Στιγμιότυπο της μητέρας του θύματος, Abekylesh Adeba, από το βίντεο στο YouTube «Οι μητέρες της Αιθιοπίας με κρίνουν! Πολύ σκοτεινή και θλιβερή αλήθεια! Ένας σκληρός αγώνας για την αναζήτηση της «δικαιοσύνης»! από την Eyoha Media. Δίκαιη χρήση.

Τον Ιούλιο του 2023, η πόλη Μπαχρ Νταρ στην Περιφέρεια Αμχάρα της Αιθιοπίας βίωσε ταραχές μετά τον άγριο βιασμό και τη δολοφονία ενός επτάχρονου κοριτσιού  ονόματι Heaven. Η τραγωδία σκίασε την κοινότητα και ο δράστης - ο ενοικιαστής του σπιτιού της μητέρας της - καταδικάστηκε σε 25 χρόνια φυλάκιση χωρίς τη δυνατότητα αποφυλάκισης με όρους. Σχεδόν ένα χρόνο αργότερα, καθώς ο καταδικασθείς προσπαθούσε να ασκήσει έφεση κατά της ποινής, η μητέρα του θύματος, Abekyelesh Adeba, στράφηκε στο YouTube για να μοιραστεί την οδυνηρή ιστορία του θανάτου της κόρης της.

Αυτό το έγκλημα εκτυλίχθηκε σε μια περιοχή ήδη επιβαρυμένη από κλιμακούμενες εθνοτικές εντάσεις. Από το 2020 έως το 2022, η Αιθιοπία είχε βυθιστεί σε μια βίαιη σύγκρουση μεταξύ της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και του Λαϊκού Απελευθερωτικού Μετώπου Τιγκράι (TPLF). Ο πόλεμος οδήγησε σε εκτεταμένα δεινά και εκτοπισμό εντείνοντας τις μακροχρόνιες εχθρότητες μεταξύ των κοινοτήτων Αμχάρα και Τιγκράι, γειτονικών ομάδων με περίπλοκη και συχνά προβληματική ιστορία.

Ένα στιγμιότυπο της Heaven Awot από το βίντεο του YouTube «Οι μητέρες της Αιθιοπίας με κρίνουν! Πολύ σκοτεινή και θλιβερή αλήθεια! Ένας σκληρός αγώνας για την αναζήτηση της «δικαιοσύνης»! από την Eyoha Media . Δίκαια χρήση.

Στον απόηχο της σύγκρουσης, η περιοχή συνέχισε να παλεύει με μια ένοπλη εξέγερση, με ορισμένους πολιτικούς ηγέτες Αμχάρα να κατηγορούν την ομοσπονδιακή κυβέρνηση ότι σκόπιμα στόχευσε τον λαό τους.

Αυτές οι εντάσεις που σιγοβράζουν έχουν διαχυθεί όλο και περισσότερο στην ψηφιακή σφαίρα, όπου ηγέτες και παράγοντες επιρροής τόσο από την περιοχή όσο και από τη διασπορά διαδίδουν συχνά σκληρό περιεχόμενο και εμπρηστική ρητορική στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Σε αυτό το ασταθές περιβάλλον, η συναισθηματική μαρτυρία της μητέρας έγινε γρήγορα viral στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης της Αιθιοπίας προκαλώντας εκτεταμένη οργή. Η ετικέτα #JusticeforHeaven [Δικαιοσύνη για την Heaven], που ονομάστηκε στη μνήμη του θύματος, συγκέντρωσε γρήγορα εκατομμύρια προβολές στο TikTok.

Αυτά τα βίντεο, τα οποία παρουσίαζαν χρήστες να εκφράζουν την οργή τους για το έγκλημα και να απαιτούν δικαιοσύνη για την Heaven, έγιναν το επίκεντρο της διαδικτυακής συνομιλίας. Πολλοί άνθρωποι εξοργίστηκαν από την προσπάθεια του εγκληματία να ασκήσει έφεση κατά της καταδίκης του επικρίνοντας τη δικαστική διαδικασία και επισημαίνοντας τα ελαττώματα της υπόθεσης.

Στιγμιότυπο από ένα βίντεο με τη Heaven Awot από τον λογαριασμό TikTok @ mottakeranyoo9. Δίκαιη χρήση.

Η κατάσταση τράβηξε περισσότερη προσοχή όταν η Αμερικανίδα ράπερ Cardi B προέτρεψε τους ακόλουθούς της στο X να υπογράψουν ψήφισμα στο Change.org απαιτώντας δικαιοσύνη.

SIGN! https://t.co/rcxZPvReKV

— Cardi B (@iamcardib) August 27, 2024

ΥΠΟΓΡΑΨΤΕ!

Ωστόσο, οι απαντήσεις στο διαδίκτυο δεν ήταν ομόφωνες. Κάποιοι αμφισβήτησαν την αυθεντικότητα της αφήγησης της μητέρας, Abekyelesh Adeba, υπονοώντας ότι ήταν μέρος μιας συνωμοσίας για να αποσπάσει την προσοχή του λαού Αμχάρα από τους συνεχιζόμενους αγώνες τους ενάντια στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Αιθιοπίας. Μία από τις πιο εξέχουσες φωνές, που έθεσε υπό αμφισβήτηση την ιστορία της Adeba, ήταν ο “Mota Keraniyo”, χρήστης TikTok με έδρα τις ΗΠΑ. Την επομένη της κατάθεσής της, ο Mota δημοσίευσε εμπρηστικά βίντεο γεμάτα με εθνικιστική ρητορική Αμχάρα, επιτιθέμενα τόσο στο θύμα όσο και στη μητέρα της.

Σε μια σοκαριστική στιγμή, ισχυρίστηκε μάλιστα ότι η μητέρα άξιζε βιασμό, επειδή ο πατέρας της κόρης της ήταν Τιγκράι.

Σε απάντηση στα εμπρηστικά σχόλια του Mota, προέκυψε μια συλλογική απάντηση στο TikTok, τόσο εντός της Αιθιοπίας όσο και μεταξύ των κοινοτήτων της διασποράς. Καθώς οι εντάσεις αυξάνονταν, πολλοί χρήστες του TikTok, παρακινούμενοι από μακροχρόνια παράπονα κατά του Mota, οργάνωσαν συντονισμένες εκστρατείες αναφοράς και φιλοξένησαν διαδικτυακές συγκεντρώσεις, που προσέλκυσαν χιλιάδες συμμετέχοντες.

Η ατμόσφαιρα χαρακτηρίστηκε από θυμό και απογοήτευση, καθώς οι χρήστες προσπάθησαν να αφαιρέσουν το περιεχόμενο του Mota από την πλατφόρμα.

Οι συμμετέχοντες στην εκστρατεία κρατούν ένα φόρεμα βαμμένο με κόκκινο μελάνι που συμβολίζει το αίμα, μαζί με εικόνες της Heaven Awot. Στιγμιότυπο οθόνης από τον λογαριασμό TikTok abc_24 . Δίκαιη χρήση.

Παρά τις εκτεταμένες προσπάθειες για αναφορά του περιεχομένου του, τα αποτελέσματα ήταν μόνο εν μέρει αποτελεσματικά.

Ενώ το TikTok φέρεται να αφαίρεσε μερικές από τις πιο ακραίες αναρτήσεις του Mota, συνέχισε να επικοινωνεί με τους 420,9 χιλιάδες ακολούθους του. Σε ένα βίντεο που ακολούθησε, ζήτησε συγγνώμη για τις προηγούμενες παρατηρήσεις του σχετικά με την μικρή Heaven Awot χαρακτηρίζοντας την αντίδραση εναντίον του ως μια προσπάθεια να φιμωθεί η υπεράσπιση για την κοινότητα Αμχάρα.

Προέτρεψε τους ακολούθους του να τον υποστηρίξουν κάνοντας εγγραφή στον λογαριασμό του και να ασχοληθούν με περισσότερο από το περιεχόμενό του. Λίγο αργότερα, άλλαξε το ενδιαφέρον του υποστηρίζοντας τη βία κατά του δράστη, των συγγενών του και οποιουδήποτε σχετίζεται μαζί του, συμπεριλαμβανομένου του δικηγόρου του.

Ο αλγόριθμος του TikTok, ο οποίος έχει σχεδιαστεί για να ενισχύει το περιεχόμενο – είτε θετικό είτε αρνητικό – που συγκεντρώνει αφοσίωση, προώθησε περαιτέρω τη βίαιη ρητορική του Mota οδηγώντας στην ευρεία διάδοσή του σε όλη την πλατφόρμα.

Τα μηνύματά του επεκτάθηκαν γρήγορα πέρα ​​από το TikTok, εμφανίστηκαν σε άλλες πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης όπως το YouTube, το Facebook, το X (πρώην Twitter) και το Telegram και ακόμη και σε podcast, ραδιόφωνο και τηλεόραση. Μεταξύ αυτού του περιεχομένου ήταν βίντεο, που δημιουργήθηκαν από τεχνητή νοημοσύνη και τα οποία εμφανίζονταν ψευδώς ως ειδησεογραφικά ρεπορτάζ, υποστηρίζοντας ότι οι Αρχές ερευνούσαν τόσο τον δράστη όσο και τον Mota, καθώς και άλλα άτομα, που διέδιδαν θεωρίες συνωμοσίας. Ορισμένοι χρήστες αγκάλιασαν αυτά τα βίντεο, που δημιουργήθηκαν από την τεχνητή νοημοσύνη ως αληθινά πιστεύοντας ότι ο διαδικτυακός ακτιβισμός τους είχε επιφέρει αποτελεσματικά δικαιοσύνη.

Παρά την πολιτική του TikTok που απαγορεύει περιεχόμενο δημιουργημένο από τεχνητή νοημοσύνη και περιλαμβάνει άτομα κάτω των 18 ετών σε βίντεο — είτε αληθινά είτε φανταστικά — που παρουσιάζουν την ομοιότητα του θύματος, η Heaven Awot πολλαπλασιάστηκε σε TikTok και σε άλλες πλατφόρμες χωρίς να αφαιρεθεί, κατά σαφή παραβίαση των οδηγιών της πλατφόρμας. Σε όλη αυτή την αύξηση του περιεχομένου, το TikTok παρείχε ελάχιστη παρέμβαση.

Η ρητορική του Mota δεν υπήρχε μεμονωμένα. Άλλες προσωπικότητες στη διασπορά και στην Αιθιοπία ακολούθησαν το παράδειγμά τους, διαδίδοντας παραπληροφόρηση και θεωρίες συνωμοσίας. Μια τέτοια φιγούρα ήταν η Bethlehem Dagnachew, μια πρώην τραγουδίστρια που ζούσε στην Ελβετία, η οποία συνδύασε την εθνικιστική ρητορική με ψευδείς ισχυρισμούς για το περιστατικό. Η εκστρατεία της παραπληροφόρησης συνεχίστηκε, έως ότου η δημόσια πίεση την ανάγκασε να ανακαλέσει τους ισχυρισμούς της και να εκφράσει συλλυπητήρια στη μητέρα του θύματος.

Στην Αντίς Αμπέμπα, πρωτεύουσα της Αιθιοπίας, ένας άλλος χρήστης του TikTok, που αρνήθηκε την αυθεντικότητα του εγκλήματος και προσέβαλε το θύμα, δέχτηκε βίαιη επίθεση από ντόπιους, οι οποίοι τον ανάγκασαν να ζητήσει συγγνώμη.

Η διάδοση των βίαιων μηνυμάτων του Mota, οι ενέργειες των οπαδών του και ο πολλαπλασιασμός των πλαστών βίντεο, που δημιουργούνται από τεχνητή νοημοσύνη, υπογραμμίζουν ένα ευρύτερο ζήτημα: την ταχεία μετάσταση επιβλαβούς περιεχομένου σε αφρικανικές γλώσσες σε πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Παρά τις πολυετείς προσπάθειες των ΜΜΕ, των ακαδημαϊκών και των ίδιων των εταιρειών μέσων κοινωνικής δικτύωσης για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος, τέτοιου είδους περιεχόμενο έχει γίνει πιο διάχυτο και διαδεδομένο από ποτέ θέτοντας μια σημαντική πρόκληση για την εποπτεία περιεχομένου και τη λογοδοσία της πλατφόρμας σε γλώσσες, που δεν διαθέτουν πόρους στην υποσαχάρια Αφρική.