Η εικονογράφηση είναι ευγενική προσφορά του Aiivell Sattar, χρησιμοποιείται με άδεια

Ο Ιούλιος, συνήθως ο πιο αδρανής μήνας στο Καζακστάν, χαρακτηρίστηκε από την εσπευσμένη απαγόρευση της ταινίας κινουμένων σχεδίων “Lightyear”, συνέχεια της διάσημης σειράς “Toy Story” της Walt Disney και της Pixar, απογοητεύοντας δεκάδες χιλιάδες παιδιά και ανησυχώντας ακόμη περισσότερους ενήλικες. Η ταινία απαγορεύτηκε από αξιωματούχους του Καζακστάν μετά από αίτηση του Nurtas Adambay, ενός πρώην ηθοποιού κυρίως γνωστού για τους παρενδυτικούς ρόλους του και τώρα αυτοαποκαλούμενου Ισλαμιστή ηθικολόγου, για ένα φιλί δύο ομόφυλων χαρακτήρων κινουμένων σχεδίων. Εν μέσω αυτής της ομοφοβικής σταυροφορίας που προκάλεσε έντονες διαδικτυακές συζητήσεις, το Global Voices είχε την ευκαιρία να συνομιλήσει με τον Amir Shaikezhanov, τον ιδρυτή του Safe Space Almaty, ενός κοινοτικού κέντρου ΛΟΑΤΚ+, και διευθυντή του εγχειρήματος για το έργο αυτοελέγχου του HIV για MSM και τρανς άτομα στο περιφερειακό οργανισμό υγείας.

Όταν ρωτήθηκε για τη στενή εστίαση του προγράμματος πρόληψης του HIV, σημειώνει:

Επιδημιολογικά, για οποιαδήποτε μόλυνση υπάρχουν συγκεκριμένοι συγκεκριμένοι τρόποι μετάδοσης και οι επικαλυπτόμενοι κίνδυνοι μπορεί να είναι υψηλότεροι για ορισμένες ομάδες. Όσον αφορά τον HIV, μπορούμε να μιλήσουμε για άτομα που κάνουν ενέσιμα ναρκωτικά, για παράδειγμα, καθώς η διαδικασία παρεμβαίνει άμεσα στην κυκλοφορία του αίματος: σεξεργάτες και σεξεργάτριες, λόγω της ρευστότητας των σεξουαλικών συντρόφων, πολλοί από τους οποίους είναι πρόθυμοι να πληρώσουν επιπλέον χρήματα για σεξ χωρίς προστασία, ή άντρες που έχουν σεξουαλική επαφή με άνδρες, καθώς σπάνια χρησιμοποιούν αντισυλληπτικά φραγμού για να προστατευθούν, καθώς η εγκυμοσύνη είναι εκτός πλαισίου. Αφορά επίσης τα τρανς άτομα, ιδιαίτερα τις τρανς γυναίκες, λόγω σεξουαλικών πρακτικών ή του γεγονότος ότι πολλές εξ αυτών ασχολούνται με τη σεξουαλική εργασία. Επομένως, αυτή τη στιγμή πρέπει να συνεργαστούμε με αυτές τις ομάδες.

Το Κοινό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για τον HIV και το AIDS (UNAIDS) υπολογίζει ότι υπάρχουν περίπου 35.000 άνθρωποι, που ζουν με HIV στο Καζακστάν, το 60% των οποίων είναι άνδρες.

Υπάρχει το πρόβλημα του στιγματισμού για αυτές τις ομάδες, τόσο του κοινωνικού στιγματισμού όσο και του αυτοστιγματισμού. Το στίγμα του HIV από μόνο του είναι ευρέως διαδεδομένο, αλλά όταν του προσθέτεις αυτοστίγμα, γίνεται ακόμα πιο ευαίσθητο, καθώς άλλο πράγμα είναι να στιγματίζεις άλλους για χρήση ή συμπεριφορά ναρκωτικών, αλλά διαφορετικό όταν αφορά τη δική σου ταυτότητα. Ειδικά επειδή δεν είναι εύκολο να διαφοροποιηθείς από τη σεξουαλικότητά σου. Έτσι, η πραγματοποίηση ενός τεστ HIV σε περίπτωση ορισμένων κινδύνων ή ύποπτων συμπτωμάτων απαιτεί συχνά γενναιότητα, ειδικά σε χώρες όπως η δική μας, όπου τα πρότυπα ανδρικής κοινωνικοποίησης μπορούν να θεωρήσουν την επίσκεψη σε γιατρό ως ένδειξη αδυναμίας.

Η εικονογράφηση είναι ευγενική προσφορά του Aiivell Sattar, χρησιμοποιείται με άδεια

Όταν ρωτήθηκε για τις αλλαγές στην κοινωνία μας, είτε θετικές είτε αρνητικές, φαίνεται να έχει ένα κάπως αισιόδοξο όραμα:

Θα έλεγα ότι βλέπω μια κοινή τάση, η οποία είναι η κινητοποίηση διαφόρων ομάδων πολιτών, συμπεριλαμβανομένης της ΛΟΑΤΚΙ+. Γίνουμε μάρτυρες της εμφάνισης ορισμένων ομάδων, που απευθύνουν έκκληση στους αρμόδιους για τη λήψη αποφάσεων: «Εδώ είμαστε. Έχουμε ορισμένα προβλήματα και θέλουμε λύσεις».

Θα έλεγα επίσης ότι οι συζητήσεις μεταξύ των διαφόρων ομάδων αυξάνονται σίγουρα, κάτι που σχετίζεται και πάλι με την αυξανόμενη ορατότητα ορισμένων ομάδων, καθώς και οι εκκλήσεις για βίαιες ενέργειες, που στοχεύουν αυτές τις ομάδες, φαίνεται να μειώνονται, όσον αφορά μειονοτικές ή φεμινιστικές ομάδες που καλούν να ξυλοκοπήσουν ή να σκοτώσουν.

Όταν ρωτήθηκε για τους λόγους της σχετικής πτώσης των κλήσεων για βία, προσθέτει:

Πιθανώς ο πιο σημαντικός λόγος είναι το γεγονός ότι οι άνθρωποι γενικά άρχισαν να αντιδρούν λιγότερο επιθετικά σε ορισμένα φαινόμενα και οι επαναλαμβανόμενες κοινωνικές συζητήσεις θα έπρεπε να έχουν παίξει εποικοδομητικό ρόλο. Έχουν επίγνωση της ύπαρξης των ΛΟΑΤΚΙ+, συνηθίζουν σε αυτό το γεγονός, ακόμα κι αν προτιμούν να μην έρχονται σε επαφή μαζί τους στη ζωή τους. Έτσι λειτουργεί η ορατότητα: αν κάποιοι ήταν έτοιμοι να κόψουν κεφάλια πριν από λίγο καιρό, τώρα το μίσος τους σπάνια τους παρακινεί να δράσουν. Αυτό σε καμία περίπτωση δεν μειώνει το γεγονός ότι υπάρχει επιθετικότητα και βία: άνθρωποι δέχονται επίθεση, σκοτώνονται, παρενοχλούνται και τις περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να μην τις γνωρίζουμε, καθώς τα θύματα συχνά διστάζουν να τις αναφέρουν.

Δυστυχώς, η βία του όχλου εναντίον μελών φεμινιστικών ή ΛΟΑΤΚ+ οργανώσεων για τα δικαιώματα έχει γίνει επαναλαμβανόμενη υπόθεση τα τελευταία χρόνια. Μόνο το 2021 δύο συγκεντρώσεις της φεμινιστικής ομάδας Feminita στο Σιμκέντ και στο Καραγκάντι δέχθηκαν επίθεση από βίαιους άνδρες και μερικοί φώναζαν: «Σκοτώστε τους!».

Όταν ρωτήθηκε για το διαδίκτυο, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και την απάντηση του εικονικού κόσμου, ο Shaikezhanov είπε:

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διαδραματίζουν επίσης ζωτικό ρόλο στην έκθεση της διαφορετικότητας και της προβολής, παρέχοντας, ταυτόχρονα, έναν κοινό χώρο, όπου μεταφέρθηκαν όλες αυτές οι διαμάχες. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παρουσιάζουν ένα σχετικά ασφαλέστερο περιβάλλον, όπου οι άνθρωποι μπορούν να εκφράσουν τις απόψεις τους και να εμπλακούν σε συζητήσεις, αν και δεν εξαιρούνται από την κακοποίηση και τον εκφοβισμό. Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τουλάχιστον μπορείτε να αναστείλετε ή να διαγράψετε τον λογαριασμό σας και υπάρχουν τρόποι να αποστασιοποιηθείτε από αυτό το περιβάλλον, αν και μπορεί να μην είναι τόσο εύκολο, καθώς το αγαπάμε πολύ.

Η εικονογράφηση είναι ευγενική προσφορά του Aiivell Sattar, χρησιμοποιείται με άδεια

Αλλά στο Καζακστάν, παραθέτοντας τον Dom Toretto από το “Fast & Furious”, δεν έχουμε φίλους, έχουμε οικογένεια.

Όλα εξαρτώνται από τα κοινωνικά στρώματα, την εκπαίδευση και την ευημερία, αλλά αν προηγουμένως δεν υπήρχε αμφιβολία ότι το να ανακοινώσει κανείς τη σεξουαλικότητα του στην οικογένεια ήταν μια κακή ιδέα με οδυνηρές συνέπειες, τώρα υπάρχουν πολλές περιπτώσεις που δεν είναι έτσι. Αυτό μας κάνει να πιστεύουμε ότι είτε κάναμε λάθος με τις οικογένειές μας είτε ότι τα πράγματα σιγά σιγά βελτιώνονται. Προσωπικά πιστεύω ότι τα πράγματα βελτιώθηκαν σίγουρα τώρα, καθώς πολλοί γονείς και παιδιά έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες, πρότυπα, ένα πλαίσιο συζήτησης και προβολή, καθώς τα social media μας επιτρέπουν να βλέπουμε διαφορετικούς ανθρώπους. Συνολικά, είναι ένα σημάδι ανάπτυξης, ένας τρόπος για μια πιο υγιεινή στάση, καθώς γνωρίζω πολλές οικογένειες όπου ένας γονέας, ή και οι δύο γονείς, είτε αποδέχονται τα παιδιά τους όπως είναι είτε τουλάχιστον κάνουν μια προσπάθεια αποδοχής. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν περιπτώσεις που οι γονείς διώχνουν τα παιδιά τους από το σπίτι ή, αντίθετα, τα κλειδώνουν μέσα, πολλοί υποφέρουν από βία, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής βίας, και δυστυχώς δεν είναι καθόλου σπάνιες τέτοιες περιπτώσεις.

Πράγματι, έχουμε ένα φρικτό αρχείο βίας κατά των ΛΟΑΤΚ+ , το οποίο σπάνια διώκεται.

Θα έλεγα ότι σε κάθε περίπτωση η κατάσταση είναι καλύτερη τώρα, καθώς ορισμένες πτυχές της θεσμοθετούνται επιτέλους. Πριν, δεν υπήρχε πού να πας, ενώ τώρα οι ακτιβιστές έβαζαν την αστυνομία ή τους διώκτες να αντιδρούν στις παραβιάσεις, αν και εξακολουθεί να υπάρχει μεγάλη προκατάληψη και απαξίωση προς ΛΟΑΤΚΙ+ μεταξύ της αστυνομίας. Υπάρχουν επίσης ΜΚΟ, οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή ακτιβιστές εκτός ΛΟΑΤΚΙ+ που υποστηρίζουν τα θύματα και καθοδηγούν την αστυνομία, και είναι ουσιαστικής σημασίας τουλάχιστον για την καταγραφή νομικών υποθέσεων που αφορούν άτομα ΛΟΑΤΚΙ+. Αν και τα νομικά αποτελέσματα των υποθέσεων μπορεί να είναι απροσδόκητα, είναι ζωτικής σημασίας να καταγράφονται οι νομικές καταγγελίες και να κινούνται ποινικές υποθέσεις, ώστε αργότερα να εντοπιστούν ή να καλυφθούν σε ρεπορτάζ των ΜΜΕ.

Ενώ η αλλαγή μπορεί να είναι αργή, σίγουρα συμβαίνει, ακόμη και από την άποψη του στιγματισμού.

Ένα πράγμα που ήρθε στο μυαλό μου πρόσφατα είναι το γεγονός ότι υπάρχει μια διαρκής επιθυμία να επιβληθεί σε εμάς ως έθνος, γενικά, και ΛΟΑΤΚΙ+, ειδικότερα, το αίσθημα του «ұят» [ντροπή στα καζακικά], σχετικά με το ποιοι είμαστε και πώς πρέπει να ζούμε. Τον τελευταίο καιρό —και όλα χάρη στα ακτιβιστικά κινήματα— οι άνθρωποι κλίνουν προς την αξιοπρέπεια και την υπερηφάνεια για αυτό που είναι. Το να είμαστε «Καζάκοι» και «γκέι» φαινόταν να αλληλοαποκλείονται, αλλά σιγά σιγά συνειδητοποιούμε τα δικαιώματά μας, την αυτοεκτίμησή μας. Οι άνθρωποι, που ενστερνίζονται και εμπιστεύονται την ταυτότητα και τις εσωτερικές τους αξίες, είναι όσοι που δεν μπορούν να λυγίσουν σε κανένα σύστημα, και δεν αφορά μόνο τη σεξουαλικότητα, αλλά και για όσα άτομα υπερασπίζονται τις ιδέες και τις πεποιθήσεις τους ανεξάρτητα από τις περιστάσεις.