Διαμαρτυρία στην παραλία Κοπακαμπάνα του Ρίο ντε Τζανέιρο το 2017 στη μνήμη θυμάτων τρανσφοβίας στη Βραζιλία | Φωτογραφία: Tomaz Silva / Agência Brasil / Χρησιμοποιείται με άδεια
Μια δημοσκόπηση του Antra, του Βραζιλιάνικου Εθνικού Σώματος Τραβεστί και Διεμφυλικών Ατόμων, κατέγραψε τουλάχιστον 131 δολοφονίες διεμφυλικών και τραβεστί, καθώς και άλλες 20 περιπτώσεις αυτοκτονίας στη Βραζιλία το 2022.
Οι αριθμοί παρουσιάζουν πτώση σε σύγκριση με την περσυνή χρονιά, όπου σημειώθηκαν 140 θανάτους. Ο φάκελος δημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο του 2023, Μήνα Διεμφυλικής Ορατότητας, στη διάρκεια εκδήλωσης στο Υπουργείο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Υπηκοότητας.
Το Antra εξηγεί στο έγγραφο ότι η έρευνα χρησιμοποιεί δεδομένα συλλεχθέντα από κυβερνητικές πηγές, σώματα ασφαλείας, δικαστικές διαδικασίες και υποθέσεις που δημοσιεύθηκαν στα ΜΜΕ, καθώς και πληροφορίες από ιδρύματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μέσα κοινωνικής δικτύωσης και καταθέσεις μαρτύρων.
Ο ίδιος ο οργανισμός, ωστόσο, τονίζει τη δυσκολία «πρόσβασης, η οποία συχνά απορρίπτεται, σε πληροφορίες εμπιστευτικές ή ανύπαρκτες». Λέει επίσης πως «υπάρχουν πολλές υποθέσεις, στις οποίες δεν υπάρχει σεβασμός στην ταυτότητα φύλου, ή ακόμα και στο κοινωνικό όνομα των θυμάτων», το οποίο κάνει τη δημοσκόπηση ακόμα δυσκολότερη και μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο της υπο-αναφοράς.
Η έκθεση δείχνει πως σχεδόν όλα τα θύματα ήταν άτομα γυναικείας διεμφυλικής ταυτότητας. Το 70% ήταν μεικτής εθνικότητας και μαύρα και το 52% ήταν μεταξύ 18-29 ετών.
Η έκθεση υπενθυμίζει επίσης ότι η Βραζιλία συνεχίζει να ηγείται στην παγκόσμια κατάταξη “Παρακολούθησης Φόνων Διεμφυλικών Ατόμων“, που διεξάγεται από τον οργανισμό Transgender Europe (TGEU).
Το TGEU λέει στο Global Voices ότι η δημοσκόπησή του και αυτή του Antra μπορεί να αποκλίνουν λόγω μεθοδολογίας. Μεταξύ Οκτωβρίου 2021 και Σεπτεμβρίου 2022, ο οργανισμός κατέγραψε 95 θανάτους διεμφυλικών ατόμων στη Βραζιλία. Η γραμματέας πολιτικής άρθρωσης του Antra, Bruna Benevides, λέει πως οι διαφορές οφείλονται στην υπό ανάλυση περίοδο και δημοσίευσης των καταγραφών.
Παρόλα αυτά, για την Amanita Calderón-Cifuentes, εκπρόσωπο του TGEU, ο αριθμός των καταχωρημένων υποθέσεων είναι πάντα χαμηλότερος από την πραγματικότητα, κάτι που οφείλεται κυρίως σε δύο παράγοντες: υπο-αναφορά λόγω έλλειψης εμπιστοσύνης των διεμφυλικών ατόμων στις αστυνομικές Αρχές, και λάθη της αστυνομίας και των ΜΜΕ, που συχνά προσδιορίζουν τα διεμφυλικά άτομα μόνο ως γκέι άνδρες ή λεσβίες.
Because of these reasons we are convinced that the real number is a lot higher.
(…) We believe that the sexist, queerphobic and transphobic policies and laws promoted by the government of Bolsonaro, led to an increasing trans-misogynistic sentiment that grew even stronger in the Brazilian culture during that period. The same way we see it happening now with other countries, like the United States of America.
Γι’ αυτούς τους λόγους, είμαστε πεπεισμένα ότι ο πραγματικός αριθμός είναι κατά πολύ υψηλότερος.
[…] Πιστεύουμε ότι οι σεξιστικές, ομοφοβικές και τρανσφοβικές πολιτικές και οι νόμοι, που προωθούνται από την κυβέρνηση του Μπολσονάρο, οδήγησαν σε μια αυξανόμενη τρανσμισογυνιστική αίσθηση, που μεγάλωσε με σθένος στην βραζιλιάνικη κουλτούρα κατά την περίοδο εκείνη. Με τον ίδιο τρόπο που βλέπουμε να γίνεται σε άλλες χώρες όπως οι ΗΠΑ.
Σύγκρουση μεταξύ δεδομένων
Δεν υπάρχει απογραφή ή έρευνα για το προφίλ του πληθυσμού ΛΟΑΤΚΙ+ και την βία εναντίον του από επίσημες πηγές ή τις βραζιλιάνικες Αρχές.
Έτσι, τα δεδομένα για το σενάριο βασίζονται συνήθως σε έρευνες από οργανώσεις και πρωτοβουλίες πολιτών, που δεν εντάσσονται στον ίδιο κρατικό μηχανισμό και συχνά ξεκινούν από δικές τους προσεγγίσεις. Το ίδιο το Antra είναι ένας από τους οργανισμούς, που συνιστούν εν μέρει το Παρατηρητήριο ΛΟΑΤΚΙ+ θανάτων και βίας στη Βραζιλία, το οποίο πρόσφατα δημοσίευσε την νέα έκδοση του Φακέλου θανάτων και βίας κατά των ΛΟΑΤΚΙ+ στη Βραζιλία.
Η έρευνα, που πραγματοποιήθηκε το 2021 από το βραζιλιάνικο Ινστιτούτο Διεμφυλικών Αρρενωποτήτων (IBRAT) και άλλους οργανισμούς εστίασε στην κοινότητα διεμφυλικών ανδρών. Για παράδειγμα, αποκαλύφθηκε ότι από τους 1.217 συνεντευξιαζόμενους διεμφυλικούς άνδρες, το 12.7% ήταν απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ το 11% δεν τελείωσε το λύκειο.
Από τους 1.113 επαγγελματίες, που προσλήφθηκαν το 2022 μέσω του Transemployment, του μεγαλύτερου εγχειρήματος πρόσληψης τρανς ατόμων στη Βραζιλία, το 38% είχε τουλάχιστον πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Σε συζήτηση με το Global Voices, η Márcia Rocha, η πρώτη τρανς καγκελάριος του βραζιλιάνικου Δικηγορικού Συλλόγου του Σάο Πάολο και μία από τους ιδρυτές του Transemployment εκτιμά πως
Precisaria haver uma pesquisa nacional ou dentro do próprio IBGE (Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística) que abrangesse a população como um todo. Nós não temos esses dados (…) É todo um contexto, mas nós precisamos de consultas mais profundas e mais atentas a essas questões todas, para não simplesmente reproduzir um discurso que não corresponde à realidade de fato.
Θα ήταν αναγκαίο να έχουμε μία εθνική δημοσκόπηση, ή μέσα στο ίδιο το IBGE (Βραζιλιάνικο Ινστιτούτο Γεωγραφίας και Στατιστικής) που να καλύπτει τον πληθυσμό ολοκληρωμένα. Δεν έχουμε τέτοια δεδομένα […]. Είναι ένα ολόκληρο πλαίσιο, αλλά χρειαζόμαστε βαθύτερη και πιο προσεκτική έρευνα για όλα αυτά τα ζητήματα, ώστε να μην αναπαράγουμε απλώς ένα επιχείρημα, που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.
Η Rocha εξηγεί πως η έλλειψη επίσημων δεδομένων μπορεί να εμποδίσει ακόμα περισσότερο την ορατότητα του πληθυσμού αυτού και τονίζει ότι
O Brasil não é pior que os outros países em relação à violência, em relação à discriminação, à falta de emprego. É melhor do que a grande maioria, porque em 40% do mundo ser trans é crime, a relação homossexual é crime. Em muitos outros não é crime, mas é extremamente repressor.
No Brasil, é (considerado crime de) injúria racial atacar uma pessoa trans ou travesti.
Η Βραζιλία δεν είναι χειρότερη από άλλες χώρες αναφορικά με τη βία, τις διακρίσεις, την έλλειψη επαγγελματικής απασχόλησης. Είναι καλύτερη από τη συντριπτική πλειοψηφία, γιατί στο 40% του κόσμου το να είσαι τρανς είναι έγκλημα, οι ομοφυλοφιλικές σχέσεις είναι έγκλημα. Σε πολλές άλλες δεν είναι έγκλημα, αλλά είναι εξαιρετικά κατασταλτικό.
Στη Βραζιλία, είναι (θεωρούμενη ως έγκλημα) ρατσιστική συκοφαντία η επίθεση σε τρανς άτομο ή τραβεστί.
Η Calderón-Cifuentes λέει επίσης πως τα νούμερα δεν επιτρέπουν την επιβεβαίωση πως η Βραζιλία είναι η πιο επικίνδυνη χώρα στον κόσμο για διεμφυλικά άτομα, καθώς είναι δύσκολο να συλλεχθούν δεδομένα για χώρες σε άλλες περιοχές όπως η Αφρική, η Μέση Ανατολή ή η Κεντρική Ασία:
Υπάρχει μια σοβαρή έλλειψη δεδομένων για τις τρανς κοινότητες παγκοσμίως και λίγοι πόροι για να πραγματοποιηθεί η απαραίτητη έρευνα. Υπάρχει επίσης ελάχιστη εκπροσώπηση τρανς ατόμων σε έρευνες, στοιχείο θεμελιώδες για να ξεδιαλύνουμε τη δυναμική πίσω από την καταπίεση που βιώνουμε καθημερινά, καθώς μόνο εμείς αντιλαμβανόμαστε πλήρως τις ανάγκες των κοινοτήτων μας και καταλαβαίνουμε πραγματικά τον υπό μελέτη πληθυσμό
Προσθέτει επίσης για τη Βραζιλία
Αυτό που μπορώ να πω χωρίς αμφιβολία είναι πως τα τρανς άτομα βιώνουν πολλή βία, προκατάληψη και παρενόχληση στη Βραζιλία και πως η κυβέρνησή τους ΠΡΕΠΕΙ να αναλάβει δράση για να μειώσει τον υψηλό αριθμό φόνων ετησίως. ΚΑΝΕΝΑ άτομο δεν θα έπρεπε να σκοτώνεται για την ταυτότητα φύλου του. Στη Βραζιλία είχαμε πάνω από 200 τέτοιες υποθέσεις τα τελευταία δύο χρόνια.
Ο ρόλος της ομοσπονδιακής κυβέρνησης
Η κυβέρνηση του Προέδρου Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα (Εργατικό Κόμμα), η οποία ανέλαβε καθήκοντα τον Ιανουάριο 2023, συνεργάζεται με δράσεις που στοχεύουν τον ΛΟΑΤΚΙ+ πληθυσμό, όπως η αποκατάσταση του Εθνικού Συμβουλίου για την καταπολέμηση της ΛΟΑΤΚΙ+ προκατάληψης, η οποία είχε καταργηθεί από τον προκάτοχό του, Ζαΐρ Μπολσονάρο (PL, Φιλελεύθερο Κόμμα).
Η Symmy Larratt, νυν εθνική γραμματέας για την προώθηση και υπεράσπιση δικαιωμάτων ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων στο Υπουργείο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Υπηκοότητας, είπε στην εφημερίδα Folha de São Paulo:
Temos que pensar em uma política pública que dê conta de existir na ponta, nos estados e municípios, que seja atrativa para essas outras esferas de gestão (…) É muito mais fácil dialogar com a sociedade se você fala sobre as necessidades mais urgentes da comunidade trans.
Πρέπει να σκεφτούμε μια δημόσια πολιτική, που λαμβάνει υπόψη την ύπαρξη στις πολιτείες και στους δήμους, που να είναι ελκυστική σε αυτές τις σφαίρες διοίκησης […] Είναι πολύ ευκολότερο να μιλάς στην κοινωνία, αν μιλάς για τις πιο επείγουσες ανάγκες της τρανς κοινότητας.
Ο φάκελος του Antra υπογραμμίζει επίσης το ρεκόρ καταπάτησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά των διεμφυλικών ατόμων: 142 υποθέσεις το 2022. Σύμφωνα με την άποψη του οργανισμού “η δημόσια πολιτική υπό-αναφοράς ΛΟΑΤΚΙ-φοβικής βίας” παραμένει προβληματική.
Σχέδια για την απογραφή συλλογής πληροφοριών γι’ αυτή την ομάδα δεν έχουν αποκαλυφθεί ακόμα, αλλα το Υπουργείο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Υπηκοότητας (MDHC) και το Υπουργείο Φυλετικής Ισότητας (MIR) — στο οποίο ηγείται η Anielle Franco, αδελφή της Marielle Franco, πολιτικού που δολοφονήθηκε το 2018 — έχουν δεσμευτεί απέναντι στην κοινότητα ΛΟΑΤΚΙ+ της Βραζιλίας.
Στο τέλος του Ιανουαρίου, το Antra παρουσίασε τον πιο πρόσφατο φάκελο για τη βία κατά διεμφυλικών ατόμων στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση.
Στην εκδήλωση αυτή ο υπουργός Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Υπηκοότητας Silvio Almeida δήλωσε πως:
Quando falamos sobre gênero e sexualidade, somos acusados de sermos identitários. Pergunto a essas pessoas se é possível construir um país com os números que vemos agora.
É possível construir um país apoiando o assassinato de pessoas só porque elas são o que elas são? Se não tivermos a decência de mudar essa realidade, não mereceremos ser um país.
Όταν μιλάμε για το φύλο και τη σεξουαλικότητα, κατηγορούμαστε ότι είμαστε “ταυτοτητομανείς”. Ρωτώ αυτούς τους ανθρώπους αν είναι δυνατό να χτίσουμε μια χώρα με τους αριθμούς που βλέπουμε τώρα.
Είναι δυνατό να πλάσουμε μια χώρα που στηρίζει τον φόνο των ανθρώπων απλά επειδή είναι αυτό που είναι; Αν δεν έχουμε την ευπρέπεια να αλλάξουμε, δεν αξίζουμε να είμαστε χώρα.
