνοικίας.

Στην περιοχή στεγάζονται το Θεολογικό Σεμινάριο του Πατριαρχείου, η Αδελφότητα του Αγίου Ιακώβου, ιστορικοί ναοί, μουσείο, βιβλιοθήκη, κλινική και το αρμενικό σχολείο Sts. Tarkmanchatz, που ιδρύθηκε το 1929. Εδώ, τα παιδιά των Αρμενίων όχι μόνο μαθαίνουν τη γλώσσα τους, αλλά και συμμετέχουν σε δραστηριότητες εντός της αυλής, ενός κεντρικού χώρου που αποτελεί το σημείο αναφοράς για την κοινότητα, όπου συγκεντρώνεται, συζητά στη μητρική της γλώσσα και διαφυλάσσει την πολιτιστική της ταυτότητα.

Το Global Voices πραγματοποίησε συνέντευξη με έναν Αρμένιο κάτοικο της Ιερουσαλήμ, ο οποίος επέλεξε να παραμείνει ανώνυμος για λόγους ασφαλείας εν μέσω του συνεχιζόμενου πολέμου στη Γάζα και των απειλών που αντιμετωπίζει η αρμενική συνοικία.

Η συνέντευξη εμβαθύνει στο πολιτικό κλίμα και την επιβολή επιτήρησης στην Ιερουσαλήμ ρίχνοντας φως σε θέματα όπως οι διακρίσεις, η ρητορική μίσους και οι κλιμακούμενοι περιορισμοί στην ελευθερία της έκφρασης.

Η συνέντευξη, την οποία συνυπογράφει ο κάτοικος και η οποία έχει υποστεί επιμέλεια για λόγους σαφήνειας, προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για τις προκλήσεις, που αντιμετωπίζει η αρμενική κοινότητα, καθώς προσπαθεί να διατηρήσει τη γλώσσα και την πολιτιστική της ταυτότητα στην περιοχή.

Mariam A. (MA): Πώς αντιμετωπίζετε την κατάσταση στην Ιερουσαλήμ και τη Γάζα;

Αρμένιος κάτοικος (A): Είναι πολύ δύσκολο. Η τρέχουσα κατάσταση στην Ιερουσαλήμ, η συνεχιζόμενη γενοκτονία στη Γάζα και το γεγονός ότι νιώθουμε παράλυτοι και ανίκανοι να κάνουμε οτιδήποτε συντελεί στο αίσθημα απελπισίας που μας κυριεύει.

Η πιο δύσκολη πτυχή για τους μη Εβραίους κατοίκους της Ιερουσαλήμ είναι ότι μας έχει απαγορευτεί να εκφράσουμε οποιοδήποτε είδος συμπάθειας ή ενδιαφέροντος. Γινόμαστε μάρτυρες της ολοκληρωτικής εποπτείας, μιας στρατιωτικοποιημένης πόλης, με τους περισσότερους [Εβραίους] πολίτες να οπλοφορούν με καραμπίνες, και μιας αυξημένης παρουσίας αστυνομικών και στρατιωτών που περιπολούν στην πόλη.

Υπάρχει ένας συνεχής φόβος ότι θα μας σταματήσουν ανά πάσα στιγμή, με τον κίνδυνο να σου αρπάξουν το τηλέφωνο και οι δυνάμεις ασφαλείας να ψάξουν το περιεχόμενό του.

Έλεγξα τον νόμο για την κατάσταση έκτακτης ανάγκης και αναφέρει ότι οι Δυνάμεις Άμυνας του Ισραήλ έχουν το δικαίωμα να εισέρχονται σε ιδιωτικούς χώρους, συμπεριλαμβανομένων σπιτιών, ή να ψάχνουν προσωπικά αντικείμενα βασιζόμενοι σε υποψίες. Αυτή η νομική διάταξη νομιμοποιεί τέτοιου είδους ενέργειες.

Έχοντας επίγνωση αυτού του γεγονότος, οι άνθρωποι προσπαθούν να ελέγχουν όχι μόνο την ομιλία τους, αλλά και τις σκέψεις τους, φοβούμενοι πιθανό κίνδυνο, επειδή γνωρίζουν περισσότερα από αυτά που θεωρούνται αποδεκτά για την τρέχουσα κατάσταση.

Θα έλεγα ότι αυτή τη στιγμή επικρατεί μια κατάσταση παράνοιας.

MA: Έχουν βιώσει μέλη της κοινότητας περιστατικά όπου τους σταμάτησαν, τους κατάσχεσαν τα τηλέφωνα και τους έκαναν έλεγχο;

Α: Ναι, το έχω δει αυτό να συμβαίνει αρκετές φορές σε διάφορα σημεία της πόλης καθώς περπατάω. Σταματούν νεαρούς άνδρες με την υποψία ότι είναι Άραβες, διεξάγοντας εξονυχιστικούς ελέγχους, στους οποίους περιλαμβάνεται και ο έλεγχος των τηλεφώνων τους.

Γνωρίζω συγκεκριμένες περιπτώσεις που αφορούν νεαρούς φοιτητές, άνδρες και γυναίκες, των οποίων άρπαξαν τα τηλέφωνα. Εάν τα τηλέφωνα έδειχναν οποιοδήποτε μέσο κοινωνικής δικτύωσης ή γραπτά μηνύματα που εξέφραζαν συμπάθεια ή ανησυχία για την τρέχουσα κατάσταση, τους κρατούσαν.

MA: Πιστεύετε ότι η αρμένικη κοινότητα έχει πληγεί από αυτή τη νοοτροπία ελέγχου ή πιστεύετε ότι εξαιρείται από αυτήν;

A: Κανείς δεν εξαιρείται. Παρατηρείται, όχι μόνο κατά τη διάρκεια αυτού του πολέμου αλλά και πριν, μια τάση που τονίζει ότι πρόκειται για μια εθνικά αμιγή πόλη και μια εθνικά αμιγή χώρα. Κύματα ανθρώπων, ειδικά η νεολαία, φωνάζουν με θράσος συνθήματα, που διακηρύσσουν ότι πρόκειται για ένα κράτος αποκλειστικά εβραϊκό, υποστηρίζοντας ότι αυτό είναι το κράτος του Ισραήλ.

Το λυπηρό είναι ότι αυτό το κύμα φανατισμού δεν αναγνωρίζει τη διαφορετικότητα. Ο κίνδυνος που ενέχει αυτός ο λόγος είναι ότι αποτυγχάνει να αναγνωρίσει τα άτομα που δεν είναι Εβραίοι για αυτό που είναι, εστιάζοντας αντίθετα σε αυτό που δεν αποτελεί κομμάτι τους. Δεν αναγνωρίζει τους Αρμένιους, τους Χριστιανούς, τους Παλαιστίνιους, τι είδους μουσουλμάνοι είναι, έχουν οικογένειες; Έχουν κατοικίδια;

Αυτή η τάση κατηγοριοποιεί τα άτομα με βάση κάτι που δεν ανήκουν. Έτσι, η ταυτότητά τους δεν θεωρείται καν ταυτότητα. Καταργείται.

ΜΑ: Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, πώς αντιμετωπίζεται η ελευθερία της έκφρασης της αρμενικής κοινότητας; Πιστεύετε ότι η κοινότητα μπορεί να εκφράσει ανοιχτά τις απόψεις και την ταυτότητά της;

Α: Είναι αστείο που το ρωτάτε αυτό. Είχαμε πολλές συζητήσεις στην αρμενική κοινότητα σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα. Μετά τη γενοκτονία των Αρμενίων το 1915, οι Αρμένιοι αποτελούν μειονότητα σε διάφορα μέρη του κόσμου.

Το αστείο είναι ότι οι περισσότεροι Αρμένιοι αφομοιώνονται, αποφεύγοντας συνειδητά αυτό που το κράτος θα μπορούσε να αντιληφθεί ως “προβληματικό”, μένοντας μακριά από την πολιτική. Προσαρμόζονται γρήγορα αγκαλιάζοντας τις νέες γλώσσες, συνεισφέροντας τις δεξιότητές τους και συνυπάρχοντας αρμονικά με τις κοινωνίες που τους υποδέχονται. Ευγνωμονούν τις χώρες που παρείχαν καταφύγιο μετά τη γενοκτονία, διατηρώντας την αρμενική γλώσσα, το φαγητό και τον πολιτισμό τους. Πάντοτε ήταν ευπρόσδεκτοι.

Παραδείγματος χάριν, στην Ιερουσαλήμ, οι Αρμένιοι ίδρυσαν το πρώτο τυπογραφείο το 1833 και εισήγαγαν τη φωτογραφία και τα χειροποίητα κεραμικά στην περιοχή.

Είναι λοιπόν περίεργο για εμάς να βλέπουμε ότι ακόμη και οι Αρμένιοι θεωρούνται ανεπιθύμητη μειονότητα από τους εποίκους.

Τα τελευταία χρόνια, διάφοροι έποικοι πρωταγωνίστησαν σε επεισόδια, όπου έφτυναν πιστούς, τους έβριζαν και τους έσπρωχναν ακόμη και σε σοκάκια. Στοχοποιούν ανθρώπους που θεωρούν ασύμβατους με το όραμά τους για ένα κράτος αποκλειστικά εβραϊκό.

A video shows Jewish Ultra-Orthodox Community member spitting on Christian nuns at Jerusalem's Lions Gate. pic.twitter.com/tESUbgNgRG

— Local Focus – Security Alerts (@LocalFocus1) April 13, 2023

Σε βίντεο φαίνεται μέλος της εβραϊκής υπερορθόδοξης κοινότητας να φτύνει χριστιανές μοναχές στην Πύλη των Λεόντων της Ιερουσαλήμ. pic.twitter.com/tESUbgNgRG

Επικρατεί μεγάλη σιωπή.

Οι άνθρωποι δεν εκφράζουν τις πραγματικές τους σκέψεις: φοβούνται να εκφράσουν τη γνώμη τους ή να επικρίνουν το κράτος. Το σύστημα μας υποχρεώνει να κρατάμε το στόμα μας κλειστό και να αποφεύγουμε τα προβλήματα όσο το δυνατόν περισσότερο.

Ακόμα και αυτή η συζήτηση ή η συμβολή σε αυτό το άρθρο με κάνει να αναρωτιέμαι αν αξίζει τον κόπο. Είναι απογοητευτικό και με κάνει να νοιώθω δειλός. Ωστόσο, κοιτάζοντας γύρω μου, συνειδητοποιώ ότι οι περισσότεροι άνθρωποι φοβούνται. Αυτολογοκρίνονται, τόσο στην πραγματική ζωή όσο και στο διαδίκτυο.

Αυτή η απομονωτική λογική δημιουργεί διακρίσεις εις βάρος των Αράβων χριστιανών και των Αρμενίων. Κατ’ αρχήν, δεν θα έπρεπε να κάνει διακρίσεις εναντίον κανενός. Αλλά το γεγονός ότι στοχοποιεί μειονότητες λέει πολλά για τη νοοτροπία που επικρατεί αυτή τη στιγμή σε αυτή τη χώρα.

MA: Τον Ιανουάριο, έποικοι έγραψαν συνθήματα μίσους στους τοίχους του Αρμενικού Πατριαρχείου στην Ιερουσαλήμ ζητώντας εκδίκηση και τον θάνατο Αράβων, Αρμενίων και Χριστιανών. Μπορείτε να δώσετε περισσότερες πληροφορίες για αυτά τα περιστατικά και να αναλύσετε τον αντίκτυπο που έχουν στην κοινότητα;

A: Τα περιστατικά είναι πολλά και αυξάνονται συνεχώς.

The walls of the Armenian Convent in the Armenian Quarter of Jerusalem have been vandalized with hate speech, the Armenian National Committee of Jerusalem informs.

“Death to Armenians, Christians, Arabs, and Gentiles,” along with calls for revenge were written on the walls of pic.twitter.com/nKVsUibDAY

— Sanadroug Hajian (@SanadrougH) July 7, 2023

Οι τοίχοι του αρμενικού μοναστηριού στην αρμένικη συνοικία της Ιερουσαλήμ υπέστησαν βανδαλισμούς με ρητορική μίσους, ενημερώνει η Αρμενική Εθνική Επιτροπή της Ιερουσαλήμ.

Γράφτηκαν στους τοίχους “Θάνατος στους Αρμένιους, τους χριστιανούς, τους Άραβες και τους μη Εβραίους”, μαζί με εκκλήσεις για εκδίκηση

pic.twitter.com/nKVsUibDAY

Αυτά γίνονται εναντίον ανθρώπων που δείχνουν θρήσκοι και σε μέρη που μπορεί να μην είναι αμιγώς εβραϊκά.

BREAKING: Israeli extremists just attacked the Armenian Patriarchate in the Armenian Quarters of Jerusalem in an attempt to take down the flags of Armenia.

One Armenian was detained while protecting the Patriarchate.

pic.twitter.com/yeoTWOcPbk

— 301🇦🇲 (@301arm) January 29, 2023

ΕΚΤΑΚΤΟ: Ισραηλινοί εξτρεμιστές μόλις επιτέθηκαν στο Αρμενικό Πατριαρχείο στις αρμενικές συνοικίες της Ιερουσαλήμ σε μια προσπάθεια να κατεβάσουν τις σημαίες της Αρμενίας.

Ένας Αρμένιος συνελήφθη, ενώ προστάτευε το Πατριαρχείο.

Στην αρμενική συνοικία, έχουν παρατηρηθεί έποικοι να φτύνουν αρμενικά καταστήματα. Αν κάποιος προσπαθήσει να αμυνθεί ή να πει “έι, τι τρέχει με σένα;”, αντιμετωπίζεται με σπρέι πιπεριού, αν όχι με καραμπίνες, πολλές φορές εντελώς ατιμώρητα.

🇮🇱 An Israeli settler was captured on a CCTV camera spitting at the gate of an Armenian church in occupied East Jerusalem

This type of behavior is exactly what those invaders stand for #Settlers #IsraeliTerrorists #OccupationMustEnd #Israel pic.twitter.com/VYoqBfAvdH

— 🅻🅳🅴🅻🆂🍉🅻 (@LDelsoll) December 4, 2023

Ένας ισραηλινός έποικος καταγράφηκε από κάμερα κλειστού κυκλώματος παρακολούθησης να φτύνει την πύλη μιας αρμενικής εκκλησίας στην κατεχόμενη Ανατολική Ιερουσαλήμ

Αυτού του είδους η συμπεριφορά είναι ακριβώς αυτό που αντιπροσωπεύουν αυτοί οι εισβολείς

Επισκέπτες από την Αρμενία απορούν με την υπερβολικά “καλή” στάση μας. Μας ρωτούν: “Πώς αντιμετωπίζετε αυτού του είδους τη ριζοσπαστική, απροκάλυπτη παρενόχληση;”. Γιατί δεν αντιστέκεστε; Γιατί δεν κάνετε τίποτα γι’ αυτό;”

Δεν συνειδητοποιούν ότι οι άνθρωποι δεν μπορούν να κάνουν πολλά, επειδή το κράτος μπορεί να κατάσχει έγγραφα, να ακυρώσει οικοδομικές άδειες, να μετακινήσει ενοίκους, να κατασχέσει περιουσίες ή να συλλάβει ανθρώπους. Αν δεχτούν επίθεση οι πολίτες και προσπαθήσουν να υπερασπιστούν τον εαυτό τους, αυτό θα αποτελέσει δικαιολογία για περαιτέρω επιθέσεις.

MA: Υπό το φως της υπάρχουσας ατμόσφαιρας και των πολυάριθμων απειλών – ανησυχίες για την ασφάλεια, ρητορική μίσους και απειλή της ύπαρξης – πώς διατηρείτε τη γλώσσα και την πολιτιστική σας ταυτότητα;

Α: Στο προαύλιο της κοινότητάς μας, μιλάμε τη δική μας γλώσσα διατηρώντας την πολύ ζωντανή. Χρησιμοποιείται στις συναντήσεις και την επικοινωνία μας. Την αγαπάμε και νιώθουμε δεμένοι μαζί της, καθώς παίζει ρόλο στην ενίσχυση της αίσθησης της ταυτότητας και της κοινότητάς μας.

Το προαύλιο φέρνει στο νου μας αναμνήσεις από την παιδική μας ηλικία. Κάθε φορά που η πόλη απειλείται, η αρμενική κοινότητα συγκεντρώνεται στην αυλή. Ήταν πάντα ένα ασφαλές καταφύγιο.

Εν μέσω του συνεχιζόμενου πολέμου, Αρμένιοι από διάφορα μέρη της χώρας, όπως η Γιάφα και η Χάιφα, είτε μετακόμισαν προσωρινά είτε άρχισαν να φέρνουν τα παιδιά τους στο προαύλιο. Είναι ένας όμορφος χώρος για τα παιδιά με λέσχες και το σχολείο. Όταν αναζητούμε το αίσθημα της συντροφικότητας, συνήθως το βρίσκουμε εκεί.

Όταν πέθανε ο πατέρας μου, βίωσα τη δύναμη της κοινότητας. Σχεδόν όλοι παρευρέθηκαν στην κηδεία, φτάνοντας κατά κύματα. Τότε ήταν που συνειδητοποίησα πραγματικά τη δύναμη της κοινότητάς μας. Είμαστε εκεί ο ένας για τον άλλον.

Ελπίζω το μοναστήρι να παραμείνει, αν και τελευταία είμαστε κυνικοί. Εν μέσω της αβεβαιότητάς μας, είμαι σίγουρος για ένα πράγμα, ότι πρόκειται για μια όμορφη κοινότητα.