Εικόνα: Noopura Liyanage, Groundviews. Χρησιμοποιείται με άδεια.

Αυτό το άρθρο του Noopura Liyanage δημοσιεύτηκε αρχικά στο Groundviews, έναν βραβευμένο ιστότοπο μέσων ενημέρωσης πολιτών από τη Σρι Λάνκα. Μια επεξεργασμένη έκδοση δημοσιεύεται εδώ ως μέρος συμφωνίας κοινής χρήσης περιεχομένου.

Το ταξίδι μας ξεκίνησε με επτά ώρες οδικώς από το Κολόμπο. Καθώς ταξιδεύαμε, το τοπίο μεταμορφώθηκε από καταπράσινα βουνά σε σμαραγδένιες πεδιάδες. που συνορεύουν με την επαρχία Ούβα, που βρίσκεται στη νοτιοανατολική Σρι Λάνκα. Φτάσαμε στο μοναχικό τμήμα μεταξύ της πόλης Παντιγιατάλαουα και της πόλης Μπίμπιλε, με διάσπαρτα ημιτελή σπίτια, που στέκονται μακριά το ένα από το άλλο. Εδώ, στο κρυφό χωριό Εκιριγιανκουμπούρα, ερευνήσαμε τον συνεχιζόμενο αγώνα των χωρικών ενάντια σε ένα προτεινόμενο εγχείρημα ζαχαροκάλαμου, που απειλεί τον τρόπο ζωής τους.

Για γενιές, οι κάτοικοι των χωριών Ριντεμαλιγιάντα, Ντεχιγκάμα και Εκιριγιανκουμπούρα έχουν ευδοκιμήσει στη γεωργία. Πολλοί ασκούν την παραδοσιακή καλλιέργεια chena, ενώ άλλοι καλλιεργούν αραβόσιτο στις παρυφές του δασικού καταφυγίου Νιλγκάκα. Άλλοι καλλιεργούν ορυζώνες, κεχρί και άλλα δημητριακά και σιγά-σιγά μεταβαίνουν σε καλλιέργειες όπως η καρύδα, το μάνγκο και τα κάσιους. Ωστόσο, ένα σκοτεινό σύννεφο έχει εμφανιστεί πάνω από την ειρηνική ύπαρξή τους από το 2006.

Εικόνα: Noopura Liyanage, Groundviews. Χρησιμοποιείται με άδεια.

Το πρόβλημα ξεκίνησε, όταν η Booker Tate, μια βρετανική αγροτική επιχείρηση, ξεκίνησε το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Ζάχαρης Μπιμπίλε, με στόχο να εγκαθιδρύσει ένα εργοστάσιο ζαχαροκάλαμου και τεράστιες φυτείες. Οι κάτοικοι του χωριού αντιμετώπισαν όμως αυτή την προσπάθεια με σφοδρή αντίθεση αναγκάζοντας την εταιρεία να υποχωρήσει. Αυτή ήταν μόνο η πρώτη μάχη σε έναν μακρύ πόλεμο. Ακολούθησε η κινεζική εταιρεία Guangdong Guangken Sugar Group, σε συνεργασία με μια τοπική εταιρεία, την IMS Holdings, το 2006. Η προσπάθειά τους επίσης αντιμετώπισε δημόσια οργή. Τέλος, η Gazelle Ventures, μια εταιρεία της Σιγκαπούρης, ένωσε τις δυνάμεις της με την IMS Holdings το 2017, αλλά οι προσπάθειές τους για την καθιέρωση του προγράμματος συνάντησαν παρόμοια αντίσταση. Οι κάτοικοι του χωριού, μέσα από πολλές συγκρούσεις και διαμαρτυρίες, ανάγκασαν τις εταιρείες και την Αρχή Μαχαουέλι, κρατικό φορέα, να υποχωρήσουν προσωρινά.

Η γη στην καρδιά της σύγκρουσης εκτείνεται μέχρι τα σύνορα του καταφυγίου Νιλγκάλα, που χωρίζεται από ένα στενό ρέμα ονόματι Μαντούρου Όγια. Καθώς περπατούσαμε μέσα στα χωράφια, η απέραντη χρυσή έκταση της καλλιέργειας καλαμποκιού ξεδιπλώθηκε μπροστά μας. Οι συνεχείς μελωδίες των κραυγών παγωνιού και του τραγουδιού των πουλιών γέμισαν τον αέρα και, σε συνδυασμό με τη μακρινή σειρά των πανύψηλων δέντρων και τα χρυσά χωράφια των καλλιεργειών, σχεδίαζαν μια τέλεια εικόνα.

Εικόνα: Noopura Liyanage, Groundviews. Χρησιμοποιείται με άδεια.

Αυτός ο συνεχιζόμενος αγώνας μεταξύ των αγροτών και των Αρχών είναι μια ιστορία ανθεκτικότητας και επινοητικότητας. Οι χωρικοί έχουν οργανωθεί σε μια τρομερή δύναμη εφαρμόζοντας διάφορες στρατηγικές για να προστατεύσουν τη γη και τα προς το ζην. Όταν οι μπουλντόζες έφτασαν για πρώτη φορά το 2006, η κοινότητα οργάνωσε μια ισχυρή καθιστική διαμαρτυρία κλείνοντας το δρόμο τους και αρνούμενη να κουνηθεί.

Ο αγώνας τους επεκτάθηκε πέρα ​​από τις παραδοσιακές μεθόδους. Σε μια μοναδική πράξη περιφρόνησης, «χειροτόνησαν» χίλια δέντρα στην προστατευόμενη περιοχή Νιλγκάλα. Ορισμένες εκτάσεις, που προσδιορίστηκαν από την εταιρεία Booker Tate ως ερημιές, αποτελούσαν, στην πραγματικότητα, μέρος του προστατευόμενου δάσους. Με την υποστήριξη των ντόπιων μοναχών και της οργάνωσης της κοινωνίας των πολιτών Κέντρο για την Περιβαλλοντική Δικαιοσύνη (CEJ), τα δέντρα κηρύχθηκαν ιερά ενισχύοντας περαιτέρω τη διεκδίκησή τους για τη γη.

Ένας από τους αγρότες, ο Namal, άρχισε να καλλιεργεί κάσιους και πιπέρι εκτός από τη συνηθισμένη του καλλιέργεια καλαμποκιού. Λέει ότι δεν πρόκειται ποτέ να παραδώσουν τη γη τους και ότι θα κάνουν ό,τι χρειάζεται για να κερδίσουν τα δικαιώματα για αυτήν τη γη. «Θα συνεχίσουμε αυτόν τον αγώνα ανεξάρτητα από το τι λέει ο κόσμος», είπε.

Εικόνα: Noopura Liyanage, Groundviews. Χρησιμοποιείται με άδεια.

Η κατάσταση περιπλέκεται περαιτέρω από τη συμμετοχή των κρατικών θεσμών. Το 2007, το Υπουργείο Άγριας Ζωής και Προστασίας Δασών και το Τμήμα Αρχαιολογίας εξέφρασαν ανησυχίες για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του έργου. Σε μια στρατηγική κίνηση, το κράτος μεταβίβασε τη γη από το Τμήμα Δασών στην Αρχή Μαχαουέλι, η οποία θα μπορούσε να ξεκινήσει αναπτυξιακά έργα εγείροντας ερωτήματα περί διαφάνειας και λογοδοσίας. Η Αρχή Μαχαουέλι διώχνει αγρότες και έχει καταθέσει μηνύσεις κατά 50 οικογενειών, που καλλιεργούν στην περιοχή για σχεδόν 40 χρόνια.

Ακόμη και το Τμήμα Αρχαιολογίας, παρά το γεγονός ότι εξέδωσε εκθέσεις για σημαντικά αρχαιολογικά στοιχεία στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένων σπηλαίων, μονοπατιών και αρχαίων ταφών, τελικά έδωσε άδεια για το έργο.

Εικόνα: Noopura Liyanage, Groundviews. Χρησιμοποιείται με άδεια.

Το προτεινόμενο έργο ζαχαροκάλαμου αποτελεί σημαντική απειλή για την άγρια ​​ζωή, ιδιαίτερα τους ελέφαντες. Η περιοχή χρησιμεύει ως ένας ζωτικός διάδρομος ελεφάντων και οι κάτοικοι του χωριού συνυπάρχουν ειρηνικά με τα ζώα για γενιές, χωρίς καμία καταγραφή συγκρούσεων. Το έργο θα διαταράξει αυτή τη λεπτή ισορροπία αναγκάζοντας δυνητικά τους ελέφαντες σε χωριά και οδηγώντας σε σύγκρουση και κίνδυνο.

Τον Φεβρουάριο του 2022, η κατάσταση έφτασε σε σημείο βρασμού. Χρησιμοποιώντας μια εντολή έξωσης, η Αρχή Μαχαουέλι και η αστυνομία προσπάθησαν να καταστρέψουν τις καλλιέργειες και να εκδιώξουν τους αγρότες. Αντιμέτωπη με αυτήν την επιθετικότητα, ολόκληρη η κοινότητα ξεσηκώθηκε σε ένδειξη διαμαρτυρίας αναγκάζοντας τις Αρχές να υποχωρήσουν.

Sugathapala και Siriyawathi. Εικόνα: Noopura Liyanage, Groundviews. Χρησιμοποιείται με άδεια.

Ένα 45λεπτο περπάτημα στα χωράφια με θρόισμα καλαμποκιού μας οδηγεί σε ένα όμορφο σκηνικό: ένα οικόπεδο που περιβάλλεται από οπωροφόρα δέντρα και οικόπεδα με λαχανικά. Δίπλα του στέκεται μια αυτοσχέδια καλύβα στην κορυφή του δέντρου, μια απόδειξη ανθεκτικότητας. Αυτό είναι το σπίτι του Sugathapala και της Siriyawathi, οι ζωές των οποίων ξεριζώθηκαν το 2022, όταν οι μπουλντόζες ρήμαξαν τα χωράφια και το σπίτι τους. Έχουν φτιάξει ένα απλό καταφύγιο από μπαμπού, πολυαιθυλένιο και λαμαρίνες σε ένα χωράφι.

Είναι η εποχή της συγκομιδής, οπότε ο Sugathapala και η Siriyawathi μοιράζονται τη γενναιοδωρία από τα χωράφια που σώθηκαν. Κάθε γεύμα είναι μια γιορτή φρέσκων προϊόντων: φασόλια, μπιζέλια και καλαμπόκι κομμένα λίγα λεπτά πριν προσγειωθούν στα πιάτα μας, είτε σιγοβράζοντας σε μια κατσαρόλα είτε ψημένα στη φωτιά. Καθώς πλησιάζει το σούρουπο, τα διάσπαρτα δέντρα στο φως που βαθαίνει ζωντανεύουν με φλόγες που τρεμοπαίζουν και ηλεκτρικά δοκάρια από τις καλύβες.

Εικόνα: Noopura Liyanage, Groundviews. Χρησιμοποιείται με άδεια.

Καθώς πέφτει η νύχτα, μερικά από τα διάσπαρτα δέντρα αρχίζουν να φωτίζονται. Περιστασιακά φουντώνει και οι φλόγες που τρεμοπαίζουν και οι ηλεκτρικοί πυρσοί αναδύονται από τα δεντρόσπιτα.

Τώρα ξεκινά μια διαφορετική μάχη. Οι ελέφαντες έρχονται στο χωράφι τη νύχτα για να γλεντήσουν με τις καλλιέργειες, τις οποίες οι αγρότες προσπαθούν να προστατεύσουν. Μαζεύονται για να κυνηγήσουν τους ελέφαντες πίσω στο δάσος. Τελικά, μερικές από τις καλλιέργειες τρώγονται, αλλά οι αγρότες λένε ότι έχουν μεγαλώσει αρκετά για τους ελέφαντες. «Οι ελέφαντες έχουν μάθει να μένουν ακίνητοι, όταν η δάδα στρέφεται εναντίον τους. Και όταν είναι απενεργοποιημένη, ο ελέφαντας επιστρέφει αργά στο δάσος», είπε ένας άλλος αγρότης.

Εικόνα: Noopura Liyanage, Groundviews. Χρησιμοποιείται με άδεια.

Σε μια άλλη περίπτωση, η κοινότητα συνήλθε και ξήλωσε έναν φράχτη μήκους 14 χιλιομέτρων που είχε ανεγερθεί από την Αρχή Μαχαουέλι, μέσα σε δύο ώρες, αποδεικνύοντας την ακλόνητη δέσμευσή της για την προστασία της γης τους.

Η καθημερινότητά τους περιστρέφεται γύρω από τη φύση και έχουν πλήρη επίγνωση των συνεπειών του προτεινόμενου εγχειρήματος. Παρά την ταπεινή τους ζωή και τους περιορισμένους πόρους, οι κάτοικοι του χωριού είναι αποφασισμένοι να αγωνιστούν για το μέλλον τους και να διατηρήσουν την παραδοσιακή τους σύνδεση με τη γη.

Αν και υπάρχει μια εν εξελίξει υπόθεση σχετικά με τη γη στο Ανώτατο Δικαστήριο, μια προσπάθεια συνεργασίας μεταξύ της κοινότητας, ακτιβιστών και οργανώσεων όπως η CEJ, το Κίνημα για τη Γη και τη Γεωργική Μεταρρύθμιση και η Λαϊκή Συμμαχία για το Δικαίωμα στη Γη προσφέρουν μια πολλά υποσχόμενη λύση. Με τη μετάβαση από την παραδοσιακή καλλιέργεια chena σε μόνιμες καλλιέργειες όπως η καρύδα, το κάσιους, το λάιμ και το ραμπουτάν, οι κάτοικοι του χωριού όχι μόνο ενισχύουν τη διεκδίκησή τους στη γη αλλά και χαράσσουν μια πορεία προς ένα πιο βιώσιμο μέλλον. «Φυτέψαμε μόνιμες καλλιέργειες, ό,τι και να συμβεί, θα ζήσουμε σε αυτή τη γη», δηλώνει ο Namal.