Χιλιάδες Παλαιστίνιοι, πολλοί από αυτούς χωρίς παπούτσια, καταφεύγουν στη νότια Γάζα. Στιγμιότυπο από βίντεο του 11 Alive, 8 Νοεμβρίου 2023. Επιτρέπεται η ορθή χρήση.

Αυτό το άρθρο συντάχθηκε από την Doaa Shaheen και δημοσιεύθηκε αρχικά στο Raseef22 στις 30 Νοεμβρίου 2023. Μια επεξεργασμένη εκδοχή του αναδημοσιεύεται στο Global Voices στο πλαίσιο συμφωνίας κοινής χρήσης περιεχομένου.

«Μόνο πέντε λεπτά» ήταν η προειδοποίηση που έδωσε ο ισραηλινός αξιωματικός των δυνάμεων κατοχής στους κατοίκους πολυκατοικίας στη Σάμπρα, στην ανατολική Γάζα, για να την εκκενώσουν πριν βομβαρδιστεί.

Το σκηνικό εξελίχθηκε σε Ημέρα Κρίσης, χωρίς ενδιαφέρον για όσα άτομα θα πέθαιναν από τις αεροπορικές επιδρομές ή για όσα άτομα θα επιβίωναν. Όταν φεύγουμε, δεν σκεφτόμαστε να φορέσουμε τα κατάλληλα παπούτσια. Δεν σκεφτόμαστε τα χιλιόμετρα που θα πρέπει να διανύσουμε με τα πόδια, καθώς κουβαλάμε τα υπάρχοντά μας και τα παιδιά μας με βαριά καρδιά και ανησυχία. Σκεφτόμαστε μόνο την επιβίωση. Αλλά αφού περπατήσουμε τα πρώτα χιλιόμετρα, ο πόνος στα πόδια μας αρχίζει να επισκιάζει τον πόνο στην καρδιά μας.

Από το παιδί που το παπούτσι του χάλασε ενώ δραπέτευε και επέλεξε να μη σταματήσει να το φτιάξει από φόβο μήπως στοχοποιηθεί, μέχρι το δίχρονο κορίτσι που τα πόδια του έβγαλαν φουσκάλες κατά τη διάρκεια του εκτοπισμού, μέχρι τους γονείς που, ενώ κουβαλούσαν τα παιδιά τους έξω, ξέχασαν να βάλουν παπούτσια, το ερώτημα παραμένει το ίδιο. Ποιο είναι το τέλειο παπούτσι να φορέσει κανείς, όταν δραπετεύει από τον θάνατο;

Το παιδί στο βίντεο που ακολουθεί αφηγείται πώς σκίστηκαν τα παπούτσια του, ενώ έτρεχε για να σωθεί, χωρίς να μπορεί να σταματήσει και να τα φτιάξει, με αποτέλεσμα να συνεχίσει να τρέχει ξυπόλητο και να προξενήσει σοβαρή ζημιά στα πόδια του:

Όλοι ούρλιαζαν: «Εκκένωση, εκκένωση, εκκένωση». Οι άνθρωποι έτρεχαν έξω με τα ρούχα τους χωρίς να κρατούν τα υπάρχοντά τους. Οι γυναίκες ήταν ταραγμένες και τα παιδιά έκλαιγαν. Όσο για τους άνδρες, κουβαλούσαν τα παιδιά τους στις πλάτες τους και έφευγαν τρέχοντας αμέσως.

Ο τριαντάρης Mohammed Radi και η τριμελής οικογένειά του επέζησαν από τον βομβαρδισμό της πολυκατοικίας τους. Άλλοι γείτονες, που δεν διέφυγαν εγκαίρως, βομβαρδίστηκαν και παγιδεύτηκαν κάτω από τα χαλάσματα. Ο Radi δήλωσε στο Raseef22:

Άκουσα έναν από τους γείτονές μου να σημαίνει συναγερμό για βομβαρδισμό και για να εκκενώσουμε γρήγορα το χώρο. Τρώγαμε μεσημεριανό εκείνη την ώρα και αφήσαμε τα πάντα ως είχαν. Πήρα τα παιδιά μου και έτρεξα μακριά. Η γυναίκα μου πήρε την τσάντα με τα δελτία ταυτότητας και αρχίσαμε να κατεβαίνουμε από τον έκτο όροφο στο ισόγειο. Το ασανσέρ δεν λειτουργούσε λόγω της διακοπής ρεύματος.

Αλλά λίγο μετά την εκκένωση, ο Radi συνειδητοποίησε ότι ήταν ξυπόλητος.

Όταν φτάσαμε στον τέταρτο όροφο, συνειδητοποίησα ότι δεν φορούσα παπούτσια. Ξαναγύρισα και αστραπιαία άρπαξα τα παπούτσια που χρησιμοποιώ για το μπάνιο, από ελαφρύ δέρμα που μου επιτρέπει να κινούμαι γρήγορα. Η σύζυγός μου φόραγε τις παντόφλες του σπιτιού, επειδή είχε φύγει τρέχοντας χωρίς να προλάβει να ψάξει για εναλλακτική λύση.

Ο Radi και η οικογένειά του έφυγαν από το κτίριο χωρίς να κοιτάξουν πίσω, χωρίς να ξέρουν πού να πάνε. Πάνω από τα κεφάλια τους μαίνονταν οι βομβαρδισμοί και κάτω από τα πόδια τους σπασμένα γυαλιά, πέτρες και πυρά χειροβομβίδων.

Τα παπούτσια τους σκίστηκαν κατά τη διάρκεια της εκτόπισης

Όταν χάλασε μια από τις παντόφλες της γυναίκας του Radi, εκείνος σταμάτησε για ένα δευτερόλεπτο για να προσπαθήσει να τη φτιάξει, αλλά όλες οι προσπάθειές του ήταν μάταιες. Τελικά, συνέχισε το ταξίδι με ένα μόνο παπούτσι. Όταν έφτασαν στο σπίτι κάποιων συγγενών, όπου ήλπιζαν να βρουν καταφύγιο, το πόδι της γυναίκας του ήταν βαριά τραυματισμένο και πληγωμένο. Χωρίς ιατρική βοήθεια, περιποιήθηκε το πόδι της χρησιμοποιώντας καφέ και το έδεσε με ένα κομμάτι ύφασμα.

Για τους κατοίκους της Γάζας που ζουν αυτόν τον πόλεμο, τα παπούτσια δεν αποτελούν προτεραιότητα μπροστά στους ισραηλινούς πυραύλους, τις αεροπορικές επιδρομές και τους βομβαρδισμούς. Προέχει η επιβίωση. Σε τι χρησιμεύουν τα παπούτσια όταν σφαγιάζονται; Και αν υπήρχε το τέλειο παπούτσι, οι άνθρωποι δεν θα μπορούσαν να επιλέξουν τον τύπο, το χρώμα ή το σχήμα του. Σε αυτή την κρίσιμη στιγμή μεταξύ ζωής και θανάτου, δεν έχει σημασία αν ένας άνδρας φοράει γυναικεία παπούτσια ή το αντίστροφο. Ενώ τα περισσότερα παιδιά τρέχουν ξυπόλυτα.

«Ετοίμασα τα αθλητικά παπούτσια για τα παιδιά μου»

Η Umm Rami εκτοπίστηκε βίαια από τον κατοχικό στρατό από τη βόρεια στη νότια Γάζα. Ενώ πακετάριζε τα υπάρχοντα της οικογένειάς της, φρόντισε να επιλέξει τα κατάλληλα παπούτσια για το ταξίδι τους για να γλιτώσουν από το θάνατο.

Αυτή η 40χρονη μητέρα μίλησε στο Raseef22. Είπε ότι επέλεξε παπούτσια χωρίς κορδόνια για τους γιους της, τον Rami και τον Haidar. Το να σταματήσουν έστω και για ένα δευτερόλεπτο για να δέσουν τα παπούτσια τους θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή τους, ειδικά στον δρόμο Salah al-Din, ο οποίος, παρόλο που επιλέχθηκε από τα στρατεύματα κατοχής για την πρόσβαση από τη βόρεια προς τη νότια Γάζα, αποδείχθηκε ένας από τους πιο θανατηφόρους δρόμους της Γάζας. Η Umm Rami εξηγεί:

Αναγκαστήκαμε από τον ισραηλινό στρατό να εγκαταλείψουμε το σπίτι μας στην Αλ Φαλούτζα, μια γειτονιά στη βόρεια Γάζα. Ήταν μια νύχτα κόλαση, οι ισραηλινές δυνάμεις έριχναν όλμους γύρω μας. Νιώθαμε μεγάλο πανικό και φόβο, νιώθαμε τον θάνατο στην πόρτα μας. Μόλις ξημέρωσε, πακετάραμε λίγα απαραίτητα πράγματα και ετοιμάσαμε τα παπούτσια μας και τα παπούτσια των παιδιών μας.

Η μητέρα φορούσε μαύρες δερμάτινες μπότες χωρίς τακούνια, αφού τις καθάρισε από τη σκόνη.

Η οικογένεια περπάτησε εξουθενωμένη από το σπίτι τους στα βόρεια μέχρι το Ντέιρ αλ-Μπαλάχ στην κεντρική Γάζα. Η ίδια αναφέρει:

Περπατούσαμε μπροστά από τα τανκς των κατοχικών δυνάμεων για περίπου έξι χιλιόμετρα. Μερικές φορές μας σταματούσαν και μας διέταζαν να σηκώσουμε τα χέρια μας και να ξαπλώσουμε ακίνητοι στο έδαφος. Σε άλλα σημεία, μας ζήτησαν να σηκώσουμε λευκές σημαίες και τα δελτία ταυτότητάς μας. Ήμασταν έτοιμοι, είχαμε λάβει προφυλάξεις: φορούσαμε τα κατάλληλα παπούτσια.

Αφού πέρασαν τελικά από το ισραηλινό σημείο ελέγχου, η οικογένεια βρήκε ένα καρότσι που το έσερναν ζώα και μεταφέρθηκαν στην περιοχή εκτοπισμού στο κέντρο της Γάζας. Μόλις έφτασαν εκεί, σωριάστηκαν στο έδαφος. Τα κουρασμένα πόδια τους δεν άντεχαν πλέον να περπατάνε και τα παπούτσια τους είχαν ξεφτίσει από το μακρύ ταξίδι.

Έτρεξα ξυπόλητη

Ο πόλεμος συνεχίζεται και το ίδιο και τα δεινά. Η 20χρονη Noor Mohsen από τη Σουζαΐγια στην ανατολική Γάζα αναγκάστηκε μαζί με άλλα 12 μέλη της οικογένειάς της να διαφύγει στη Ράφα στον νότο. Τις εβδομάδες που ακολούθησαν την έναρξη του πολέμου στη Γάζα, η Mohsen άλλαξε σπίτια πάνω από μία φορά αποφεύγοντας το θάνατο μετά από διαδοχικούς βομβαρδισμούς των ισραηλινών δυνάμεων κατοχής. Η Mohsen δήλωσε στο Raseef22:

Πρώτα καταφύγαμε σε κάποιους συγγενείς στην περιοχή Νασρ. Μέσα στη βιασύνη μου και παραλύοντας από το φόβο, δεν φόρεσα ούτε τα παπούτσια μου. Περπατήσαμε τα μισά του δρόμου πριν βρούμε ένα όχημα που θα μας πήγαινε στον προορισμό μας. Την πρώτη νύχτα, οι ισραηλινοί βομβαρδισμοί στόχευσαν το σπίτι δίπλα στο δικό μας, οπότε τρέξαμε να ξεφύγουμε και πάλι. Η ξαδέλφη μου έδωσε ένα ζευγάρι παπούτσια που χρησιμοποιούσε για άθληση, αλλά ήταν πολύ μικρά. Με πονούσαν πολύ, αλλά ήταν καλύτερα από το να είμαι ξυπόλητη. Ένιωθα σαν να μας κυνηγούσε ο θάνατος. Την τρίτη μέρα από τότε που φύγαμε από το σπίτι μας, ισραηλινά αεροπλάνα βομβάρδισαν ολόκληρη τη συνοικία στην οποία βρισκόμασταν. Ως εκ θαύματος, επιζήσαμε και δραπετεύσαμε ξανά και πάλι χωρίς παπούτσια.

Τέλος, καταλήγει: «Δεν με ένοιαζε να φοράω παπούτσια. Ποια θα ήταν η χρησιμότητά τους αν πέθαινα; Δεν θα με προστατεύσουν από τους πυραύλους που πέφτουν βροχή πάνω μας. Όταν πεθάνω, θα με θάψουν χωρίς παπούτσια».

Πριν από τον πόλεμο, τα αγαπημένα παπούτσια της Mohsen ήταν ένα ζευγάρι λευκές μπότες με τακούνι. Δεν τα χρειάζεται πια, το σπίτι της έχει γίνει πλέον ερείπιο και όλα τα υπάρχοντά της έχουν καταστραφεί από τις φλόγες.

Μόλις η Mohsen και η οικογένειά της εγκαταστάθηκαν στη Ράφα, η μητέρα τής έκανε έκπληξη χαρίζοντάς της ένα ζευγάρι πολύχρωμες δερμάτινες μπότες για τον χειμώνα. Το καλύτερο απ’ όλα είναι ότι φοριούνται εύκολα, είναι ελαφριές και ταιριάζουν με τα ρούχα που φοράει από τότε που εκτοπίστηκε: ένα τζιν και ένα πολύχρωμο πουλόβερ. Στη νεαρή γυναίκα αρέσει να φοράει αυτά τα ρούχα, επειδή της θυμίζουν τα χαμένα της πράγματα.