Τοιχογραφία στο δρόμο μιας γυναίκας που κάνει «χειρονομία σιωπής». Εικόνα μέσω Pxhere. Άδεια χρήσης: CC0 Public domain.

Στην οθόνη, εμφανίζεται ένας άντρας που προσπαθεί να κοιμηθεί, αλλά δεν μπορεί λόγω του θορύβου από τη διπλανή πόρτα. Πηγαίνει δίπλα στον γείτονά του, που δεν τον ακούει στην αρχή. Τότε ο γείτονας απαντά με πυροβολισμό. Αυτό δεν είναι το σενάριο ενός κόμικ ή γελοιογραφίας, αλλά η πραγματικότητα. Κατά τη διάρκεια των εορτασμών για την Ημέρα της Μητέρας στην Κολομβία, νωρίς το πρωί της 12ης Μαΐου, ένας 50χρονος δολοφονήθηκε από τους γείτονές του, αφού τους ζήτησε να χαμηλώσουν την ένταση της μουσικής στο πάρτι τους.

Τέτοιες σκηνές είναι κοινές στην Κολομβία και σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική. Μιλούν όχι μόνο για τη μισαλλοδοξία που υπάρχει μεταξύ των γειτόνων, αλλά και για ένα βαθύ πολιτισμικό πρόβλημα σε σχέση με τη χρήση και την κατάχρηση του θορύβου.

Ενώ είναι γνωστό ότι ο ήχος μιας έκρηξης μπορεί να προκαλέσει απώλεια ακοής, η απώλεια ακοής μπορεί επίσης να συμβεί σταδιακά μέσω της συνεχούς έκθεσης σε δυνατούς ήχους, όπως η ακρόαση μουσικής μέσω ακουστικών σε υψηλή ένταση ή η συνεχής έκθεση σε δυνατή μουσική.

Το 2013, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υπολόγισε ότι 360 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν απώλεια ακοής, δηλαδή περίπου το 5,3% του παγκόσμιου πληθυσμού. Από αυτά, τα 32 εκατομμύρια είναι βρέφη. Στην Κολομβία, μέχρι το 2015, περίπου το 11% του συνολικού πληθυσμού είχε προβλήματα ακοής. Μεταξύ του ενεργού πληθυσμού ηλικίας 25-50 ετών, η απώλεια ακοής που προκαλείται από τον ήχο υπολογίζεται σε 14%.

Οποιαδήποτε μέρα, το φανάρι δεν προλαβαίνει να ανάψει πράσινο και οι οδηγοί ήδη κορνάρουν. Τα λεωφορεία κορνάρουν δυνατά κάθε φορά που κάνουν στάση. Όταν επιβιβάζονται στα ΜΜΜ, οι άνθρωποι ακούν μουσική ή παρακολουθούν βίντεο στο κινητό τους τηλέφωνο χωρίς ακουστικά. Στο δρόμο, άνθρωποι με τα πόδια και μοτοσυκλέτες κουβαλούν μεγάφωνα με πολύχρωμα φώτα, με την ένταση να είναι ανεβασμένη στο μέγιστο. Εκτός αυτού, ποδήλατα με κινητήρες που παράγουν παράλογη ηχορύπανση ανταγωνίζονται μοτοσυκλέτες αντάξιες μιας σκηνής από το Fast & Furious.

Υπάρχουν εκείνοι που κάνουν πάρτι σε ταράτσες ή σε κοινόχρηστους χώρους, που ακούγονται σε όλο το τετράγωνο και μπορεί να διαρκέσουν για μέρες. Δεν υπάρχει ανάπαυλα ακόμα και στα γεύματα. Στα εστιατόρια, οι τηλεοράσεις που παίζουν ποδόσφαιρο ακούγονται τετράγωνα μακριά. Κάθε μαγαζί έχει το δικό του μεγάφωνο. Τα γραφεία ιατρικών συμβουλών, που τις περασμένες δεκαετίες ήταν διακοσμημένα με αφίσες μιας νοσοκόμας με το δάχτυλό της στα χείλη, τώρα έχουν τηλεοράσεις και ο καθένας επιτρέπεται να χρησιμοποιεί το κινητό του με ό,τι ένταση θέλει.

Σε πόλεις όπως η Μπογκοτά, η αστυνομία υποτίθεται ότι επεμβαίνει, όταν οι γείτονες κάνουν πολλή φασαρία. Ωστόσο, όσοι έχουν βιώσει αυτήν την εμπειρία γνωρίζουν ότι η συμμετοχή της αστυνομίας με αυτόν τον τρόπο μπορεί να είναι επικίνδυνη προκαλώντας περαιτέρω προβλήματα στην κοινωνική συνύπαρξη. Και στις οικιστικές μονάδες, η διοίκηση επίσης κάνει ελάχιστα για να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα.

Από αυτή την άποψη, το νομοσχέδιο για την ηχορύπανση («Νόμος κατά του θορύβου»), υπό την ηγεσία του Daniel Carvalho του κολομβιανού Σώματος Αντιπροσώπων, επιδιώκει να καθορίσει κατευθυντήριες γραμμές για τη διαμόρφωση μιας πολιτικής για την ποιότητα του θορύβου στη χώρα. Αυτό το νομοσχέδιο θα εγγυάται την ευημερία των ανθρώπων, καθώς και των φυτών και των ζώων διαφόρων οικοσυστημάτων, προωθώντας περιβάλλοντα απαλλαγμένα από θόρυβο, αμφισβητώντας έτσι τους ισχύοντες κανόνες στην Κολομβία. Η σύνταξη του νομοσχεδίου ήταν συμμετοχική και αφορούσε τη συνεργασία περιβαλλοντικών οργανώσεων, ακαδημαϊκών και όσων επηρεάζονται από τον θόρυβο.

Η πρωτοβουλία, εκτός από τη στήριξη του νομοσχεδίου, επιδιώκει τη δέσμευση των πολιτών σε ένα «Μανιφέστο Γαλήνης». Το μανιφέστο ζητά να διατηρηθεί μια υγιής και σεβαστή συνύπαρξη με τους γείτονες· αποφυγή της χρήσης μεγαφώνων σε δημόσιους χώρους· χρήση συσκευών ήχου και τηλεόρασης με μέτρια ένταση· εφαρμογή τεχνικών οδήγησης φιλικών προς το περιβάλλον του θορύβου, όπως η μη χρήση άσκοπης κόρνας, και προτίμηση βιώσιμης κινητικότητας και ομιλία σε δημόσιους ή ιδιωτικούς χώρους με μέτριο τόνο φωνής.

Ενάντια στην υπερβολική έκθεση στο ακουστικό στρες, μια πιθανή επιλογή, αν έχεις τους οικονομικούς πόρους, είναι να μετακομίσεις στα περίχωρα της πόλης σου. Ωστόσο, αυτό συνεπάγεται μεγαλύτερους χρόνους μετακινήσεων. Και αργά ή γρήγορα, θα φτάσει και εκεί η ανευθυνότητα των κατόχων μεγαφώνων.

Άλλες επιλογές, που απαιτούν επίσης ένα μεγάλο χρηματικό ποσό, είναι η αναδιαμόρφωση με ακουστική μόνωση: ένα σύστημα box-in-a-box, παρόμοιο με αυτά που θα πρέπει να χρησιμοποιούν τα μπαρ και οι ντίσκο. Υπάρχουν επίσης ηχομονωμένα παράθυρα, τα οποία χρησιμοποιούν χοντρό σκληρυμένο γυαλί και θαλάμους αέρα.

Κάπως πιο προσιτές και φορητές λύσεις – ο θόρυβος δεν εμφανίζεται μόνο σε κατοικημένες περιοχές αλλά και σε δημόσιους χώρους – είναι τα ακουστικά ακύρωσης θορύβου, τα ηχομονωτικά ακουστικά και οι ωτοασπίδες για ύπνο. Είναι ολοένα και πιο συνηθισμένο για τους ανθρώπους να τα χρησιμοποιούν για ύπνο, εργασία ή στην καθημερινή τους ζωή. Η χρήση ακουστικών με «λευκό θόρυβο», «καφέ θόρυβο» και θόρυβο βροχής μπορεί να βοηθήσει στη συγκέντρωση.

Τα ηχομονωτικά ακουστικά, με ή χωρίς ακύρωση θορύβου, είναι κατάλληλα για άτομα με σύνδρομο Άσπεργκερ και διαταραχή του φάσματος του αυτισμού, ΔΕΠΥ και ευαισθησία σε δυνατούς θορύβους. Είναι επίσης ιδανικά για καταστάσεις, στις οποίες θέλουμε να μειώσουμε τον ήχο, όπως όταν μελετάμε, σε συναυλίες, όταν κοιμόμαστε, στο θέατρο, σε εκδηλώσεις και σε κάθε κατάσταση, όπου ο θόρυβος είναι πολύ ενοχλητικός.

Η μουσική, που θα έπρεπε να είναι πηγή ευχαρίστησης, αφού απελευθερώνει ντοπαμίνη στον εγκέφαλο, γίνεται γελοία αφόρητη, όταν γίνεται στοιχείο εξουσίας έναντι των άλλων. Όποιος ελέγχει την πηγή του θορύβου ελέγχει την υγεία των γύρω του.

Είναι καιρός να σταματήσουμε να ομαλοποιούμε την κουλτούρα του θορύβου. Ας γνωρίζουμε πώς ο θόρυβος μας επηρεάζει το περιβάλλον μας. Κάτι τόσο ασήμαντο όσο ένα επαναλαμβανόμενο μπιπ στο κινητό μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα σε όποιον κάθεται δίπλα σου. Ας καταλάβουμε ότι ο θόρυβος μπορεί να προκαλέσει όχι μόνο απώλεια ακοής, αλλά και ημικρανίες, απογοήτευση, φόβο γυρισμού στο σπίτι, απόγνωση, ακόμα και επιθυμία θανάτου.