Φωτογραφία από την Arzu Geybullayeva

Στις 28 Αυγούστου, οι Γεωργιανοί πολιτικοί ξεκίνησαν επίσημα την προεκλογική εκστρατεία πριν από τις κοινοβουλευτικές εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για τις 26 Οκτωβρίου. Εν τω μεταξύ, το κυβερνών κόμμα «Γεωργιανό Όνειρο» είναι αποφασισμένο να εξασφαλίσει τη νίκη στις επερχόμενες εκλογές. Μιλώντας στη μεγαλοπρεπή έναρξη του νέου αρχηγείου του κυβερνώντος κόμματος, ο ιδρυτής του κόμματος, Μπιτζίνα Ιβανισβίλι, απείλησε με νομικές κυρώσεις εναντίον αντιπολιτευόμενων προσώπων μετά την ψηφοφορία. Παράλληλα, ο Γεωργιανός πρωθυπουργός Ιράκλι Κομπαχίτζε δήλωσε ότι, εάν εξασφαλίσουν κοινοβουλευτική πλειοψηφία (113 έδρες από τις 150), σχεδιάζουν να απαγορεύσουν πολλές αντιπολιτευόμενες πολιτικές ομάδες. Τόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και οι Ηνωμένες Πολιτείες εξέφρασαν ανησυχίες για τις απειλές απαγόρευσης της αντιπολίτευσης

Οι τελευταίες κοινοβουλευτικές εκλογές της Γεωργίας

Η εγχώρια πολιτική της Γεωργίας έχει περάσει ταραχώδη χρόνια από τις προηγούμενες κοινοβουλευτικές εκλογές του 2020. Τότε, η Γεωργία βυθίστηκε σε πολιτική κρίση, καθώς αντιπολιτευόμενες ομάδες αμφισβήτησαν τα αποτελέσματα των εκλογών που κέρδισε το κυβερνών κόμμα «Γεωργιανό Όνειρο». Από τότε, η χώρα έχει δει μια πτώση στην ελευθερία του Τύπου και πολλές επιθέσεις εναντίον της κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένης της βίας εναντίον δημοσιογράφων και της γενικότερης υποβάθμισης της δημοκρατίας. Για επτά μήνες, από τον Οκτώβριο του 2020 έως τον Απρίλιο του 2021, τα αντιπολιτευόμενα κόμματα μποϊκόταραν τα εκλογικά αποτελέσματα. Μια συμφωνία επιτεύχθηκε τελικά μεταξύ των κομμάτων στις 19 Απριλίου 2021, με μεσολάβηση των ΗΠΑ και της ΕΕ. Η συμφωνία περιελάμβανε μια σειρά δικαστικών και εκλογικών μεταρρυθμίσεων. Ωστόσο, μήνες αργότερα, το «Γεωργιανό Όνειρο» ανακοίνωσε την απόφασή του να αποχωρήσει από τη συμφωνία.

Από τότε, η χώρα βρίσκεται σε δυσμενή θέση με τους δυτικούς εταίρους, αν και αυτό δεν εμπόδισε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να χορηγήσει στη Γεωργία καθεστώς υποψήφιας χώρας στις 8 Νοεμβρίου 2023, ανοίγοντας το δρόμο για την έναρξη της διαδικασίας ένταξης στην ΕΕ.

Εν τω μεταξύ, οι αντιπολιτευόμενες ομάδες δημιουργούν συνασπισμούς πριν από τις εκλογές, τις οποίες το «Γεωργιανό Όνειρο» περιέγραψε πρόσφατα ως δημοψήφισμα μεταξύ «πολέμου και ειρήνης, ηθικής υποβάθμισης και παραδοσιακών αξιών, υποταγής σε εξωτερικές δυνάμεις και ενός ανεξάρτητου κυρίαρχου κράτους, του συλλογικού Εθνικού Κινήματος και του Γεωργιανού Ονείρου». Το κυβερνών κόμμα χρησιμοποιεί τον όρο «συλλογικό Εθνικό Κίνημα» για να αναφερθεί σε μια απροσδιόριστη λίστα φιλοδυτικών φιλελεύθερων αντιπάλων, εφαρμόζοντάς τον σε όλες τις ομάδες που είτε προέρχονται από το Ενωμένο Εθνικό Κίνημα (UNM), είτε ηγούνται από πρώην στελέχη του UNM, είτε κατηγορούνται από το κυβερνών κόμμα για συνεργασία με κάποιο τρόπο με τους κύριους αντιπάλους τους.

Στη δήλωσή της μετά την ανακοίνωση της επίσημης ημερομηνίας των εκλογών, η πρόεδρος Σαλόμε Ζουραμπισβίλι, η οποία έχει τοποθετηθεί σε αντίθεση με το κυβερνών κόμμα λόγω των φιλοδημοκρατικών της θέσεων, τόνισε τη σημασία των επερχόμενων εκλογών, προσθέτοντας ότι αυτές δεν είναι «κανονικές εκλογές» αλλά ζήτημα «διαφυγής του μέλλοντος της χώρας» και δημοψήφισμα μεταξύ «Ευρώπης ή Ρωσίας», «παρελθόντος ή προόδου», «ελευθερίας ή δουλείας», «δικτατορίας ή δημοκρατίας».

Ένας διεθνής συλλογικός χάκερ γνωστός ως Anonymous δημοσίευσε στο X μια προειδοποίηση προς το «Γεωργιανό Όνειρο» ότι, εκτός εάν εγκαταλείψει τις προθέσεις του να απαγορεύσει την αντιπολίτευση, θα «ξεσπάσει μια καταιγίδα που δεν μπορείτε να ελέγξετε. Θα αποσυναρμολογήσουμε τα συστήματα στα οποία βασίζεστε για να καταπιέζετε τον λαό σας». Σύμφωνα με το Civil.ge, όταν το κυβερνών κόμμα προχώρησε με τον αμφιλεγόμενο νόμο για τους ξένους φορείς τον Μάιο του 2024, η ομάδα «χάκαρε τις ιστοσελίδες του Γεωργιανού Ονείρου και των κυβερνητικών μέσων ενημέρωσης POST TV και κατέβασε την ιστοσελίδα του Υπουργείου Εξωτερικών της Γεωργίας».

Η πορεία της Γεωργίας προς την ένταξη στην ΕΕ

Η χώρα υπέβαλε αίτηση ένταξης στην ΕΕ τον Μάρτιο του 2022. Τον Ιούνιο του 2022, το καθεστώς υποψήφιας χώρας της Γεωργίας απορρίφθηκε και η ΕΕ παρέδωσε μια λίστα με 12 προϋποθέσεις, που έπρεπε να πληροί, πριν επανεξεταστεί η αίτησή της.

Ανάμεσα σε αυτές ήταν η μείωση της πολιτικής πόλωσης, η μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος, η διασφάλιση της λειτουργίας των κρατικών θεσμών, η ενίσχυση των μέτρων κατά της διαφθοράς, συμπεριλαμβανομένης της αποολιγαρχικοποίησης, και άλλα. Αν και η ρήτρα αποολιγαρχικοποίησης δεν ανέφερε συγκεκριμένα ονόματα, ευρέως θεωρήθηκε ότι αναφερόταν στον ιδρυτή του «Γεωργιανού Ονείρου» και δισεκατομμυριούχο Μπιτζίνα Ιβανισβίλι.

Ο Ιβανισβίλι απέκτησε την περιουσία του στη Ρωσία πριν από την εποχή του Πούτιν και ίδρυσε το «Γεωργιανό Όνειρο» το 2012. Μετά από μια σύντομη θητεία ως πρωθυπουργός (2012–2013), άσκησε επιρροή μέσω της προεδρίας του κόμματος.

Τον Δεκέμβριο του 2023, ο πρώην πρωθυπουργός ανακοίνωσε την επιστροφή του στην πολιτική και σύντομα ορίστηκε «τιμητικός πρόεδρος» του κυβερνώντος κόμματος. Η απόφασή του δισεκατομμυριούχου Γεωργιανού ήρθε έναν μήνα μετά αφότου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνέστησε να χορηγηθεί στη Γεωργία καθεστώς υποψηφιότητας, με την επιφύλαξη ότι η κυβέρνηση θα εκπληρώσει τις υπόλοιπες προϋποθέσεις.

Παρά τις εσωτερικές πολιτικές διχόνοιες και την έλλειψη προόδου, η Γεωργία απέκτησε τελικά το καθεστώς υποψήφιας χώρας τον Δεκέμβριο του 2023 κατα την διάρκεια μιας συνεδρίασης του Συμβουλίου της ΕΕ.

Εκείνη την εποχή, ο πρωθυπουργός της Γεωργίας Γκαριμπασβίλι και τα ηγετικά στελέχη του κυβερνώντος κόμματος Γεωργιανό Όνειρο επέμεναν ότι το κράτος είχε εκπληρώσει τις απαραίτητες προϋποθέσεις.

Η ΕΕ διαφωνεί. Οι ενταξιακές συνομιλίες της χώρας με την ΕΕ έχουν ανασταλεί. Η απόφαση ανακοινώθηκε κατά τη διάρκεια συνάντησης μεταξύ Ευρωπαίων ηγετών τον Ιούνιο του 2024 στις Βρυξέλλες, επικαλούμενος τον προαναφερθέντα νόμο περί ξένων πρακτόρων.

Από την άλλη μεριά, μετά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων στις 24 Ιουνίου στο Λουξεμβούργο, ο Γιόζεπ Μπορέλ, Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Ασφάλειας, δήλωσε: «Αυτός ο νόμος απομακρύνει τη Γεωργία από την Ευρωπαϊκή Ένωση και αυτή η δήλωση υποστηρίζεται από 26 από τα 27 κράτη μέλη. Εάν η κυβέρνηση δεν αλλάξει την πορεία δράσης, η Γεωργία δεν θα προχωρήσει στην πορεία της προς την ΕΕ».

Τον Ιούλιο, η πρόεδρος της Γεωργίας, Σαλόμε Ζουραμπισβίλι, υπέβαλε έφεση στο συνταγματικό δικαστήριο της χώρας με το σκεπτικό ότι το νομοσχέδιο περί ξένων πρακτόρων είναι «αντιευρωπαϊκό» και «επομένως αντισυνταγματικό». Μένει να δούμε αν το συνταγματικό δικαστήριο της χώρας, το οποίο έχει κατηγορηθεί ότι διατηρεί δεσμούς με το κυβερνών κόμμα, θα ενεργήσει. Οι ακροάσεις ξεκίνησαν στις 29 Αυγούστου και είχαν προγραμματιστεί να διαρκέσουν έως τις 31 Αυγούστου.

Οι ΗΠΑ επέβαλαν περιορισμούς στις visa σε έναν απροσδιόριστο αριθμό μελών του κυβερνώντος κόμματος και των οικογενειών τους και ανέστειλαν, ως απάντηση, την βοήθεια ύψους 95 εκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ προς την κυβέρνηση της Γεωργίας. Εν τω μεταξύ, η ΕΕ ακύρωσε στρατιωτική βοήθεια ύψους 30 εκατομμυρίων ευρώ (33 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ) και δήλωσε ότι η προσπάθεια της Γεωργίας να ενταχθεί στο μπλοκ είχε σταματήσει.

Το νομοσχέδιο για τους ξένους φορείς κατατέθηκε για πρώτη φορά τον Μάρτιο του 2023 και αντιμετωπίστηκε με έντονη δημόσια κατακραυγή και διεθνή κριτική, γεγονός που ανάγκασε το κυβερνών κόμμα να αποσύρει το νομοσχέδιο. Λίγο περισσότερο από ένα χρόνο αργότερα, στις 3 Απριλίου 2024, ο κοινοβουλευτικός ηγέτης του Γεωργιανού Ονείρου, Μαμούκα Μντιναράτζε, ανακοίνωσε την απόφασή του να επανεξετάσει το νομοσχέδιο. Η κίνηση θεωρήθηκε σε μεγάλο βαθμό ως ένα βήμα για να φέρει τη χώρα πιο κοντά στη Ρωσία και να φιμώσει τους επικριτές ενόψει της επερχόμενης κοινοβουλευτικής ψηφοφορίας που έχει προγραμματιστεί για τον Οκτώβριο.

Τον Ιούλιο, η κυβέρνηση ίδρυσε ένα Τμήμα Οικονομικών Αναφορών εντός της Εθνικής Υπηρεσίας Δημόσιου Μητρώου, υπεύθυνο για την καταχώριση οργανισμών που χαρακτηρίζονται στο να «εκπληρώνουν τα συμφέροντα μιας ξένης δύναμης» και την παρακολούθηση των φορολογικών τους δηλώσεων. Την 1η Αυγούστου, ο νόμος τέθηκε σε ισχύ. Στις 9 Αυγούστου, η πύλη καταχώρισης ξεκίνησε επίσημα με προθεσμία που ανακοίνωσε ο Υπουργός Δικαιοσύνης, σύμφωνα με την οποία οι αιτήσεις για αυτοκαταχώριση πρέπει να υποβληθούν έως την 1η Σεπτεμβρίου.

Το μητρώο δέχτηκε κριτική για τις περίπλοκες και εξαντλητικές του μορφές. Μεταξύ των ζητούμενων πληροφοριών είναι οι οικονομικές δηλώσεις που καλύπτουν το οικονομικό έτος 2023, καθώς και μια ετήσια δήλωση που ξεκινά από τον Ιανουάριο του 2024, η οποία αναφέρει κάθε πηγή οικονομικών εσόδων, καθώς και πληροφορίες για τους τύπους, τους σκοπούς και τα ποσά χρηματικών ή μη χρηματικών εσόδων· μη χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία όπως κτίρια, κατασκευές σε εξέλιξη, εξοπλισμό, αποθέματα, οχήματα· πληροφορίες για ακίνητα· οικονομικές λεπτομέρειες, συμπεριλαμβανομένων των δηλώσεων πιστωτικών καρτών, των εξόδων για υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, των χαρτικών, των επίπλων γραφείου, για να αναφέρουμε μερικά.

Οι οργανισμοί που αρνούνται να συμμορφωθούν με τον νόμο θα υπόκεινται σε πρόστιμο 25.000 GEL (9.200 δολάρια) και θα καταχωρούνται αναγκαστικά από την κυβέρνηση. Η μη εκπλήρωση των υποχρεώσεων υποβολής οικονομικών δηλώσεων μετά την αναγκαστική καταχώρισή τους και την επισήμανσή τους ως ομάδα «που προωθεί τα συμφέροντα μιας ξένης δύναμης» θα οδηγήσει σε πρόστιμα 10.000 GEL (3.700 δολάρια).

Από τις 3 Σεπτεμβρίου, και σύμφωνα με δήλωση της Υφυπουργού Δικαιοσύνης της Γεωργίας, Ταμάρ Τκεσελασβίλι, μόνο 476 οργανισμοί από τους εκτιμώμενους πάνω από 30.000 μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς έχουν υποβάλει αίτηση εγγραφής. Αυτή τη στιγμή, της συγγραφής αυτού του άρθρου, κανένας οργανισμός δεν έχει καταχωρηθεί επίσημα ως ξένος φορέας.